Ko Te Famili Kilisitiano ʼe Tokoni Kia Nātou ʼAē Kua Matutuʼa

“ ʼAua naʼa ke fakafisi kia te ʼau ʼi toku temi matuʼa; ʼi te temi ʼaē ʼe puli ai toku mālohi, ʼaua naʼa ke tuku ʼau.” — Pesalemo 71:9.

1. E feafeaʼi koa te gaohi ʼo te kau hahaʼi matutuʼa ʼi te ʼu agaʼi fenua lahi?

“KO TE ʼu ako neʼe nātou fakahā ʼe teitei ono ki te fitu (86%) ʼo te kau matutuʼa ʼe kākāʼi neʼe gaohi koviʼi nātou e tonatou ʼu famili totonu”, ko te ʼui ʼaia ʼa te nusipepa The Wall Street Journal. Ko te nusipepa Modern Maturity neʼe ina ʼui fēnei: “Ko te gaohi koviʼi ʼo te kau hahaʼi matutuʼa neʼe ko te logo fakamuli ʼaia [agamālohi faka famili] neʼe fakahā e te ʼu pasina ʼo te ʼu nusipepa ʼo te fenua.” Ei, e lahi te ʼu agaʼi fenua neʼe gaohi koviʼi ʼosi te kau matutuʼa pea mo meʼa noaʼi nātou. ʼE tou maʼuli moʼoni ʼi te temi ʼaē e tokolahi ai ia nātou ʼaē ʼe nātou “kaumeʼa pe anai mo nātou totonu, (...) maʼuli galo, heʼe agatonu, heʼe ʼofa”. — 2 Timoteo 3:1, 3.

2. ʼO mulimuli ki te ʼu tohi faka hepeleo ʼo te Tohi-Tapu, koteā koa te manatu ʼa Sehova ʼo ʼuhiga mo te kau hahaʼi matutuʼa?

² Kae, neʼe mole feiā te gaohi ʼo te hahaʼi matutuʼa ʼi te Iselaele ʼāfea. Neʼe ʼui ʼi te Lao: “ ʼI muʼa ʼo nātou e lauʼulu hina ʼe tonu anai ke ke tuʼu ki ʼaluga, pea ʼe tonu anai ke ke fakaʼapaʼapa kia ia ʼaē kua matuʼa, pea ʼe tonu anai ke ke manavasiʼi ki tou ʼAtua. Ko ʼau ko Sehova.” ʼE tokoni tatou e te tāʼaga lea poto, ʼo fēnei: “Fakalogo ki tau tāmai ʼaē neʼe ke tupu ai, pea ʼaua naʼa ke fehiʼa ki tau faʼe heʼe kua finematuʼa.” ʼE ina fakatotonu ʼo fēnei: “Fakalogo, e toku foha, ki te akonaki ʼo tau tāmai, pea ʼaua naʼa ke lituʼa ki te lao ʼo tau faʼe.” Ko te Lao ʼa Moisese neʼe ina akoʼi te fakaʼapaʼapa pea mo te tokaga ʼaē ki te kau matutuʼa. ʼE ʼiloga ia, ko Sehova ʼe loto ke fakaʼapaʼapa ki te kau hahaʼi matutuʼa. — Levitike 19:32; Tāʼaga Lea 1:8; 23:22.

Ko te tokaga ki te kau matutuʼa ʼi te temi ʼo te kau pateliaka

3. Neʼe fakahā feafeaʼi e Sosefo tona manavaʼofa ʼaē ki tana tāmai kua matuʼa?

³ ʼE mole tonu pe ke fakahā te fakaʼapaʼapa ʼaki te ʼu palalau kae ke toe fakahā ʼaki te ʼu aga ʼe lelei. Neʼe fakahā e Sosefo te toe manavaʼofa ki tana tāmai ʼaē kua matuʼa. Neʼe loto ia ke haʼu Sakopo mai Kanaane ki Esipito, ko he koga meʼa ʼe mamaʼo ia kilometa e 300 tupu. Pea neʼe fakamomoli e Sosefo kia Sakopo “ko asino e hogofulu ʼe tuku kiai te ʼu faʼahiga meʼa lelei mai Esipito pea mo te ʼu asino fafine e hogofulu ʼe tuku kiai te ʼu pulapula, pea mo te pane, pea mo te ʼu meʼa kai maʼa tana tāmai, ki te ala”. ʼI te aʼu ʼa Sakopo ki Koseni, neʼe ʼalu Sosefo kia ia pea neʼe “lele atu ia ʼo fāʼufua pea mo tagi fualoa ʼi tona kia”. Neʼe fakahā ʼaupito e Sosefo ki tana tāmai te ʼofa loloto. ʼE ko he faʼifaʼitaki ʼaoga ʼaia ʼo ʼuhiga mo te kau hahaʼi matutuʼa! — Senesi 45:23; 46:5, 29.

