Olaynne Asay Kobattiyogee Nuna Ubbaa Waati Qohii?
“Naaꞌꞌantto alamiya olaappe simmin, kumetta saꞌan asay kobattiyogee hagaa keena dari erenna, qassi 2 biiloone asay, hegeekka alamiya asaappe missa gidiyagee hegaa gaasuwan qohettida heeratun deꞌees.”
Kawotettatu Issippetettaa Sarotettaa Naaguwa Zoreta Keettaa, Amina J. Mohammed, Ichchashe 26, 2023.
Olaynne asay kobattiyogee haꞌꞌi sarotettay deꞌiyo sohotunkka qoppennan doommana danddayees. Alamee awudeegaappenne aaruwan daroban issippe gaytti uttido gishshawu, olay deꞌiyo sohuwappe haakkidi deꞌiya asaykka qohettana danddayees. Qassi olay eqqi simminkka, hegee gattido qohoy daro wodiyawu takkana danddayees. Amarida leemisota beꞌa:
Koshaa. Alamiya Qumaa Prograamiya eqotay yootiyogaadan, “olay haꞌꞌikka namisawu waanna gaaso, qassi alamiyan namisettida asaappe 70 kushee deꞌiyoy olaaninne asay kobattiyogan qohettida heeratuuna.”
Bollaanne guuggiya payyatettaa metuwa. Olay qohiyogeenne olaa gaasuwan woppaa xayiyogee asay keehi unꞌꞌettanaadaaninne hirgganaadan oottana danddayees. Olay denddido heeratun deꞌiyageeta bollan qohoy gakkana danddayiyogaa xalla gidennan, guuggiya payyatettaa metoykka gakkana danddayees. Gidikkonne, eti koshshiya akkamuwa maaduwa darotoo demmokkona.
Betiyogaa. Kawotettatu Issippetettaa Betetu Xoqqa Komishineeree yootidoogaadan, Masqqala 2023ppe doommidi, 114 miilooneppe dariya asay kumetta alamiyan ba keettaa aggidi betiis. Hegawu waanna gaasoy olaanne asay kobattiyogaa.
Ikkonoomiya metuwa. Olaa gaasuwan, deꞌoy taallettiyogaa mala ikkonoomiya metoy asaa darotoo gakkees. Kawotettay payyatettaa naaguwawunne timirttiyawu kase kessiyo miishshaa olaara gayttidabaa kaafanawu kessiyo gishshawu asay metootana danddayees. Qassi olay eqqi simmin, hegaa gaasuwan qohettidabaa giigissanawu daro miishshay koshshees.
Saꞌay moorettiyogaa. Paxa deꞌanawu koshshiya saꞌan deꞌiyabati xayiyo wode asay keehi metootees. Moorettida haattay, carkkoynne biittay daro qommo harggiya kaalettana danddayees, qassi moogetti attida olaa miishshati olay eqqin daro wodiyappe simminkka qohana danddayoosona.
Olay darobaa bashshiyogeenne daro miishshaa xayssiyogee qoncce.