Koutou Kumi Te Fakaloto Fīmālie ʼAē ʼe Foaki Mai e Sehova

“ ʼOfa pe ke tuku atu kia koutou e te ʼAtua ʼaē ʼe ina foaki ia te faʼa kātaki pea mo te fakaloto fīmālie, te manatu ʼaē neʼe maʼu e Kilisito Sesu.”—Loma 15⁠:⁠5.

1. He koʼe kua ʼaoga ʼaupito ke fakaloto fīmālieʼi tatou ʼi te ʼaho fuli?

ʼI TE ʼaho fuli kua ʼaoga ʼaupito ke fakaloto fīmālieʼi tatou. Ohage ko te fakatokagaʼi e te tagata fai Tohi-Tapu kua hili nei kiai taʼu e 1 900 tupu, “ ʼo aʼu mai ki te temi ʼaenī, ko te ʼu meʼa fuli ʼaē neʼe fakatupu ʼe haga toʼetoʼe fakatahi pea mo mamahi fakatahi.” (Loma 8:​22) Neʼe mole heʼeki hoko he “toʼetoʼe” pea mo he “mamahi” lahi feiā ʼi muʼa atu ohage ko totatou temi. Talu mai te ʼUluaki Tau Faka malamanei, ʼe felāveʼi te hahaʼi mo te ʼu faʼahiga meʼa fakamataku ohage ko te ʼu tau, te fai fakapō, pea mo te ʼu tuʼutāmaki ʼaē ʼe hoko tuʼumaʼu ʼuhi ko te kovi ʼo te ʼu gāue ʼa te tagata ki te kele.​—Fakahā 11:18.

2. (a) Ko ai ʼaē ʼe tupu tāfito ai te ʼu mamahi ʼo te tagata ia ʼaho nei? (b) Koteā te meʼa ʼaē ʼe ina foaki mai kia tatou te fakaloto fīmālie?

² He koʼe ʼe lahi ʼaupito te ʼu mamahi ʼi totatou temi? ʼI tana talanoa ki te lī ifo ʼo Satana mai te lagi ʼi te ʼosi fakatuʼu ʼo te Puleʼaga ʼi te taʼu 1914, ʼe tali fēnei e te Tohi-Tapu: “Malaʼia ki te kele pea mo te tai, he kua hifo atu te Tevolo kia koutou, mo tona ʼita lahi, he kua ina ʼiloʼi kua nounou tona temi.” (Fakahā 12:12) Ko te hoko ʼo te lea faka polofeta ʼaia, ʼe hā lelei mai ai ia te kua vave pe ʼo te fakaʼosi ʼo te pule agakovi ʼa Satana. ʼE ko he meʼa fakaloto fīmālie tatatou ʼiloʼi ʼaē, ʼe mole kei tuai pea toe maʼu anai e te kele te tokalelei ʼaē neʼe ina maʼu ʼi muʼa ʼo te uga e Satana ʼatatou ʼu ʼuluaki mātuʼa ke nā talagataʼa!

3. Ko te temi fea ʼaē neʼe mole ʼaoga ai ki te malamanei he fakaloto fīmālie?

³ ʼI te kamataʼaga, neʼe fai e te Tupuʼaga ʼo te tagata te nofoʼaga ʼo te ʼuluaki taumatuʼa, ʼe ko he ʼōloto matalelei. Neʼe tuʼu ʼi te koga meʼa ʼaē neʼe higoa ko Eteni, ko tona faka ʼuhiga ko “Fiafia.” (Senesi 2:8, kiʼi nota ʼi te lalo pasina) Pea tahi ʼaē meʼa, neʼe maʼuli haohaoa ia Atama mo Eva, ʼo nā maʼu te ʼamanaki ʼaē ʼe mole nā mamate anai. Koutou fakakaukauʼi age muʼa te ʼu gāue ʼaē neʼe feala ai ke nā fakalahi tonā ʼu fealagia ohage la​—ko te fai ʼōloto, te poto, te laga fale, mo te fai musika. Koutou manatuʼi foki te ʼu gāue fuli ʼaē neʼe feala ke nā fai, mo kanapaula neʼe nā fakahoko tanā gāue ʼaē ko te puleʼi ʼo te kele pea mo nā fakaliliu ko he palatiso. (Senesi 1:​28) Ei, ko Atama mo Eva, neʼe nā maʼuli fiafia pea mo fīmālie, ʼo mole nā ʼiloʼi te toʼetoʼe pea mo te lotomamahi, kae neʼe nā ʼiloʼi te fakafiafia pea mo te fiafia. ʼE mahino lelei mai, neʼe mole ʼaoga kia nāua ia te fakaloto fīmālie.

