Neʼe Hā Feafeaʼi Koa—Te Hāko ʼo Te Gata?

“ ʼE ʼau tuku anai he fehiʼa ia koe mo te fafine, ʼi tou hāko pea mo tona hāko.”​—Senesi 3:​15.

1. (a) He koʼe ko Sehova ʼe ko te ʼAtua fiafia? (b) Koteā te meʼa ʼaē neʼe ina fai ke tou vaevae ai mo ia tona fiafia?

KO SEHOVA ʼe ko te ʼAtua fiafia pea ʼe ʼi ai te tupuʼaga tāfito ʼo tona fiafia. Ko ia ʼe ko te ʼAtua lahi pea ʼe ina foaki tāfito te ʼu meʼa ʼaē ʼe lelei, pea ʼe mole he meʼa ʼe feala ke ina tāʼofi te fakahoko ʼo tana ʼu fakatuʼutuʼu. (Isaia 55:10, 11; 1 Timoteo 1:​11; Sake 1:​17) ʼE ina fia vaevae tona fiafia mo tana ʼu kaugana, pea ʼe ina foaki kia nātou te ʼu tupuʼaga lelei ʼo tanatou fai te faʼahi ʼaia. Koia, ʼi te tahi temi maʼuhiga ʼo te tagata​—ʼaē neʼe hoko ai te agatuʼu ʼi Eteni—​neʼe ina foaki he tafitoʼaga ke tou maʼu ai he ʼamanaki ʼo ʼuhiga mo te temi ka haʼu.​—Loma 8:​19-​21.

2. ʼI tana fakahā tana fakamāu ki te kau agatuʼu ʼi Eteni, neʼe fakatuʼu feafeaʼi e Sehova he tafitoʼaga ʼo he ʼamanaki maʼa te hōloga ʼo Atama mo Eva?

² Ko te tahi ʼi te ʼu foha fakalaumālie ʼo Sehova, ʼaki tana agatuʼu pea mo tana fasituʼu ki te ʼAtua, neʼe ina fakaliliu ia ia totonu ko Satana te Tevolo. Neʼe tō ai te ʼuluaki taumatuʼa, ia Eva pea mo Atama ki tana fakahala pea neʼe nā maumauʼi ai te lao ʼaē neʼe fakamahino lelei age e Sehova kia nāua. ʼO mulimuli ki te lao, neʼe fakatūʼa ia nāua ki te mate. (Senesi 3:​1-​24) Kae, ʼi te fakamāuʼi ʼo te taumatuʼa agatuʼu ʼaia, neʼe fakatuʼutuʼu e Sehova he tafitoʼaga, ke maʼu ai he ʼamanaki e te hōloga ʼo Atama mo Eva. ʼI te faʼahi fea? ʼO mulimuli kia Senesi 3:​15, neʼe ʼui fēnei e Sehova: “ ʼE ʼau tuku anai he fehiʼa ia koe mo te fafine, ʼi tou hāko pea mo tona hāko. Pea ʼe ina fakavolu anai koe ʼi tou ʼulu pea ʼe ke fakavolu anai ia ia ʼi tona muliʼi vaʼe.” Ko te lea faka polofeta ʼaia ʼe tokoni ai kia tatou ke tou mahino ki te Tohi-Tapu katoa, mo te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko ʼi te temi muʼa pea mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe hoko ʼi te temi ʼaenī koteʼuhi ʼe kau kiai te mālama pea mo te kau kaugana ʼa Sehova.

Koteā Te Faka ʼUhiga ʼo Te Lea Faka Polofeta

3. Ohage ko tona tuʼu ia Senesi 3:​15, ko ai (a) te Gata, (b) “te fafine,” (c) te “hāko” ʼo te Gata, (d) te “hāko” ʼo te fafine.

