ʼE ʼAhiʼahiʼi Anai Te Tui Faka Kilisitiano

“Ko te tui ʼe mole ko he meʼa ʼe maʼu e te hahaʼi fuli.”​—2 Tesalonika 3:2

1. Neʼe fakahā feafeaʼi e te hisitolia ʼe mole ko te hahaʼi fuli ʼaē ʼe nātou maʼu te tui moʼoni?

LOLOTOGA te hisitolia, neʼe ʼi ai te ʼu tagata, mo te ʼu fafine, pea mo te ʼu fānau neʼe nātou maʼu te tui moʼoni. ʼE tāu mo feʼauga te kupu “moʼoni,” koteʼuhi neʼe maʼu e te tahi ʼu lauʼi miliona hahaʼi te faʼahiga tui ʼe tatau mo te hoko tui, te tui gafua ki he meʼa kae mole hona tafitoʼaga peʼe ko hona tupuʼaga. Neʼe maʼuliʼi te faʼahiga tui ʼaia ki te ʼu ʼatua loi peʼe ʼi te ʼu faʼahiga tauhi ʼaē ʼe mole ʼalutahi mo te Māfimāfi, ia Sehova, pea mo tana Folafola. Koia neʼe tohi fēnei e te ʼapositolo ko Paulo: “Ko te tui ʼe mole ko he meʼa ʼe maʼu e te hahaʼi fuli.”​—2 Tesalonika 3:2.

2. He koʼe ʼe maʼuhiga ʼaupito ke tou vakavakaʼi tatatou tui?

² Kae ʼe tou mahino ʼi te talanoa ʼa Paulo, ʼi te temi ʼaia neʼe maʼu e ʼihi te tui moʼoni pea ʼe toe feiā pe ia ʼaho nei, ʼe toe maʼu e ʼihi te tui moʼoni ʼaia. Tokolahi ia nātou ʼaē ʼe nātou lau te nusipepa ʼaenī, ʼe nātou fia maʼu pea mo fakatuputupu te tui moʼoni ʼaia​—ko te tui ʼaē ʼe ʼalutahi mo te ʼatamai mālama totonu ʼo te moʼoni fakaʼatua. (Soane 18:37; Hepeleo 11:6) ʼE koutou fia maʼu koa mo koutou te tui ʼaia? Kapau koia ʼaia pea ʼe maʼuhiga ke koutou ʼiloʼi papau ʼe ʼahiʼahiʼi anai takotou tui, pea mo koutou teuteu kiai. He koʼe ʼe feala ke tou ʼui te faʼahi ʼaia?

3, 4. He koʼe ʼe tonu ke tou tokagaʼi te faʼifaʼitaki ʼo Sesu ʼo ʼuhiga mo te ʼu ʼahiʼahi ʼo te tui?

³ ʼE tonu ke tou fakamoʼoni ko Sesu Kilisito te fakatafito ʼo tatatou tui. Koia, ʼe ʼui e te Tohi-Tapu ʼe ko Ia ʼaē ʼe ina taki tatatou tui ki te haohaoa, ʼuhi ko tana ʼu akonaki pea mo te ʼu gāue ʼaē neʼe ina fai, tāfito la tana fakahoko ia te ʼu lea faka polofeta. Neʼe ina fakamālohiʼi te tafitoʼaga ʼaē ʼe feala ke fakatafito kiai e te hahaʼi tanatou tui moʼoni. (Hepeleo 12:2; Fakahā 1:​1, 2) Kae ʼe tou lau ko Sesu “neʼe ʼahiʼahiʼi ʼi te faʼahi fuli pe ohage ko tatou, kae neʼe mole agahala.” (Hepeleo 4:​15) Ei, neʼe ʼahiʼahiʼi te tui ʼa Sesu. Ko te faʼahi ʼaia ʼe mole ina faka lotovaivai ai tatou peʼe tupu ai hatatou matataku, kae ʼe tonu ke ina fakaloto fīmālieʼi tatou.

