Koteā Te Ka Haʼu ʼAē ʼe Koutou Loto Ke Maʼu e Takotou Fānau?

ʼE KOUTOU manatu koa ko takotou fānau ʼe ko he tofiʼa maʼuhiga ʼaupito? (Pesalemo 127:3) Peʼe koutou manatu koa ko tanatou taupau ʼe ko he kavega ʼi te faʼahi ʼo te paʼaga pea mole koutou ʼiloʼi papau peʼe ʼi ai anai hona fua? Ko te taupau ʼo te fānau ʼe mole koutou maʼu ai hakotou paʼaga, kae ʼe lahi te falā ʼaē ʼe koutou fakaʼaogaʼi ʼo aʼu ki te temi ʼaē ʼe feala ai ke nātou faʼitaliha ai. Ohage pe ko takotou taupau ʼo he koloā neʼe koutou maʼu faka tofiʼa, ʼe toe feiā mo te fakahoko fakalelei ʼo te maʼua ʼa te ʼu mātuʼa.

Ko te ʼu mātuʼa ʼaē ʼe loto tokaga, ʼe nātou loto ke kamata lelei te maʼuli ʼo tanatou fānau. Logope la te ʼu meʼa kovi pea mo fakamataku ʼaē ʼe hoko ʼi te mālama ʼaenī, ʼe lahi te ʼu meʼa ʼaē ʼe feala ke fai e te ʼu mātuʼa moʼo puipui tanatou fānau. Tou fakatokagaʼi te faʼifaʼitaki ʼo Werner pea mo Eva, ʼaē neʼe tou talanoa kiai ʼi te ʼuluaki alatike.a

Mokā Tokakaga Moʼoni Te ʼu Mātuʼa

ʼE fakamatala e Werner neʼe mole meʼa noaʼi e tana ʼu mātuʼa te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko kia ia ʼi te faleako, kae neʼe nā tokagaʼi moʼoni te ʼu meʼa ʼaia. “Neʼe ʼau leleiʼia ʼaupito te ʼu tokoni ʼaoga ʼaē neʼe nā fai mai, pea neʼe ʼau logoʼi ʼe nā tuʼania ʼo ʼuhiga mo ʼau pea mo nā lagolago mai. Ko taku ʼu mātuʼa neʼe mole nā fetogi te ʼu meʼa ʼaē neʼe nā fakatotonu, kae neʼe ʼau ʼiloʼi neʼe ko hoku ʼu kaumeʼa moʼoni.” Pea ʼi te temi ʼaē neʼe mahaki ai ia Eva ʼuhi ko tana ʼu gāue ʼi te faleako, ʼaē neʼe tupu ai tana lotohoha ʼaupito pea mo tana mole kei mamoe, ko tana ʼu mātuʼa, ia Francisco pea mo Inez, neʼe nā toe palalau fualoa mo ia pea mo tokoni kia ia ke fīmālie tana fakakaukau pea ke toe lelei ʼi te faʼahi fakalaumālie.

Neʼe puipui feafeaʼi e Francisco pea mo Inez tanā fānau pea mo teuteuʼi nāua ki te temi ʼaē ka nā lalahi ai? ʼI te kei veliveli ʼo tanā fānau, ko te ʼu mātuʼa ʼofa ʼaia neʼe nā fakakau tuʼumaʼu ia nāua ki te ʼu gāue ʼo te ʼaho fuli. Neʼe mole fakatahitahi pe ia Inez pea mo Francisco mo te ʼu hahaʼi lalahi, kae ʼi te potu fuli pe ʼaē neʼe nā ʼolo kiai, neʼe nā ʼave mo nāua tanā fānau. ʼI tonā ʼuhiga mātuʼa ʼofa, neʼe nā toe foaki ki tanā tama pea mo tanā taʼahine he takitaki lelei. ʼE ʼui fēnei e Inez: “Neʼe ma ako kia nāua te fakamaʼa ʼo te loto fale, ke nā fakaʼaogaʼi fakapotopoto te falā, pea ke nā tokaga fakalelei ki tanā ʼu mutuʼi meʼa. Pea ʼe ma tokoni kia nāua takitokotahi ke nā filifili hana gāue pea mo fakatuʼutuʼu fakalelei tonā ʼu maʼua pea mo te ʼu meʼa fakalaumālie.”

