Neʼe Lagolago ʼAu e Sehova ʼi Te Fale Pilisoni ʼi Te Toafa

KO TE FAKAMATALA ʼA ISAIAH MNWE

Neʼe mole ʼi ai he faifakamāu, pea neʼe mole ʼau fai he meʼa ʼe kovi. Kae, neʼe tauteaʼi ʼau ke ʼau gāue mamahi ʼi te fale pilisoni ʼi te lotomalie ʼo te toafa Afelika ko te Sahara. Ko te meʼa ʼaē ʼe kovi ʼosi, ʼe mole he tahi ʼi toku ʼu kaumeʼa ʼe ina ʼiloʼi peʼe ʼe ʼau ʼifea. Ko te meʼa ʼaia neʼe hoko kua hili nei ki ai te taʼu e valu, ʼi te temi vela ʼo te taʼu 1984. Tuku muʼa ke ʼau fakamatala te tupuʼaga ʼo taku kaku ki te ʼaluʼaga fakaloto mamahi ʼaia.

ʼI TE taʼu 1958, ʼi toku taʼu 12, neʼe liliu toku taʼokete ko he Fakamoʼoni ʼa Sehova. Kae, ko taku matuʼa mo taku faʼe neʼe haga tauhi aipe nāua ki te ʼu ʼatua faka telepi ʼo te koga fenua ʼo Imo, ʼi Niselia, ʼaē neʼe mātou nonofo ai.

ʼI te taʼu 1968, neʼe ʼau hu ki te solia ʼo Biafra. ʼI taku nofo ʼi te ʼu luo neʼe keli ʼi te temi tau, neʼe ʼau manatuʼi te mole kau ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi te ʼu meʼa ʼaia, pea neʼe ʼau faikole ki te ʼAtua ke tokoni mai. Neʼe ʼau fai taku fakapapau ʼi te temi ʼaia, kapau ʼe ina fakahāo ʼau ʼi te tau, pea ʼe ʼau liliu anai ko hana Fakamoʼoni.

ʼOsi ʼaia te tau, neʼe ʼau foimo faigaʼi ke ʼau fakahoko taku fakapapau. Neʼe ʼau papitema ʼi sūlio ʼo te taʼu 1970 pea neʼe ʼau kau atu aipe ki te gāue pionie katoa. ʼAki te temi, neʼe fakanofo ʼau ko te tagata ʼāfea ʼo te kokelekasio faka kilisitiano. Mole fualoa, pea neʼe ʼau maʼu te fakaafe mai te filiale ʼo Niselia ke ʼau kau ki te gāue misionea ʼi te fenua ʼe mole mamaʼo, kae ko te gāue ʼo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼe mole fakagafua e te puleʼaga. Neʼe ʼau tali, pea ʼi sanualio ʼo te taʼu 1975, neʼe ʼau fagona ai mo toku pasipo.

Neʼe puke ʼau

ʼI te taʼu 1978, neʼe fakatotonu mai ke ʼau ʼaʼahi te kau Fakamoʼoni ʼi te fenua katoa. Logope tanatou tokosiʼi, neʼe ʼau fagona ʼi te koga meʼa laulahi, ʼo ʼaʼahi te ʼu kolo ʼaē ʼe ʼi ai te ʼu kokelekasio, feiā mo te ʼu koga meʼa ʼe ʼi ai te ʼu hahaʼi ʼe nātou fia logo. Neʼe tautau fakafehuʼi ʼau ʼi te ʼu fale polisi. Tuʼa lua, ʼo taki ʼaho fā, neʼe puke ʼau pea mo fakafehuʼi ʼau ʼo ʼuhiga mo tamatou gāue.

Koia, ʼi sūnio ʼo te taʼu 1984, ʼi te tahi ʼahotapu ʼi te temi ʼaē neʼe mātou lolotoga teuteu ki te gāue faka mafola, ko te tagata agalelei maʼu tuʼulaga neʼe ina fakatokagaʼi mai ko te kau polisi neʼe nātou kumi ke nātou puke te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. Hili ʼaia te vāhaʼa, ko Djagli Koffivi, mai Togo, pea mo ʼau neʼe puke māua. Neʼe ʼave māua ki te fale polisi pea neʼe fakatotonuʼi mai ke mā fakahā te ʼu higoa ʼo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼaē ʼi te kolo. Neʼe nātou ʼui mai: “Kapau ʼe koulua tala mai te ʼu higoa, ʼe koulua ʼāteaina anai.”

