ʼE “Fakafisi Ki Te Heʼe Faitotonu” Te Hahaʼi ʼa Sehova

1. Kotea ʼae ʼe maʼuhiga ʼi tatatou tauhi?

ʼI TE malamanei katoa, ʼe feala ke tou sisio ki te togi peʼe ki te tohi ʼo te huafa ʼo Sehova ʼi te ʼu kaupa ʼo te ʼu fale lalahi pea mo te ʼu naunau kehekehe ʼi te ʼu fale tanakiʼaga mataga. Kapau neʼe kua kotou sisio ki te huafa ʼo Sehova ʼi te ʼu koga meʼa ʼaia, pea ʼe mahino ia neʼe kotou punamaʼuli ki ai. ʼE maʼuhiga ia te huafa ʼo te ʼAtua kia tatou kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi tatatou tauhi. Pea ʼe mole he tahi age hahaʼi ʼe natou fakaʼaogaʼi ia te huafa ʼo te ʼAtua ohage ko tatou. Kaʼe ʼe mole gata ʼaki pe ia te fakaʼaogaʼi ʼo tona huafa. Koteʼuhi ʼe tou maʼu ia te pilivilesio ʼae ke tou liliu ko ʼana kau Fakamoʼoni pea mo te maʼua ʼae ke tou fakakololiaʼi ia te ia ʼaki tatatou aga.

2. Kotea ia te maʼua ʼae ʼe tou maʼu ʼi totatou ʼuhiga hahaʼi ʼa te ʼAtua?

² Ke feala hatatou maʼu ia te ʼofa ʼo te ʼAtua, ʼe mole tonu pe ke tou fakaʼaogaʼi ia tona huafa. ʼE tonu foki ke tou mulimuli ki ʼana lekula ʼo ʼuhiga mo te aga ʼae ʼe tonu ke tou fai pea mo tou “fakamamao mai te kovi.” (Pes. 34:15) Neʼe fakaha lelei e te apositolo ko Paulo ia te maʼua ʼaia ʼi tana ui fenei: “Kaʼe ko te fakatafitoʼaga malohi ʼa te ʼAtua ʼe kei tuʼu pe, ʼo ina maʼu te fakaʼiloga ʼaeni: ‘ʼE iloʼi e Sehova ia natou ʼae ʼaʼana,’ pea ‘Ko te hahaʼi fuli pe ʼae ʼe natou fakaʼaogaʼi te huafa ʼo Sehova ʼe natou fakafisi ki te heʼe faitotonu.’ ” (2 Timoteo 2:19, MN.) Koia ʼi totatou ʼuhiga hahaʼi ʼa te ʼAtua, ʼe feafeaʼi hatatou lava iloʼi ʼe tou “fakafisi ki te heʼe faitotonu” peʼe tou liakī te aga ʼae ʼe kovi?

TOU “FAKAMAMAʼO” MAI TE ʼAGA ʼE KOVI

3, 4. Ko te manatu fea ʼae ʼe faigataʼa ki ʼihi tanatou mahino ki ai? Pea kotea tona tupuʼaga?

³ ʼE talanoa ia Paulo ki “te fakatafitoʼaga malohi ʼa te ʼAtua” ia 2 Timoteo 2:19, MN. Pea ʼe tohi ʼi te fakatafitoʼaga ʼaia ia manatu ʼe lua. Ko te ʼuluaki manatu, “ʼE iloʼi e Sehova ia natou ʼae ʼaʼana,” neʼe toʼo mai ia Numelo 16:5, MN. (Vakaʼi te ʼuluaki alatike ako.) Pea ʼe ko te lua manatu, “Ko te hahaʼi fuli pe ʼae ʼe natou fakaʼaogaʼi te huafa ʼo Sehova ʼe natou fakafisi ki te heʼe faitotonu.” Kaʼe ʼe faigataʼa ki ʼihi tanatou mahino ki ai. Kotea tona tupuʼaga?