⁴ ʼI tana tauʼi te ʼu ʼahiʼahi lahi ʼo aʼu ki tana mate ʼi te pou, neʼe “ako [ai e Sesu] te talagafua.” (Hepeleo 5:8) Neʼe ina fakamoʼoni ai ʼe feala ke maʼuliʼi e te hahaʼi te tui moʼoni logope la te ʼu ʼahiʼahi ʼaē ʼe feala ke hoko kia nātou. ʼE liliu te faʼahi ʼaia ʼo maʼuhiga tāfito mokā tou manatuʼi te meʼa ʼaē neʼe ʼui e Sesu ʼo ʼuhiga mo tana ʼu tisipulo: “Koutou manatuʼi te folafola ʼaē neʼe ʼau tala atu kia koutou: Ko he tagata kaugana ʼe mole lahi ake ia ʼi tona pule.” (Soane 15:20) ʼI tona fakahagatonu, neʼe fakakikite fēnei e Sesu ʼo ʼuhiga mo tana ʼu tisipulo ʼo totatou temi: “ ʼE koutou liliu anai ko he ʼu meʼa ʼe fehiʼaʼinaʼi e te ʼu puleʼaga katoa ʼuhi ko toku huafa.”​—Mateo 24:9.

5. ʼE fakahā feafeaʼi mai e te Tohi-Tapu ʼe hoko anai kia tatou te ʼu ʼahiʼahi?

⁵ ʼI te kamata ʼo te sēkulō ʼaenī, neʼe kamata te fakamāu ki te ʼapi ʼo te ʼAtua. Neʼe fakakikite fēnei e te Tohi-Tapu: “ ʼE ko te temi ʼaenī ʼaē kua fakakatofa, ʼaē ʼe kamata ai te fakamāu ki te ʼapi ʼo te ʼAtua. Koia kapau ʼe kamata ia tatou, pea koteā anai te fakaʼosi ʼo nātou ʼaē ʼe mole nātou fakalogo ki te logo lelei ʼa te ʼAtua? ‘Pea kapau ʼe faigataʼa te hāofaki ʼo te faitotonu, pea ʼe hā anai ʼifea te tagata ʼaē ʼe heʼe aga faka lotu pea mo te tagata agahala?’ ”​—1 Petelo 4:​17, 18.

He Koʼe ʼe ʼAhiʼahiʼi Te Tui?

6. He koʼe koa ʼe mālohi te tui ʼaē kua ʼahiʼahiʼi?

⁶ ʼI te tahi faʼahi, ko te tui ʼaē neʼe mole heʼeki ʼahiʼahiʼi ʼe mole ʼiloʼi peʼe mālohi pea mo lelei peʼe kailoa. ʼE feala ke koutou fakatatau te faʼahi ʼaia ki he seki ʼe mole heʼeki ʼave ki te fale paʼaga. Neʼe lagi foaki atu he seki ki te gāue ʼaē neʼe koutou fai, peʼe ki te ʼu koloā ʼaē neʼe koutou fakatau, pe ko he seki neʼe foaki fakaʼofa atu. ʼE moʼoni koa te seki ʼaia? ʼE tou ʼiloʼi koa peʼe ʼi ai moʼoni te falā ʼaē ʼe tohi ʼi te seki ʼaia? ʼO toe feiā aipe, ʼe mole tonu ke liliu pe tatatou tui ko he meʼa ʼe hā ki tuʼa, peʼe tou lau pe tatou ʼe tou maʼu te tui. ʼE tonu ke ʼahiʼahiʼi tatatou tui ke tou ʼiloʼi ai, peʼe mālohi pea mo lelei. Ka ʼahiʼahiʼi anai tatatou tui, pea ʼe tou sio anai ʼe mālohi pea mo maʼuhiga. ʼE feala ke toe fakahā e te ʼahiʼahi te ʼu faʼahi ʼaē ʼe tonu ke fakatonutonuʼi ai tatatou tui peʼe tonu ke fakamālohiʼi.

7, 8. ʼE haʼu koa maifea te ʼu ʼahiʼahi ʼo tatatou tui?

