Kapite Hogofulu-Ma-Fitu
Koutou Maʼuliʼi Te Pipiki Ki Te ʼAtua ʼi Tokotou ʼApi
1. Neʼe koteā te ʼu fua ʼo te takitaki ʼa te Folafola ʼa te ʼAtua ki te ʼu taumatuʼa?
KO SEHOVA te Tupuʼaga ʼo te ʼohoana, pea ʼe foaki e tana Folafola te takitaki ʼaē ʼe lelei tokotahi maʼa te ʼu famili. Ko te tokolahi ʼi tanatou mulimuli ki te takitaki ʼaia, neʼe fua lelei ai ki tanatou nofo ʼohoana. ʼE feala ke tou vikiʼi nātou ʼaē neʼe ʼolo ʼo ʼohoana ʼi te lao, kae ki muʼa atu neʼe nātou nonofo feiā, kae heʼeki ʼohoana. Ko ʼihi neʼe nātou tuku tonatou maʼuli feʼauʼaki. Ko ʼihi tagata ʼohoana neʼe agamālohi, neʼe nātou gaohi koviʼi tonatou ʼohoana pea mo tanatou fānau, pea neʼe nātou ako te maʼuliʼi ʼo te agalelei pea mo te agamālū.
2. Koteā te ʼu meʼa ʼaē ʼe pipiki ki te maʼuli faka famili ʼi te kau Kilisitiano?
2 ʼE lahi te ʼu meʼa ʼe pipiki ki te maʼuli faka famili ʼi te kau Kilisitiano, ohage ko te tologa ʼo te nofo ʼohoana, mo te faʼahiga fakahoko ʼo tonatou ʼu maʼua faka famili, pea mo tanatou aga ki tonatou loto fale. (Efeso 5:33–6:4) ʼE kehekehe ʼaupito hatatou ʼiloʼi te meʼa ʼaē ʼe ʼui e te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te maʼuli faka famili, pea mo te maʼuliʼi ʼo tana ʼu tokoni. ʼE mole he tahi ia tatou ʼe fia hoko ki te ʼu hahaʼi ʼaē neʼe tauteaʼi e Sesu, he neʼe nātou meʼa noaʼi te lao ʼa te ʼAtua, pea mo nātou loi ʼi tanatou ʼui ʼe feʼauga pe te aga faka lotu. (Mateo 15:4-9) ʼE mole tou fia maʼu he faʼahiga pipiki ki te ʼAtua, kae ʼe mole tou maʼuliʼi ʼi totatou loto fale. Kae ʼe tonu ke tou maʼuliʼi te pipiki moʼoni ki te ʼAtua, ʼaē ‘ko he koloā maʼuhiga.’—1 Timoteo 5:4; 6:6; 2 Timoteo 3:5.
Ko Temi e Fia ʼAē ʼe Tonu Ke Tologa Ai Te ʼOhoana?
3. (a) Koteā koa ʼaē ʼe hoko ki te tokolahi ʼo te ʼu taumatuʼa, kae koteā te meʼa ʼaē ʼe tonu ke tou loto kiai? (b) ʼAki te Tohi-Tapu, koutou tali ki te ʼu fehuʼi ʼaē ʼe hoa atu ki te palakalafe.
3 ʼI te temi ʼaenī, kua lahi te ʼu taumatuʼa kua nātou mavete. ʼE tou sio ki ʼihi taumatuʼa ʼe nātou mavete, kae kua lauʼi taʼu tanatou nonofo ʼohoana pea nātou ʼohoana mo he tahi kehe. Tahi ʼaē meʼa, kua lahi tatatou logo ki he ʼu taumatuʼa neʼe hoki ʼohoana pe, kae nātou mavete ʼi te ʼosi pe ʼo he kiʼi temi nounou. Tatau aipe peʼe feafeaʼi te aga ʼa te hahaʼi, kae ʼe tonu kia tatou ke tou fai te aga ʼaē ʼe leleiʼia e Sehova. Koia tou vakaʼi te ʼu fehuʼi pea mo te ʼu vaega ʼaē ʼe hoa mai, ke tou ʼiloʼi te meʼa ʼaē ʼe ʼui e te Folafola ʼa te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te tologa ʼa te nofo ʼohoana.