⁴ ʼE ha ʼi te ʼu palalau ʼa Paulo, neʼe talanoa ia ki te koga Tohi-Tapu Fakahepeleo. Kaʼe ʼe mole maʼu he vaega ʼe alutahi mo te manatu ʼaia. Koia, kotea koa ʼae neʼe talanoa ki ai ia te apositolo ʼi tana ui fenei: “Ko te hahaʼi fuli pe ʼae ʼe natou fakaʼaogaʼi te huafa ʼo Sehova ʼe natou fakafisi ki te heʼe faitotonu”? Ko te ʼuluaki manatu ʼa Paulo neʼe toʼo mai te kapite 16 ʼo Numelo pea ʼe fakaʼuhiga ia ki te agatuʼu ʼa Kole. ʼE feala koa ke toe fakaʼuhiga mo te lua manatu ki te aluʼaga pe ʼaia?

5-7. Ko te ʼu aluʼaga fea ʼi te temi ʼo Moisese ʼae neʼe talanoa ki ai ia Paulo ia 2 Timoteo 2:19? (Vakaʼi te ʼuluaki pakī.)

⁵ Neʼe fakatahi ia Tatane pea mo Apilame kia Kole, ʼo natou takitaki ai te agatuʼu. (Num. 16:1-5, MN) Neʼe mole natou fakaʼapaʼapa kia Moisese pea neʼe natou fakafisi ki te tuʼulaga pule ʼae neʼe foaki age e te ʼAtua ki ai. Pea ʼuhi ko tanatou kei nonofo ʼi te lotolotoiga ʼo te kau Iselaele, neʼe natou liliu ai ko he meʼa fakatupu tuʼutamaki kia natou. ʼI muʼa ʼo te fakaha e Sehova pe ko ai ʼana kau atolasio agatonu, neʼe ina fai te fakatotonu pe ʼe tahi.

⁶ ʼE ui fenei ʼi te Tohi-Tapu: “Neʼe palalau leva ia Sehova kia Moisese, ʼo ui fenei: ‘Palalau ki te hahaʼi, o ui: Ke kotou fakamamaʼo mai te ʼu fale la ʼo Kole, mo Tatane, mo Apilame.’ Neʼe tuʼu ake leva ia Moisese ʼo alu kia Tatane mo Apilame, pea neʼe olo mo ia ia te kau matuʼatuʼa ʼo Iselaele. Neʼe palalau leva ia ia ki te hahaʼi, ʼo ʼui: ‘Ke kotou fakamamaʼo mai te ʼu fale la ʼo te ʼu tagata agakovi ʼaena pea ke ʼaua pe naʼa kotou fafā ki he meʼa ʼe tahi ʼo ʼanatou meʼa, ke ʼaua naʼa kotou mamate fakatahi mo natou, ʼo tupu ko ʼanatou agahala fuli.’ Neʼe natou foimo fakamamaʼo leva mai te ʼu potu fuli ʼo te ʼu fale la ʼo Kole, mo Tatane, mo Apilame.” (Num. 16:23-27, MN) Pea neʼe fakaʼauha leva e Sehova ia te kau agatuʼu fuli. Kaʼe neʼe hao ia natou ʼae neʼe nonofo agatonu ki te ʼAtua. ʼO feafeaʼi? Neʼe natou “fakafisi ki te heʼe faitotonu” ʼaki tanatou fakamamaʼo mai te kau agatuʼu.

⁷ Neʼe talanoa ia Paulo kia Numelo 16:5 ʼi tana ui fenei ia 2 Timoteo 2:19, MN: “ʼE iloʼi e Sehova ia natou ʼae ʼaʼana.” Pea neʼe ina tohi leva te manatu ʼaeni: “Ko te hahaʼi fuli pe ʼae ʼe natou fakaʼaogaʼi te huafa ʼo Sehova ʼe natou fakafisi ki te heʼe faitotonu.” Neʼe lagi talanoa ia ki te ʼu aluʼaga ʼae ʼe tou maʼu ia Numelo 16:5, 23-27, MN. Koia, ʼe matatonu ai ke tou ui ko te ʼu manatu ʼae ʼe lua ʼe fakaʼuhiga ki te ʼu aluʼaga ʼae neʼe hoko ʼi te agatuʼu ʼa Kole. Kotea te ako ʼe tou taʼofi mai te ʼu manatu ʼaia ʼe lua? Ko Sehova ʼe sio ia ki te loto. ʼE ina iloʼi pe ko ai ʼana kaugana agatonu pea ʼe ina loto ke natou fakamamaʼo mai te kau agakovi.—2 Tim. 2:19, MN.

