“Koutou Liliu ʼo Maʼoniʼoni ʼi Takotou Aga Katoa”

“ ʼO ʼalutahi mo te Maʼoniʼoni ʼaē neʼe ina pāuiʼi koutou, mo koutou foki, ke koutou liliu ʼo maʼoniʼoni ʼi takotou aga katoa, he neʼe tohi fēnei: ‘ ʼE tonu ke koutou maʼoniʼoni, heʼe ʼau maʼoniʼoni.’ ”​—1 Petelo 1:15, 16.

1. He koʼe neʼe fakaloto mālohiʼi e Petelo te kau Kilisitiano ke nātou maʼoniʼoni?

HE KOʼE neʼe foaki e te ʼapositolo ko Petelo te tokoni ʼaē ʼe tuʼu ʼi ʼoluga? He neʼe sio ia ʼe ʼaoga ki te kau Kilisitiano fuli ke nātou tokakaga ki tanatou ʼu manatu pea mo tanatou ʼu aga, ke feala ai hanatou mulimuli ki te maʼoniʼoni ʼa Sehova. Koia, ʼi muʼa ʼo tana fai te ʼu palalau ʼaē ʼe tuʼu ʼi ʼoluga neʼe ina ʼui fēnei: “Koutou fakamālohiʼi takotou fakakaukau ʼo ʼuhiga mo te gāue, koutou nonofo katoa ʼi te aga poto . . . Ohage ko he ʼu fānau talagafua, ke ʼaua naʼa koutou toe maʼuli ʼo ʼalutahi mo te ʼu holi ʼaē neʼe koutou maʼu ʼi te temi muʼa, ʼi te temi ʼaē neʼe kei koutou nonofo ai ʼi te fakapōʼuli.”​—1 Petelo 1:​13, 14.

2. He koʼe neʼe kovi tatatou ʼu holi ʼi muʼa ʼo tatatou ako te moʼoni?

² Ko tatatou ʼu holi ʼāfea, neʼe mole ko he ʼu aga maʼoniʼoni. Koteā tona tupuʼaga? Koteʼuhi ko te tokolahi ia tatou neʼe tou mulimuli ki te ʼu aga ʼa te mālama ʼi muʼa ʼo tatatou tali ke tou liliu ko he ʼu Kilisitiano moʼoni. Neʼe ʼiloʼi e Petelo te meʼa ʼaia he neʼe ina tohi fakalelei fēnei: “Heʼe kua feʼauga kia koutou takotou fai ʼi te temi ʼaē kua hili ia te finegalo ʼo te ʼu puleʼaga, ʼi te temi ʼaē neʼe koutou haʼele ai ʼi te ʼu aga māmio kovi, ʼi te ʼu mānumānu, ʼi te ʼinu fakavalevale ʼo te vino, ʼi te ʼu fakafiafia fakavalevale, ʼi te ʼu konahia pea mo te ʼu tauhi tamapua.” ʼE tou ʼiloʼi papau, neʼe mole fai e Petelo he lisi ʼo te ʼu aga kovi tāfito ʼo totatou temi, koteʼuhi neʼe ʼi ai te ʼu aga kovi ʼe mole heʼeki ʼiloʼi ʼi te temi ʼaia.​—1 Petelo 4:​3, 4.

3, 4. (a) ʼE lava feafeaʼi hatatou fakafeagai ki te ʼu holi ʼaē ʼe kovi? (b) ʼE tonu koa ki te kau Kilisitiano ke mole nātou logoʼi he meʼa ʼi tonatou loto? Koutou fakamahino.

³ Neʼe koutou fakatokagaʼi koa ko te ʼu holi ʼaia ʼe pipiki ki te kakano, ki te ʼu logoʼaga sino, pea mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe logoʼi e totatou loto? Kapau ʼe tou faka fealagia ki te ʼu meʼa ʼaia ke nātou puleʼi tatou, pea ʼe ko he meʼa faigafua anai te liliu ʼo tatatou ʼu manatu pea mo tatatou ʼu aga ʼo kovi. ʼE hā ʼaki ai ʼe ʼaoga ke puleʼi e tatatou fakakaukau te ʼu meʼa ʼaē ʼe tou fai. Neʼe fakahā e Paulo te faʼahi ʼaia ʼo ina ʼui fēnei: “Koia ʼe ʼau kole mamahi atu kia koutou, ʼu tēhina, ʼaki te ʼu ʼofa mamahi ʼo te ʼAtua, ke koutou momoli ʼokotou sino ko he sakilifisio maʼuli, mo maʼoniʼoni, pea mo lelei ki te ʼAtua, ia he tauhi tapu ʼaki te fakaʼaogaʼi ʼo tokotou fakakaukau.”​—Loma 12:​1, 2.