Kapau ʼe ʼohoana he tagata mo he fafine, lolotoga taʼu e fia ʼe tonu ke nā nonofo fakatahi ai? (Maleko 10:6-9; Loma 7:2, 3)
Koteā te meʼa e tahi ʼe gafua ai te mavete ʼa he taumatuʼa ia muʼa ʼo te ʼAtua? (Mateo 5:31, 32; 19:3-9)
Koteā te manatu ʼa Sehova ʼo ʼuhiga mo te ʼu mavete ʼohoana, ʼaē ʼe mole fakagafua e tana Folafola? (Malakia 2:13-16)
ʼE ʼui koa e te Tohi-Tapu ke tahi nofo he taumatuʼa moʼo fakatokatoka tonā ʼu fihifihia? (1 Kolonito 7:10-13)
Ko te ʼu ʼaluʼaga fea ʼaē ʼe feala ai ki he taumatuʼa ke nā tahi nofo? (Pesalemo 11:5; Luka 4:8; 1 Timoteo 5:8)
4. He koʼe ʼe tologa ʼihi ʼohoana?
4 He koʼe ʼe tologa ʼihi ʼohoana? ʼE maʼuhiga kapau ʼe tou fia ʼohoana, ke tou talitali ke tou fakapotopoto, kae ʼe toe maʼuhiga foki ke tou maʼu hotatou hoa ʼe loto tatau mo kita ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe tou loto kiai, pea mo feala hatatou fepalalauʼaki fakahagatonu. Kae ko te meʼa ʼaē ʼe maʼuhiga tāfito, ko te maʼu ʼo hokita hoa ʼe ʼofa kia Sehova pea mo fakaʼapaʼapa ki tana Folafola moʼo fakatokatoka tana ʼu fihifihia. (Pesalemo 119:97, 104; 2 Timoteo 3:16, 17) Ko he hoa feiā ʼe mole manatu anai, kapau ʼe mole nā felogoi, pea ʼe feala pe hanā mavete peʼe nā tahi nofo. ʼE mole lītuʼa anai ki tona ʼu maʼua, ʼo takuʼaki ʼe tupu ko te ʼu hala ʼo tona ʼohoana. Kae ʼe faiga anai ke ina fakatokatoka te ʼu fihifihia, pea mo kumi hona ʼu puleʼaki fakapotopoto.
5. (a) Koteā te pikipikiga ʼo te agatonu kia Sehova ʼi te nofo ʼohoana? (b) Tatau aipe peʼe kita fetaulaki mo ni ʼu fakafeagai, koteā te ʼu tapuakina ʼaē ʼe kita lava maʼu mo kapau ʼe kita pipiki maʼu ki te ʼu pelesepeto ʼa Sehova?
5 ʼE ʼui e Satana kapau ʼe tou felāveʼi anai mo he ʼu mamahi, pea ʼe tou lītuʼa anai ki te ʼu fakatotonu ʼa Sehova. (Sopo 2:4, 5; Tāʼaga Lea 27:11) Kae ko te tokolahi ʼo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼaē ʼe nātou maʼuli mamahi ʼuhi ko te fakafeagai ʼo tonatou ʼohoana, neʼe mole nātou lītuʼa ki tonatou ʼu fakapapau ʼi te ʼohoana. ʼE nātou nonofo agatonu kia Sehova pea mo tana ʼu fakatotonu. (Mateo 5:37) Ko ʼihi ia nātou ʼaē neʼe faʼa kātaki, kua nātou fiafia ʼi te temi nei, heʼe hili kiai ni ʼu taʼu ʼo te ʼu fakafeagai, kua kau fakatahi mai tonatou ʼohoana ʼo tauhi kia Sehova! (1 Petelo 3:1, 2) Kae ki te kau Kilisitiano ʼaē ʼe mole fetogi te aga ʼo tonatou ʼu ʼohoana, peʼe ko nātou ʼaē kua līʼakina e tonatou ʼohoana ʼuhi ko tanatou tauhi kia Sehova, mo nātou ʼaia ʼe nātou ʼiloʼi ʼe tapuakina anai nātou, koteʼuhi ʼi tonatou loto fale neʼe nātou fakamoʼoni ʼe nātou pipiki maʼu ki te ʼAtua.—Pesalemo 55:22; 145:16.