⁷ ʼE fakagafua e te ʼAtua ke ʼahiʼahiʼi tatatou tui ʼaki te ʼu fakataga pea mo te tahi ʼu ʼahiʼahi. ʼE tou lau fēnei: “Ke ʼaua naʼa ʼui e he tahi ʼi te ʼahiʼahi: ‘ ʼE ʼahiʼahiʼi ʼau e te ʼAtua.’ Koteʼuhi ʼe mole feala ke ʼahiʼahiʼi te ʼAtua ʼaki he ʼu meʼa ʼe kovi, pea ko ia totonu ʼe mole ina ʼahiʼahiʼi he tahi.” (Sake 1:​13) ʼE haʼu koa maifea te ʼu ʼahiʼahi ʼaia? ʼE ko Satana, mo te mālama, pea mo totatou kakano agahala.

⁸ ʼE tou ʼiloʼi papau ʼe lahi te mālohi ʼo Satana ki te malamanei, ki tana ʼu faʼahiga manatu pea mo tana ʼu aga. (1 Soane 5:​19) Pea kua tou ʼiloʼi papau ʼe ko ia ʼaē ʼe ina fakatuʼutuʼu te fakatagaʼi ʼo te kau Kilisitiano. (Fakahā 12:17) Kae ʼe toe mahino papau koa kia tatou ʼe faiga e Satana ke ina fakahalaʼi tatou ʼo ina fakaneke totatou kakano agahala, mo ina uga tatou ke tou holi ki te ʼu meʼa ʼo te mālama, ʼi tana fakaʼamu ʼaē ke tou tō ki te fakahala, ke tou talagataʼa ki te ʼAtua, pea ki muli leva, ke mole leleiʼia tatou e Sehova? Ei, ʼe mole tonu ke tou punamaʼuli ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe fakaʼaogaʼi e Satana, he neʼe ina fakaʼaogaʼi te ʼu meʼa ʼaia ʼi tana faiga ʼaē ke ina fakahalaʼi ia Sesu.​—Mateo 4:​1-11.

9. ʼE lava ʼaoga feafeaʼi kia tatou te ʼu faʼifaʼitaki ʼo te tui?

⁹ ʼAki tana Folafola pea mo te kokelekasio faka Kilisitiano, ʼe tuku mai e Sehova te ʼu faʼifaʼitaki lelei ʼo te ʼu hahaʼi neʼe tui, pea ʼe feala ke tou mulimuli kiai. Neʼe fai e Paulo te tokoni ʼaenī: “Koutou liliu fakatahi ko ʼoku faʼifaʼitaki, ʼu tēhina, pea koutou tokagaʼi ia nātou ʼaē ʼe haʼele ʼo mulimuli ki te faʼifaʼitaki ʼaē ʼe koutou maʼu ia mātou.” (Filipe 3:​17) ʼI tona ʼuhiga kaugana ʼaē neʼe fakanofo e te ʼAtua ʼi te ʼuluaki sēkulō, neʼe tuku e Paulo te faʼifaʼitaki ʼi tana fakahoko te ʼu gāue ʼo te tui, logope la neʼe hoko kia ia te ʼu ʼahiʼahi lahi. ʼO aʼu ki te fakaʼosi ʼo te 20 sēkulō, ʼe ʼi ai te tahi ʼu faʼifaʼitaki ʼo te ʼu hahaʼi neʼe nātou maʼu mo nātou te tui ʼaia. Ko te ʼu palalau ʼaē ʼe tou maʼu ia Hepeleo 13:7 ʼe mālohi tona faka ʼuhiga ʼi te temi ʼaenī ohage ko te temi ʼaē neʼe tohi ai e Paulo: “Koutou manatuʼi ia nātou ʼaē ʼe nātou takitaki koutou, ʼaē neʼe nātou tala atu kia koutou te folafola ʼa te ʼAtua, pea ʼi takotou tokagaʼi te ikuʼaga ʼo tanatou aga, koutou faʼifaʼitaki ki tanatou tui.”