Neʼe fēnei taku tali age: “Ko koutou ko te kau polisi. Ko takotou gāue ʼaia ko te kumi te hahaʼi ʼaē ʼe koutou loloto ki ai. ʼE mole ko ʼau ko hakotou tagata faifekau.” Neʼe mātou talanoa ʼaia lolotoga te minuta e 30, pea neʼe nātou fakamatakuʼi māua ʼe nātou ta anai māua. Kae, neʼe mole ma tala age te ʼu higoa ʼo tomā ʼu tēhina kilisitiano. Koia, neʼe nātou fakatotonu ai ʼe nātou toʼo taku ʼu tohi faka tohi-tapu.

Lolotoga te taupau ʼo māua

ʼI tama liliu mo te ʼu tohi ki te fale polisi, ko Djagli pea mo ʼau neʼe ma fakatoʼo te ʼu tohi. ʼI tamā fai ʼaia, neʼe heke te pepa mai taku Tohi-Tapu lahi. Neʼe ko te polokalama ʼo te fakatahi faka tisitilike neʼe tohi ai te ʼu higoa ʼo te kau tagata ʼāfea fuli ʼo te fenua. Neʼe ʼau foimo toʼo ʼo fafaʼo ki toku taga. Kae, neʼe ʼi ai te polisi neʼe sio mai kia ʼau pea neʼe ina fakatotonu mai ke ʼau fakatoʼo age. ʼE moʼoni, neʼe ʼau mataku.

Ko te moʼi pepa neʼe hili ʼi te fuga laupapa ʼo te koga fale ʼaē neʼe ma ʼave ki ai te ʼu tohi. ʼI taku tahi hu ʼaki taku tahi ʼuta, neʼe ʼau ʼalu ai ki te laupapa ʼo toʼo te moʼi pepa, pea neʼe ʼau momono ki toku taga. ʼOsi ʼaia, pea neʼe ʼau fakahā taku fia ʼalu ki te fale vao. Ko te polisi neʼe ina ʼave ʼau ki te fale. ʼI taku hu ʼaia pea mo pupunu te matapā, neʼe ʼau hae liki te moʼi pepa pea neʼe ʼau tohoʼi te vai.

ʼI te ʼiloʼi ʼaē e te kau polisi te meʼa ʼaē neʼe hoko, neʼe nātou ʼiʼita ai. Kae neʼe nātou matataku te fai he meʼa koteʼuhi naʼa tukuga koviʼi nātou e tonatou ʼu pule neʼe mole lelei tanatou leʼoleʼo, ʼaē neʼe tupu ai taku maumauʼi te moʼi pepa. ʼOsi ʼaia te ʼu ʼaho e 17 ʼo te taupau ʼo māua, neʼe ʼui mai e te pule ʼo te kau polisi ke tānaki ʼama ʼu meʼa koteʼuhi ʼe ʼave māua ki te tahi koga meʼa. Neʼe ma fafaʼo te ʼu mutuʼi meʼa ki te kato palasitike, pea neʼe ʼau fakatafa ki lalo te Tohi-Tapu neʼe fakatoʼo fakafūfū mai ʼi te ʼaʼahi.

Neʼe feala tamā fakahā ki te kau Fakamoʼoni tomā ʼave kae neʼe mole ʼiloʼi he koga meʼa ʼe ʼave māua ki ai. ʼI te kei uhuuhu, ʼo te ʼaho 4 ʼo sūlio 1984, neʼe fakaʼala māua e te pule ʼo te kau polisi. Neʼe huke māua, ʼo ina ʼui mai ke tohoʼi te ʼu mutuʼi meʼa ʼi te kato pea ke lagaʼi ʼoma nima. Kae ʼi taku tohoʼi te kofu fakamuli, neʼe ina ʼui mai kua feala taku fafaʼo te ʼu meʼa ki te kato, koia ko te Tohi-Tapu neʼe mole maʼu.