4, 5. (a) He koʼe neʼe tō ia Atama mo Eva ʼi te ʼahiʼahiʼi ʼo tanā fakalogo? (b) He koʼe kua ʼaoga ki te malamanei te fakaloto fīmālie?

⁴ Kae, ko Atama mo Eva, neʼe tonu ke nā taupau he ʼofa mālohi pea mo he loto fakafetaʼi ki tanā Tāmai agalelei ʼaē ʼe ʼi selo. Ko te ʼofa ʼaia neʼe tonu ke ina uga ia nāua ke nā fakalogo ki te ʼAtua ʼi te ʼu faʼahi fuli. (Vakaʼi ia Soane 14:31.) Meʼa fakaʼofaʼofa foki, ko ʼatatou ʼu ʼuluaki mātuʼa neʼe mole nā fakalogo ki te Pule faitotonu, ko Sehova. Kae, neʼe nā liliu ʼo kaugana ki te pule agakovi ʼa te ʼaselo ʼaē neʼe ina līaki tona tuʼulaga, ia Satana te Tevolo. Neʼe ko Satana ʼaē neʼe ina fakahalaʼi ia Eva, ke agahala pea mo ina kai te fuaʼi ʼakau ʼaē neʼe tapuʼi. Pea neʼe agahala ia Atama ʼi tana toe kai mo ia te fuaʼi ʼakau ʼaia ʼaē neʼe fakatokagaʼi fakalelei age e te ʼAtua ʼi tana ʼui age ʼaē: “Ko te ʼaho ʼaē ka ke kai anai kiai, ʼe ke mate moʼoni anai.”​—Senesi 2:​17.

⁵ ʼUhi ko te faʼahi ʼaia, neʼe kamata ai te mamate ʼo te taumatuʼa agahala ʼaia. ʼI te hili ʼo te fakatūʼa ʼo nāua ki te mate, neʼe tala age e te ʼAtua kia Atama: “Malaʼia te kele ʼuhi ko koe. ʼE ke kai anai tona ʼu fua ʼi te mamahi, ʼi te ʼu ʼaho fuli pe ʼo tou maʼuli. Pea ʼe ina fakahomo anai maʼa koe te malualoi mo te ʼakau talatala, pea ʼe tonu anai ke ke kai ki te ʼatu ʼakau ʼo te ʼu gāueʼaga.” (Senesi 3:​17, 18) Koia neʼe mole kei maʼu e Atama mo Eva te ʼamanaki ʼaē ke nā gāueʼi te kele ke liliu ko he palatiso. Neʼe fakamavae nāua mai Eteni, pea neʼe tonu ke nā gāue kinakina ke maʼu hana meʼa kai ʼi te kele ʼaē neʼe kua fakamalaʼia. Neʼe maʼu e tonā hōloga te agahala ʼaia, mo te mate, koia kua ʼaoga ʼaupito ke fakaloto fīmālieʼi nātou.​—Loma 5:​12.

Kua Hoko He Fakapapau Fakaloto Fīmālie

6. (a) Koteā te fakapapau fakaloto fīmālie ʼaē neʼe fai e te ʼAtua ʼi te ʼosi agahala ʼa te tagata? (b) Koteā te lea fakakikite ʼaē neʼe fai e Lameke ʼo ʼuhiga mo te fakaloto fīmālie?

⁶ ʼI te temi ʼaē neʼe fakatūʼa ai ia ia ʼaē neʼe tupu ai te talagataʼa ʼa te tagata, neʼe fakahā ai e Sehova ko ia ‘te ʼAtua ʼaē ʼe ina foaki te fakaloto fīmālie.’ (Loma 15:5) Neʼe ina fakahā te faʼahi ʼaia ʼi tana fakapapau ʼaē, ʼe ina fekauʼi mai anai te “hāko” ʼaē ka ina hāofaki anai te hōloga ʼo Atama mai te ʼu fua kovi ʼo te talagataʼa ʼa Atama. (Senesi 3:​15) ʼAki te temi, neʼe fakahā e te ʼAtua te ʼu meʼa ʼo ʼuhiga mo te hāofaki ʼaia. Ohage la, neʼe fakahā e te ʼAtua kia Lameke, ko te mokopuna ʼo Atama ʼi tona foha ko Seti, ke ina fakakikite te meʼa ʼaē ka fai anai e te foha ʼo Lameke: “Ko ia ʼaenī ʼe ina ʼaumai anai he fakaloto fīmālie ki tatatou gāue, pea mo te mamahi ʼo totatou ʼu nima ʼuhi ko te kele ʼaē neʼe fakamalaʼia e Sehova.” (Senesi 5:​29) ʼO mulimuli ki te fakapapau ʼaia, neʼe ina fakahigoaʼi tona foha ko Noe, ʼaē ko tona faka ʼuhiga “Mālōlō” peʼe “Fakaloto fīmālie.”