4. He koʼe koa ko Lute ko te faʼifaʼitaki lelei ke muliʼi?

⁴ Ko te tahi faʼifaʼitaki matalelei ʼo ʼuhiga mo te agalelei ʼaē ki te kau matuʼa ke muliʼi, ko Lute. Logope la neʼe ko te fafine Senitile, neʼe pipiki mālohi ia ki te finematuʼa vitua Sutea ko Naomi, ko te faʼe ʼo tona ʼohoana. Neʼe situʼa ia ki tana hahaʼi pea neʼe ina tali ke mole ina maʼu hona hoa. ʼI tona fakaloto mālohiʼi e Naomi ke liliu ki tona ʼu hahaʼi, neʼe tali age e Lute ʼaki te ʼu palalau matalelei ʼaenī ʼi te Tohi-Tapu, ʼo fēnei: “ ʼAua naʼa ke kolekole mai ke ʼau līaki koe, ke ʼau maliu kehe mai ia koe; heʼe ko te faʼahi ʼaē ʼe ke ʼalu anai ki ai ʼe ʼau ʼalu aipe, pea ko te koga meʼa ʼaē ka ke moe ai anai ʼe ʼau moe aipe. Ko tau hahaʼi ʼe ko toku hahaʼi anai, pea ko tou ʼAtua, ko toku ʼAtua. Ko te koga meʼa ʼaē ʼe ke mate ai anai ʼe ʼau mate aipe, pea ko te koga meʼa pe ʼaia ka tanu ai anai ʼau. ʼOfa pe ke haga ia Sehova ʼo fakahoko te faʼahi ʼaia kia te ʼau pea ke ina toe fakalahi ake, mo kapau ʼe ʼi ai he tahi age meʼa gata pe ki te mate ʼe ina haga ʼo fakamavae ia ʼau ia te koe.” (Lute 1:16, 17). Neʼe toe fakahā e Lute te ʼu kalitate lelei ʼi tana tali ʼaki he lotolelei ke ʼohoana mo te matuʼa ko Boaz ʼo mulimuli pe ki te fakatuʼutuʼu fakanofo ʼohoana ʼaē ke toe ʼohoana pe te fafine mo te tēhina ʼo tona ʼohoana ʼaē kua mate. — Lute, ʼu kapite 2 ki te 4.

5. Koteā te ʼu kalitate neʼe fakahā e Sesu ʼi tana ʼu felogoi mo te hahaʼi?

⁵ Neʼe tuku e Sesu te faʼifaʼitaki lelei ʼi tana ʼu felogoi ʼaē mo te hahaʼi. Neʼe lotoʼutaki, manavaʼofa, agalelei, pea mo fakafimālie. Neʼe tokaga fakamalotoloto ki te tagata masiva neʼe māʼimoa pea neʼe mole faʼa haʼele ia taʼu e 38 pea neʼe ina haga ʼo fakamālōlō te tagata ʼaia. Neʼe manavaʼofa ki te ʼu fafine vitua (Luka 7:11-15; Soane 5:1-9). Logope la ʼi tona temi tau tugaki ʼi te pou fakamamahi, neʼe ina fakaloto mālohiʼi aipe tana faʼe, ʼaē lagi neʼe kua taʼu 50, ʼe gaohi anai ia ia. Ko Sesu neʼe ko te kaugā fagona fakamālōlō ʼo te hahaʼi fuli gata pe ko tona ʼu fili malualoi neʼe mole nātou leleiʼia te fakakaugā ʼaē mo ia. Koia, neʼe feala ai ke ina ʼui fēnei: “Koutou ʼomai kia te ʼau, ia koutou fuli ʼaē ʼe kinakina pea mo mafasia, pea ʼe ʼau fakafimālie anai koutou. Koutou toʼo kia koutou taku ʼakau toho pea ke koutou ako ia te ʼau, heʼe ʼau agamālū pea mo loto agavaivai, pea ʼe koutou maʼu anai he fīmālie ki ʼokotou nefesi.” — Mateo 9:36; 11:28, 29; Soane 19:25-27.

Ko ai ʼaē ʼe tau mo te manavaʼofa?