ʼE maʼuhiga ʼaupito, ʼu mātuʼa, ke koutou ʼiloʼi takotou fānau pea mo koutou foaki kia nātou he takitaki! Tou vakaʼi te ʼu faʼahi e tolu ʼaē ʼe feala ke koutou fakahoko ai te faʼahi ʼaia: (1) Koutou tokoni ki takotou fānau ke nātou filifili he faʼahiga gāue ʼe lelei; (2) koutou teuteuʼi nātou ke nātou tauʼi te lotohoha ʼuhi ko te ako pea mo te gāue; (3) koutou fakahā age peʼe lava feafeaʼi hanatou maʼu te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga kia nātou ʼi te faʼahi fakalaumālie.

Koutou Tokoni Kia Nātou Ke Nātou Fili He Gāue ʼe Lelei

Mai tona ʼaluʼaga ʼaē ʼe ʼi ai te pikipikiga ʼo te gāue ʼaē ʼe fai e he tahi mo te falā ʼaē ʼe ina maʼu pea mo te temi ʼaē ʼe ina fakaʼaogaʼi ki te gāue ʼaia, koia ko te ʼu mātuʼa ʼaē ʼe nātou fakahoko fakalelei tanatou maʼua ʼe nātou tokagaʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe leleiʼia e te fānau takitokotahi pea mo tana ʼu fealagia. Mai tona ʼaluʼaga ʼaē ʼe mole he tahi ʼe loto ke liliu ko he kavega maʼa ʼihi, koia ʼe tonu ai ke fakakaukauʼi lelei e te ʼu mātuʼa te teuteuʼi ʼo tanatou fānau ke nātou lava taupau ia nātou totonu pea mo tanatou famili. ʼE ʼaoga anai koa ki takotou tama peʼe ko takotou taʼahine ke ina ako he faʼahiga gāue ke feala ai hana maʼuli fīmālie? Ko te ʼu mātuʼa ʼaē ʼe loto tokaga moʼoni ʼe faiga tuʼumaʼu ke nātou tokoni ki tanatou fānau ke nātou maʼu te ʼu kalitate, ohage ko te fia poto gāue, te fia ako, pea mo te fealagia ʼaē ke felogoi lelei mo te hahaʼi.

Koutou fakatokagaʼi te faʼifaʼitaki ʼa Nicole. ʼE ina ʼui fēnei: “Neʼe ʼau gāue tahi mo taku ʼu mātuʼa ʼi te gāue fakamaʼa. Neʼe nā ʼui mai ke ʼau foaki he vahe ʼo toku totogi ki te ʼu maʼua ʼo te loto fale pea ke ʼau taupau taku tahi vaega falā moʼo toʼo ʼaki te ʼu meʼa ʼaē neʼe ʼau loto kiai, peʼe ʼau tānaki maʼu. Ko te faʼahi ʼaia, neʼe ina faka fealagia kia ʼau ke ʼau aga fakapotopoto, pea ki muli age neʼe ʼaoga ʼaupito ki toku maʼuli.”

Ko te Folafola ʼa te ʼAtua, te Tohi-Tapu, ʼe mole ina fakahā totonu mai te faʼahiga gāue ʼaē ʼe tonu ke filifili e he tahi. Kae ʼe ina tuku mai he takitaki lelei. Ohage la, neʼe ʼui fēnei e te ʼapositolo ko Paulo: “Kapau ko he tahi ʼe mole fia gāue, pea ke ʼaua naʼa kai.” ʼI tana faitohi ki te kau Kilisitiano ʼo Tesalonika, neʼe ina toe ʼui fēnei: “ ʼE mātou logo ko ʼihi ia koutou ʼe nātou maʼuli maveuveu, ʼe mole nātou gāue kae nātou feʼohoʼaki ki te ʼu meʼa ʼa ʼihi. Ki te ʼu hahaʼi ʼaia ʼe mātou fai atu te fakatotonu ʼaenī pea mo te ʼekenaki ʼaenī ʼi te ʼAliki ko Sesu Kilisito, ʼi tanatou gāue fakalogologo, ʼe tonu ke nātou kai te meʼa kai ʼaē ʼe nātou maʼu totonu.”​—2 Tesalonika 3:​10-​12.