Ko te fale pilisoni ʼi te toafa

Ko te kau polisi neʼe nātou taki māua ki te malaʼe vakalele, ʼaē neʼe ma heheka ai ʼi te vakalele solia. Hili ʼaia te ʼu hola pea neʼe mātou tau ki te kolo ko tona hahaʼi ko te toko 2 000, ʼaē ʼe ʼi ai te fale pilisoni ʼe ōvi ai. ʼE tuʼu ʼi te kilometa e 650 ki te ala ʼaē ʼe taki ki te tahi kolo. Neʼe ma hihifo ʼaia mai te vakalele ki te fale pilisoni, pea neʼe fakatoʼo māua ki te pule ʼo te fale. ʼE mole he tahi ʼi tomā ʼu famili peʼe ʼi tomā ʼu kaumeʼa ʼe ina ʼiloʼi pe neʼe ʼave māua kifea.

Ko te kolo ʼaē neʼe ʼave māua ki ai ko te ‘oasis’ ʼi te Sahara. ʼE ʼi ai te ʼu ʼakau liliki, mo ʼihi ʼakau, pea mo te ʼu fale ko ʼona ʼu kaupā neʼe fai ʼaki te kele neʼe fakamoamoa. Ko te vai ʼe pamu mai te lalo kele ko tona loloto ko te meta e tahi peʼe meta tahi vaelua. Kae, ko te tagata ʼo te koga meʼa, ʼe taʼu 31, neʼe ina ʼui mai talu tona maʼuli neʼe sio tuʼa tahi ki te ʼua. Pea ko te koga meʼa neʼe vela ʼaupito. Ko te tagata pilisoni neʼe ina ʼui ko te meʼa fua ʼo te vela peʼe ko te momoko, ʼaē ʼi te pilo ʼo te fale pilisoni neʼe kua fakaʼau ki te 60° C! Ko te matagi mālohi ʼe agi hoholo, ʼo ina fakamafisi te ʼone ʼaē ʼe makinikini ki te kili pea mo fakatupu mamahi ki te ʼu mata.

Ko he tahi ʼe tau ki te koga meʼa ʼe ina ʼui anai ko te koga meʼa faka tautea kovi ʼaupito. Ko te fale pilisoni neʼe ā takai e te ʼu kaupā lalahi ʼe nātou puipui mai te matagi mo te laʼā. Neʼe mole ʼi ai he ʼaoga ʼo te ʼu kaupā ki te tāʼofi ʼo te hola ʼi te fale, koteʼuhi neʼe mole he koga meʼa ke hola ki ai. ʼI tuʼa atu ʼo te ‘oasis’, neʼe mole ʼi ai he fuʼu ʼakau, neʼe mole ʼi ai pe la he meʼa, moʼo fakamalumalu ʼo ia ʼaē neʼe fia hola.

ʼI muʼa ʼo tama hu, ko te pule ʼo te fale pilisoni neʼe ina huke māua ʼo vakaʼi pe neʼe mole he meʼa neʼe ma fūfū. Neʼe ina ʼui mai ke ma tohoʼi fuli ki tuʼa te ʼu meʼa ʼaē ʼi tamā kato. Neʼe ʼau kamata lagaʼi tomā ʼu kofu takitahi. ʼI te toe leva ʼo te kofu ʼaē ʼe ina ʼaofi te Tohi-Tapu, neʼe ʼau toʼo te kato ʼo fakahā age te kofu ʼaē ʼi loto pea neʼe ʼau ʼui age ki ai: “Neʼe ko te gataʼaga pe ʼo te ʼu meʼa neʼe nātou fakagafua mai ke ma toʼo.” ʼI te kua maui mālie, neʼe ina ʼui ke ʼave māua ki te loto fale pilisoni. Neʼe ko te Tohi-Tapu neʼe ma maʼu.

Te maʼuli ʼi te fale pilisoni

Neʼe ko te hahaʼi ʼo te kau pilisoni, neʼe ko te toko 34. Neʼe ko te kau agakovi neʼe ʼiloa pea mo te kau fai fakapō ʼo te fenua. Tokolahi neʼe ko te kau fai fakapō neʼe hage ko ni hahaʼi neʼe mole kei feala honatou tokoniʼi. Neʼe mātou momoe fuli ʼi te ʼu koga fale lalahi e lua neʼe vaeluaʼi e te fale maʼanu. ʼI te fale maʼanu, neʼe ʼi ai te foʼi poe neʼe mole hona tāpunu, neʼe fakaʼaogaʼi ohage ko he fale mamaʼo. Logope tona laku ʼi te uhu fuli e te kau pilisoni, neʼe hage ko te ʼu lago fuli ʼo te toafa neʼe nātou ʼomai ʼo fakafiafia ki te momoko pea mo te ʼu ʼotaʼota ʼo te foʼi poe.

