ʼE Tou Misi

ʼE KOUTOU moemisi koa? ʼE feala ke mātou ʼui atu ʼe koutou moemisi. Ei ʼe tou moemisi fuli lolotoga tatatou moe, tatau aipe peʼe tou ʼui ʼe mole tou moemisi. Neʼe fakafuafua ʼe fakalaka ʼi te 95 ki te teau tatatou galoʼi te ʼu meʼa ʼaē neʼe tou moemisi kiai. Koteā te ʼu moemisi ʼaē ʼe koutou manatuʼi? ʼI tona fakahagatonu, ko te ʼu moemisi ʼaē ʼe tou manatuʼi ʼe ko te ʼu moemisi ʼaē ʼe tou fai ʼi muʼa pe ʼo tatatou ʼaʼala ake.

Neʼe maʼu e te hahaʼi ʼaē ʼe nātou kumi te faka ʼuhiga ʼo te ʼu moemisi, ʼe ʼi ai te ʼu fetogi ʼe hoko ʼi te temi ʼaē ʼe kita moe ai, ʼe loloto ʼi te ʼu ʼuluaki hola pea, ki muli age, ʼe mole kei loloto leva ia. Ko te moemisi ʼe hoko tāfito lolotoga te ʼu temi, ʼaē ʼe higoa ko te moe MOR (te moe vave ʼo te ʼu mata). ʼOsi ʼaia pea ʼe fetogi e te meʼa ʼaē ʼe fakahigoaʼi ko te mole moe vave ʼo te ʼu mata. Ko te ʼu ʼaluʼaga kehekehe ʼaia ʼo te moe ʼo te ʼu mata, ʼe fai ʼi te hola katoa, pea mo te vaeluaʼi hola, pea ko te faʼahi ʼaia ʼe hoko tuʼa nima peʼe tuʼa ono ʼi te pōʼuli, pea ʼe hoko fakaʼosi te faʼahi ʼaia ʼi muʼa pe ʼo tatatou ʼaʼala ake.

ʼE tou faihala mo kapau ʼe tou manatu ʼe veliveli te gāue ʼo totatou ʼuto ʼi te temi ʼaē ʼe tou momoe ai. Neʼe fakatokagaʼi ʼe lahi age te gāue ʼa te ʼuto ʼi te lolotoga moemisi, ʼi ʼihi ʼaluʼaga ʼo te temi ʼaē ʼe tou ʼalaʼala ai, gata pe ki ʼihi ʼu ua ʼi te faʼahi ʼo te ʼuto, ʼaē ʼe pipiki ki te tokaga pea mo te manatu. Ko te ʼu ua ʼaia ʼe hage ʼe nātou mālōlō lolotoga te temi moe ʼaē ʼe fakahigoaʼi ko te MOR. Kae, ʼi te agamāhani, ko te ʼu ua fuli ʼo te ʼuto ʼe hoko atu tanatou gāue fakatahi.

Ko totatou ʼuto ʼe ko he koga faigataʼa pea mo fakaofoofo ʼo totatou sino, ʼaki te ʼu lauʼi miliale faʼahi kehekehe ʼe nātou fakatupu te ʼu fakaʼiloga e teau, luageau peʼe tolugeau ʼi te sekonita e tahi. ʼE lahi age te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼi te ʼuto ʼo te tagata, ʼi te kaugamālie ʼo te hahaʼi ʼo te kele. ʼE fakafuafua e ʼihi tagata kumi ʼe maʼu ʼi te ʼuto te ʼu faʼahiga meʼa kehekehe e 20 miliale ki te 50 miliale tupu. Ko te faigataʼa ʼaia ʼo te agaaga ʼo te ʼuto, ʼe fakamoʼoni ki te meʼa ʼaē neʼe ʼui e te tagata faitohi ʼo te Tohi-Tapu, ko Tavite, ʼo ʼuhiga mo te sino ʼo te tagata: “ ʼE ʼau fakavikiviki anai kia te koe, ʼi te fakamanavahe pea mo te fakaofoofo ʼo toku gaohi. ʼE fakatalakitupua tau ʼu gāue.”​—Pesalemo 139:14.