³ Ke feala hatatou mahino ki tona faka ʼuhiga, tou vakaʼi muʼa te ʼu koga kehekehe ʼo te lea faka polofeta ʼaia. Ko ia ʼaē ʼe fai kiai te ʼu palalau ʼaē ia Senesi 3:​15, ʼe ko te Gata​—ʼe mole ko te gata totonu ʼaē ʼe fai kiai te ʼu palalau, kae ʼe fai kia ia ʼaē neʼe ina fakaʼaogaʼi te gata. (Fakahā 12:9) “Ko te fafine” ʼe mole ko Eva kae ko te kautahi ʼa Sehova ʼaē ʼe ʼi selo, te faʼe ʼo tana kau kaugana ʼaē neʼe fakanofo ʼaki te laumālie ʼi te kele. (Kalate 4:​26) Ko te “hāko” ʼo te Gata ʼe ko te hāko ʼo Satana, tona hōloga​—te kau temonio pea mo te hahaʼi ʼo feiā aipe mo te ʼu kautahi fakatagata ʼaē ʼe nātou maʼu te ʼu agaaga ʼa Satana pea mo nātou fehiʼa ki te “hāko” ʼo te fafine. (Soane 15:19; 17:15) Ko te “hāko” ʼo te fafine ʼe faka ʼuhiga tāfito kia Sesu Kilisito, ʼaē neʼe fakanofo ʼaki te laumālie maʼoniʼoni ʼi te taʼu 29 ʼo totatou temi. Ko te toko 144 000, ʼaē ʼe “toe tutupu . . . mai te vai pea mo te laumālie” pea mo nātou fakatahi mo Kilisito, te tofiʼa ʼo te Puleʼaga, ʼe ko te lua koga ʼo te hāko ʼo te fakapapau. Neʼe nātou kamata kau ki te hāko ʼo te fafine talu mai te Penikosite ʼo te taʼu 33 ʼo totatou temi.​—Soane 3:​3, 5; Kalate 3:​16, 29.

4. Koteā te pikipikiga ʼo Senesi 3:​15 pea mo te toe liliu ʼo te kele ko he palatiso, ke nofoʼi e te ʼu hahaʼi ʼe ʼāteaina mai te agahala mo te mate?

⁴ Ko te gata moʼoni ʼo Eteni neʼe fakaʼaogaʼi e Satana ohage ko he fakahoko palalau, pea ʼaki tana kākā neʼe puli ai leva te Palatiso ʼi te malamanei. Neʼe fakahā ia Senesi 3:​15 te temi ʼaē ka fakaʼauha ai ia ia ʼaē neʼe ina fakaʼaogaʼi te gata. Pea ʼe toe ava anai te ala ki te kau kaugana ʼa te ʼAtua ke nātou maʼuʼuli ʼi te Palatiso, ʼo ʼāteaina mai te agahala pea mo te mate. ʼE ko he temi fiafia anai!​—Fakahā 20:​1-3; 21:​1-5.

5. Koteā te ʼu agaaga ʼo te hōloga fakalaumālie ʼo te Tevolo?

⁵ ʼI te hili ʼo te agatuʼu ʼaē neʼe hoko ʼi Eteni, neʼe kamata hā te ʼu hahaʼi pea mo te ʼu kautahi, pea neʼe nātou maʼu te ʼu agaaga ʼa Satana te Tevolo​—te agatuʼu, te loi, te fasituʼu, pea mo te fai fakapō, ʼo kau kiai mo te fakafeagai ʼaē ki te finegalo ʼo Sehova pea mo nātou ʼaē ʼe tauhi kia Sehova. Ko te ʼu agaaga ʼaia neʼe nātou fakahā ai pe ko ai te hōloga ʼo te Tevolo, tana ʼu fānau fakalaumālie. Neʼe kau ai ia Kaino, ʼaē neʼe ina fakapogi ia Apele, koteʼuhi neʼe leleiʼia e Sehova te tauhi ʼa Apele ʼi te tauhi ʼa Kaino. (1 Soane 3:​10-​12) Neʼe kau ai mo Nimelote, ʼaē neʼe ʼiloʼi ʼe ko he tagata agatuʼu, pea neʼe liliu ko he tagata tau mālohi, pea mo he pule ʼe fakafeagai kia Sehova. (Senesi 10:9) Neʼe toe kau kiai mo te ʼu puleʼaga kehekehe ʼo te temi muʼa, ʼo kau ai ia Papiloni, mo tonatou ʼu lotu ʼaē neʼe fakatafito ki te loi, pea ko te ʼu puleʼaga ʼaia neʼe nātou gaohi koviʼi te kau atolasio ʼa Sehova.​—Selemia 50:29.