⁴ Moʼo foaki ki te ʼAtua he sakilifisio maʼoniʼoni, ʼe tonu ke tou fakaʼaogaʼi tatatou fakakaukau, kae mole tou tuku ke puleʼi tatou e te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼi totatou loto. Neʼe tokolahi ia nātou ʼaē neʼe nātou fai te ʼu aga heʼeʼaoga, he neʼe mole nātou lolomi te ʼu meʼa ʼaē ʼi tonatou loto! ʼE mole faka ʼuhiga leva ʼe tonu ke tou pulihi te ʼu meʼa ʼaē ʼe logoʼi e totatou loto; he kapau ʼe tou fai te faʼahi ʼaia, pea ʼe lava feafeaʼi anai hatatou fakahā tatatou fiafia ʼi te tauhi kia Sehova? Kae, kapau ʼe tou fia maʼu te ʼu fua ʼo te laumālie kae mole ko te ʼu gāue ʼo te kakano, pea ʼe tonu ke tou faiga ke tou mulimuli ki te faʼahiga manatu ʼa Kilisito.​—Kalate 5:​22, 23; Filipe 2:5.

Ko Te Totogi Maʼoniʼoni ʼe Ina Fakamaʼuaʼi Tatou Ke Tou Maʼu He Maʼuli Maʼoniʼoni

5. He koʼe neʼe mahino kia Petelo ʼe ʼaoga ke tou maʼoniʼoni?

⁵ He koʼe neʼe mahino ia Petelo ʼe maʼua ke maʼoniʼoni te kau Kilisitiano? He neʼe mahino lelei kia ia te maʼuhiga ʼo te totogi maʼoniʼoni ʼaē neʼe foaki ki te hahaʼi talagafua. Neʼe ina tohi fēnei: “ ʼE koutou ʼiloʼi neʼe mole faka ʼāteaina koutou ʼaki he ʼu meʼa popo, he siliva pe ko he aulo, mai takotou faʼahiga aga vaʼiganoa, ʼaē neʼe tuku atu e takotou ʼu kui. Kae neʼe fai ʼaki he taʼataʼa maʼuhiga, ohage ko ʼaē ʼo he akeno ʼe haohaoa pea mo heʼe ʼuli, ko te taʼataʼa ʼo Kilisito.” (1 Petelo 1:​18, 19) ʼIo, ko te Matapuna ʼo te maʼoniʼoni, ia Sehova ʼAtua, neʼe ina fekauʼi ki te kele tona ʼAlo ʼulu tokotahi, “te Maʼoniʼoni,” ke ina foaki he totogi moʼo faka fealagia ai ki te hahaʼi ke nātou felogoi lelei mo te ʼAtua.​—Soane 3:​16; 6:​69; Ekesote 28:36; Mateo 20:28.

6. (a) He koʼe ʼe mole faigafua hatatou maʼoniʼoni? (b) Koteā ʼaē ʼe feala ke tokoni kia tatou ke tou taupau he aga maʼoniʼoni?

⁶ Kae, ʼe tou ʼiloʼi papau ʼe mole ko he meʼa faigafua hatatou maʼoniʼoni ʼi te lotolotoiga ʼo te mālama fakalialia ʼaenī ʼa Satana. ʼE ina fai te ʼu fakahala ki te kau Kilisitiano moʼoni, ʼaē ʼe nātou faiga ke nātou hāo ʼi te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī ʼaē ʼe pule ia kiai. (Efesi 6:​12; 1 Timoteo 6:​9, 10) Ko te ʼu faigataʼaʼia ʼo te gāue fakamālama, te ʼu fakafeagai ʼa te famili, te ʼu fakalainoa ʼaē ʼe fai ʼi te faleako, pea mo te ʼu fakaneke ʼo te ʼu kaugā ako, ʼe fakamaʼua kia tatou ke tou mālohi ʼi te faʼahi fakalaumālie ke feala ai hatatou nonofo maʼoniʼoni. ʼE hā ʼaki mai te maʼuhiga ʼaupito ʼaē ke tou ako takitokotahi, pea mo tou kau tuʼumaʼu ki te ʼu fono faka Kilisitiano. Neʼe tokoniʼi fēnei e Paulo ia Timoteo: “Taupau maʼu te faʼifaʼitaki ʼo te ʼu folafola ʼo te maʼuli ʼaē neʼe ʼau fakahā atu, ʼaki te tui pea mo te ʼofa ʼaē ʼo ʼuhiga mo Kilisito Sesu.” (2 Timoteo 1:​13) ʼE tou logo ki te ʼu palalau fakaloto mālohi ʼaia ʼi tatatou Fale ʼo te Puleʼaga, pea ʼe feala ke tou maʼu te ʼu manatu ʼaia ʼi tatatou ako takitokotahi te Tohi-Tapu. ʼE feala ki te ʼu manatu ʼaia ke tokoni kia tatou ke tou maʼoniʼoni ʼi tatatou aga ʼi te ʼaho fuli ʼi he ʼu ʼaluʼaga kehekehe.