Kae ko te maʼu ʼo he gāue pea mo he paʼaga ʼe mole ko te ʼu meʼa ʼaē ʼe maʼuhiga tāfito ʼi te maʼuli. ʼAki te temi, ko nātou ʼaē ʼe fia maʼu tuʼulaga, ʼe mole kei nātou fiafia, pea ʼe nātou fakatokagaʼi ʼe nātou “faiga ki te matagi.” (Tagata Tānaki 1:​14) ʼE mole tonu ke uga e te ʼu mātuʼa tanatou fānau ke nātou fia ʼiloa pea mo fia maʼu koloā, kae ʼe lelei age ke tokoni kia nātou ke nātou mahino ki te fakapotopoto ʼo te ʼu palalau fakaʼatua ʼaenī ʼaē neʼe fai e te ʼapositolo ko Soane: “ ʼAua naʼa koutou manako ki te malamanei peʼe ko te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼi te malamanei. Kapau ko he tahi ʼe manako ki te malamanei, ko te ʼofa ki te Tāmai ʼe mole ia ia, koteʼuhi ko meʼa fuli ʼaē ʼe ʼi te malamanei​—te holi ʼo te kakano, te holi ʼo te ʼu mata pea mo te fakahāhā ʼo tota ʼu koloā​—ʼe mole haʼu ia mai te Tāmai, kae ʼe haʼu ia mai te malamanei. Tahi ʼaē meʼa, ʼe mole te malamanei pea mo tona loto, ka ko ʼaē ʼe ina fai te finegalo ʼo te ʼAtua ʼe nofo maʼu ia ʼo talu ai.”​—1 Soane 2:​15-​17.

Koutou Fai Ke Fīmālie Tonatou Loto?

ʼI tokotou ʼuhiga mātuʼa, he koʼe ʼe mole koutou fai ohage ko te tagata ʼaē ʼe ina akoako te hahaʼi faigaoʼi? ʼE mole tokaga pe ke tuputupu te kau faigaoʼi, ki tanatou lele vave pe ko tanatou hopo mamaʼo. ʼE mahino ia, ʼe ina toe faiga foki ke tokoni kia nātou ke nātou tauʼi tonatou lotovaivai, ʼo ina fakamālohiʼi tonatou loto. Ki tokotou faʼahi, ʼe lava feafeaʼi hakotou fakaloto mālohiʼi takotou fānau?

Koutou fakatokagaʼi te faʼifaʼitaki ʼo Rogério, te tūpulaga ʼe taʼu 13. ʼO hilifaki ki tona lotohoha ʼuhi ko te ʼu fetogi ʼo tona sino, neʼe toe tuʼania ʼuhi ko te mavete ʼo tana ʼu mātuʼa pea neʼe mole he tahi neʼe tokaga kia ia. Koteā ʼaē ʼe feala ke fai ki te kau tūpulaga ohage ko Rogério? Logope la ʼe mole feala ke koutou puipui takotou fānau mai te ʼu meʼa fakatupu tuʼania pea mo te ʼu aga ʼaē ʼe kovi, kae ʼaua naʼa koutou līaki takotou ʼu maʼua. ʼAua naʼa lahi fau takotou puipui nātou, kae koutou fakatonutonuʼi takotou fānau ʼaki he loto mahino, ʼo koutou manatuʼi tuʼumaʼu ʼe mole nātou tatau fuli. ʼAki takotou ʼofa kia ia, ʼe feala ai ki te tūpulaga ke fīmālie tona loto. ʼE toe tokoni anai te faʼahi ʼaia ke loto falala pea mo fakaʼapaʼapa ki tona matagafua.

Tatau aipe pe neʼe lavaʼi e takotou ʼu mātuʼa te fakafimālieʼi ʼo tokotou loto, kae ko faʼahi e tolu ʼe feala ke ʼaoga moʼoni kia koutou, ʼu mātuʼa, ke maui mālie takotou maʼua ʼaē ko te tokoni ki takotou fānau: (1) ʼAua naʼa koutou tokaga fau ki takotou ʼu faigataʼaʼia, naʼa mole koutou tokagaʼi ai te ʼu fihifihia ʼaē ʼe hage ʼe veliveli ʼo takotou fānau; (2) koutou faiga ʼi te ʼaho fuli ke koutou fai palalau fakafiafia mo nātou pea ke ʼi ai hona ʼaoga kia nātou; (3) koutou fakahā he agaaga ʼe lelei ʼo ʼuhiga mo te fakatokatoka ʼo te ʼu fihifihia pea mo te felogoi mo te hahaʼi.