Ko te meʼa kai neʼe ko te tegaʼi ‘sorgho’. Neʼe tuki e te tagata pilisoni, pea ina haga ʼo haka, pea fakaʼutaʼuta ʼi te pa, pea ina hili ʼaia ki te ʼu fala moe ʼo te tagata pilisoni takitahi. Ko te meʼa kai neʼe mole ʼuʼufi. ʼI te temi ʼaē ʼe mātou liliu ai mai te gāue, neʼe ʼi ai te tuʼuga lago neʼe fakapupu ʼi te pa meʼa kai. Ka mātou toʼo ʼamatou ʼu pa, ko te lago ʼe nātou fou logoaʼa. ʼI te ʼu ʼuluaki ʼaho e lua, neʼe mole ma kai he meʼa. Kae, ki te tolu ʼaho, ʼi te ʼosi kapu ʼo te ʼu lago pea mo tohoʼi te faʼahi meʼa kai ʼaē ʼi ʼoluga, neʼe ma kamata kakai ai ki te sorgho. Neʼe ma faikole kia Sehova ke ina taupau tomā maʼuli haohaoa.

Neʼe mātou gāue ʼi te laʼā, ko te holoʼi ʼo te ʼu kaupā ʼo te fale pilisoni ʼāfea kae laga he ʼu kaupā foʼou. Neʼe ko he gāue kinakina ʼaupito. Neʼe mātou gāue ʼaia, mole ai he mālōlō, mai te hola 6 uhu ki te fetapā, pea mātou kakai, pea hoko atu te gāue ki te hola 6 afiafi. Neʼe mole ʼi ai he ʼaho mālōlō. Neʼe mole gata pe tamatou maʼuli mamahi ʼuhi ko te vevela kae neʼe mātou maʼuʼuli mamahi ʼi te temi momoko. Pea tahi ʼaē, neʼe mātou mamahi ʼuhi ko te agakovi ʼo te kau tagata leʼo.

Ko te taupau ʼo te mālohi fakalaumālie

Ko Djagli pea mo ʼau neʼe ma lau fakafūfū te Tohi-Tapu, pea neʼe ma felogoi fakatahi ki te ʼu meʼa neʼe ma ako. Neʼe mole feala hamā lau fakahāhā koteʼuhi naʼa toʼo te Tohi-Tapu pea mo tauteaʼi anai māua. Neʼe ʼi ai te mālama kalasini ʼa te tagata pilisoni neʼe ʼau kamata tana ako faka tohi-tapu pea neʼe ina vaevae mo ʼau. Neʼe ʼau tau ʼala ʼi te hola tahi peʼe ko te hola lua māfoatā pea ʼau lautohi teitei pe ʼo aʼu ki te hola nima. ʼAki tona fai ʼaia, neʼe feala ai taku lau te Tohi-Tapu katoa.

Neʼe ma faka mafola ki te kau pilisoni ʼaē, pea neʼe ʼi ai te tahi ia nātou neʼe ina tala ki te pule ʼo te kau leʼo ʼo ʼuhiga mo māua. Ko te meʼa fakapuna’maʼuli, neʼe fakatoʼo age e te tagata leʼo ki te tagata pilisoni te nusipepa Koutou ʼaʼala! neʼe nofo mo ia, pea ko te tagata pilisoni neʼe ina fakatoʼo mai kia māua. Neʼe liuliuga taku lau te nusipepa. Ko tamā lautohi pea mo tamā faka mafola neʼe ko he tokoni aipe ke ma taupau te mālohi fakalaumālie.

Ko te felogoi mo tomā ʼu kaumeʼa

Neʼe mole fakagafua mai te faitohi mo te ʼave tohi. Kae, neʼe ʼi ai te tagata neʼe agalelei mai ʼo ina ʼui mai ʼe tokoni anai kia ʼau. ʼI te ʼaho 20 ʼo ʼaukusito, kua teitei vāhaʼa ono tamā tau ki ai, neʼe ʼau fai fakafūfū te ʼu tohi e lua, tahi ki te ‘ambassade’ ʼo Niselia pea mo te tahi ki te ʼu kaumeʼa Fakamoʼoni. Neʼe ʼau tanu te ʼu tohi ʼi te ʼone pea neʼe ʼau fakaʼiloga ʼaki te foʼi maka. Ki muli age ko toku kaumeʼa neʼe haʼu ʼo huke te ʼu tohi.