Te Aga Maʼoniʼoni ʼi Te Famili

7. ʼE tonu ke lave feafeaʼi te ʼuhiga maʼoniʼoni ki totatou maʼuli faka famili?

⁷ ʼI te talanoa ʼa Petelo ʼo ʼuhiga mo Levitike 11:44, neʼe ina fakaʼaogaʼi te kupu faka Keleka haʹgi·os, ʼaē ʼe faka ʼuhiga ki te “mavae mai te agahala pea mo te foaki ʼo tokita maʼuli ki te ʼAtua, ʼe ko he meʼa taputapu.” (An Expository Dictionary of New Testament Words, by W. E. Vine) ʼE tonu ke lave feafeaʼi te faʼahi ʼaia ki totatou maʼuli faka famili ʼi te faʼahi faka Kilisitiano? ʼE mahino ia ko tona faka ʼuhiga, ʼe tonu ke fakatafito totatou maʼuli faka famili ki te ʼofa, koteʼuhi “ko te ʼAtua ʼe ʼofa.” (1 Soane 4:8) Ko te ʼofa faka sakilifisio ʼe ko te faʼahi ʼaia ʼaē ʼe tokoni ki he taumatuʼa ke nā felogoi lelei, pea mo felogoi lelei te ʼu mātuʼa mo te fānau.​—1 Kolonito 13:​4-8; Efesi 5:​28, 29, 33; 6:4; Kolose 3:​18, 21.

8, 9. (a) ʼI ʼihi temi, koteā te ʼaluʼaga ʼaē ʼe tou maʼu ʼi he loto fale faka Kilisitiano? (b) Koteā te tokoni fakapotopoto ʼaē ʼe foaki mai e te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia?

⁸ ʼE lagi feala anai ke tou manatu ʼe ko he meʼa faigafua hatatou maʼu te ʼofa ʼaia ʼi he famili faka Kilisitiano. Kae, ʼe tou ʼiloʼi papau ko te ʼofa ʼaia ʼe mole mālohi tuʼumaʼu ʼi te tahi ʼu loto fale faka Kilisitiano. E lagi tou fakahā te ʼofa ʼaia ʼi te ʼu fono ʼaē ʼe fai ʼi te Fale ʼo te Puleʼaga, kae ʼe mole lahi tatatou fakahā totatou ʼuhiga maʼoniʼoni ʼi totatou loto fale. Pea e lagi feala ke galo ia tatou ko totatou ʼohoana ʼe ko totatou tuagaʼane peʼe ko totatou tēhina ʼi te faʼahi faka Kilisitiano (pea e lagi ko he tagata faifekau faka minisitelio peʼe ko he tagata ʼāfea) ʼe tonu ke tou fakaʼapaʼapa ki ai ʼi te Fale ʼo te Puleʼaga. ʼE feala ke tuputupu ia tatou te ʼita, pea mo tou fai he ʼu palalau ʼe logo kovi. Tahi ʼaē meʼa, e lagi feala ke kehekehe te maʼuli ʼo te taumatuʼa ʼi te ʼu fono pea mo tonā loto fale. ʼE mole kei fai e te taumatuʼa hanā felogoi faka Kilisitiano, kae ko te meʼa ʼaē ʼe nā fai ʼe ko te tokakovi tuʼumaʼu. Kua galo ia nāua ʼe tonu ke maʼoniʼoni te agaaga ʼo tonā loto fale. Kua lagi tatau tanā palalau mo te ʼu palalau ʼa te hahaʼi ʼo te mālama. Kua faigafua hanā fai he ʼu palalau fakalialia, he ʼu palalau fefeka!​—Tāʼaga Lea 12:18; vakaʼi ia Gāue 15:37-39.