Tou Tahi Fai Tana Gāue
6. Ko te pelesepeto fea ʼaē ʼe tonu ke tou fakaʼapaʼapa kiai, mo kapau ʼe tou fia maʼuli fiafia?
6 ʼE moʼoni, ko te fua lelei ʼo te nofo ʼohoana, ʼe mole gata pe ki te nonofo fakatahi ʼa te tagata pea mo te fafine. ʼE maʼuhiga tāfito ke nā tahi fakaʼapaʼapa ki te fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te tuʼulaga pule, koteʼuhi ʼe feala ke tokalelei ai te loto fale pea mo maʼu ai te fīmālie. ʼE tou lau fēnei ia 1 Kolonito 11:3: “Ko te pule ʼo te tagata fuli pe, ko Kilisito; ko te pule ʼo te fafine, ko te tagata; ko te pule ʼo Kilisito, ko te ʼAtua.”
7. ʼE tonu ke feafeaʼi te takitaki ʼo te famili?
7 Neʼe koutou fakatokagaʼi koa te ʼu ʼuluaki palalau ʼo te vaega? Ei, ko te tagata fuli pe ʼe ʼi ai tona Pule, ko Kilisito, ʼaē ʼe tonu ke fakalogo ki ai. Ko tona faka ʼuhiga, ʼe tonu ki te tagata ʼohoana ke ina fakahā te ʼu kalitate ʼo Sesu ʼi tana fakahoko tona tuʼulaga pule. Ko Kilisito ʼe fakalogo kia Sehova, mo ʼofa mamahi ki te kokelekasio, pea mo ina foaki te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga kiai. (1 Timoteo 3:15) Neʼe ina “foaki ia ia totonu maʼa” te kokelekasio. Neʼe mole fialahi pea mo agamālohi, kae neʼe “agamālū pea mo loto agavaivai.” Ko nātou ʼaē ʼe fakalogo ki tana takitaki ‘ ʼe nātou maʼu ai he fīmālie ki tonatou ʼu nefesi.’ Ko he tāmai ʼe ina fai te aga ʼaia ki tona famili, ʼe ina fakahā ai ʼe fakalogo kia Kilisito. Koia ʼe tonu ke sio e te fafine ʼe lelei pea mo ʼaoga ke gāue tahi mo tona ʼohoana pea mo fakalogo ki tana takitaki.—Efeso 5:25-33; Mateo 11:28, 29; Tāʼaga Lea 31:10, 28.
8. (a) He koʼe koa ʼe hage ʼi ʼihi famili, ʼe mole he fua ʼo te ʼu tokoni faka Kilisitiano? (b) Koteā ʼaē ʼe tonu ke tou fai mo kapau ʼe hoko mai kia tatou he ʼaluʼaga feiā?
8 Kae ʼe hoko anai he ʼu fihifihia. Ko ʼihi ʼi te famili, ʼi muʼa ʼo tanatou ako te ʼu pelesepeto ʼa te Tohi-Tapu, neʼe lagi nātou fehiʼa ki te puleʼi ʼo nātou. ʼAki ia nātou ʼaia, ʼe hage ʼe mole he fua ʼo he kolekole fakalelei pea mo he aga fakaʼapaʼapa. ʼE tou ʼiloʼi ʼe ʼui fēnei e te Tohi-Tapu ke tou pulihi ‘te ʼita, te hāūhāū, te kalaga, pea mo te leakovi.’ (Efeso 4:31) Kae e feafeaʼi mo kapau ko ʼihi ʼi te famili, ʼe hoki nātou mahino pe mo kapau ʼe tou kalaga pea mo leʼolahi? Ko Sesu neʼe mole faʼifaʼitaki kia nātou ʼaē neʼe agamālohi pea mo leakovi, kae neʼe falala ki tana Tāmai. (1 Petelo 2:22, 23) ʼO toe feiā pe, ka hoko mai he ʼu faigataʼaʼia ʼi tokotou loto fale, koutou fakamoʼoni ʼe koutou pipiki maʼu ki te ʼAtua, ʼo koutou faikole ke tokoni atu, kae ʼaua naʼa koutou mulimuli ki te ʼu aga ʼo te mālama.—Tāʼaga Lea 3:5-7.