ʼI tana manatuʼi tona temi tūpulaga, ʼe ʼui fēnei e Birgit: “Neʼe tonu ke mahino kia ʼau ʼe mole feala ke ʼau fetogi te hahaʼi ke nātou mulimuli ki te meʼa ʼaē ʼe ʼau loto kiai. Neʼe tokoniʼi ʼau e taku faʼe, ʼo ina ʼui kapau neʼe ʼau sio ki he ʼu aga ʼa te hahaʼi ʼe mole ʼau leleiʼia, pea ko te meʼa ʼaē neʼe feala ke ʼau fai, ʼe ko te tekeʼi ʼo tanatou aga ke mole ʼau hage ko nātou. Kae neʼe ina toe ʼui mai ko te temi ʼaē ʼe lelei moʼo fetogi ai taku aga ʼe ko te temi ʼaē ʼe kei ʼau tūpulaga ai.”

Kae ʼe mole ʼaoga pe ki takotou fānau he gāue lelei pea ke tokalelei tonatou loto. Koutou fai te fehuʼi ʼaenī, ‘ ʼE ʼau faka ʼuhiga koa toku ʼuhiga tāmai peʼe faʼe ohage ko he maʼua neʼe foaki mai e te ʼAtua?’ Kapau ʼe koutou mahino feiā, pea ʼe koutou fia tokaga anai ki te maʼuli fakalaumālie ʼo takotou fānau.

Te ʼu Tokoni ʼe ʼAoga Ki Tonatou Maʼuli Fakalaumālie

ʼI tana Akonaki ʼi te Moʼuga, neʼe ʼui fēnei e Sesu Kilisito: “Manuʼia ia nātou ʼaē ʼe nātou ʼiloʼi tonatou masiva fakalaumālie, heʼe ʼa nātou te puleʼaga ʼo selo.” (Mateo 5:3) Koteā te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga ke koutou fai moʼo tokoni ki takotou fānau ʼi te faʼahi fakalaumālie? ʼE ʼaoga ʼaupito ki te ʼu fānau ke tuku e te ʼu mātuʼa he faʼifaʼitaki lelei, ʼo nātou tui kia Sehova ʼAtua. Neʼe tohi fēnei e te ʼapositolo ko Paulo: “Kapau ʼe mole kita tui pea ʼe mole feala ke leleiʼia tatou [e te ʼAtua], heʼe ko ʼaē ʼe fakaōvi ki te ʼAtua ʼe tonu ke faka tui ʼe ko ia, pea ʼe ina fakapale ia nātou ʼaē ʼe nātou kumi moʼoni ia ia.” (Hepeleo 11:6) Kae ke ʼi ai he ʼuhiga moʼoni ʼo te tui, ʼe ʼaoga te faikole. (Loma 12:12) Kapau ʼe koutou mahino ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga kia koutou ʼi te faʼahi fakalaumālie, pea ʼe koutou kumi anai te takitaki ʼa te ʼAtua, ohage ko tona fai e te tāmai ʼo te tama ko Samisoni, ʼaē neʼe liliu ko he Tuʼi Fakamāu ʼiloa ʼo Iselaele. (Kau Fakamāu 13:8) ʼE mole gata ʼaki pe anai te faikole kae ʼe koutou kumi tokoni anai ʼi te Folafola ʼa te ʼAtua, te Tohi-Tapu.​—2 Timoteo 3:​16, 17.b

Logope la te gāue kinakina ʼaē ʼe maʼua ke fai e te ʼu mātuʼa moʼo foaki he takitaki lelei ki tanatou fānau, mo lagolago ki te fakafimālie ʼo tonatou loto, pea mo tokoni ki te faʼahi fakalaumālie, kae ʼe fakapale anai mo kapau ʼe nātou fai te ʼu faʼahi ʼaia. ʼE ʼui fēnei e te tāmai ʼi Brésil, ko ʼana fānau e toko lua: “ ʼE mole feala ke ʼau manatu ʼe mole haku fānau. ʼE lahi ʼaupito te ʼu meʼa lelei ʼe feala ke tou vaevae mo nātou.” ʼI tana fakamahino ʼaē pe koʼe ʼe fiafia tana fānau, ʼe ʼui fēnei e te faʼe: “ ʼE mātou fakatahi tuʼumaʼu, pea ʼe mātou faiga ke mātou kokolo pea mo fiafia. Pea ko te meʼa ʼaē ʼe maʼuhiga tāfito, ʼe ma faikole tuʼumaʼu maʼa tamā fānau.”