Ko “He Fehiʼa Ia Koe Mo Te Fafine”

6. Ko te ʼu faʼahi fea ʼaē neʼe fakahā ai e Satana tona fehiʼa ki te ʼohoana ʼo Sehova?

⁶ ʼI te lolotoga ʼo te temi katoa ʼaia, neʼe ʼi ai te fehiʼa ʼi te gata pea mo te ʼohoana ʼo Sehova, ia Satana te Tevolo pea mo te kautahi ʼa Sehova ʼaē ʼe ʼi selo, ʼaē ʼe faʼufaʼu e tana kau ʼaselo agatonu. Neʼe hā te fehiʼa ʼa Satana ʼi tana fakalaga tau kia Sehova pea mo tana faigaʼi ʼaē ke maveuveu te kautahi ʼa Sehova ʼi selo, ʼo ina fakahalaʼi te tahi kau ʼaselo ke nātou līaki tonatou nofoʼaga totonu. (Tāʼaga Lea 27:11; Suta 6) Neʼe hā lelei te faʼahi ʼaia ʼi te temi ʼaē neʼe fakaʼaogaʼi ai e Satana tana kau temonio, ke nātou faigaʼi ke nātou fakafeagai ki te kau ʼaselo ʼave folafola ʼaē neʼe fekauʼi e Sehova. (Taniela 10:13, 14, 20, 21) Neʼe hā lelei te faʼahi ʼaia ʼi te 20 sēkulō ʼaenī, ʼi te faigaʼi e Satana ke ina molehi te Puleʼaga Faka Mesianike ʼi te temi ʼaē neʼe tupu ai.​—Fakahā 12:​1-4.

7. He koʼe ʼe fehiʼa te kau ʼaselo agatonu ʼa Sehova ki te Gata fakatātā, pea koteā te meʼa ʼaē ʼe nātou fakatalitali kiai?

⁷ Neʼe fehiʼa foki la mo te ʼohoana ʼo Sehova, ia te kau ʼaselo agatonu, ki te Gata fakatātā. Neʼe laukovi ia Satana ki te huafa matalelei ʼo te ʼAtua; neʼe ina fakakoviʼi te agatonu ʼa te kau kaugana ʼa te ʼAtua, mo te kau ʼaselo fuli, pea neʼe ina faigaʼi mālohi ke ina fakahalaʼi nātou, ke mole nātou nonofo agatonu ki te ʼAtua. (Fakahā 12:⁠4a) Ko te kau ʼaselo agatonu, te kau kelupimi, pea mo te kau Selafimi, ʼe nātou fehiʼa tāfito ki te ʼaselo ʼaē neʼe ina fakaliliu ia ia totonu ko te Tevolo pea mo Satana. Koia, ʼe nātou talitali ke fakatokatoka e Sehova te ʼu meʼa ʼaia ʼi tona temi totonu pea ʼo mulimuli ki tana fakatuʼutuʼu.​—Vakaʼi ia Suta 9.

Te Fehiʼa Ki Te Hāko ʼo Te ʼOhoana ʼo Te ʼAtua

8. Ko ai ʼaē neʼe lamalama e Satana?

⁸ Lolotoga te temi ʼaia, neʼe lamalama lelei e Satana pe ko ai anai te Hāko ʼo te fafine ʼaē neʼe tala fakakikite, te Hāko ʼaia ʼaē neʼe ʼui e Sehova ʼe ina fakavolu anai te ʼulu ʼo te Gata. ʼI te temi ʼaē neʼe fakahā ai e te ʼaselo mai lagi, ko Sesu ʼaē kua tupu ʼi Petelehemi, ʼe ko te “Fakamaʼuli, ʼe ko Kilisito [te] ʼAliki,” neʼe ko te fakamoʼoni mālohi ʼaia ʼe ko ia anai te Hāko ʼo te fafine ʼaē neʼe tala fakakikite.​—Luka 2:​10, 11.

9. ʼI te ʼosi tupu ʼo Sesu, neʼe fakahā feafeaʼi e Satana tona fehiʼa mālohi?

⁹ Mole tuai pea neʼe fakahā mālohi e Satana tona fehiʼa, ʼo ina takitaki te kau masi ke nātou fai tana gāue. Neʼe nātou ʼuluaki ʼolo ki te Hau ko Helote ʼi Selusalemi pea neʼe nātou ʼolo ai leva ki te fale ʼi Petelehemi, ʼaē neʼe nātou maʼu ai te kiʼi tamasiʼi ko Sesu pea mo tana faʼe, ko Malia. Kae mole fualoa kiai pea neʼe fakatotonu e te Hau ko Helote ke matehi te ʼu tamaliki tagata fuli ʼaē ʼe kei meamea ʼo aʼu kia nātou ʼaē kua taʼu lua, ʼo fai ʼi Petelehemi, pea mo te telituale ʼo te kolo ʼaia. Neʼe hā ai te fehiʼa fakasatana ʼa Helote ki te Hāko. Neʼe ʼiloʼi lelei e Helote neʼe ina faigaʼi ke ina matehi ia ia ʼaē ka liliu ko te Mesia. (Mateo 2:​1-6, 16) ʼE fakamoʼoni mai e te hisitolia ko te Hau ko Helote neʼe aga fakalialia, neʼe aga fakakākā, pea mo fai fakapō​—ʼio neʼe kau moʼoni ki te hāko ʼo te Gata.