TOU “SIʼAKI TE ʼU FIHI FAKAVALE MO LAULAUNOA”

8. Peʼe tou kau ki te kokelekasio peʼe tou fakaʼaogaʼi ia te huafa ʼo te ʼAtua, kotea te tahi faʼahi ʼe tonu ke tou fai?

⁸ Neʼe toe fakaʼaogaʼi foki e Paulo te ʼu aluʼaga ʼo te temi ʼo Moisese moʼo fakamanatuʼi kia Timoteo te maʼuhiga ʼae ke ina puipui ʼana felogoʼi mo Sehova. Neʼe mole gata ʼaki pe te kau ʼa te kau Kilisitiano ki te kokelekasio. Ohage pe ko te temi ʼo Moisese, neʼe mole gata ʼaki pe te fakaʼaogaʼi e te ʼu kaugana agatonu ʼa te ʼAtua ia te huafa ʼo Sehova. Kaʼe ʼe tonu foki ke liakī e te ʼu kaugana fuli ʼa te ʼAtua ia te aga ʼae ʼe kovi. Koia neʼe kotea tona fakaʼuhiga kia Timoteo? Pea kotea te ako ʼe tou lava taʼofi mai te tokoni ʼa Paulo?

9. Neʼe malave feafeaʼi ia “te ʼu fihi fakavale mo laulaunoa” ki te ʼuluaki kokelekasio Fakakilisitiano?

⁹ ʼI te tohi ʼae neʼe fai e Paulo kia Timoteo, neʼe ina foaki ai ni tokoni fakapotopoto moʼo liakī ia te aga ʼae ʼe kovi. Ohage la, ʼe fakatotonu e Paulo kia Timoteo ke ʼaua naʼa “fihi ʼi te ʼu kupu” pea ke ina “siʼaki te ʼu akonaki noa.” (Lau ia 2 Timoteo 2:14, 16, 23.a) Kotea te fakaʼuhiga ʼo te ʼu palalau ʼaia? Neʼe akoʼi e ʼihi te ʼu akonaki fakaaposeta ʼi te kokelekasio. Pea ko ʼihi, neʼe natou fakamafola ni akonaki neʼe fakatupu ai ni fihi. Ko ʼihi ʼi te ʼu manatu ʼaia, neʼe mole fakafeagai fakahagatonu ki te ʼu akonaki Fakatohi-tapu kaʼe neʼe fakatupu kovi ki te logotahi ʼo te kokelekasio. Koia ʼae neʼe fakalotomalohiʼi ai e Paulo ia Timoteo ke ina “siʼaki te ʼu fihi fakavale mo laulaunoa.”

10. Kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai moka tou felaveʼi mo ni manatu fakaaposeta?

¹⁰ Ia ʼaho nei, ʼe tahitahiga te maʼu ʼo ni kau aposeta ʼi te kokelekasio. Kaʼe ʼe feala pe ke tou felaveʼi mo ni manatu ʼe fakafeagai ki te ʼu akonaki Fakatohi-tapu. Koia tatau aipe pe haʼu mai fea te ʼu manatu ʼaia, kaʼe ʼe tou fakatotonu anai ke tou liakī. Pea ʼe mole ko he aga fakapotopoto hatatou faipalalau fakahagatonu mo te kau aposeta, peʼe ʼi te Neti peʼe ʼi hona tahi atu aluʼaga. ʼE tou talagataʼa anai ki te ʼAtua mo kapau ʼe tou faipalalau mo natou he ʼe lagi tou fia tokoni kia natou. ʼE fakatotonu mai e Sehova ke tou liakī katoa ia te aposetasia.

11. Kotea ʼae ʼe feala ke tokakovi ai he kokelekasio? Pea ʼe lava tuku feafeaʼi e te kau tagata ʼafeā ia he faʼifaʼitaki lelei?