ʼOsi te ʼu vāhaʼa, mole ʼau maʼu he logo. Neʼe fakahaʼuhaʼu mo taku manatu ʼaē ko te ʼu tohi neʼe mole ʼave ki te ʼu hahaʼi. Kae neʼe fakaʼau pe, pea ko tamā ʼu kau fagona Fakamoʼoni neʼe nātou faigaʼi ke maʼu he puleʼaki ke faka ʼāteaina māua. Ko te minisi ʼo Niselia ʼo te ʼu meʼa faka matāpule neʼe ina tokagaʼi foki te fihifihia ʼaia pea neʼe ina faka ʼui ki te puleʼaga ʼo te fenua ʼaē neʼe pilisoniʼi ai ia ʼau peʼe koʼe neʼe ina ʼave ʼau ki te fale pilisoni feiā.

Lolotoga te temi ʼaia, ʼi te uhu ʼo te ʼaho 15 ʼo novepeli 1984, neʼe ʼave māua ki te gāue fakamaʼa. Neʼe ʼave ʼau e te kau leʼo ki te fale mamaʼo ʼo te kolesi neʼe fakaʼaogaʼi e te hahaʼi lolotoga te ʼu vāhaʼa logope tana kua māpunu. Neʼe fonu ko te fekau. Neʼe ʼui mai e te kau leʼo ko taku gāue ko te fakamaʼa ʼo te fale ʼaia. Ko te ʼu meʼa gāue neʼe ʼau maʼu neʼe ko toku ʼu nima pe. ʼI taku feʼekeʼaki pe ʼe feafeaʼi haku fai te gāue fakalialia ʼaia, ko te pule ʼo te fale pilisoni neʼe haʼu ʼo ʼui mai ko te ofisie faka tisitilike ʼe fia palalau mo ʼau.

ʼI taku aʼu ki ai, ko te ofisie faka tisitilike neʼe ina ʼui mai neʼe hoki palalau pe mo te pelesita ʼo te fenua, ʼaē neʼe tau kiai taku tagi. Neʼe fakamahino e te pelesita kapau ʼe ʼau fakahā age te ʼu higoa ʼo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, pea ʼe tuku age aipe anai ia ʼau pea ʼe feala haku mavae ʼi te lua vaka. Pea neʼe ʼau toe ʼui age ki ai kapau ʼe nātou loloto ki te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, ko te gāue ʼaia ʼa te kau polisi te maʼu ʼo nātou. Neʼe tala mai e te ofisie faka tisitilike ʼe tonu ke ʼau vakavakaʼi fakalelei te ʼofa ʼaē ʼe nātou fai mai. ʼE ina tuku mai anai he ʼu ʼaho e fā peʼe nima ke ʼau fakakaukauʼi te faʼahi ʼaia. Neʼe gata ai tamā palalau, pea neʼe taki ʼau e te kau leʼo ki te fale pilisoni pea meʼa lelei neʼe mole ʼau toe liliu ki te ʼu fale mamaʼo!

ʼOsi te ʼu ʼaho e nima pea neʼe kumi ʼau e te ofisie faka tisitilike pea ina fehuʼi mai pe koteā taku tonu. Neʼe ʼau tali age ko te tupuʼaga tāfito ʼo toku pilisoniʼi heʼe neʼe ʼau fagonogono te ʼAtua moʼoni pea neʼe mole ʼi ai he meʼa kovi neʼe ʼau fai. Neʼe ʼau fakamahino age ʼe ʼi ai taku ʼu pepa ʼe ina fakagafua ke ʼau nofo ʼi te fenua (pasipo ʼe fakamoʼoni e te lao mo te pepa ʼe ina fakagafua te nofo ʼi te fenua). Ko toku ʼu pepa fuli ʼe lelei, pea ʼi he temi pe ʼe ʼau ʼalu ai ki he kolo, ʼe ʼau vakaʼi mo te kau polisi ke ʼau ʼiloʼi papau ko meʼa fuli ʼe tokalelei. Koteʼuhi neʼe mole ʼau fai he fakapō, neʼe ʼau fehuʼi age: “He koʼe koa ʼe tauteaʼi ʼau? Kapau ʼe mole koutou loloto kia ʼau ʼi te fenua, he koʼe koa ʼe mole fakamavae ʼau? He koʼe koa neʼe fakatūʼa ʼau ki te koga meʼa ʼaenī?”