ʼE manatuʼi e Priscilla te ʼofa pea mo te faʼa kātaki ʼo tana ʼu mātuʼa kia ia ʼi te ʼu fihifihia kehekehe ʼaē neʼe hoko kia ia. ʼE ina ʼui fēnei: “Neʼe ko toku ʼu kaumeʼa moʼoni pea neʼe nā tokoni mai kia ʼau ʼi te ʼu faʼahi fuli pe. ʼI taku kei veliveli, neʼe nā gaohi fakaleleiʼi ʼau ohage ko ‘he tofiʼa mai ia Sehova.’ ” (Pesalemo 127:3) Ohage ko te tahi ʼu mātuʼa tokolahi, he koʼe ʼe mole koutou fakatuʼutuʼu hokotou temi mo takotou fānau ke koutou lau fakatahi te Tohi-Tapu pea mo te ʼu tohi faka Kilisitiano? Kapau ʼe koutou lau fakafiafia te ʼu fakamatala pea mo te ʼu moʼoni ʼo te Tohi-Tapu, pea ʼe tokoni anai te faʼahi ʼaia ki takotou fānau ke nātou maʼu he loto falala pea mo he ʼamanaki moʼoni ki te ka haʼu.

Te Temi ʼAē Ka Maʼuli Fīmālie Ai Te Fānau Fuli

Logope la ʼe hage ʼe fakaʼofaʼofa te ka haʼu ki te tokolahi ʼo te ʼu fānau ʼi te temi ʼaenī, kae ʼe fakapapau mai e te Folafola ʼa te ʼAtua kua ōvi mai te temi ʼaē ka fakaliliu ai te kele ko he nofoʼaga faka malamanei ʼe tou maʼuli fīmālie ai. Koutou fakakaukauʼi age muʼa te temi ʼaē ʼe mole toe tuʼania ai anai te ʼu mātuʼa ke nātou puipui tanatou fānau, ʼi te mālama foʼou ʼaē ʼe fakapapau mai e te ʼAtua! (2 Petelo 3:​13) Koutou fakakaukauʼi te fakahoko fakaofoofo ʼo te lea faka polofeta ʼaenī: “Ko te lupo ʼe nofo faka temi anai mo te akeno tagata, pea ko te leopa ʼe takoto fakatahi anai mo te ʼuhiʼi tao, pea ko te ʼuhiʼi pipi, pea mo te laione mui, pea mo te manu ʼaē neʼe fafaga lelei, ʼe nātou fakatahi fuli anai; pea ʼe takitaki anai nātou e he kiʼi tama veliveli.” (Isaia 11:6) Māʼia ʼi te temi ʼaenī, ko te fīmālie fakalaumālie ʼaē ʼe fakamatala ʼi te vaega ʼaia ʼe kua hoko ʼi tona ʼuhiga fakatā, ʼi te lotolotoiga ʼo nātou ʼaē ʼe tauhi kia Sehova. Kapau ʼe koutou fakatahi mo nātou, pea ʼe koutou sio anai ki te ʼofa ʼa te ʼAtua. Kapau ʼe koutou fakahā takotou ʼofa ki te ʼAtua, pea ʼe mahino ia, ʼu mātuʼa, ʼe ina tokagaʼi anai tokotou loto, pea ʼe tokoni atu anai ke koutou kātakiʼi takotou ʼu tuʼania pea mo te ʼu ʼahiʼahi ʼaē ʼe feala ke hoko kia koutou. Koutou ako tona Folafola pea mo koutou falala ki tona Puleʼaga.

Koutou tokoni ki takotou ʼu fānau ke nātou haʼele maʼu ʼi te ala ʼaē ʼe ina taki nātou ki te maʼuli heʼegata, ʼo koutou fakahā age he faʼifaʼitaki lelei. Kapau ʼe koutou kole kia Sehova ʼAtua ke ina puipui koutou, pea ʼe koutou maʼu anai mo takotou fānau he ka haʼu fakafiafia. ʼE lelei ke koutou maʼu te falala ʼaē neʼe maʼu e te tagata fai pesalemo, ʼaē neʼe ina hiva fēnei: “Ke ke fiafia ia Sehova, pea ʼe ina foaki atu anai te ʼu meʼa ʼaē ʼe kole e tou loto.”​—Pesalemo 37:4.

[Nota ʼi te lalo pasina]