10. (a) ʼI te ʼosi papitemaʼi ʼo Sesu, neʼe fakafeagai feafeaʼi ia Satana ki te fakatuʼutuʼu ʼa Sehova ʼo ʼuhiga mo te Hāko ʼo te fakapapau? (b) Neʼe fakaʼaogaʼi feafeaʼi e Satana te kau takitaki lotu faka Sutea moʼo fakahoko ʼo tana ʼu fakatuʼutuʼu?

¹⁰ ʼI te ʼosi fakanofo ʼo Sesu ʼaki te laumālie maʼoniʼoni ʼi te taʼu 29 ʼo totatou temi pea ʼi te fakahā e Sehova mai te lagi, ko Sesu ʼe ko tona ʼAlo, neʼe liuliuga te faigaʼi e Satana ke tō ia Sesu ki tana ʼu fakahala, he neʼe fakafeagai ia ki te fakatuʼutuʼu ʼa Sehova ʼo ʼuhiga mo tona ʼAlo. (Mateo 4:​1-​10) ʼI te mole hoko ʼo te faʼahi ʼaia, neʼe lahi tana fakaʼaogaʼi tana ʼu tagata gāue moʼo fakahoko tana ʼu fakatuʼutuʼu. Neʼe kau te kau takitaki lotu malualoi ia nātou ʼaē neʼe nātou faigaʼi ke nātou fakatō laloʼi ia Sesu. Neʼe nātou fakaʼaogaʼi te ʼu loi pea mo nātou laukovi kia ia, ko te faʼahiga aga ʼaia neʼe fakaʼaogaʼi e Satana. ʼI te palalau ʼa Sesu ki te tagata palalisia ʼo ina ʼui fēnei, “Ke ke faʼa kātaki, kua fakamolemole tau ʼu agahala,” neʼe mole talitali te kau sekelipa ke nātou sisio pe neʼe fakamālōlō moʼoni te tagata, kae neʼe nātou ʼui ʼe laukovi ia Sesu ki te ʼAtua. (Mateo 9:​2-7) ʼI te fakamālōlō e Sesu te hahaʼi ʼi te ʼaho ʼo te Sapato, neʼe ʼui e te kau Faliseo neʼe ina maumauʼi te lao ʼo te Sapato pea neʼe nātou fonofono ke nātou matehi ia ia. (Mateo 12:​9-​14; Soane 5:​1-​18) ʼI te kapu e Sesu ia te kau temonio, neʼe lau e te kau Faliseo ʼe gāue tahi ia mo “Pelesepu, te pule ʼo te kau temonio.” (Mateo 12:22-​24) ʼI te ʼosi fakatuʼuake ʼo Lasalo mai te mate, tokolahi ʼi te hahaʼi neʼe nātou tui kia Sesu, kae ko te ʼu pelepitelo pule pea mo te kau Faliseo neʼe nātou toe fonofono ke nātou matehi ia ia.​—Soane 11:47-​53.

11. Ia ʼaho e tolu ʼi muʼa ʼo te mate ʼo Sesu, ko ai ʼaē neʼe fakahā e Sesu, ʼe ko he koga ʼo te hāko ʼo te Gata, pea neʼe koteā tona tupuʼaga?

¹¹ ʼI te ʼaho 11 ʼo Nisani ʼo te taʼu 33 ʼo totatou temi, logope la te ʼiloʼi lelei e Sesu tanatou fakatuʼutuʼu, kae ʼaki he lototoʼa neʼe ʼalu ia ki te fale lotu ʼi Selusalemi pea ʼi muʼa ʼo te kaugamālie neʼe ina fakahā te fakamāu ʼaē ka fai kia nātou. Neʼe fakahā lelei e te kau sekelipa pea mo te kau Faliseo tonatou ʼuhiga moʼoni; koia neʼe ʼui age ai e Sesu: “Malaʼia kia koutou, kau sekelipa mo koutou kau Faliseo, kau malualoi! koteʼuhi ʼe koutou māpunuʼi te puleʼaga ʼo selo ki te hahaʼi; heʼe mole koutou hū ia koutou totonu kiai, pea ko nātou ʼaē ʼe lolotoga hū kiai, ʼe mole koutou tuku ke nātou hū kiai.” Neʼe ʼui fakahagatonu age e Sesu ʼe nātou kau ki te hāko ʼo te Gata, ʼo ina ʼui fēnei: “ ʼAē faga gata, faga ʼuhiʼi gata, ʼe feala feafeaʼi anai hakotou hola ʼi te fakamāu ʼa te Seʼeni?” (Mateo 23:13, 33) ʼE tatau tana ʼu palalau mo te ʼu palalau ʼa te lea faka polofeta ʼaē ia Senesi 3:​15.