Te ʼu Moemisi

ʼI te temi ʼaē ʼe tou ʼalaʼala ai, ko totatou ʼu logoʼaga sino e nima ʼe nātou feʼāveʼaki tuʼumaʼu te ʼu logo pea mo te ʼu paki ki te ʼuto, kae ʼe mole feiā ʼi te temi ʼaē ʼe tou momoe ai. ʼE fakatupu e te ʼuto te ʼu paki ʼe mole ina fai ʼaki te tokoni ʼa te ʼu logoʼaga sino ʼaē e nima. Koia la ʼaē, ko te ʼu meʼa ʼaē ʼe tou sio kiai pea mo fai ʼi te ʼu moemisi ʼaia, ʼi ʼihi temi, ʼe hage ko he ʼu meʼa ʼe tou sio kiai ka mole moʼoni. ʼE faka fealagia e te faʼahi ʼaia ke tou fai he ʼu meʼa ʼe mole feala ke tou fai ʼi te agamāhani, ohage la ko te lele ʼi te lagi ohage ko Peter Pan, peʼe ko hakita toka mai he mata moʼuga ʼo mole kita lavea. ʼE feala ke mole tatau te fakaʼaluʼalu ʼo te temi, ʼo liliu te temi ʼaē kua fakalaka ohage pe ko te temi ʼaenī. Peʼe kapau ʼe tou faiga ke tou hola, ʼe hage ʼe mole kei feala hatatou gaūgaūe​—ʼe mole kei gaūgaūe totatou ʼu vaʼe. ʼE mahino ia, ko te ʼu meʼa ʼaē neʼe tou sio kiai pea mo te ʼu meʼa ʼaē neʼe feala ke hoko kia tatou lolotoga te ʼu hola ʼaē neʼe tou ʼaʼala ai, ʼe feala ke lave ki tatatou ʼu moemisi. Tokolahi ia nātou ʼaē neʼe nātou sisio ki te ʼu meʼa fakalialia ʼaē neʼe hoko ʼi te ʼu tau, ʼe mole faigafua hanatou galoʼi te ʼu meʼa ʼaia, pea ʼe mole feala ke nātou galoʼi te manatu ʼaē ʼe ʼohofi nātou e he tahi ʼe fai fakapō. Ko te ʼu meʼa ʼaia ʼaē ʼe tou sisio kiai ka kei tou ʼaʼala, ʼe feala ke tou toe sio kiai ʼi tatatou ʼu moemisi, ʼo tupu ai he ʼu moemisi fakamataku. Ko te ʼu meʼa māhani ʼaē ʼe tou manatu kiai mokā tou ʼolo ʼo momoe, ʼe feala ke toe hā ʼi tatatou ʼu moemisi.

ʼI ʼihi temi, mokā tou faiga ke tou fakatokatoka he fihifihia, ʼe tou maʼu hona puleʼaki lolotoga te temi ʼaē ʼe tou momoe ai. ʼE hā ʼaki ai ʼe mole tou moemisi pe mokā tou momoe, koteʼuhi ko te tahi koga ʼo tatatou momoe, ʼe tou fakakaukau ai.

ʼE tohi fēnei e te tohi ʼo ʼuhiga mo te ʼu moemisi pea mo totatou ʼuto: “Ko te meʼa māhani ʼaē ʼe tautau fai e te ʼatamai ʼi te moe, ʼe mole moemisi kae ʼe fakakaukau. Ko tatatou fakakaukau ʼi te temi moe, ʼe mole pipiki kiai he ʼu meʼa ʼe hā ka mole moʼoni, pea ʼe mole ko he meʼa faikehe ia. Kae ko te ʼu meʼa ʼaē ʼe hoko māhani, pea ʼi ʼihi temi ʼe ko te ʼu meʼa ʼaē neʼe tou sio kiai pe neʼe hoko kia tatou ʼanāfi, peʼe ka hoko ʼapogipogi pea ʼi te agamāhani, ʼe ko te ʼu meʼa ʼaē ʼe tou sio māhani kiai.”

ʼE manatu e ʼihi hahaʼi ko te ʼu meʼa ʼaē ʼe nātou moemisi kiai ʼe ʼi ai hona faka ʼuhiga kia nātou. Moʼo maʼu he ʼu fakamahino ki tanatou ʼu moemisi, ʼe nātou tuku ōvi ki tonatou palepale he kaupepa nota, ke feala hanatou tohi tanatou ʼu moemisi ʼi tanatou ʼaʼala ake. ʼI tanatou fakaʼaogaʼi te ʼu tohi ʼaē ʼe nātou faiga ke nātou fakamahino te ʼu faka ʼuhiga ʼo te ʼu moemisi, ʼe ʼui fēnei e te tohi The Dream Game, ʼo Ann Faraday: “Ko te ʼu tohi ʼo te moemisi ʼaē ʼe koutou kumi ai te faka ʼuhiga ʼo te ʼu meʼa tāfito pea mo te ʼu fakaʼiloga ʼo takotou ʼu moemisi, ʼe mole ʼi ai honatou ʼaoga, tatau aipe pe ko he ʼu tohi ʼe nātou fakamahino te ʼu faʼahi ʼaia ʼo mulimuli ki he ʼu agaʼi fenua, peʼe fakatafito ki he ʼu manatu ʼa he ʼu tōketā ʼo te ʼatamai ʼi totatou temi.”

Mai tona ʼaluʼaga ʼaē ʼe hage ʼe tupu tāfito te ʼu moemisi ʼi te loto ʼuto, ʼe mole ko he meʼa fakapotopoto te manatu ʼaē ʼe ʼi ai honatou faka ʼuhiga kia tatou. ʼE tonu ke tou faka ʼuhiga te ʼu moemisi ʼaia ohage ko he gāue māhani ʼo te ʼuto, pea ʼe tokoni te faʼahi ʼaia ki tona haʼele lelei.

Kae e feafeaʼi ʼo ʼuhiga mo nātou ʼaē ʼe nātou ʼui neʼe nātou moemisi ki te mate ʼo honatou kāiga peʼe ko honatou kaumeʼa, pea ʼi te ʼaho ake neʼe hoko te faʼahi ʼaia? ʼE mole fakahā koa la ko te ʼu moemisi ʼe feala ke nātou fakakikite te ʼu meʼa ʼaē ka hoko ʼi te ka haʼu? ʼI te alatike ʼaē ka hoa mai, ʼe tou vakaʼi anai pe koteā te faka ʼuhiga ʼo te ʼu moemisi fakakikite ʼaia.