⁹ Kae, ʼe tokoni fēnei ia Paulo: “Ke ʼaua naʼa haʼu he lea ʼuli [ʼi te lea faka Keleka, loʹgos sa·prosʹ, “lea ʼuli,” pea mo heʼeʼaoga] mai tokotou gutu, kae ko he ʼu lea ʼe lelei moʼo fakaloto mālohiʼi mokā ʼe ʼaoga, ke feala hona ʼaoga kia nātou ʼaē ʼe fagono kiai.” Pea ko te faʼahi ʼaia ʼe faka ʼuhiga kia nātou fuli ʼaē ʼe fagono ʼi he loto fale, ʼo kau kiai mo te ʼu tamaliki.​—Efesi 4:​29; Sake 3:8-10.

10. ʼE ʼaoga feafeaʼi ki te ʼu tamaliki te tokoni ʼo ʼuhiga mo te ʼuhiga maʼoniʼoni?

¹⁰ Tahi ʼaē meʼa, ko te tokoni ʼaia ʼo ʼuhiga mo te maʼoniʼoni ʼe pipiki kiai te tamaliki ʼi te famili faka Kilisitiano. ʼE faigafua tanatou ʼōmai mai te faleako ʼo nātou kamata faʼifaʼitaki ki te talagataʼa pea mo te ʼu palalau heʼe fakaʼapaʼapa ʼo tonatou ʼu kaugā ako ʼo te mālama! ʼU fānau, ʼaua naʼa koutou mulimuli ki te māmio kovi ʼa te ʼu tama ʼaē neʼe nātou leakoviʼi te polofeta ʼa Sehova, pea mo te ʼu tamaliki ʼo te temi ʼaenī ʼaē ʼe gutu tauvele pea mo aga heʼe fakaʼapaʼapa. (2 Hau 2:​23, 24) ʼE mole tonu ke ʼuli takotou ʼu palalau ʼaki te ʼu tauvele ʼaē ʼe fakaʼaogaʼi e te hahaʼi ʼaē ʼe mole fia palalau lelei pea mo nātou meʼa noaʼi te ʼu palalau ʼaē ʼe ʼaoga ke fai. ʼI totatou ʼuhiga Kilisitiano, ʼe tonu ke maʼoniʼoni ʼatatou ʼu palalau, ke fakatupu fiafia, mo fakaloto mālohi, mo lelei, pea mo “konakonaʼi ʼaki te māsima.” ʼE tonu ke ina fakakeheʼi tatou mo te hahaʼi ʼo te mālama.​—Kolose 3:​8-​10; 4:6.

Te ʼUhiga Maʼoniʼoni ʼi Tatatou Felogoi Mo Totatou Famili ʼAē ʼe Mole ʼi Te Moʼoni

11. He koʼe ko te ʼui ʼaē ʼe tou maʼoniʼoni ʼe mole faka ʼuhiga ia ʼe tou lelei age pea ʼe tou faitotonu age tatou ʼi te hahaʼi?

¹¹ Logope la tatatou faiga mālohi ʼaē ke tou maʼuliʼi te ʼuhiga maʼoniʼoni, kae ʼe mole tonu ke hage ʼe tou fia māʼoluga pea mo tou ʼui ʼe tou lelei age tatou pea ʼe tou faitotonu age ʼi te hahaʼi, tāfito la ʼi tatatou ʼu felogoi mo totatou ʼu famili ʼaē ʼe mole ʼi te moʼoni. Ko tatatou agalelei faka Kilisitiano ʼe tonu ke tokoni kia nātou ke feala hanatou tokagaʼi ʼe tou kehekehe mo nātou, ʼe tou ʼiloʼi peʼe feafeaʼi tatatou fakahā te ʼofa pea mo te manavaʼofa, ohage ko te meʼa ʼaē neʼe fai e te Samalitana agalelei ʼo te lea fakatātā ʼa Sesu.​—Luka 10:30-37.

12. ʼE lava feafeaʼi ki te ʼohoana Kilisitiano hana uga tona ʼohoana ʼaē ʼe mole ʼi te moʼoni ke fia logo ki te moʼoni?