¹¹ ʼE mole ko te ʼu manatu fakaaposeta pe ʼae ʼe ina lava maumauʼi te tokalelei ʼo te kokelekasio. Ohage la, ʼe feala ke kehekehe te ʼu manatu ʼo ʼuhiga mo he fakafiafia ʼe tuha mo he Kilisitiano. Ko te fakalotoʼi ʼae ʼo ʼihi ke natou maʼu te ʼu manatu ʼaia ʼe lava tupu ʼaki ai ni “fihi fakavale mo laulaunoa.” Kaʼe ʼe feafeaʼi moka lagolago he tahi ʼi te kokelekasio ki he fakafiafia ʼe fakafeagai ki te ʼu lekula ʼa te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te aga ʼae ʼe tonu ke tou fai? ʼE mole tali anai e te kau tagata ʼafeā te taʼi aga ʼaia ʼuhi pe ke mole hoko ai ni fihi. (Pes. 11:5; Efe. 5:3-5) Kaʼe ʼe tokakaga anai te kau tagata ʼafeā naʼa natou lagolago ki ʼanatou manatu ʼa natou totonu. Pea ʼe natou mulimuli ki te tokoni Fakatohi-tapu ʼaeni: “Kotou fafaga te faga ovi a te Atua ae kua tuku atu, . . . o mole kotou hage ko ni pule kia natou ae kua tuku atu [e te ʼAtua] ke kotou tokaga ki ai, kae ke kotou liliu ko ni faifaitakiaga ki te faga ovi.”—1 Pet. 5:2, 3; lau ia 2 Kolinito 1:24.

12, 13. (1) ʼE filifili feafeaʼi e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ia he fakafiafia? Pea ko te ʼu pelesepeto Fakatohi-tapu fea ʼae ʼe natou mulimuli ki ai? (2) ʼE ʼaoga feafeaʼi te ʼu pelesepeto ʼae ʼe talanoa ki ai te palakalafe 12 ki te ʼu faʼahi kehekehe ʼo totatou maʼuli?

¹² ʼE mole toe vakaʼi e tatatou kautahi te ʼu ata, mo te ʼu gaoʼi viteo, mo te ʼu tohi pea mo te ʼu hiva pea mo fakatotonu mai pe kotea ʼae ʼe tonu ke tou tekeʼi. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi ʼe fakalotomalohiʼi ʼi te Tohi-Tapu ke akoako e te tagata takitokotahi ia tona leʼo ʼo loto ke ina ‘iloʼi te kehekehe ʼo te meʼa ʼae ʼe lelei pea mo ʼae ʼe kovi.’ (Hep. 5:14) ʼE feala hatatou fakaʼaogaʼi te ʼu pelesepeto Fakatohi-tapu ke tou fai ai ni tonu fakapotopoto ʼo ʼuhiga mo he fakafiafia. ʼI te ʼu tonu fuli ʼae ʼe tou fai, ʼe ʼaoga ke tou “kumi te mea ae e lelei ki te Aliki.” (Efe. 5:10) ʼE tou toe ako foki ʼi te Tohi-Tapu, ʼe ko te pule famili ʼae ʼe ina takitaki tona kiʼi famili. Koia ʼe feala ke ina fakagafua peʼe kailoa ia he fakafiafia ʼi tona loto fale.—1 Ko. 11:3; Efe. 6:1-4.

¹³ ʼAki te ʼu pelesepeto Fakatohi-tapu ʼae neʼe tou talanoa ki ai, ʼe feala ke tou fai ni tonu ʼe fakapotopoto ʼi ʼihi atu faʼahi ʼo totatou maʼuli. Ohage la, ʼe lahi te ʼu manatu ʼo ʼuhiga mo te faiteuteu, mo te faʼu ʼo te lauʼulu, mo te malolō fakasino, mo te meʼa kai pea mo ʼihi atu faʼahi. Ko ʼihi ʼe lagi natou fia fakakinauʼi ʼanatou manatu ki ʼihi ʼo ʼuhiga mo te ʼu faʼahi ʼaia pea ʼe feala ke tupu ʼaki ai ni fihi. Kaʼe kapau ʼe mole maumauʼi ai he pelesepeto Fakatohi-tapu, pea ʼe mole he ʼuhiga anai ke fihi te kau Kilisitiano ʼo ʼuhiga mo te meʼa ʼae ʼe tonu ke natou fai. ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu “e mole tonu ke laga ke te tagata faifekau a te Aliki; kae ke agalelei ia ki te hahai fuli.”—2 Tim. 2:24.