7, 8. (a) Koteā te ʼaluʼaga ʼaē neʼe fakahemala ai ia Sehova ʼi tana fakatupu te tagata, pea koteā Tana fakatuʼutuʼu ʼaē neʼe ina fai moʼo tali ki te faʼahi ʼaia? (b) Neʼe mulimuli feafeaʼi ia Noe ki te faka ʼuhiga ʼo tona higoa?

⁷ Lolotoga te temi ʼaia, neʼe mulimuli te tahi ʼu ʼaselo kia Satana. Neʼe nātou kofuʼi te ʼu sinoʼi tagata pea neʼe nātou nonofo mo te ʼu taʼahine finemui ʼo te hōloga ʼo Atama. Ko te ʼu ʼohoana heʼeʼaoga ʼaia, neʼe nātou ʼulihi ai te sosiete fakatagata pea neʼe tupu ai te ʼu hahaʼi ʼe mole aga faka lotu, ko te kau Nefilime, ko te ʼu “hahaʼi fai fakapō,” ʼaē neʼe nātou fakafonu te kele ʼaki te agamālohi. (Senesi 6:​1, 2, 4, 11; Suta 6) “Koia, neʼe sio ai ia Sehova ko te agakovi ʼa te tagata kua lahi ʼaupito ʼi te kele . . . Pea neʼe fakahemala ia Sehova ʼi tana fakatupu te tagata ʼi te kele, pea neʼe mamahi ai tona loto.”​—Senesi 6:​5, 6.

⁸ Neʼe fakatuʼutuʼu e Sehova ke ina fakaʼauha te mālama agakovi ʼaia ʼo ina fakatō te tulivio ki te kele katoa, kae neʼe ina ʼuluaki ʼui age kia Noe ke faʼu he aleka moʼo hāofaki ʼo nātou. Koia, neʼe hāofaki ai te tagata pea mo te ʼu faʼahiga manu. ʼE mahino ia, neʼe logo fīmālie ia Noe pea mo tona famili ʼi te ʼosi ʼo te tulivio, pea neʼe nātou hū ki tuʼa mai te aleka ki he kele kua ʼosi fakamaʼa! Neʼe ko he meʼa fakaloto fīmālie tanatou sio kua ʼosi toʼo te malaʼia ʼaē neʼe fai ki te kele, ʼo faigafua ʼaupito ai te gāueʼi ʼo te kele! Ei, ko te lea faka polofeta ʼa Lameke neʼe hoko moʼoni, pea neʼe mulimuli ia Noe ki te faka ʼuhiga ʼo tona higoa. (Senesi 8:​21) ʼI tona ʼuhiga kaugana agatonu ʼa te ʼAtua, neʼe fakaʼaogaʼi ia Noe moʼo foaki he faʼahiga “fakaloto fīmālie” ki te hahaʼi. Kae, ko te agakovi ʼa Satana pea mo tana kau temonio neʼe mole puli ia ʼi te tulivio, pea ʼe hoholo atu pe te ʼu mamahi ʼo te malamanei ʼuhi ko te agahala, te mahaki, pea mo te mate.

Ko He Tahi ʼe Lahi Age Ia Noe

9. Neʼe fakamoʼoni feafeaʼi e Sesu Kilisito ʼe ko ia ko he tagata tokoni pea mo fakaloto fīmālie ki te hahaʼi ʼaē ʼe fakahemala?