10. Koteā te ʼu faʼifaʼitaki ʼaē ʼe tou maʼu ʼi te ʼu taʼu pe ʼaenī kua hili?

¹⁰ ʼE mālohi tāfito te fakatokaga ʼaia mokā tou vakaʼi pe neʼe feafeaʼi te aga ʼo te toe ʼo te kau fakanofo. ʼE feala ke tou manatuʼi tanatou faʼifaʼitaki pea mo tou mulimuli ki tanatou tui. ʼE nātou maʼu te tui moʼoni ʼaē neʼe fakamaʼa ʼaki te ʼu ʼahiʼahi. ʼO kamata māmālie ʼi te ʼu taʼu 1870, neʼe tuputupu te famili fakatautehina Kilisitiano ʼi te malamanei katoa. ʼE ʼi ai te ʼu fua ʼo te tui pea mo te faʼa kātaki ʼo te kau fakanofo talu mai te temi ʼaia, heʼe ʼi te temi nei ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼe fakalaka ʼi te toko nima miliona vaelua tupu, ʼe nātou faka mafola pea mo nātou akoʼi ki te hahaʼi te Puleʼaga ʼa te ʼAtua. ʼI te temi ʼaenī, ko te kokelekasio faka malamanei ʼo te kau atolasio moʼoni ʼaē ʼe nātou gāue fakamalotoloto, ʼe ina fakamoʼoni ʼo ʼuhiga mo te tui neʼe ʼahiʼahiʼi.​—Tito 2:​14.

Neʼe ʼAhiʼahiʼi Te Tui ʼo ʼUhiga Mo Te Taʼu 1914

11. He koʼe koa neʼe maʼuhiga te taʼu 1914 kia C. T. Russell pea mo tana ʼu kaugā gāue?

¹¹ ʼI te ʼu taʼu ʼi muʼa ʼo te hoko ʼo te ʼuluaki tau faka malamanei, neʼe kalagaʼi e te toe ʼo te kau fakanofo ko te taʼu 1914 ʼe ko he taʼu maʼuhiga ʼi te ʼu lea faka polofeta ʼo te Tohi-Tapu. Kae neʼe ʼi ai te ʼu meʼa neʼe nātou fakaʼamu kiai, kae neʼe mole heʼeki tonu ke hoko, pea neʼe mole heʼeki nātou mahino katoa ki te ʼu meʼa ʼaē neʼe tonu ke hoko. Ohage la ko C. T. Russell, te ʼuluaki pelesita ʼo te Sosiete Watch Tower, pea mo tana ʼu kaugā gāue, neʼe nātou mahino ki te maʼua ʼaē ke fakahoko he gāue fai faka mafola lahi. Neʼe nātou lau fēnei: “Ko te Evaselio ʼaenī ʼo te Puleʼaga ʼe tonu ke faka mafola ʼi te malamanei katoa ko he fakamoʼoni ki te ʼu puleʼaga fuli; pea ʼe tonu ke hoko mai te fakaʼosi.” (Mateo 24:14, Osty) Kae neʼe lava feafeaʼi ki tanatou kiʼi kūtuga veliveli ʼaia ke nātou fakahoko te gāue ʼaia?