¹² Neʼe fakahā lelei e Petelo te maʼuhiga ʼaē ke tou fai te aga ʼaē ʼe lelei ki totatou famili ʼaē ʼe mole ʼi te moʼoni, ʼi tana faitohi ki te ʼu fafine ʼohoana Kilisitiano ʼo ina ʼui fēnei: “ ʼO toe feiā pe mo koutou fafine, koutou fakalogo ki ʼokotou ʼohoana totonu, koteʼuhi, kapau ʼe ʼi ai niʼihi ʼe mole fakalogo ki te folafola, ke nātou tafoki mai ʼuhi ko te aga ʼo tonatou ʼu ʼohoana, kae heʼeki fai he palalau, he neʼe nātou sio mata ki takotou aga ʼaē ʼe maʼa, ʼo fakatahi mo te fakaʼapaʼapa ʼe lahi ʼaupito.” Ko he fafine Kilisitiano (peʼe ko te tagata Kilisitiano) ʼe mole kau tona ʼohoana ki te moʼoni, ʼe feala ke ina fakatupu hana fia logo mo kapau ʼe aga fakapoipoi, mo agalelei, pea mo aga fakaʼapaʼapa. Ko tona faka ʼuhiga ʼe tonu ke ina fakafuafua lelei tana polokalama faka teokalatike, ke ʼaua naʼa līʼakina tona ʼohoana peʼe mole ina tokagaʼi.a​—1 Petelo 3:​1, 2.

13. ʼI ʼihi temi, ʼe lava tokoni feafeaʼi te ʼu tagata ʼāfea pea mo te ʼu tagata faifekau faka minisitelio ki te ʼu tagata ʼohoana ʼaē ʼe mole ʼi te moʼoni ke feala hanatou leleiʼia te moʼoni?

¹³ Ko te ʼu tagata ʼāfea pea mo te ʼu tagata faifekau faka minisitelio ʼe feala ke nātou tautau tokoni ki te ʼu taumatuʼa ʼaia, ke nātou feʼiloʼi leleiʼaki mo ia ʼaē ʼe mole ʼi te moʼoni. Pea ʼe feala ai tana sio ko te kau Fakamoʼoni ʼe nātou hage pe ko te hahaʼi fuli, ko te hahaʼi aga fakaʼapaʼapa pea ʼe lahi te tahi ʼu meʼa ʼe nātou palalau kiai, kae mole gata ʼaki pe tanatou palalau ʼaē ki te Tohi-Tapu. ʼI te tahi faʼifaʼitaki, neʼe palalau te tagata ʼāfea mo te tagata ʼohoana ʼe mole kau ʼi te moʼoni, pea neʼe nā talanoa ki te gelu, he neʼe ko he meʼa ʼe ina leleiʼia. Neʼe tupu ai te fia palalau ʼa te tagata ʼaia, pea neʼe nā kamata faifaitahi ai. Ki muli age neʼe liliu te tagata ʼaia ko he tēhina. ʼI te tahi faʼifaʼitaki, ko te tagata ʼohoana neʼe mole ʼi te moʼoni, pea neʼe ina leleiʼia te ʼu hega. Neʼe kātaki aipe te ʼu tagata ʼāfea ʼo ʼaʼahi ia ia. Ko te tahi ʼi te ʼu tagata ʼāfea ʼaia neʼe ina ako te agaaga ʼo te kiʼi manulele ʼaia, ʼe feala hana fai palalau mo te tagata ʼaia ʼi he tahi lakaga, ʼo feala tana kamata te fai palalau ki te faʼahi ʼaia ʼe leleiʼia e te tagata! Koia, ko te ʼui ʼaē ke tou maʼoniʼoni, ʼe mole faka ʼuhiga leva ke tou aga fefeka, peʼe ke tou talanoa pe ki te meʼa ʼaē ʼe tou loto kiai.​—1 Kolonito 9:​20-​23.

ʼE Lava Feafeaʼi Hatatou Maʼoniʼoni ʼi Te Kokelekasio?

14. (a) Koteā te faʼahiga fai ʼa Satana moʼo fakahēʼi ʼo te kokelekasio? (b) ʼE lava feafeaʼi hatatou tauʼi te hele ʼa Satana?