12, 13. (a) Koteā te tahi ʼu meʼa ʼaē neʼe fai e te kau pelepitelo pule pea mo te kau sekelipa, neʼe hā ai pe ko ai tanatou tāmai fakalaumālie? (b) Ko ai ʼaē neʼe kau kia nātou? (c) Moʼo fakahoko ia Senesi 3:​15, neʼe fakavolu feafeaʼi te muliʼi vaʼe ʼo te Hāko ʼo te fafine?

¹² ʼI tanatou logo ki te ʼu palalau ʼa Sesu, neʼe nātou loto fakahemala koa, ʼo nātou kole ke fakamolemole age te ʼAtua kia nātou? Neʼe nātou loto fakahemala koa ki te ʼu agakovi ʼaē neʼe nātou fai? Kailoa! ʼE fakahā mai ia Maleko 14:1 ʼi te ʼaho ake, ʼi te fono neʼe fai ʼi te malaʼe ʼo te pelepitelo lahi, “neʼe kumi e te kau pelepitelo pule mo te kau sekelipa peʼe feafeaʼi hanatou puke [ia Sesu] ʼaki he kākā faiva pea mo matehi ia ia.” Neʼe hoko atu aipe tanatou fakahā te manatu fai fakapō ʼa Satana, ʼaē neʼe ʼui e Sesu ʼo ʼuhiga mo ia ʼe ko he tagata fai fakapō. (Soane 8:​44) Mole tuai pea ʼalu ia Sutasi Isikaliote ʼo kau mo nātou, ia ia ʼaē neʼe fakahalaʼi e Satana ke liliu ko he ʼaposita. Neʼe līaki ai e Sutasi te Hāko haohaoa ʼo te ʼohoana ʼo te ʼAtua, ʼo mulimuli ia ki te hōloga ʼo te Gata.

¹³ ʼI te kei hegihegi ʼi te ʼaho 14 ʼo Nisani, neʼe puke e te ʼu hahaʼi ʼo te telepinale faka Sutea ia Sesu ʼo ʼave ki te kovana Loma ohage ko he tagata pilisoni. ʼI te temi ʼaia neʼe ko te ʼu pelepitelo pule tāfito ʼaē neʼe nātou kalaga ke tutuki ia ia ki he pou. ʼI te temi ʼaē neʼe fehuʼi fēnei age e Pilato kia nātou, “ ʼE tonu anai koa ke ʼau haʼi tokotou hau ʼi te pou?” neʼe tali fēnei age e te kau pelepitelo pule, “ ʼE mole homatou tahi age hau ia Sesale.” (Soane 19:​6, 15) ʼE moʼoni, neʼe nātou fakahā ia meʼa fuli, ʼe nātou kau ki te hāko ʼo te Gata. Kae ʼe tou ʼiloʼi papau neʼe mole ko nātou pe. ʼAki te laumālie ʼo te ʼAtua neʼe fakahā fēnei ia Mateo 27:​24, 25: “Neʼe toʼo e Pilato te moʼi vai pea fanofano ai ʼona nima ia muʼa ʼo te hahaʼi.” Pea ʼui fēnei e te hahaʼi fuli: “Ke haʼu tona toto kia mātou pea mo ʼamatou fānau.” Koia tokolahi ʼi te kau Sutea ʼo te taʼiake ʼaia neʼe nātou fakahā lelei ʼe nātou kau ki te hāko ʼo te Gata. ʼI muʼa ʼo te fakaʼosi ʼo te ʼaho ʼaia, neʼe mate ia Sesu. ʼI tana fakaʼaogaʼi tona hāko fakahāhā, neʼe fakavolu e Satana te Hāko ʼo te ʼohoana ʼo te ʼAtua ʼi tona muliʼi vaʼe.