⁹ Ki muli age, ʼi te fakaʼosi ʼo te ʼu taʼu e 4 000 ʼo te hisitolia ʼo te tagata, neʼe kaku mai leva te Hāko ʼaē neʼe fakapapau. ʼI tana ʼofa mālohi ʼaē ki te malamanei, neʼe fekauʼi mai e Sehova ʼAtua tona ʼAlo ʼulu tokotahi ke haʼu ʼo mate ʼi te kele, ko he sakilifisio moʼo totogi ʼo te malamanei agahala. (Soane 3:​16) ʼE foaki mai anai e Sesu Kilisito te fakaloto fīmālie lahi ki te hahaʼi agahala ʼaē ʼe loto fakahemala, pea mo nātou tui ki tona mate faka sakilifisio. Ko nātou fuli ʼaē ʼe nātou foaki tonatou maʼuli kia Sehova, pea mo nātou liliu ko he ʼu tisipulo kua papitema ʼo tona ʼAlo, ʼe nātou maʼu te fakaloto fīmālie heʼegata. (Mateo 11:28-​30; 16:24) Logope la tonatou heʼe haohaoa, ʼe nātou fiafia lahi ʼi tanatou tauhi ki te ʼAtua ʼaki he leʼo ʼo loto ʼe maʼa. ʼE ko he meʼa fakaloto fīmālie tanatou ʼiloʼi ʼaē, kapau ʼe nātou haga tui kia Sesu, pea ʼe fakapale anai nātou ʼaki te maʼuli heʼegata! (Soane 3:​36; Hepeleo 5:9) Kapau ʼe nātou agahala ʼuhi ko tonatou ʼu vaivaiʼaga, pea ʼe ʼi ai tonatou tagata tokoni, peʼe ko tonatou tagata fakaloto fīmālie, ʼe ko te ʼAliki ko Sesu Kilisito ʼaē kua fakatuʼuake. (1 Soane 2:​1, 2) ʼE nātou loto fīmālie anai mo kapau ʼe nātou fakahā te taʼi agahala ʼaia pea mo nātou mulimuli ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼui e te Tohi-Tapu ke ʼaua naʼa nātou toe fai te agahala ʼaia, heʼe mahino kia nātou ko te ‘ ʼAtua ʼe agatonu pea mo faitotonu moʼo fakamolemole tanatou ʼu agahala.’​—1 Soane 1:9; 3:6; Tāʼaga Lea 28:13.

10. Koteā te meʼa ʼaē ʼe tou ako ʼaki te ʼu milakulo ʼaē neʼe fai e Sesu ʼi tana kei nofo ʼaē ʼi te kele?

¹⁰ Lolotoga tana nofo ʼi te kele, neʼe toe foaki foki e Sesu te fakaloto fīmālie ʼi tana fakamālōlō ia nātou ʼaē neʼe ulusino ai te ʼu temonio, ʼi tana fakamālōlō te ʼu faʼahiga mahaki kehekehe, pea mo tana fakatuʼuake te kau mate. ʼE moʼoni, ko te ʼu milakulo ʼaia neʼe ko he ʼu meʼa neʼe ʼaoga faka temi pe ia, koteʼuhi ko nātou ʼaē neʼe fai kiai te ʼu milakulo ʼaia neʼe nātou matutuʼa pea mo mamate ki muli age. Kae ʼaki te ʼu milakulo ʼaia, neʼe fia fakahā e Sesu te ʼu tapuakina ʼe heʼegata ʼaē ka foaki anai ki ʼamuli ki te malamanei katoa. ʼI te temi nei ʼaē kua Hau mālohi ai ʼi selo, ʼe kua ʼamanaki ke ina fai anai he ʼu meʼa ʼe lahi age ʼi tana kapu te kau temonio. ʼE ina lī anai nātou mo tonatou pule, ia Satana ki te vanu, ko tona faka ʼuhiga ki he potu ʼe mole feala ai tanatou fai he meʼa. Pea kamata ai leva te ʼafio faka kolōlia ʼa Kilisito ia taʼu e afe.​—Luka 8:​30, 31; Fakahā 20:​1, 2, 6.

11. He koʼe neʼe fakahigoa e Sesu ia ia ko te “ ʼAliki ʼo te sapato”?

¹¹ Neʼe ʼui e Sesu ko ia te “ ʼAliki ʼo te sapato,” pea neʼe lahi tana ʼu milakulo ʼaē neʼe ina fakahoko ʼi te ʼaho ʼo te Sapato. (Mateo 12:​8-​13; Luka 13:14-​17; Soane 5:​15, 16; 9:​14) He koʼe koa neʼe lahi te ʼu milakulo ʼaē neʼe ina fai ʼi te ʼaho ʼo te Sapato? Ko te Sapato neʼe kau ki te Lao ʼaē neʼe foaki e te ʼAtua ki Iselaele, pea neʼe ina fakaʼaogaʼi ohage “he ʼata ʼo te ʼu meʼa lelei ʼaē ka hoko mai.” (Hepeleo 10:1) Ko te ʼu ʼaho e ono ʼo te vāhaʼa ʼaē ʼe tou gāue ai, ʼe nātou fakamanatuʼi mai kia tatou te ʼu taʼu e 6 000 ki muʼa atu ʼo te tagata ʼi tana maʼuli fakapōpula ʼi te pule fakamamahi ʼa Satana. Ko te ʼaho ʼo te Sapato, ʼaē ko te fakaʼosi ʼo te vāhaʼa, ʼe ina fakamanatuʼi mai te fakaloto fīmālie ʼaē ka maʼu anai e te hahaʼi lolotoga te ʼu taʼu e afe ʼaē ka ʼafio ai te Noe lahi, ia Sesu Kilisito.​—Vakaʼi ia 2 Petelo 3:8.