¹⁴ Ko Satana te Tevolo ʼe ko he tahi ʼe fasituʼu ki te ʼAtua, koteʼuhi ko te higoa faka Keleka ʼo te Tevolo, ko di·aʹbo·los, ko tona faka ʼuhiga “ko he tahi ʼe ina tukugakoviʼi” peʼe “ko he tahi ʼe fasituʼu ki te ʼAtua.” Ko te fasituʼu ʼe ko te faʼahi ʼaia ʼe faiva ai Satana, pea ʼe faiga ia ke ina fakaʼaogaʼi te faʼahi ʼaia ʼi te kokelekasio. Ko te faʼahiga fai tāfito ʼaē ʼe ina leleiʼia ʼe ko te fai fatufatu. ʼE tou tuku koa ia ia ke ina kākāʼi tatou ʼaki te aga kovi ʼaia? ʼE lava hoko feafeaʼi te faʼahi ʼaia? ʼE lava hoko mo kapau ʼe tou fakatupu he ʼu palalau fatufatu, mo kapau ʼe tou toe fakamatala te ʼu fai fatufatu ʼaia, pea mo kapau ʼe tou fakalogo ki te ʼu fai fatufatu ʼaia. ʼE ʼui fēnei e te tāʼaga lea fakapotopoto: “Ko he tagata kākā ʼe ina fakahoko tuʼumaʼu te kē, pea ko te tagata ʼaē ʼe fasituʼu ʼe ina fakamavetevete ia nātou ʼaē ʼe felogoi lelei.” (Tāʼaga Lea 16:28) Koteā te faitoʼo ʼo ʼuhiga mo te gutu fatufatu pea mo te fasituʼu ki te hahaʼi? ʼE tonu ke tou vakaʼi lelei peʼe fakaloto mālohi tuʼumaʼu tatatou ʼu palalau, pea mo fakatafito ki te ʼofa. Kapau ʼe tou tokagaʼi te ʼu kalitate ʼo totatou ʼu tēhina kae mole tou tokagaʼi te ʼu vaivaiʼaga ʼaē ʼe lau ʼo ʼuhiga mo nātou, pea ʼe lelei tuʼumaʼu anai tatatou ʼu fai palalau pea mo ʼalutahi mo te ʼu faʼahi fakalaumālie. Tou manatuʼi ʼe ko he meʼa faigafua hatatou fatufatuʼi he tahi. Pea ko ia ʼaē ʼe palalau mo koutou ʼo ina fatufatuʼi niʼihi, ʼe toe feala pe foki ke ina fatufatuʼi koutou mokā palalau mo niʼihi!​—1 Timoteo 5:​13; Tito 2:3.

15. Ohage ko Kilisito, koteā te ʼu kalitate ʼaē ʼe tokoni anai ki te kokelekasio katoa ke nofo maʼoniʼoni?

¹⁵ Ke feala he taupau ʼo te maʼoniʼoni ʼo te kokelekasio, ʼe ʼaoga ke tou maʼu fuli te manatu ʼa Kilisito, pea mo tou ʼiloʼi ko tona kalitate tāfito ʼe ko te ʼofa. Koia, neʼe tokoniʼi e Paulo te kau Kolose ke nātou loto manavaʼofa ohage ko Kilisito: “Koia, mai tona ʼuhiga ʼaē neʼe fili koutou e te ʼAtua, kau maʼoniʼoni pea mo ʼofaina, koutou kofuʼi foki te ʼu ʼofa mamahi ʼo te manavaʼofa, pea mo te agalelei, mo te manatu agavaivai, mo te agamālū pea mo te kātaki fualoa . . . , mo koutou fefakamolemoleʼaki . . . Kae, ʼaki te ʼu meʼa fuli ʼaia, koutou kofuʼi te ʼofa, he ko he noʼo lelei ʼaupito ia ki te logo tahi.” Pea neʼe ina toe ʼui fēnei: “Pea ke puleʼi tokotou loto e te tokalelei ʼo Kilisito.” ʼE mahino ia ʼaki te loto fakamolemole ʼaia, ʼe feala ke tou taupau maʼu te logo tahi pea mo te ʼuhiga maʼoniʼoni ʼo te kokelekasio.​—Kolose 3:12-15.

ʼE Tou Fakahā Koa Tatatou Maʼoniʼoni Ki ʼOtatou ʼu Vāhaʼa Fale?

16. He koʼe ʼe tonu ke tou fiafia ʼi tatatou tauhi maʼoniʼoni?

¹⁶ E feafeaʼi koa ʼotatou ʼu vāhaʼa fale? E feafeaʼi koa tanatou faʼahiga sio kia tatou? ʼE tou fakahā koa totatou fiafia ʼi te moʼoni, peʼe hage koa tatatou fakahā kia nātou ia te moʼoni ʼe ko he kavega? Kapau ʼe tou maʼoniʼoni ohage ko te maʼoniʼoni ʼa Sehova, pea ʼe tonu anai ke hā ʼi tatatou ʼu palalau pea mo tatatou ʼu aga. ʼE tonu ke hā lelei ko tatatou tauhi maʼoniʼoni ʼe ko he tauhi fakafiafia. He koʼe ʼe ko he tauhi fakafiafia? Koteʼuhi ko Sehova totatou ʼAtua ʼe ko he ʼAtua fiafia, pea ʼe ina loto ke fiafia tana kau atolasio. Koia, neʼe ʼui fēnei ai e te tagata fai pesalemo ʼo ʼuhiga mo te hahaʼi ʼa Sehova ʼo te temi muʼa: “Manuʼia te hahaʼi ʼaē ko tonatou ʼAtua ko Sehova!” ʼE tou fakahā koa te fiafia ʼaia? ʼE fakahā koa e tatatou ʼu tamaliki ʼe nātou fiafia ʼi tanatou kau ʼi te hahaʼi ʼa Sehova ʼi te Fale ʼo te Puleʼaga pea mo te ʼu fakatahi?​—Pesalemo 89:15, 16; 144:15b.