TOU TEKEʼI IA TE ʼU FAKAKAUGA KOVI

14. Neʼe fakaha feafeaʼi e Paulo ia te maʼuhiga ʼae ke tou tekeʼi ia te ʼu fakakauga kovi?

¹⁴ Kotea te tahi aluʼaga ʼe feala ki te ʼu kaugana ʼa te ʼAtua ke natou “fakafisi ki te heʼe faitotonu”? ʼE ko tanatou tekeʼi ia te ʼu fakakauga kovi. Neʼe fakaha feafeaʼi e Paulo ia te faʼahi ʼaia? ʼI tana ʼosi talanoa ʼi te lea fakata ki “te fakatafitoʼaga malohi ʼa te ʼAtua,” neʼe palalau leva ia ʼo ʼuhiga mo “he fale lahi.” ʼI te fale ʼaia, “ ʼe mole gata ʼaki pe he ʼu meʼa gaue aulo pea mo siliva, ʼe toe ʼi ai foki mo te ʼu meʼa gaue ʼakau pea mo te ʼu meʼa gaue kele neʼe taʼo; pea ko ʼihi ʼe fakaʼaogaʼi ki he meʼa ʼe lelei, kaʼe ko ʼihi ʼe fakaʼaogaʼi ki he meʼa ʼe kovi.” (2 Tim. 2:20, 21, MN) Pea neʼe fakalotomalohiʼi leva e Paulo ia te kau Kilisitiano ke natou fakamamaʼo mai “te ʼu meʼa gaue” ʼae neʼe “fakaʼaogaʼi ki he meʼa ʼe kovi.”

15, 16. Kotea te ako ʼe tou lava taʼofi mai te lea fakata ʼo ʼuhiga mo te “fale lahi”?

¹⁵ Kotea te fakaʼuhiga ʼo te lea fakata ʼa Paulo? ʼE feala ke fakatatau ia te “fale lahi” ki te kokelekasio Fakakilisitiano. Pea ʼe feala ke fakatatau “te ʼu meʼa gaue” kia natou fuli ʼo te kokelekasio. ʼI he loto fale ʼe feala ke tou maʼu ai ni meʼa gaue ʼe ʼuli. Pea ʼe tonu kia ia ʼaʼana te ʼapi ke ina tuku keheʼi te ʼu meʼa gaue ʼae ʼe ʼuli mai ʼae ʼe maʼa, ohage la ko te ʼu meʼa fai kuka.

¹⁶ ʼE toe feia pe ki te ʼu kaugana ʼa Sehova ia ʼaho nei. Kapau ʼe tou loto ke tou maʼa ia faʼahi fuli ʼo totatou maʼuli, pea ʼe tonu ke tou fakamamaʼo mai ia natou ʼae ʼe talagataʼa tuʼumaʼu ki te ʼu pelesepeto ʼa Sehova ʼi te loto kokelekasio. (Lau ia 1 Kolinito 15:33.) Kapau ʼe tonu ke tou tekeʼi ia te ʼu fakakauga kovi ʼi te loto kokelekasio, pea ʼe mahino ia ʼe mole tonu foki ke tou fakatahi mo natou ʼae ʼi tuʼa ʼo te kokelekasio. Koteʼuhi tokolahi ʼi tuʼa ʼo te kokelekasio, ʼe natou kaumeʼa mo te paʼaga, mo talagataʼa ki te ʼu matuʼā, mo heʼe agatonu, mo gutu loi, mo agamalohi, mo fehiʼa ki te lelei, mo kakā pea mo ʼofa ki te ʼu fakafiafia ʼo lahi age ʼi te ʼAtua.—2 Tim. 3:1-5.

ʼE TAPUAKINAʼI E SEHOVA TATATOU AGATONU

17. Neʼe fakaha feafeaʼi e te kau Iselaele agatonu ia tanatou “fakafisi ki te heʼe faitotonu”?

¹⁷ Neʼe fakatotonu e Sehova ki te kau Iselaele ke natou “fakamamaʼo mai te ʼu fale la ʼo Kole, mo Tatane, mo Apilame.” Pea neʼe “foimo fakamamaʼo” mai ai te kau Iselaele agatonu. (Num. 16:24, 27, MN) Neʼe mole natou fakatuatuai pe neʼe natou lotolotolua ʼi tanatou fakamamaʼo mai te kau agatuʼu. Pea neʼe natou “fakamamaʼo leva mai te ʼu potu fuli” ʼo te ʼu fale la ʼa te kau agatuʼu. Ko te kau agatonu ʼaia, neʼe natou fia fakalogo ʼaki tonatou loto katoa. Neʼe natou fakaha lelei ai ia tanatou lagolago ʼae kia Sehova pea mo tanatou fakafeagai ki te heʼe faitotonu. Kotea te ako ʼe feala ke tou taʼofi mai te faʼifaʼitaki ʼaia?