12. Koteā te ʼu meʼa fakaloto fīmālie ʼaē ka hoko anai?

¹² ʼE fakaloto fīmālieʼi anai te hahaʼi ʼaē ka fakalogo ki te takitaki ʼa Kilisito ʼi te kele, he kua nātou ʼāteaina katoa ʼi te agakovi ʼa Satana! Ki muli age ʼe nātou maʼu anai te fakaloto fīmālie mokā hoko anai kia nātou te fakamālōlō ʼi te faʼahi fakasino, mo te ʼu meʼa ʼaē ʼi tonatou loto, pea mo te faʼahi ʼo te ʼatamai. (Isaia 65:17) Pea, koutou fakakaukauʼi age muʼa tanatou fiafia, ʼi te temi ʼaē ka nātou fakatalitali ai ki te ʼu hahaʼi ʼaē ʼe nātou ʼofa mamahi ai ʼi tonatou fakatuʼuake mai te kau mate! ʼI te faʼahi ʼaia ko te ʼAtua “ ʼe ina holoholoʼi anai te ʼu loʼimata fuli pe ʼi ʼonatou mata.” (Fakahā 21:4) Lolotoga te hoko māmālie ʼo te ʼu fua lelei ʼo te sakilifisio faitotogi ʼa Sesu, ko te ʼu hahaʼi fakalogo ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua, ʼe nātou fakaaʼu māmālie anai ki te maʼuli haohaoa, ʼo nātou ʼāteaina katoa mai te ʼu fua kovi ʼo te agahala ʼa Atama. (Fakahā 22:​1-5) Pea ʼe toe tuku mai anai ia Satana ʼi “he kiʼi temi siʼisiʼipe.” (Fakahā 20:​3, 7) Ko te hahaʼi fuli ʼaē ʼe lagolago ki te Pule faitotonu ʼa Sehova, ʼe fakapale anai nātou ʼaki te maʼuli heʼegata. Koutou fakakaukauʼi age muʼa te fiafia lahi pea mo te fīmālie ʼaē ka tou maʼu anai ʼi totatou “ ʼāteaina [katoa] mai te popūla ki te maʼuli popo”! Koia ʼe kau anai te hahaʼi talagafua ki te “ ʼāteaina faka kolōlia ʼo te fānau ʼa te ʼAtua.”​—Loma 8:​21.

13. He koʼe ʼe ʼaoga ki te kau Kilisitiano moʼoni te fakaloto fīmālie ʼaē ʼe foaki mai e te ʼAtua?

¹³ Kae ʼi te temi ʼaenī, ʼe tou haga kātakiʼi te ʼu mamahi ʼaē ʼe tau mo te hahaʼi fuli ʼaē ʼe maʼuʼuli ʼi te tuʼu agakovi ʼaenī ʼa Satana. Ko te ʼāsili ʼo te ʼu mahaki fakasino pea mo te ʼu mahaki ʼo te ʼatamai ʼe hoko ki te ʼu hahaʼi kehekehe, ʼo kau ai mo te kau Kilisitiano agatonu. (Filipe 2:​25-​27; 1 Tesalonika 5:​14) Tahi ʼaē meʼa, ʼi totatou ʼuhiga Kilisitiano ʼe tou tautau mamahi ʼuhi ko te ʼu fakalainoa pea mo te ʼu fakataga ʼaē ʼe fakahoko e Satana kia tatou, ʼuhi ko tatatou ‘fakalogo ki te ʼAtua ohage ko he pule ʼi hatatou fakalogo ʼaē ki te tagata.’ (Gāue 5:​29) Koia, kapau ʼe tonu ke tou faʼa kātaki ʼo fai te finegalo ʼo te ʼAtua ʼo aʼu ki te fakaʼosi ʼo te mālama ʼa Satana, pea ʼe ʼaoga anai kia tatou te fakaloto fīmālie, mo te tokoni, pea mo te mālohi ʼaē ʼe Ina foaki mai.

ʼE Tou Maʼu ʼIfea Te Fakaloto Fīmālie

14. (a) Koteā te fakapapau neʼe fai e Sesu ʼi te po ʼaē ʼi muʼa ʼo tona matehi? (b) Koteā ʼaē ʼe ʼaoga kia tatou mo kapau ʼe tou fia maʼu te fakaloto fīmālie ʼo te laumālie maʼoniʼoni ʼo te ʼAtua?