6. a) Ko ai koa ʼaē ʼe tau mo te ʼu tokaga makehe? b) Koteā te ʼu fehuʼi ʼe feala ke tou fakakaukauʼi totonu?

⁶ ʼUhi ko Sehova ʼAtua pea mo tona ʼAlo, ia Sesu Kilisito, neʼe nā tuku te ʼu faʼifaʼitaki lelei ʼo ʼuhiga mo te tokaga, ʼe ʼaoga foki ki te kau kilisitiano ʼaē kua foaki tonatou maʼuli kia Sehova ke nātou faʼifaʼitakiʼi ia nāua. ʼI te lotolotoiga ʼo tatou ʼe ʼi ai ʼihi neʼe nātou kinakina pea mo mafasia ʼi te ʼu taʼu e fualoa — ko te ʼu tēhina pea mo te ʼu tuagaʼane kua nātou aʼu ki te ʼu temi fakaʼosi ʼo tonatou maʼuli. Ko ʼihi, lagi ko ʼatatou ʼu mātuʼa peʼe ko ʼatatou ʼu kui. ʼE tou haga koa ʼo meʼa noaʼi ia nātou ʼaia? ʼE tou haga koa ʼo puipui nātou? Peʼe tou leleiʼi koa te ʼu faʼahiga meʼa neʼe hoko ʼi tonatou maʼuli pea mo tanatou aga fakapotopoto? ʼIo, ko ʼihi matuʼa ʼe feala ke nātou fakafiu takotou lotoʼutaki ʼaki hanatou ʼu aga faka sōsaʼa pea mo he ʼu aga ʼe hoko māhani pe kia nātou ʼaē kua matutuʼa. Kae ke koutou fai te fehuʼi ʼaenī: ‘ ʼE feafeaʼi anai haku mole maʼu ʼo te ʼu manatu ʼaia ʼi te ʼu taʼi ʼaluʼaga ʼaia?’

7. Koteā te meʼa neʼe hoko ʼe fakatā ai te ʼaoga ʼaē ke tou maʼu te lotomahino ʼo ʼuhiga mo te hahaʼi matutuʼa?

⁷ ʼE ʼi ai te hisitolia fakalave loto neʼe hoko ʼi te potu Hahake ʼo ʼuhiga mo te manavaʼofa ʼa te kiʼi taʼahine ki te finematuʼa. Ko te finematuʼa neʼe lolotoga heu tana pa ʼi te fale kuka pea fokifā pe neʼe tō te pa ʼo foa. Neʼe tō te pa ʼi tana pe hāla ʼa ia totonu; ko tana taʼahine neʼe ʼita ʼosi. Pea neʼe pāui e tana taʼahine tana kiʼi taʼahine ʼo ina fekauʼi ke ʼalu ki te fale koloā ʼo totogi mai maʼa tana kui he pa ʼakau ʼe mole feala ke foa. Neʼe haʼu te kiʼi taʼahine mo te ʼu pa ʼakau e lua. Neʼe fehuʼi age e tana faʼe, ʼo fēnei: “He koʼe neʼe ke totogi mai te ʼu pa e lua?” Neʼe tuʼania te kiʼi taʼahine, pea neʼe tali age ia, ʼo fēnei: “Ko te tahi pa maʼa meme pea ko te tahi maʼa koe mokā ke finematuʼa.” Ei, ʼi te malamanei, ko tatou ʼe tou matutuʼa fuli. ʼE mole tou leleiʼia anai koa ke gaohi tatou ʼaki te lotoʼutaki pea mo te agalelei? — Pesalemo 71:9.

8, 9. a) ʼE tonu koa ke feafeaʼi tatatou aga ʼaē ki te hahaʼi matutuʼa ʼaē ʼe nonofo mo tatou? b) Koteā te meʼa ʼe tonu ke manatuʼi e nātou ʼaē ʼe mole heʼeki faʼa fualoa tanatou liliu ko te kau kilisitiano?