17. Koteā te faʼahi ʼaē ʼe feala ke tou fakahā ai tatatou fakafuafua lelei ʼi tatatou tauhi maʼoniʼoni?

¹⁷ Tahi ʼaē meʼa ʼe feala ke tou fakahā tatatou fakafuafua lelei ʼi tatatou tauhi maʼoniʼoni, ʼaki tatatou faifaitahi pea mo tatatou agalelei ki te hahaʼi ʼo totatou kolo. ʼI ʼihi temi ʼe ʼaoga ke tou gāue fakatahi mo te ʼu hahaʼi ʼo te kolo, ʼo lagi tou kau mo nātou ki te fakamaʼa ʼo te kolo, ohage ko tona fai ʼi te tahi ʼu fenua, ke tou tokoni ki te gaohi ʼo te ʼu ala liliki pea mo te ʼu ala lalahi. ʼI te faʼahi ʼaia, ʼe feala ke hā lelei tatatou tauhi maʼoniʼoni, ʼi tatatou teuteuʼi lelei totatou ʼu ʼōloto, totatou malaʼe, peʼe ko te tahi age ʼu meʼa. Kapau ʼe sio te hahaʼi ʼe leta te ʼotaʼota ʼi totatou malaʼe, peʼe tuku ai he ʼu motokā kua popo, ʼe feala koa ke tou ʼui ʼe tou fakaʼapaʼapa ki ʼotatou vāhaʼa fale?​—Fakahā 11:18.

Te Maʼoniʼoni ʼi Te Gāue Pea Mo Te Faleako

18. (a) Koteā te ʼaluʼaga faigataʼa ʼaē ʼe tau mo te kau Kilisitiano ia ʼaho nei? (b) ʼE lava feafeaʼi hatatou kehekehe mo te mālama ʼaenī?

¹⁸ Neʼe tohi fēnei e te ʼapositolo ko Paulo ki te kau Kilisitiano ʼi te kolo ʼo Kolonito: “ ʼI taku tohi neʼe ʼau faitohi atu ke tuku takotou fakatahitahi mo te kau folonikasio, ʼe mole ʼau faka ʼuhiga leva ki te hahaʼi folonikasio ʼo te malamanei peʼe ko te hahaʼi mānumānu pea mo te hahaʼi agakākā peʼe ko te kau tauhi tamapua. Heʼe kapau koia ʼaia pea ʼe tonu anai ia ke koutou mavae ʼosi mai te malamanei.” (1 Kolonito 5:​9, 10) Ko te faʼahi ʼaia ʼe ko he ʼaluʼaga faigataʼa ki te kau Kilisitiano, ʼaē ʼe nātou fakatahitahi ʼi te ʼaho fuli mo te hahaʼi ʼaē ʼe nātou fai te ʼu aga heʼeʼaoga pea mo nātou meʼa noaʼi te ʼu aga ʼaē ʼe tonu ke fai. ʼE ko he ʼahiʼahi lahi ʼo tanatou agatonu, tāfito ʼi te ʼu fenua ʼaē ʼe lahi ai te fakaneke ʼo te ʼu felāveʼi fakasino, te aga fakahehema pea mo te ʼu aga fakakākā. ʼI te fale gāue peʼe ʼi te faleako ʼe mole tonu ke tou tuku keheʼi te ʼu lekula fakaʼatua ke leleiʼia ai tatou e te hahaʼi ohage ko he ʼu meʼa “māhani” ʼe fai ʼe nātou ʼi totatou tafaʼaki. Kae, ko tatatou faʼahiga aga faka Kilisitiano ʼaē ʼe kehekehe mo te hahaʼi, ʼe tonu ke hā lelei ki te hahaʼi ʼaē ʼe nātou kumi te moʼoni, ia nātou ʼaē ʼe nātou mahino ki te maʼuhiga ʼo te ʼu meʼa fakalaumālie kia nātou, pea mo nātou ʼaē ʼe nātou kumi te ʼu meʼa ʼaē ʼe lelei age.​—Mateo 5:3; 1 Petelo 3:​16, 17.