¹⁴ ʼI te po ʼaē ʼi muʼa ʼo tona mate, neʼe fakahā lelei e Sesu ki tana kau tisipulo agatonu, ʼe mole kei tuai pea mavae anai ia mai ia nātou, ʼo liliu ki tana Tāmai. Neʼe nātou lotohoha ai pea mo nātou lotomamahi. (Soane 13:33, 36; 14:27-​31) ʼI tana ʼiloʼi ʼaē ʼe ʼaoga anai kia nātou te fakaloto fīmālie, neʼe fakapapau age e Sesu: “ ʼE ʼau fai anai he kole ki te Tāmai, pea ʼe ina foaki atu anai kia koutou he tahi tokoni ke nofo mo koutou ʼo talu ai.” (Soane 14:16, kiʼi nota ʼi te lalo pasina) Neʼe talanoa ia Sesu ʼi henī ki te laumālie maʼoniʼoni ʼo te ʼAtua, ʼaē neʼe ina foaki ki tana kau tisipulo ʼi te ʼu ʼaho e 50 ki muli mai ʼo tona fakatuʼuake.a ʼI te ʼu meʼa fuli ʼaē neʼe fai e te laumālie ʼo te ʼAtua, neʼe ina fakaloto fīmālieʼi nātou lolotoga te ʼu ʼahiʼahi ʼaē neʼe tau mo nātou, pea neʼe ina fakaloto mālohiʼi nātou ke hoko atu tanatou fai te finegalo ʼo te ʼAtua. (Gāue 4:​31) Kae, ʼe mole tonu ke tou manatu ʼe hoko foaki mai anai te tokoni ʼaia. Ke feala hatatou maʼu te tokoni ʼaia, ʼe tonu ki te Kilisitiano takitokotahi ke haga faikole ke foaki age e te ʼAtua te fakaloto fīmālie ʼaki tona laumālie maʼoniʼoni.​—Luka 11:13.

15. Koteā te tahi ʼu meʼa ʼaē ʼe foaki mai e Sehova moʼo fakaloto fīmālieʼi ʼo tatou?

¹⁵ Ko te tahi meʼa ʼe fakaʼaogaʼi e te ʼAtua moʼo fakaloto fīmālieʼi ʼo tatou, ʼe ko tana Folafola, te Tohi-Tapu. Neʼe tohi fēnei e Paulo: “Ko meʼa fuli ʼaē neʼe tohi ʼi te temi muʼa, neʼe tohi ia moʼo akoʼi ʼo tatou, koteʼuhi ke tou maʼu te ʼamanaki ʼaki tatatou faʼa kātaki pea mo te fakaloto fīmālie ʼaē ʼe haʼu mai te Tohi-Tapu.” (Loma 15:4) Ko te faʼahi ʼaia ʼe hā ʼaki mai ai ʼe ʼaoga ke tou ako pea mo tou metitasio tuʼumaʼu ki te ʼu meʼa ʼaē neʼe tohi ʼi te Tohi-Tapu pea mo te ʼu tohi faka Tohi-Tapu. Tahi ʼaē meʼa, ʼe tonu ke tou kau tuʼumaʼu ki te ʼu fono faka Kilisitiano, ʼaē ʼe fakahā ai te ʼu manatu fakaloto fīmālie mai te Folafola ʼa te ʼAtua. Ko te tahi fakatuʼutuʼu tāfito ʼo te ʼu fakatahi ʼaia, ʼe ko te fefakaloto mālohiʼaki ʼo tatou.​—Hepeleo 10:25.

16. Ko te ʼu meʼa ʼaē ʼe foaki mai e te ʼAtua moʼo fakaloto fīmālieʼi ʼo tatou, ʼe tonu ke nātou uga tatou ke tou fai teā?

¹⁶ Ko te tohi ʼa Paulo ki te kau Loma ʼe ina fakahā mai te ʼu fua lelei ʼaē ʼe tou maʼu ʼi tatatou fakaʼaogaʼi te ʼu meʼa fakaloto fīmālie ʼaē ʼe foaki mai e te ʼAtua. Neʼe tohi fēnei e Paulo: “ ʼOfa pe ke tuku atu kia koutou e te ʼAtua ʼaē ʼe ina foaki ia te faʼa kātaki pea mo te fakaloto fīmālie, te manatu ʼaē neʼe maʼu e Kilisito Sesu, ke feala hakotou lototahi ʼo faka kolōlia ʼaki he gutu e tahi ia te ʼAtua pea mo Tāmai ʼo totatou ʼAliki ko Sesu Kilisito.” (Loma 15:​5, 6) ʼIo, ʼaki tatatou fakaʼaogaʼi katoa ʼo te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaē ʼe foaki mai e te ʼAtua moʼo fakaloto fīmālieʼi ʼo tatou, ʼe tou liliu anai ohage ko totatou Pule lototoʼa ko Sesu Kilisito. Ko te faʼahi ʼaia ʼe ina uga anai tatou ke tou fakaʼaogaʼi ʼotatou gutu moʼo faka kolōliaʼi ʼo te ʼAtua ʼi tatatou gāue fagonogono, ʼi tatatou ʼu fono, ʼi tatatou fai palalau mo ʼotatou ʼu kaugā fagona ʼi te tui, pea ʼi tatatou ʼu faikole.