18. Kotea ʼae neʼe fia ui e Paulo ʼi tana fakatotonu ʼae kia Timoteo ke “hola mai te u holi fakavale o te temi tupulaga”?

¹⁸ ʼE maʼuhiga ia tatatou fakakaumeʼa ʼae mo Sehova. Koia ʼi te temi ʼae ʼe ʼaoga ai ke tou puipui ia tatatou fakakaumeʼa ʼaia, ʼe tonu ke tou fai fakavilivili. Neʼe ko te faʼahi ʼaia ʼae neʼe fia ui e Paulo ʼi tana fakatotonu kia Timoteo ke “hola mai te u holi fakavale o te temi tupulaga.” (2 Tim. 2:22) Neʼe lagi kua taʼu 30 tupu ia Timoteo. Kaʼe maʼia mo te hahaʼi lalahi ʼe feala ke fakahalaʼi e “te u holi fakavale o te temi tupulaga.” Kapau neʼe felaveʼi ia Timoteo mo te taʼi ʼu holi ʼaia, pea neʼe tonu ke “hola” mai ai. Neʼe ʼaoga ke “fakafisi ki te heʼe faitotonu.” Neʼe toe maʼu e Sesu te manatu ʼaia ʼi tana ui fenei: “Kapau e fakahiga ia koe e tou foi mata, kapei ia ia o li ke mamao maia koe.” (Mat. 18:9) Koia, ko te kau Kilisitiano ʼae ʼe natou fia mulimuli ki te tokoni ʼaia pea mo fia puipui ia tanatou fakakaumeʼa ʼae mo te ʼAtua, ʼe tonu ke natou lotomalohi ʼo fai te faʼahi ʼaia mo he fakavilivili.

19. Neʼe puipui feafeaʼi e ʼihi tanatou fakakaumeʼa ʼae mo Sehova?

¹⁹ Neʼe puipui feafeaʼi e ʼihi Kilisitiano ia tanatou fakakaumeʼa ʼae mo Sehova? Ko ʼihi ʼae neʼe natou inu kava fakavale, neʼe natou fakatotonu ke mole natou toe inu ki he moʼi kava. Pea ko ʼihi ʼe natou tekeʼi ia faʼahiga fakafiafia fuli ʼae ʼe feala ke ina fakatupu ni holi ʼe kovi ʼuhi ko ʼonatou vaivaiʼaga. (Pes. 101:3) Ohage la, ʼi muʼa ʼo te liliu ʼa he tehina ko he Fakamoʼoni, neʼe ina leleiʼia te ʼu lafeti ʼae ʼe fai ai te ʼu aga heʼe ʼaoga. ʼI tana ʼosi ako ia te moʼoni, neʼe ina fakatotonu ke mole toe meʼe maʼia mo te ʼu fakafiafia ʼa te kau Fakamoʼoni. Koteʼuhi ʼe mole ina loto ke ina toe maʼu ni manatu mo ni holi heʼe maʼa. ʼE mole fakaʼuhiga leva ʼe mole toe inu anai ia te kau Kilisitiano fuli ki he moʼi kava peʼe mole natou toe memeʼe anai, peʼe ko ʼihi atu meʼa kaʼe ʼe mole kovi. Kaʼe ʼe tonu kia tatou fuli ke tou tokakaga pea mo puipui ia tatatou fakakaumeʼa ʼae mo Sehova.

20. Kotea ʼae ʼe tou lotofimalie ai logo la ʼe feala ke faigataʼa tatatou “fakafisi ki te heʼe faitotonu”?

²⁰ ʼE ko he pilivilesio ia tatatou fua ia te huafa ʼo Sehova, pea ʼe pikipiki ki ai he ʼu maʼua. Koia, ʼe tonu ai ke tou “fakafisi ki te heʼe faitotonu” pea mo tou “fakamamao mai te kovi.” (Pes. 34:15) ʼE mole faigafua tuʼumaʼu te fai ʼo te faʼahi ʼaia. Kaʼe, ʼe ko he meʼa fakalotofimalie ia te iloʼi ʼae ko Sehova ʼe ʼofa tuʼumaʼu anai kia “natou ʼae ʼaʼana” pea mo fakalogo kia te ia.—2 Tim. 2:19; lau ia 2 Koloniko 16:9.