19. (a) Koteā te ʼu ʼahiʼahi ʼaē ʼe felāveʼi mo takotou tamaliki ʼi te faleako? (b) Koteā te meʼa ʼaē ʼe feala ke fai e te ʼu mātuʼa moʼo lagolago ki tanatou ʼu tamaliki pea mo tonatou ʼuhiga maʼoniʼoni?

¹⁹ ʼO toe feiā aipe, ʼe lahi ʼaupito te ʼu ʼahiʼahi ʼe hoko ki ʼatatou ʼu tamaliki ʼi te faleako. ʼU mātuʼa, ʼe koutou ʼaʼahi koa te faleako ʼaē ʼe ako ai takotou ʼu tamaliki? ʼE koutou ʼiloʼi koa peʼe feafeaʼi te aga ʼa te tamaliki ʼi te faleako ʼaia? ʼE koutou felogoi koa mo te kau faiako? He koʼe ʼe maʼuhiga te ʼu fehuʼi ʼaia? Koteʼuhi ʼe lahi te ʼu fenua ʼi te malamanei, kua mafola ai te ʼu agamālohi, te toloke, pea mo te ʼu felāveʼi fakasino heʼeʼaoga. ʼE lava feafeaʼi te taupau e takotou ʼu tamaliki tanatou agatonu pea mo tanatou aga maʼoniʼoni, mo kapau ʼe mole lagolago katoa tanatou ʼu mātuʼa kia nātou? Neʼe tokoni leleiʼi e Paulo te ʼu mātuʼa ʼo ina ʼui fēnei: “ ʼU tāmai, ʼaua naʼa koutou fakatupu ʼita ki takotou fānau, naʼa feala ai hanatou lotovaivai.” (Kolose 3:​21) ʼE feala ke nātou fakaloto vaivai takotou ʼu tamaliki, mo kapau ʼe mole nātou mahino ki tonatou ʼu fihifihia pea mo te ʼu ʼahiʼahi ʼaē ʼe hoko kia nātou ʼi te ʼaho fuli. Ko te teuteuʼi ʼo te ʼu fānau ʼo ʼuhiga mo te ʼu fakahala ʼi te faleako, ʼe kamata ʼi te ʼu felogoi fakalaumālie ʼo te loto fale faka Kilisitiano.​—Teutalonome 6:​6-9; Tāʼaga Lea 22:6.

20. He koʼe ʼe maʼuhiga te ʼuhiga maʼoniʼoni kia tatou fuli?

²⁰ Moʼo fakaʼosi, he koʼe ʼe ʼaoga ke tou maʼoniʼoni fuli? Mai tona ʼaluʼaga ʼaē ʼe ko he puipui ki te ʼu fakafeagai ʼo te mālama ʼa Satana pea mo tana ʼu faʼahiga manatu. ʼE ko he tapuakina ʼi te temi nei pea mo te temi ka haʼu. ʼE ina fakamoʼoni mai ʼe tou maʼu anai te maʼuli moʼoni ʼi te mālama foʼou ʼaē ka maʼu ai te faitotonu. ʼE tokoni ai kia tatou ke tou liliu ko he ʼu Kilisitiano ʼe tou fakafuafua lelei totatou maʼuli, ʼe faigafua hatatou fakaōvi kia nātou, pea mo fai palalau mo nātou​—kae mole ko he ʼu hahaʼi ʼe nātou aga fefeka pea mo tauhi fakavale ki te lotu. Ko tona fakanounou, ʼe tou liliu ai ohage ko Kilisito.​—1 Timoteo 6:19.

[Kiʼi nota ʼi te lalo pasina]

ʼE Kei Koutou Manatuʼi Koa?

◻ He koʼe neʼe fakatokagaʼi e Petelo te maʼuhiga ʼo te tokoniʼi ʼo te kau Kilisitiano ke nātou maʼoniʼoni?

◻ He koʼe ʼe mole faigafua hatatou maʼuli maʼoniʼoni?

◻ Koteā te meʼa ʼaē ʼe feala ke tou fai moʼo fakatuputupu ʼo te ʼuhiga maʼoniʼoni ʼa te famili?

◻ Ke feala he nofo maʼoniʼoni ʼa te kokelekasio, koteā te aga kovi ʼaē ʼe tonu ke tou līaki?

◻ ʼE lava feafeaʼi hatatou nonofo maʼoniʼoni ʼi te fale gāue pea mo te faleako?

[Paki ʼo te pasina 16, 17]

ʼI totatou ʼuhiga kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, ʼe tonu ke tou fiafia ʼi tatatou tauhi ki te ʼAtua pea mo tou fiafia ʼi te tahi age ʼu gāue