⁸ ʼAua naʼa galo ia tatou, tokolahi ʼi te kau tēhina pea mo te kau tuagaʼane matutuʼa neʼe nātou gāue agatonu ʼi te temi muʼa. ʼE mahino ia ʼe tau mo nātou tatatou fakaʼapaʼapa pea mo tatatou manavaʼofa, tatatou tokoni agalelei pea mo tatatou fakaloto mālohi. Ko te tagata poto neʼe ina fai te palalau lelei, ʼo fēnei: “Ko te ʼu lauʼulu hina ʼe ko he kolona matalelei mokā ʼe maʼu nātou ʼi te ala ʼo te faitotonu.” Pea ko te ʼu lauʼulu hina ʼaia, peʼe ko te tagata peʼe ko te fafine, ʼe tonu anai ke fakaʼapaʼapa ki ai. Ko ʼihi ia nātou ʼaia kei nātou lolotoga gāue pionie agatonu, pea tokolahi te ʼu tagata kei nātou haga gāue agatonu ohage ko ni ʼu tagata ʼāfea ʼi te kokelekasio; ko ʼihi ʼe nātou tuku te gāue faʼifaʼitaki, ko te kau tagata taupau feʼaluʼaki. — Tāʼaga Lea 16:31.

⁹ Neʼe tokoniʼi e Paulo ia Timoteo, ʼo fēnei: “ ʼAua naʼa ke fatufatuʼi mālohi he tagata ʼāfea. Kae fakakolekole ki ai ohage ko he tāmai, ko te hahaʼi tūpulaga ohage ko he ʼu tēhina, ko te ʼu fafine fotufotua ohage ko he ʼu faʼe, ko te kau finemui ohage ko he ʼu tuagaʼane, ʼaki he aga maʼa katoa.” (1 Timoteo 5:1, 2). Ko nātou ʼaē ʼe mole heʼeki faʼa fualoa tanatou hū ki te kokelekasio faka kilisitiano ʼaē ʼe tuʼu kehe ʼi te mālama heʼe fakaʼapaʼapa ʼaenī, ʼe tonu anai ke nātou fakatokagaʼi fakalelei te ʼu palalau ʼa Paulo, ko he ʼu palalau ʼe fakatafito ʼaki te ʼofa. ʼU tūpulaga, ʼaua naʼa koutou mulimuli ki te ʼu aga ʼe mole lelei ʼaē ʼe feala ke koutou sio kiai ʼi te faleako. ʼAua naʼa koutou ʼiʼita ki te ʼu tokoni lelei ʼa te kau Fakamoʼoni kua matutuʼa (1 Kolonito 13:4-8; Hepeleo 12:5, 6, 11). Kae, ko te kau matutuʼa ʼe ʼaoga kia nātou he tokoni ʼuhi ko tanatou mole kei maʼu he maʼuli mālōlō peʼe ko ʼonatou ʼu fihifihia ʼi te faʼahi ʼo te falā, ko ai koa ʼaē e ʼuluaki maʼua ke tokoni kia nātou ʼaia?

Ko te maʼua ʼo te famili ke tokaga ki te hahaʼi matutuʼa

10, 11. a) ʼO mulimuli ki te Tohi-Tapu, ko ai koa ʼaē ʼe tonu anai ke fai he fakatuʼutuʼu moʼo tokaga ki te kau hahaʼi matutuʼa? b) He koʼe koa ʼe mole faigafua tuʼumaʼu te tokaga ʼaē ki te hahaʼi matutuʼa?

¹⁰ ʼI te ʼuluaki kokelekasio faka kilisitiano, ko te ʼu fihifihia neʼe malaga ʼo ʼuhiga mo te tokaga ʼaē ki te ʼu fafine vitua. Neʼe fakahā feafeaʼi e te ʼapositolo ko Paulo te faʼahiga aga ʼaē ʼe tonu anai ke fai ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia? “Fakaʼapaʼapa ki te ʼu fafine vitua, ia nātou ʼaē ko te ʼu vitua moʼoni. ʼIo, kapau ʼe ʼi ai he fānau ʼa te fafine vitua peʼe ko he ʼu mokopuna, ke nātou ako muʼa ʼo maʼuliʼi te aga faka lotu ʼi tonatou loto fale pea mo foaki ʼi te temi fuli pe ki ʼanatou ʼu mātuʼa pea mo ʼanatou ʼu kui te totogi ʼaē ʼe tau mo nātou, heʼe ko te meʼa ʼaia ʼe lelei kia mata ʼo te ʼAtua. Ei, kapau ʼe ʼi ai he tahi ʼe mole tokaga ki tona ʼu kāiga, pea tāfito la te hahaʼi ʼo tona loto fale, ʼe fakafisi ia ki te tui pea ʼe kovi age ia ʼi he tagata ʼe mole tui.” — 1 Timoteo 5:3, 4, 8.