9. Koteā ʼaē neʼe ako e te tokolahi ʼo te ʼu tagata ʼohoana Kilisitiano, kae mole nātou fai he ʼu valoki?
9 ʼI te agamāhani, ʼe mole hoko vave te ʼu fetogi, kae ʼe mahino papau ia, ʼe ʼaoga te ʼu tokoni faka Tohi-Tapu mo kapau ʼe tou kātaki ʼo maʼuliʼi lelei. ʼE lahi te ʼu tagata ʼohoana neʼe nātou sio ki te ʼu fetogi ʼi tonatou maʼuli faka taumatuʼa, ʼi tanatou mahino ki te faʼahiga aga ʼa Kilisito ki te kokelekasio. Ko te kokelekasio ʼaia ʼe mole ko he ʼu hahaʼi haohaoa. Kae ʼe ʼofa Sesu kiai, mo tuku kiai te faʼifaʼitaki lelei, pea mo ina fakaʼaogaʼi te Tohi-Tapu moʼo tokoni kiai ke haʼele ki muʼa. ʼO kaku ai mo tana foaki ia tona maʼuli maʼa te kokelekasio. (1 Petelo 2:21) Ko tana faʼifaʼitaki neʼe ina fakaloto mālohiʼi te ʼu tagata ʼohoana ʼe tokolahi ke nātou liliu ko he ʼu ʼohoana lelei, pea mo nātou foaki he tokoni ʼofa moʼo hikihiki tonatou maʼuli faka taumatuʼa. Ko te ʼu puleʼaki ʼaia ʼe lelei age, ʼi hakita fai he ʼu valoki peʼe kita nofo fakalogologo.
10. (a) E feafeaʼi ki he tagata peʼe ko he fafine—tatau aipe peʼe nā ʼui ʼe nā Kilisitiano—hanā fakaliliu ke faigataʼa te maʼuli ʼo tonā famili? (b) Koteā koa te faʼahi ʼaē ʼe feala ke tou fai ke haʼele lelei ai te felogoi faka famili?
10 Kae e feafeaʼi mo kapau ko te tagata ʼohoana ʼe mole ina tokagaʼi te ʼu faʼahi ʼaē ʼe ʼaoga ki tona famili ʼi te faʼahi ʼo te loto, peʼe mole ina fakatuʼutuʼu he felogoi faka famili ʼaki te Tohi-Tapu peʼe ko he tahi atu ʼu gāue? Peʼe feafeaʼi mo kapau ʼe mole lagolago te fafine, pea kapau ʼe mole ina fakahā te fakalogo ʼo mulimuli ki te ʼAtua? Ko ʼihi famili ʼe nātou maʼu he ʼu fua lelei heʼe nātou palalau faka famili, ʼaki he aga fakaʼapaʼapa, ʼo ʼuhiga mo te ʼu fihifihia. (Senesi 21:10-12; Tāʼaga Lea 15:22) Tatau aipe peʼe mole hoko fuli te ʼu meʼa ʼaē neʼe tou fakaʼamu kiai, kae ʼe feala kia tatou takitokotahi ke tou fakahaʼele lelei te felogoi faka famili, ʼo tou gāueʼi te fua ʼo te laumālie ʼa te ʼAtua, mo tou ʼofa pea mo fakaʼapaʼapa kia nātou ʼaē ʼo te famili. (Kalate 5:22, 23) ʼE mole hoko anai he ʼu fetogi mo kapau ʼe tou ʼamanaki pe tatou ki te ʼu faiga ʼa ʼihi. Kae kapau ʼe tou faiga ʼi totatou faʼahi, pea ʼe tou fakahā ai anai ʼe tou maʼuliʼi tatatou pipiki ki te ʼAtua.—Kolose 3:18-21.
ʼE Maʼu Koa ʼIfea Te ʼu Tali
11, 12. Koteā ʼaē neʼe foaki mai e Sehova moʼo tokoni kia tatou ke fua lelei totatou maʼuli faka famili?
11 ʼO ʼuhiga mo te ʼu fihifihia ʼo te maʼuli faka famili, ʼe lahi te kau fai tokoni. Kae ʼe tou ʼiloʼi tatou, ko te Folafola ʼa te ʼAtua ʼe maʼu ai te ʼu tokoni lelei ʼaupito, pea ʼe tou fakafetaʼi kia Sehova ʼi tana tokoni mai kia tatou ke tou maʼuliʼi te ʼu tokoni ʼaia, ʼaki tana kautahi ʼi te kele. ʼE koutou fakaʼaogaʼi lelei koa te ʼu tokoni ʼaia?—Pesalemo 119:129, 130; Mikea 4:2.