ʼI Te ʼu Temi ʼAē ʼe Hoko Ai Te ʼu ʼAhiʼahi Faigataʼa

17. Neʼe feafeaʼi te fakaloto fīmālieʼi e Sehova tona ʼAlo, pea neʼe koteā tona ʼu fua?

¹⁷ Neʼe liliu ia Sesu ʼo “hoha lahi” pea mo “lotomamahi ʼaupito” ʼi te po ʼaē ʼi muʼa ʼo tona matehi. (Mateo 26:37, 38) Koia neʼe fakamamaʼo ai mo tana kau tisipulo ki te tahi faʼahi, pea neʼe ʼalu ʼo faikole ki tana Tāmai ke tokoni age kia te ia. “Neʼe tali lelei ia ia ʼuhi ko tana manavasiʼi ʼaē ki te ʼAtua.” (Hepeleo 5:7) ʼE fakamatala e te Tohi-Tapu “neʼe hā kia [Sesu] te ʼaselo mai te lagi pea neʼe ina fakaloto mālohiʼi ia ia.” (Luka 22:43) Ko te lototoʼa pea mo te mālohi ʼaē neʼe maʼu e Sesu moʼo tauʼi ʼo tona ʼu fili, ʼe ko he fakamoʼoni ʼaia, ko te faʼahiga fakaloto fīmālie ʼaē neʼe foaki e te ʼAtua ki tona ʼAlo neʼe lelei ʼaupito.​—Soane 18:​3-8, 33-​38.

18. (a) ʼI te maʼuli ʼo te ʼapositolo ko Paulo, neʼe koteā te ʼu faigataʼaʼia ʼaē neʼe hoko kia ia? (b) ʼE lava feafeaʼi tatatou fakaloto fīmālieʼi te ʼu tagata ʼāfea ʼi tanatou ʼu gāue kinakina, pea mo manavaʼofa?

¹⁸ Neʼe toe hoko foki ki te ʼapositolo ko Paulo te ʼu ʼahiʼahi faigataʼa. Ohage la, neʼe fakaʼiloga tona minisitelio ʼi Efesi ʼaki te ʼu “loʼimata pea mo te ʼu ʼahiʼahi ʼaē neʼe hoko kia te [ia] ʼuhi ko te ʼu kākā ʼa te kau Sutea.” (Gāue 20:17-​20) Ki muli age, neʼe mavae ia Paulo ʼi Efesi ʼi te ʼosi hū ʼa te kau atolasio ʼa te ʼatua fafine ko Alatemise ki te kolo, ʼi tanatou ʼiʼita ki tana fai faka mafola. (Gāue 19:23-29; 20:1) ʼI te mavae ʼaē ʼa Paulo mai te potu tokelau ʼo ʼalu ki te kolo ʼo Toloasi, neʼe ʼi ai te tahi meʼa neʼe hoha kiai tana fakakaukau. ʼI muʼa ʼo te hoko ʼo te maveuveu ʼi Efesi, neʼe fakahā age kia ia te meʼa fakatupu lotohoha. Ko te kokelekasio ʼaē neʼe hoki fakatuʼu ʼi Kolonito neʼe hoko ai te ʼu maveuveu, pea neʼe fakagafua ai te fai folonikasio. Koia mai Efesi, neʼe fai e Paulo tana tohi, ʼo ina fai ai te ʼu fakatonutonu mālohi, ʼi tana fakaʼamu ʼaē ke fetogi tanatou aga. Neʼe mole ko he meʼa faigafua kia ia tana fai te faʼahi ʼaia. Neʼe ina fakahā fēnei ʼi tana lua tohi: “ ʼAki te ʼu mamahi lahi pea mo te loto tuʼania, neʼe ʼau faitohi atu kia koutou ʼaki te ʼu loʼimata.” (2 Kolonito 2:4) Ohage ko Paulo, ʼe mole faigafua te foaki e te ʼu tagata ʼāfea he ʼu tokoni moʼo akonakiʼi pea mo fakatonutonuʼi, koteʼuhi ʼe toe mahino kia nātou ʼe ʼi ai mo tonatou ʼu vaivaiʼaga. (Kalate 6:1) Koia, tou fakaʼamu ke tou fakaloto fīmālieʼi te ʼu tēhina ʼaē ʼe nātou takitaki tatou, ʼo tou tali fakalelei te ʼu tokoni ʼofa ʼaē ʼe nātou foaki mai ʼaki te Tohi-Tapu.​—Hepeleo 13:17.