¹¹ ʼI te ʼu temi ʼaē ʼe ʼaoga ai, ko te ʼu kāiga totonu ʼo te famili ʼaē ʼe tonu anai ke nātou ʼuluaki tokoni ki te ʼu hahaʼi matutuʼa ʼaiaa. ʼO mulimuli kiai, ʼi te kua lalahi ʼo te fānau, ʼe feala ke nātou fakahā tanatou fakafetaʼi ʼaē ki te ʼu taʼu neʼe ʼofa, pea mo gāue, pea mo tokaga tanatou ʼu mātuʼa ʼaē kia nātou. ʼE feala pe ke faigataʼa te faʼahi ʼaia. Heʼe ka matutuʼa te hahaʼi, ʼe nātou vaivai gafua, pea ko ʼihi ʼe mole kei nātou mafai he meʼa. Ko ʼihi ʼe feala ke nātou manatu pe kia nātou totonu pea mo kinau ki he ʼu meʼa, ʼo lagi mole lava hona fakahoko. Kae ʼi te temi ʼaē neʼe tou veliveli ai, neʼe mole koa la tou manatu pe kia tatou totonu pea mo kinau ki he ʼu meʼa? Pea ko ʼatatou ʼu mātuʼa neʼe mole nātou feleleʼi fakavilivili mai koa la ʼo tokoni kia tatou? ʼI te temi nei kua fetogi leva tonatou maʼuli ʼi tonatou temi matuʼa. Koia, koteā koa te meʼa ʼaē ʼe ʼaoga ki te faʼahi ʼaia? Ko te manavaʼofa pea mo te ʼutaki. — Vakaʼi ia 1 Tesalonika 2:7, 8.

12. Koteā te ʼu kalitate ʼaē ʼe ʼaoga moʼo tokaga ki te hahaʼi matutuʼa — pea mo nātou fuli ʼaē ʼi te kokelekasio?

¹² Neʼe foaki e te ʼapositolo ko Paulo te tokoni ʼaoga ʼi te temi ʼaē neʼe ina tohi ai te meʼa ʼaenī: “ ʼI te ʼaluʼaga ʼaē ko koutou ko te kau fakanofo ʼa te ʼAtua, ko te kau maʼoniʼoni pea mo ʼofaina, koutou kofuʼi foki te ʼofa mamahi ʼo te manavaʼofa, pea mo te agalelei, te manatu agavaivai, te agamālū pea mo te kātaki fualoa. Koutou haga fekātakiʼaki pe ia koutou pea mo fefakamolemoleʼaki pe ia koutou ʼaki he lotolelei, mo kapau ʼe ʼi ai he tahi ʼe ina koviʼia he meʼa ʼa he tahi. Ohage pe ko te aga fakamolemole ʼa Sehova ʼaki he lotolelei kia koutou, koutou toe fai feiā pe, mo koutou. Kae, ʼaki te ʼatu meʼa fuli ʼaia, ke koutou kofuʼi ia te ʼofa, he ko he noʼo haohaoa ki he logo tahi.” Kapau ʼe tonu ke tou fakahā te taʼi manavaʼofa pea mo te ʼofa ʼaia ʼi te kokelekasio, ʼe mole tonu anai koa la ke lahi age tatatou fakahā ʼo te faʼahi ʼaia ʼi te famili! — Kolose 3:12-14.

13. Ko ai koa, ʼo mole gata ʼaki pe ʼatatou ʼu mātuʼa ʼaē kua matutuʼa peʼe ko ʼatatou ʼu kui, ʼe feala ke ʼaoga ki ai he tokoni?

¹³ ʼI ʼihi temi ko te taʼi tokoni ʼaia ʼe feala ke ʼaoga, ʼo mole gata ʼaki pe ʼatatou ʼu mātuʼa peʼe ki ʼatatou ʼu kui kae ki ʼihi atu ʼu kāiga. Ko ʼihi hahaʼi matutuʼa neʼe mole nātou maʼu fānau neʼe nātou gāue ia taʼu e fualoa ʼi te gāue misionea, ʼi te minisitelio feʼaluʼaki, pea ko ʼihi ʼi te gāue katoa. Neʼe nātou fakamuʼamuʼa moʼoni te Puleʼaga ʼi tonatou maʼuli (Mateo 6:33). ʼE mole ʼaoga koa la ia kia nātou ʼaia ke tou fakahā he lototokaga? ʼE tou maʼu te faʼifaʼitaki lelei ʼo ʼuhiga mo te faʼahiga tokaga ʼaē ʼe fai e te Sosiete Watch Tower ki tana ʼu hahaʼi matutuʼa ʼi te Petele. ʼI te Petele ʼo Brooklyn pea mo te ʼu filiale ʼo te Sosiete, ʼi te ʼaho fuli pe ko nātou ʼaē neʼe hinoʼi pea mo teuteuʼi ki te gāue ʼaia, ʼe nātou tokakaga ki te ʼu tēhina pea mo te ʼu tuagaʼane matutuʼa ʼaē ʼe nonofo ʼi ai. ʼE nātou fiafia ʼi tanatou tokakaga ki te kau matutuʼa ʼaia ohage pe ko hanatou ʼu mātuʼa totonu peʼe ko hanatou ʼu kui. Pea tahi ʼaē, e lahi te ʼu ako ʼe nātou maʼu mai te maʼuli ʼo te kau hahaʼi matutuʼa. — Tāʼaga Lea 22:17.