Neʼe ʼau palalau teitei ko minuta e 15. ʼI te ʼosi ʼo taku palalau, neʼe faka ʼui mai ke ʼau tohi te ʼu meʼa neʼe hoki ʼau talanoa ki ai, pea neʼe ʼui mai ko taku ʼu fakamatala ʼe ʼave anai ki te pelesita. Neʼe ʼaumai te ʼu moʼi pepa, pea neʼe ʼau tohi pasina e fā.

Neʼe hoki ʼāteaina leva!

Neʼe mole ʼau maʼu he logo ʼo te fihi ʼaia ʼo aʼu ki te māhina ʼo sanualio 1985, kua teitei māhina fitu taku pilisoni. ʼI te temi ʼaia, ko te pule ʼo te kau leʼo neʼe haʼu ʼo faka ʼui mai pe neʼe ʼau faitohi la ki te ‘ambassade’ ʼo Niselia. Neʼe ʼau ʼio age kiai.

“He koʼe koa neʼe ke fai te meʼa ʼaia? He koʼe koa neʼe mole ke fakaʼilo mai?” ko tana fehuʼi ʼaia.

Neʼe ʼau tala age ʼe mole hona pikipiki ki te meʼa ʼaia. Kae neʼe ʼau fakafimālie tona loto ʼo ʼau ʼui age neʼe mole ʼau tohi he meʼa kovi ʼo ʼuhiga mo ia, koteʼuhi neʼe mole ina fai he meʼa ke ʼau pilisoni ai. “Māʼia mo taku faʼe ʼe mole ina ʼiloʼi peʼe ʼau ʼifea”, ko taku ʼui ʼaia. Neʼe ina fia ʼiloʼi ai leva pe neʼe feafeaʼi taku ʼave te tohi, kae neʼe ʼau fakafisi te tala age ki ai.

ʼI te lua ʼaho ko te kau tagata leʼo neʼe nātou teuteuʼi te ‘Land Rover’ pea neʼe nātou ʼui ko Djagli pea mo ʼau ʼe ʼave. Neʼe ʼave māua ki tuʼa, pea fakahuʼi ʼoma ʼu mutuʼi meʼa, pea huke māua. ʼI muʼa atu neʼe ʼau fakatoʼo taku Tohi-Tapu ki te tagata pilisoni ʼaē neʼe ʼau fai tana ako faka tohi-tapu koteʼuhi neʼe ʼau ʼiloʼi ko te kau tagata leʼo ʼe nātou toʼo anai mo kapau ʼe ʼau nofo mo ia. Ko te tagata ʼaia neʼe ina ʼui mai ka tuku age anai, pea ʼe liliu ko he Fakamoʼoni ʼa Sehova. ʼE ma faikole ke hoko te faʼahi ʼaia.

Neʼe ʼosi pe ʼaia, pea neʼe ʼave ʼau ki Niselia, pea ʼi fepualio 1985, neʼe ʼau liliu ko te taupau feʼaluʼaki ʼo te fenua ʼaia. Talu mai te 1990, ʼe ʼau gāue ʼi toku ʼuhiga taupau faka tisitilike ʼi Niselia. Ko Djagli ʼe gāue nei ʼi tona ʼuhiga Fakamoʼoni agatonu ʼa Sehova ʼi Kote Ivoale.

ʼI te meʼa neʼe hoko, neʼe mahino ai leva kia ʼau ko Sehova ʼAtua ʼe feala hana lagolago tatou māʼia mo te ʼu faigataʼaʼia ʼaupito. Tuʼumaʼu aipe neʼe ma sisio ki tona nima neʼe ina hāofaki māua ʼi te fale pilisoni. Ko te faka ʼāteaina ʼo māua neʼe lave ia ʼau ʼe ko Sehova ʼe mole gata pe tana ʼiloʼi te potu ʼe nonofo ai tana ʼu kaugana pea mo te tupuʼaga ʼo tonatou mamahi kae ʼe ina ʼiloʼi te faʼahiga hāofaki ʼo nātou mai te ʼahiʼahi. — 2 Petelo 2:9.