14. He koʼe ko te fakavolu ʼo te Hāko ʼo te fafine ʼi tona muliʼi vaʼe neʼe mole faka ʼuhiga ia kua mālo ia Satana?

¹⁴ Neʼe mālo koa ia Satana? Kailoa! Neʼe mālo ia Sesu Kilisito ʼi te mālama pea mo te pule ʼo te mālama. (Soane 14:30, 31; 16:33) Neʼe ina taupau maʼu tana agatonu kia Sehova ʼo aʼu ki tona mate. ʼI tona mate ʼi tona ʼuhiga haohaoa neʼe ina foaki ai te totogi ʼaē neʼe ʼaoga moʼo faka fealagia ke toe maʼu e te tagata te maʼuli ʼaē neʼe pulihi e Atama. Koia neʼe ina tofa te ala ki te maʼuli heʼegata kia nātou fuli ʼaē ʼe tui ki te fakatuʼutuʼu ʼaia, pea mo fakalogo ki te ʼu fakatotonu ʼa te ʼAtua. (Mateo 20:28; Soane 3:​16) Neʼe fakatuʼuake e Sehova ia Sesu mai te mate ki te maʼuli tuputupua ʼaē ʼi selo. ʼI te temi ʼaē ka fakatotonu ai e Sehova, ʼe fakaʼauha anai e Sesu ia Satana ke puli ʼo talu ai. Ia Senesi 22:16-​18, neʼe fakakikite ai ʼe foaki anai e Sehova tona ʼofa ki te ʼu famili katoa ʼi te kele, ʼaē ʼe nātou fai ia meʼa fuli ke feala hanatou maʼu te ʼu tapuakina ʼaē ka foaki anai e te Hāko faitotonu ʼaia.

15. (a) ʼI te ʼosi mate ʼo Sesu, neʼe feafeaʼi te fakahā hoholo e te kau ʼapositolo pe ko ai te hāko ʼo te Gata? (b) Ki muli mai koteā te fehiʼa ʼaē neʼe fakahā e te hāko ʼo te Gata ʼi totatou temi?

¹⁵ ʼI te ʼosi mate ʼo Sesu, neʼe hoko atu te fakahā e te kau Kilisitiano fakanofo pe ko ai te hāko ʼo te gata, ohage pe ko te meʼa ʼaē neʼe fai e tonatou ʼAliki. ʼAki te laumālie maʼoniʼoni, neʼe fakatokagaʼi e te ʼapositolo ko Paulo ki te kau Kilisitiano ʼe haʼu anai “te tagata ʼaē ʼe manukinuki ki te lao,” pea ʼe hā anai ʼaki “te ʼu gāue ʼa Satana.” (2 Tesalonika 2:​3-​10) Ko te “tagata” ʼaia ʼe ina fakatātā he kūtuga, neʼe hā lelei ʼe ko te kau takitaki lotu ʼo te Keletiate. ʼO toe feiā aipe, ko te hāko ʼo te Gata, neʼe ina fakatagaʼi mālohi te kau tisipulo ʼa Sesu Kilisito. ʼI te lea faka polofeta ʼaē ʼe tuʼu ia Fakahā 12:17, neʼe fakakikite e te ʼapositolo ko Soane ʼe hoko atu te tauʼi mālohi ʼaē e Satana te toe ʼo te hāko ʼo te ʼohoana ʼo te ʼAtua ʼi totatou temi. Kua hoko moʼoni te meʼa ʼaia. ʼE lahi te ʼu fenua, neʼe tapuʼi ai te gāue ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, neʼe gaohi koviʼi nātou, neʼe pilisoniʼi ai nātou, pe neʼe ʼave nātou ki te ʼu lotoʼā fakamamahi, ʼuhi ko tanatou nofo agatonu ki te Puleʼaga ʼo te ʼAtua pea mo tona ʼu ala faitotonu.

Kua Fakahā ʼi Te Temi Nei Te Hāko ʼo Te Gata

16. ʼI te temi nei, ko ai ʼaē neʼe fakahā ʼe kau ki te hāko ʼo te Gata, pea neʼe fakahā feafeaʼi?