Ko te maʼua ʼo te kokelekasio ʼo ʼuhiga mo te tokaga

14. Koteā koa te fakatuʼutuʼu ʼaē neʼe fai ʼo ʼuhiga mo te hahaʼi matutuʼa ʼi te ʼuluaki kokelekasio faka kilisitiano?

¹⁴ E lahi te ʼu fenua ia ʼaho nei ʼe nātou fai te ʼu posio feiā aipe mo te ʼu tokoni ʼa te puleʼaga maʼa te hahaʼi matutuʼa. Ko te kau kilisitiano ʼe feala ke nātou fakaʼaoga fakalelei te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaia ʼi te ʼu faʼahi ʼaē ʼe ʼaoga kia nātou. Kae, ʼi te ʼuluaki sēkulō, neʼe mole ʼi ai te ʼu taʼi fakatuʼutuʼu ʼaia. Koia ʼaē ko te kokelekasio faka kilisitiano neʼe ina fai te gāue ʼaoga moʼo tokoni ki te kau vitua māsisiva. Neʼe fakatotonu e Paulo, ʼo fēnei: “Ke tohi ki he lisi [ko te tokoni ʼa te kokelekasio] he fafine vitua ʼe taʼu onogofulu, ʼe ʼohoana mo te tagata e tahi, ʼe maʼu te fakamoʼoni ʼo ʼuhiga mo tana ʼu gāue matalelei, kapau neʼe ina gaohi he ʼu tamaliki, kapau neʼe tali kāiga ki te ʼu matāpule, kapau neʼe ina fufulu te ʼu vaʼe ʼo te kau maʼoniʼoni, kapau neʼe tokoni kia nātou ʼaē ʼe maʼuʼuli ʼi te mamahi, kapau neʼe tokaga tuʼumaʼu ki te gāue lelei fuli.” Koia, neʼe fakahā e Paulo, ko te maʼua ʼo te kokelekasio ke tokoni ki te hahaʼi matutuʼa. ʼI te faʼahi fakalaumālie ko te ʼu fafine ʼaē ʼe mole ʼi ai hanatou fānau ʼi te moʼoni, ʼe tau mo nātou te faʼahi ʼaia ke nātou maʼu te tokoni ʼaē kia nātou. — 1 Timoteo 5:9, 10.

15. He koʼe koa e lagi ʼaoga he tokoni ke feala maʼu ai te tokoni ʼo te Puleʼaga?

¹⁵ Ko te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaē ʼa te puleʼaga ʼo ʼuhiga mo te kau hahaʼi matutuʼa, ʼi te agamāhani ko te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaia e lahi te ʼatu pepa ʼe feala ke hage ʼe fakahoha. Koia ʼaē ʼe ʼaoga ai leva ke fai e te ʼu taupau ʼo te kokelekasio he ʼu fakatuʼutuʼu ʼo ʼuhiga mo te tokoni ʼaē ʼe tonu ke foaki, ke feala ki te kau hahaʼi matutuʼa ke nātou fakaʼaoga te ʼu tokoni ʼaia, ke nātou maʼu, peʼe ke toe hikihiki pe te taʼi tokoni ʼaia. ʼI ʼihi temi ko te ʼu fetogi ʼaē ʼe hoko ʼi te maʼuli ʼe feala ke hiki ai te posio. Kae ʼe ʼi ai pe foki ʼihi age ʼu meʼa ʼe ʼaoga, ʼe feala ke fai e te kau taupau he ʼu fakatuʼutuʼu moʼo taupau ʼo te ʼu hahaʼi matutuʼa. Koteā te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaia?

16, 17. Koteā te ʼu faʼahiga ʼaluʼaga kehekehe ʼe feala ke tou fakahā ai te tali kāiga ki te hahaʼi matutuʼa ʼo te kokelekasio?