19. He koʼe neʼe mavae ia Paulo mai Toloasi ʼo ʼalu ki Masetonia, pea neʼe feafeaʼi tana maʼu te fīmālie ki muli mai?

¹⁹ Lolotoga te nofo ʼa Paulo ʼi Efesi, neʼe mole gata ʼaki pe tana faitohi ki tona ʼu tēhina ʼaē ʼi Kolonito, kae neʼe ina toe fekauʼi foki mo Tito ke ʼalu ʼo tokoni kia nātou, ʼo ina fakatotonu age ki ai ke ina fakahā age pe neʼe nātou tali feafeaʼi tana tohi. Neʼe ʼamanaki ia Paulo ke ina maʼu atu ia Tito ki Toloasi. Neʼe tapuakina ia Paulo ʼaki te ʼu faigamālie lelei ʼaē neʼe ina maʼu moʼo fai ʼo ni ʼu tisipulo. Kae ko te faʼahi ʼaia neʼe mole ina fakamaʼamaʼa tana tuʼania, he neʼe mole heʼeki tau age ia Tito. (2 Kolonito 2:​12, 13) Koia neʼe fagona ai ki Masetonia, ʼi tana ʼamanaki ʼaē ke felāveʼi mo Tito. Neʼe ʼāsili tuʼania ia Paulo ʼuhi ko te ʼu fakafeagai mālohi ʼaē neʼe hoko ki tona minisitelio. ʼE ina fakamatala fēnei: “ ʼI tamatou tau atu ki Masetonia, neʼe mole fīmālie ʼomātou kakano, kae neʼe hoko atu pe ʼomātou ʼu mamahi ʼi te ʼu faʼahi kehekehe​—neʼe ʼi ai te ʼu tau ʼi tuʼa, pea mo te ʼu tuʼania ʼi loto. Kae ko te ʼAtua ʼaē ʼe ina fakaloto fīmālieʼi ia nātou ʼaē kua lotovaivai, neʼe ina fakaloto fīmālieʼi mātou ʼaki te ʼi henī ʼa Tito.” (2 Kolonito 7:​5, 6) Neʼe ko he meʼa fakaloto fīmālie te felāveʼi ʼa Tito mo Paulo, ʼo ina fakahā age ki ai te tali lelei ʼo tana tohi e te kau Kolonito!

20. (a) Ohage ko Paulo, koteā te tahi meʼa maʼuhiga ʼaē ʼe fai e Sehova moʼo foaki ʼo te fakaloto fīmālie? (b) Koteā anai te meʼa ʼaē ka tou vakaʼi ʼi te alatike ʼaē ka hoa mai?

²⁰ Ko te meʼa ʼaē neʼe hoko kia Paulo ʼe ina fakaloto fīmālieʼi te kau kaugana ʼa te ʼAtua ia ʼaho nei, heʼe tokolahi ia nātou ʼaē ʼe hoko kiai te ʼu ʼahiʼahi ʼo tupu ai tanatou “lotovaivai.” ʼIo, ko ‘te ʼAtua ʼaē ʼe ina foaki te fakaloto fīmālie,’ ʼe ina ʼiloʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga kia tatou takitokotahi, pea ʼe feala ke ina fakaʼaogaʼi tatou ke tou fefakaloto fīmālieʼaki, ohage ko te fakaloto fīmālieʼi ʼo Paulo e Tito ʼi tana fakamatala age ki ai te loto fakahemala ʼa te kau Kolonito. (2 Kolonito 7:​11-​13) ʼI te alatike ʼaē ka hoa mai, ʼe tou vakaʼi anai te tali fakaloto māfana ʼaē neʼe fai e Paulo ki te kau Kolonito, pea ʼe lava tokoni feafeaʼi anai kia tatou ke tou poto ʼi te fakahā ia ʼaho nei te fakaloto fīmālie ʼaē ʼe foaki mai e te ʼAtua.

[Nota ʼi te lalo pasina]

ʼE Feala Koa Hakotou Tali?

◻ He koʼe kua ʼaoga ke fakaloto fīmālie te malamanei?

◻ Neʼe fakahā feafeaʼi e Sesu ʼe lahi age ia ia Noe?

◻ He koʼe neʼe fakahigoa e Sesu ia ia totonu ko te “ ʼAliki ʼo te sapato”?

◻ ʼE foaki feafeaʼi mai e te ʼAtua te fakaloto fīmālie kia tatou ia ʼaho nei?

[Paki ʼo te pasina 10]

Neʼe maʼu e Paulo te fakaloto fīmālie lahi ʼi te fakamatala ʼaē neʼe fai age e Tito ʼo ʼuhiga mo te kau Kolonito