¹⁶ ʼO mulimuli kia Sesu Kilisito, ʼe toe lototoʼa mo te kau Kilisitiano moʼoni ʼo fakahā te Gata pea mo tona hāko. ʼI te taʼu 1917 ko te kau Ako ʼo te Tohi-Tapu, ko te higoa ʼāfea ʼaia ʼo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, neʼe nātou tā te tohi Le mystère accompli (Kua hoko te misitelio), ʼaē neʼe fakahā lelei ai te malualoi ʼa te kau takitaki lotu ʼo te Keletiate. Neʼe hoa kiai te kiʼi pepa lotu neʼe tā ʼi te taʼu 1924, ʼaē ko tona kupu tāfito ʼaenī Acte dʼaccusation contre le clergé (ʼE tukugakoviʼi te kau takitaki lotu). Neʼe tufa ʼi te malamanei katoa te ʼu kiʼi pepa lotu e nimagofulu miliona. ʼI te taʼu 1937, neʼe fakahā mālohi e J. F. Rutherford, te pelesita ʼo te Sosiete Watch Tower, pe ko ai te hāko ʼo Satana, ʼo ina fakahā ʼi tana ʼu akonaki ʼaē ko tona kupu tāfito ʼaenī “Te fakahā ʼo te ʼu akonaki loi ʼo te lotu” pea mo te “Te lotu pea mo te lotu faka Kilisitiano.” ʼI te taʼu ʼaē neʼe hoa mai kiai, lolotoga te fakalogo ʼa te hahaʼi ʼi te ʼu fakatahi e 50 ʼi te ʼu potu kehekehe ʼo te kele, neʼe ina fai te akonaki ʼaenī “Tou fakamoʼoni ki te ʼu meʼa ʼaē kua ʼiloʼi papau” ʼi te lātio mai Lonitoni, ʼi Pilitania. Hili kiai te māhina katoa, neʼe fakahoko ʼi te ʼu lātio kehekehe ʼo te ʼu ʼAtu Fenua ʼo Amelika te akonaki “Ko te puleʼaga fakahau peʼe ko te ʼāteaina.” Neʼe ʼi ai te tahi ʼu puani neʼe fakahā ʼi te tohi Ennemies (Te ʼu fili) pea mo te tohi Religion (Te lotu) pea mo te kaupepa ʼaē ko tona kupu tāfito ʼaenī Dévoilées (Te fakahā ʼo te ʼu akonaki loi ʼo te lotu). ʼO mulimuli ki te meʼa ʼaē neʼe tā ʼi te ʼu taʼu 1920, ko te tohi La Révélation: le grand dénouement est proche,a (Te Fakahā—⁠Tona Ikuʼaga Lahi Kua Ōvi Mai) ʼaē kua tā ʼi te temi nei ia lea e 65, ʼe ina fakahā ai ko te kau takitaki politike aga fakahehema pea mo mānumānu, mo te ʼu hahaʼi faifakatau koloā aga fakakākā, ʼe nātou kau tāfito ki te hāko fakahāhā ʼo te Gata. Ka fakaʼaogaʼi e te kau takitaki politike he ʼu loi moʼo fakahēʼi tanatou ʼu hahaʼi fakalogo, mokā nātou meʼa noaʼi te ʼuhiga taputapu ʼo te toto, pea mokā nātou gaohi koviʼi te kau kaugana ʼa Sehova (ʼo nātou fehiʼa ki te hāko ʼo te ʼohoana ʼo te ʼAtua), ʼe nātou fakahā lelei ai ʼe nātou kau ki te hāko ʼo te Gata. ʼE toe feiā mo te kau faifakatau koloā aga fakakākā, ʼaē kua fefeka tonatou leʼo ʼo loto, ʼe nātou loiʼi te hahaʼi ke nātou maʼu ai hanatou falā, pea mo nātou faʼu peʼe nātou fakatau he ʼu meʼa ʼe kua ʼiloʼi ʼe fakatupu mahaki.

17. Koteā te faigamālie ʼaē ʼe kei feala ke maʼu e te hahaʼi ʼiloa ʼaē ʼe kei feala ke nātou mavae mai te tuʼu ʼo te mālama ʼaenī?

¹⁷ Ko te ʼu hahaʼi ʼaē ʼe kau ki te ʼu lotu ʼo te mālama, te ʼu hahaʼi ʼaē ʼe fai politike, pea mo te hahaʼi ʼaē ʼe faifakatau koloā, ʼe mole nātou kau tuʼumaʼu anai ki te hāko ʼo te Gata. Ko ʼihi ia nātou ʼaia, ʼe nātou leleiʼia te kau kaugana ʼa Sehova. ʼE nātou fakaʼaogaʼi tonatou tuʼulaga moʼo tokoni ki te kau Fakamoʼoni pea ki muli mai neʼe nātou kau ki te tauhi moʼoni. (Vakaʼi ia Gāue 13:​7, 12; 17:​32-​34.) Neʼe mafola te pāui ʼaenī ki te ʼu hahaʼi fuli ʼaia: “ ʼI te temi nei, ko koutou ʼu hau, ke koutou fakasiosio tonu, koutou tuku ke akonakiʼi koutou, kau tuʼi fakamāu ʼo te kele. Koutou tauhi kia Sehova ʼi te manavasiʼi pea mo koutou fakafiafia ʼi he tetetete. Koutou ʼuma ki te ʼAlo, ke ʼaua naʼa malaga tona hāūhāū pea mo koutou mamate mai te ala, heʼe ko tona ʼita ʼe haʼu fakavilivili. Manuʼia ia nātou fuli ʼaē ʼe fenonoʼi ia te ia.” (Pesalemo 2:​10-​12) ʼE moʼoni, ʼe maʼuhiga kia nātou fuli ʼaē ʼe nātou fia maʼu te ʼofa ʼo Sehova ke nātou gāue ʼi te temi nei, ʼi muʼa ʼo te pupunu e te Tuʼi Fakamāu ʼaē ʼe ʼi selo te ʼu faigamālie ʼaē ʼe ina foaki mai!