¹⁶ Ko te tali kāiga ʼe ko he agaʼi fenua neʼe fai ʼi te ʼu temi ʼo te kau pateliaka. ʼO aʼu mai ki te temi nei, e lahi te ʼu fenua ʼi te potu Hahake, kei fai pe te tali kāiga ki te kau matāpule, ohage la ko te fakaafe ki he ʼinu ʼo he tī peʼe ko he kafe. Koia ʼe mole fakapuna’maʼuli, ʼi te ʼui ʼaē ki muli age e Paulo, ʼo fēnei: “Koutou vaevae mo te kau maʼoniʼoni ʼo mulimuli ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga kia nātou. Koutou muliʼi te ala ʼo te tali kāiga.” (Loma 12:13). Ko te kupu faka keleka ʼaē ʼo te kupu tali kāiga, philoxénia, ʼe fakaliliu ʼuluaki “ ʼofa (manavaʼofa, peʼe agalelei) ki te kau matāpule”. Kapau ko te kilisitiano ʼe tonu ke tali kāiga ki te kau matāpule, ʼe mole tonu anai koa ia ke lahi age tana tali kāiga kia nātou ʼaē ʼe fakakaugā mo ia ʼi te tui? Ko he fakaafe ki he meʼa kai ʼe ko he meʼa ʼe tautau ʼaoga moʼo motuhi te ʼu agamāhani ʼa he tahi kua matuʼa. Kapau ʼe koutou fia maʼu te ala ʼo te poto pea mo te fakasiosio tonu ʼi ʼakotou ʼu fakafiafia, koutou fakaafe te kau hahaʼi matutuʼa. — Vakaʼi ia Luka 14:12-14.

¹⁷ E lahi te ʼu faʼahi ʼe feala ke fakaloto mālohi ki te kau hahaʼi matutuʼa. Kapau ʼe tou fakatuʼutuʼu he ʼu motokā ke ʼolo ki te Fale ʼo te Puleʼaga peʼe ki he fakatahi, ʼe tali lelei anai koa ʼi te ʼu motokā ʼaia ʼihi kau matutuʼa? ʼAua naʼa koutou talitali ke nātou kole atu. Koutou fai te faʼahi ʼaia kia nātou. Ko te tahi tokoni ʼaoga, ke tou ʼolo ʼo fai tanatou ʼu fakatau. Kapau ʼe fealagia kia nātou, ʼe feala koa ke tou ʼolo mo nātou mokā tou fai ʼatatou ʼu fakatau? Kae ke koutou tokaga ki te ʼu koga meʼa ʼaē ʼe koutou ʼolo kiai ke feala hanatou mānava pea mo mālōlō mokā kua nātou gaʼegaʼe. ʼE mahino ia, ko te ʼutaki pea mo te agalelei ʼe ʼaoga anai ki te faʼahi ʼaia, kae ko he fakafetaʼi fakamalotoloto ʼa he matuʼa ʼe feala ke fua manuʼia ʼaupito. — 2 Kolonito 1:11.

Ko he koloā matalelei ki te kokelekasio

18. He koʼe koa ko te kau hahaʼi matutuʼa ʼe ko he tapuakina ki te kokelekasio?

¹⁸ ʼE ko he tapuakina mokā ʼe ʼi ai he ʼu lauʼulu hina (pea mo he kau ulu tula ʼuhi ko tanatou kua matutuʼa) ʼi te kokelekasio! ʼE faka ʼuhiga ʼi te mālohi ʼo te kau tūpulaga, ʼe tou maʼu te toe poto pea mo te māhani ʼo te maʼuli — ko he koloā moʼoni ki he faʼahiga kokelekasio pe. Ko tonatou ʼatamai mālama ʼe hage ko he vai fakamokomoko ʼaē ʼe mapuhi mai he matapuna. Ohage ko tona tuʼu ia Tāʼaga Lea 18:4: “Ko te ʼu palalau mai te gutu ʼo he tagata ʼe ko he ʼu vai loloto. Ko te matapuna ʼo te poto ʼe ko he tatafe mapuhi.” ʼE ko he meʼa fakaloto mālohi ki te kau hahaʼi matutuʼa hanatou logoʼi ʼe faka ʼuhiga nātou pea mo leleiʼia nātou! — Vakaʼi ia Pesalemo 92:14.

