“Neʼe Kau Ki Te ʼu Gāue Lahi ʼAupito”
ʼI TE temi ʼaē neʼe laga ai te fale lotu ʼo Sehova ʼi Selusalemi, lolotoga te temi hau ʼo Salomone, kua hili kiai taʼu e 3 000, neʼe faʼu te foʼi tane vai kapa matalelei, pea neʼe fakatuʼu ʼi tuʼa ʼi muʼa ʼo te hūʼaga ʼo te fale lotu. Ko tona mamafa ko tane e 30, pea neʼe lava fakafonu ʼaki te ʼu lite vai e 40 000. Ko te foʼi tane vai ʼaia, neʼe fakahigoaʼi ko te tai ukamea. (1 Hau 7:23-26) ʼI te tohi Biblical Archeologist, ʼe ʼui e Albert Zuidhof, ko te tagata neʼe gāue ki muʼa atu ʼi te Hahaʼi Fai Kumi ʼo Kanata: “ ʼE mahino ia, ko te foʼi tane vai neʼe kau ki te ʼu gāue lahi ʼaupito ʼaē neʼe fai ʼi te puleʼaga ʼo te kau Hepeleo.”
Neʼe faʼu feafeaʼi koa te foʼi tane vai ʼaia? ʼE ʼui ʼi te Tohi-Tapu: “Neʼe haka [te ʼu meʼa kapa ʼaia] ʼi te ʼu kulo kele kula.” (1 Hau 7:45, 46) ʼE ʼui e Zuidhof, “ko te faʼahiga haka kulo ʼaia neʼe lagi tatau mo te faʼahiga haka kulo ʼaē ʼe kei fai ia ʼaho nei ʼo ʼuhiga mo te ʼu pele kapa lalahi.” ʼE ina fakamahino neʼe fakaʼaogaʼi te ʼu tane vai e lua neʼe faʼu ʼaki te lahe, te tahi ʼi loto pea mo te tahi ʼi tuʼa, pea ʼi te vaha ʼo te ʼu tane vai ʼaia e lua, neʼe fakahali kiai te huʼa kapa. ʼOsi ʼaia, pea neʼe maumauʼi leva te ʼu tane vai lahe ʼaia.
Neʼe ʼaoga he faiva lahi moʼo faʼu ʼo te foʼi tane vai ʼaia, ʼuhi ko tona lahi pea mo tona mamafa. Ko loto pea mo tuʼa ʼo te ʼu puha ʼaia, neʼe tonu ke lavaʼi te tali ʼo te mamafa ʼo te ʼu tane e 30 ʼo te kapa ʼaē kua huhuʼa, pea ko te ʼu puha ʼe tonu ke faʼu ke hoholo lelei ke ʼaua naʼa ʼi ai he ʼu makafaʼafaʼa peʼe ko he ʼu kovi ʼo te kapa. ʼE maʼua ki te faʼahi ʼaia ke lahi he ʼu gutuʼumu ke fakapipiki fakatahi ke huaʼi kiai te kapa ʼaē kua huhuʼa ki te ʼu puha. Neʼe ko he toe gāue!
ʼI tana faikole ʼi te fakatapuʼi ʼo te fale lotu, neʼe ʼui e te Hau ko Salomone, ʼe ko Sehova ʼAtua ʼaē neʼe lava hoko ai te ʼu gāue fuli ʼo te fale lotu, ʼo ina ʼui fēnei: “ ʼAki tou gutu neʼe ke fakapapau, pea ʼaki tou nima neʼe ke fakahoko tau fakapapau ʼaia.”—1 Hau 8:24.