12 ʼO hilifaki ki takotou kau ki te ʼu fono ʼo te kokelekasio, ʼe kua koutou fakatuʼutuʼu koa he temi ke koutou ako ai te Tohi-Tapu mo takotou famili? Ko te ʼu famili ʼaē ʼe nātou fai te faʼahi ʼaia, ʼe nātou kaku anai ki te logo tahi ʼi tanatou tauhi. Ko tonatou maʼuli faka famili ʼe haʼele ki muʼa, koteʼuhi ʼe nātou maʼuliʼi takitokotahi ia te Folafola ʼa te ʼAtua.—Teutalonome 11:18-21.
13. (a) Kapau ʼe ʼi ai hatatou ʼu fehuʼi ʼo ʼuhiga mo te famili, ʼi te agamāhani kofea ʼaē ʼe tou lava maʼu ai te ʼu tali? (b) Koteā ʼaē ʼe tonu ke hā ʼi te ʼu tonu fuli ʼaē ʼe tou fai?
13 ʼE lagi ʼi ai hakotou ʼu fehuʼi ʼo ʼuhiga mo te famili. Ohage la, koteā takotou manatu ʼo ʼuhiga mo te ʼu faitoʼo ʼaē ʼe fakaʼaogaʼi ke ʼaua naʼa fanaunau he fafine? ʼE ʼi ai koa he ʼu ʼaluʼaga ʼe faka lākatonu ai te fakatō fatu ʼa he fafine? Kapau ʼe ʼi ai he tamasiʼi ʼe mole ina faʼa leleiʼia te ʼu meʼa fakalaumālie, ʼe aʼu anai kifea takotou fakamaʼua ke kau ki te tauhi ʼaē ʼe fai e te famili? ʼE lahi te ʼu fehuʼi feiā kua talanoa kiai te ʼu tohi ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. Moʼo maʼu te ʼu tali, koutou ako te fakaʼaogaʼi ʼo te ʼu tohi faka Tohi-Tapu, ohage ko te ʼu kumiʼaga (index). Kapau ʼe mole ʼi ai hakotou ʼu tohi ʼi te ʼu tohi ʼaē ʼe tuku atu e he index ke koutou vakaʼi, pea koutou vakaʼi ʼi te tānakiʼaga tohi ʼa te Fale ʼo Te Puleʼaga, peʼe koutou vakaʼi te ʼu tohi ʼaia ʼi tokotou olotinatea. ʼE toe feala foki ke koutou talanoa ki te ʼu faʼahi ʼaia mo he kau Kilisitiano tagata mo fafine kua fakapotopoto. Kae ʼaua naʼa koutou manatu ʼe koutou maʼu anai he tali fakahagatonu ki ʼakotou ʼu fehuʼi fuli. ʼI te agamāhani, ʼe ko koutou totonu ʼaē ka maʼua ke koutou fai he tonu, peʼe ko koutou tokotahi peʼe ko koulua taumatuʼa. Hili ʼaia, pea koutou fai he ʼu tonu ʼe ina fakahā ai ʼe koutou maʼuliʼi te pipiki ki te ʼAtua ʼi te kaugamālie, ʼo toe feiā aipe ʼi tokotou loto fale.—Loma 14:19; Efeso 5:10.
Fakamanatu
• E feafeaʼi koa te pipiki tahi ʼa te agatonu kia Sehova, pea mo te agatonu ki tokita ʼohoana?
• Ka tou tau mo he ʼu faigataʼaʼia faka famili, koteā ʼaē ka tokoni mai anai ke tou fai te ʼu meʼa ʼaē ʼe leleiʼia e te ʼAtua?
• Tatau aipe peʼe ko ʼihi ʼi totatou famili ʼe mole nātou fakahoko tonatou maʼua, kae koteā ʼaē ʼe tou lava fai moʼo fakahaʼele lelei te ʼaluʼaga ʼaia?
[Paki ʼo te pasina 155]
Ko te pule famili ʼe tonu ke faʼifaʼitaki ki te ʼu kalitate ʼa Sesu
[Paki ʼo te pasina 157]
Ko te fai tuʼumaʼu ʼo te ako Tohi-Tapu, ʼe ina faka logo tahi te famili