19. Neʼe feafeaʼi koa ki ʼihi tanatou fai te ʼu sakilifisio maʼa tanatou ʼu mātuʼa kua matutuʼa?

¹⁹ Ko ʼihi ʼi te gāue katoa neʼe malave ia nātou ʼe tonu ke nātou tuku tanatou ʼu pilivilesio, koteʼuhi ke nātou liliu ki ʼonatou ʼapi ʼo tokakaga ki ʼonatou ʼu mātuʼa ʼe mahahaki. Neʼe nātou fai te sakilifisio maʼa nātou ʼaē ʼi muʼa atu pe neʼe nātou fai te ʼu sakilifisio kia nātou. Ko te taumatuʼa, neʼe nā misionea muʼa pea kei nā pionie katoa pe, neʼe nā liliu kio nāua moʼo tokaga ki tanā ʼu mātuʼa kua matutuʼa. Neʼe nā fai te faʼahi ʼaia lolotoga taʼu e 20. Kua hili nei kiai taʼu e fā, ko te faʼe ʼa te tagata neʼe tonu leva ke tuku ki te fale taupau matuʼa. Ko te tagata pe ʼaia ʼi te temi nei kua taʼu 60, ʼe ina ʼaʼahi tana faʼe ʼaē kua taʼu 93 ʼi te ʼaho fuli pe. ʼE ina fakamatala ʼo fēnei: “E feafeaʼi haku līaki ia ia? Ko taku faʼe!” ʼI ʼihi faʼahi, ko te ʼu kokelekasio pea mo te hahaʼi takitokotahi pe neʼe nātou foaki tanatou tokoni feiā aipe mo te tokaga ʼaē ki te ʼu taʼi matuʼa ʼaia, koteʼuhi ke feala ki ʼanatou ʼu fānau ke hoko atu tanatou gāue ʼaē neʼe hinoʼi nātou kiai. Ko te taʼi ʼofa ʼaia ʼe mole lau, ʼe toe tau mo he toe fakavikiviki. Ko te ʼaluʼaga fuli ʼe tonu ke sivisivi fakalelei koteʼuhi ko te kau hahaʼi matutuʼa ʼe mole tonu ke līaki noa. Koutou fakahā ʼe koutou ʼoʼofa ki ʼakotou ʼu mātuʼa kua matutuʼa. — Ekesote 20:12; Efesi 6:2, 3.

20. Koteā te faʼifaʼitaki neʼe tuku mai e Sehova ʼo ʼuhiga mo te tokaga ʼaē ki te kau hahaʼi matutuʼa?

²⁰ ʼIo, ko ʼotatou ʼu tēhina pea mo tuagaʼane kua matutuʼa ko te ʼu kolona matalelei ki he famili peʼe ki te kokelekasio. Neʼe ʼui e Sehova, ʼo fēnei: “ ʼO aʼu ki tokotou temi matuʼa ʼe ʼau Tatau aipe; pea ʼo aʼu ki ʼokotou lauʼulu hina, ko ʼau, ʼe ʼau lagolago anai aipe koutou. ʼE mahino papau ia, ko ʼau, ʼe ʼau fakahoko anai ke feala ke ʼau fua pea ke ʼau lagolago pea mo tuku he hāofaki.” Ke feala aipe mo tatou ke tou fakahā te taʼi lotoʼutaki ʼaenī pea mo tokaga ki ʼotatou ʼu tēhina pea mo tuagaʼane ʼi te famili kilisitiano. — Isaia 46:4; Tāʼaga Lea 16:31.

[Nota ʼi te lalo pasina]

Kei koutou manatuʼi koa?

◻ Koteā te ʼu faʼifaʼitaki ʼi te Tohi-Tapu ʼe tou maʼu ʼo ʼuhiga mo te tokaga ʼaē ki te kau hahaʼi matutuʼa?

◻ ʼE tonu anai koa ke feafeaʼi tatatou tokaga ki te kau matutuʼa?

◻ E feafeaʼi koa ki te hahaʼi ʼo te famili hanatou tokaga ki tonatou ʼu kāiga matutuʼa ʼaē ʼe nātou ʼoʼofa ai?

◻ Koteā te meʼa ʼe feala ke fai e te kokelekasio moʼo tokoni ki te kau hahaʼi matutuʼa?

◻ He koʼe koa ko te kau hahaʼi matutuʼa ko he tapuakina kia tatou fuli?

[Paki ʼo te pasina 23]

Neʼe fakahā e Lute te agalelei pea mo te fakaʼapaʼapa ki te finematuʼa ko Naomi.

[Paki ʼo te pasina 24]

Ko te kau matutuʼa ko te ʼu hahaʼi maʼuhiga ʼo te kokelekasio.