18. Logope la ʼe mole nātou kau ki te hāko ʼo te fafine, ko ai ia nātou ʼaē ʼe tauhi kia Sehova?

¹⁸ ʼE gata pe kia nātou ʼaē ka nātou faʼufaʼu anai te Puleʼaga ʼaē ʼe ʼi selo ʼe kau ki te hāko ʼo te fafine. ʼE tokosiʼi ia nātou ʼaia. (Fakahā 7:​4, 9) Kae, ʼe ʼi ai te toe hahaʼi tokolahi, ʼio, ko te lauʼi miliona ia nātou, ʼaē ʼe tauhi kia Sehova ʼe nātou fakaʼamu ki te maʼuli heʼegata ʼi te palatiso ʼi te kele. ʼAki tanatou ʼu palalau pea mo tanatou ʼu gāue, ʼe nātou ʼui ki te kau Kilisitiano fakanofo: “ ʼE mātou ʼolo anai mo koutou, koteʼuhi neʼe mātou logo ko te ʼAtua ʼe nofo mo koutou.”​—Sakalia 8:​23.

19. (a) Koteā te puleʼaki ʼaē ʼe tonu ke fai e te hahaʼi fuli? (b) Ko ai tāfito ʼaē ʼe fai ki ai te pāui ʼaē ke nātou aga fakapotopoto ʼi te kei maʼu ʼo te ʼu faigamālie?

¹⁹ ʼE tonu ʼi te temi nei ke fai he tonu e te malamanei katoa. ʼE nātou fia tauhi koa kia Sehova pea mo nātou lagolago ki tana pule faʼitaliha, peʼe nātou tuku ia nātou ke puleʼi e Satana, ʼo nātou fai te ʼu meʼa ʼaē ʼe ina leleiʼia? Ko te toko nima miliona hahaʼi kua ʼōmai mai te ʼu fenua fuli, ʼo nātou kau kia Sehova ʼo nātou fakatahitahi mo te toe ʼo te hāko ʼo te fafine, te kau tofiʼa ʼo te Puleʼaga. Ko te toko valu miliona ʼe nātou fakahā tanatou fia logo ki te moʼoni ʼi tanatou ako te Tohi-Tapu mo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova peʼe ʼi tanatou kau ki tanatou ʼu fono. ʼE ʼui e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova kia nātou fuli ʼaia: ʼE kei maʼu te ʼu faigamālie kia koutou. Koutou kau fakamalotoloto kia Sehova. Koutou fakamoʼoni ko Sesu Kilisito ʼe ko te Hāko ʼo te fakapapau. ʼAki he loto fiafia, koutou kaugā gāue fakatahi mo te kautahi fakahāhā ʼa Sehova. ʼOfa pe ke koutou maʼu te ʼu tapuakina fuli ʼaē ka Ina foaki anai ʼaki tana Hau, ko Kilisito Sesu.

[Kiʼi nota]

ʼE Kei Koutou Manatuʼi Koa?

◻ Ko ai te Gata ʼaē ʼe tuʼu ia Senesi 3:​15? Pea ko ai te fafine?

◻ Koteā te ʼu agaaga ʼo te hāko ʼo te Gata?

◻ Neʼe fakahā feafeaʼi e Sesu te hāko ʼo te Gata?

◻ Ko ai ʼaē neʼe fakahā ʼe kau ki te koga ʼo te hāko ʼo te Gata ʼi te temi nei?

◻ Koteā te meʼa maʼuhiga ʼe maʼua ke tou fai ke ʼaua naʼa tou kau ki te hāko ʼo te Gata?

[Paki ʼo te pasina 10]

Neʼe fakahā e Sesu ko te kau takitaki lotu malualoi ʼe nātou kau ki te hāko ʼo te Gata