12. Koteā ʼaē neʼe fai e te tēhina neʼe kaugā gāue mo Russell ʼo ʼuhiga mo te moʼoni ʼo te Tohi-Tapu?

¹² Koutou fakatokagaʼi pe neʼe malave feafeaʼi te faʼahi ʼaia kia A. H. Macmillan, ʼaē neʼe kaugā gāue mo Russell. Neʼe tupu ʼi Kanata, pea neʼe mole heʼeki taʼu 20 ia Macmillan ʼi te temi ʼaē neʼe foaki age e Russell te tohi Le plan des âges (ʼo te taʼu 1886 ʼi te Fakapilitānia). (Ko te tohi ʼaia, ʼaē ʼe toe fakahigoa Le divin plan des âges, neʼe liliu ko te Tohi 1 ʼo te ʼu Etudes des Ecritures ʼaē neʼe lahi tona tufa. Ko te Tohi 2 Le temps est proche [ʼo te taʼu 1889 ʼi te Fakapilitānia], neʼe ina hinoʼi te taʼu 1914 ʼe ko te fakaʼosi ʼo “te ʼu temi ʼo te kau Senitile.” [Luka 21:24, King James Version]) ʼI te po pe ʼaia ʼaē neʼe kamata lau ai e Macmillan te tohi, neʼe ina fakakaukauʼi fēnei: “ ʼE hage ia ʼe ko te moʼoni ʼaenī!” ʼI te fasiga taʼu māfana ʼo te taʼu 1900, neʼe felāveʼi mo Russell ʼi te fakatahi ʼo te kau Ako ʼo te Tohi-Tapu, te higoa ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi te temi ʼaia. Mole tuai, pea papitema ia Macmillan pea neʼe kamata gāue mo te tēhina ko Russell ʼi te ʼu nofoʼaga tāfito ʼo te Sosiete ʼi New York.

13. Koteā te fihifihia ʼaē neʼe fakatokagaʼi e Macmillan pea mo ʼihi ʼo ʼuhiga mo te fakahoko ʼo Mateo 24:14?

¹³ ʼO fakatafito ki te ʼu meʼa ʼaē neʼe nātou lau ʼi te Tohi-Tapu, neʼe fakahā e te kau Kilisitiano fakanofo ʼaia ʼe maʼuhiga anai te taʼu 1914 ʼi te fakatuʼutuʼu ʼo te ʼAtua. Kae ko Macmillan pea mo ʼihi, neʼe nātou feʼekeʼaki peʼe nātou lava fakahoko feafeaʼi anai te fakakikite ʼo Mateo 24⁠:​14, ʼaē ke nātou fai faka mafola ki te ʼu puleʼaga, ʼi te kiʼi temi nounou ʼaē neʼe kei toe. Neʼe ina ʼui fēnei ki muli age: “ ʼE ʼau manatuʼi neʼe ʼau tautau palalau mo te tēhina ko Russell ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia, pea neʼe ina ʼui fēnei mai: ‘Tēhina, ʼe kaugamālie age te kau Sutea ʼaē ʼi henī, ʼi New York, ʼi te kau Sutea ʼaē ʼi Selusalemi. ʼE kaugamālie age te kau Ilelani ʼaē ʼi henī ʼi te kau Ilelani ʼaē ʼi Dublin. Pea ʼe kaugamālie age te kau Italia ʼaē ʼi henī ʼi te kau Italia ʼaē ʼi Loma. Kapau ʼi te temi ʼaenī, ʼe fakaaʼu te fai faka mafola kia nātou ʼaē ʼe nonofo ʼi henī, pea ʼe hage anai ʼe aʼu te logo lelei ki te malamanei katoa.’ Kae neʼe mole fīmālie ai tomatou fakakaukau. Koia neʼe mātou fakakaukauʼi ai ke fai te ‘Photo-Drame.’ ”

14. ʼI muʼa ʼo te taʼu 1914, koteā te fakatuʼutuʼu lahi ʼaē neʼe fai?

¹⁴ Ko te “Photo-Drame de la création” neʼe ko he meʼa foʼou neʼe mole heʼeki fai ki muʼa atu! Neʼe fai fakatahi te ʼata pea mo te ʼu paki, pea neʼe fakahaʼele tahi mo te foʼi fime neʼe puke ai te ʼu akonaki faka Tohi-Tapu pea mo te musika ʼi te ʼu pa fakatagi. ʼI te taʼu 1913, neʼe ʼui fēnei e Te Tule Leʼo ʼo ʼuhiga mo te fakatahi ʼaē neʼe fai ʼi Arkansas, ʼi Amelika: “ ʼAki he loto tahi, neʼe nātou manatu kua hoko mai te temi ʼaē ʼe tonu ke fakaʼaogaʼi ai te ʼu ʼata moʼo akoʼi te moʼoni ʼo te Tohi-Tapu. . . . Neʼe fakamahino [e Russell] kua taʼu tolu tana gāue ki te fakatuʼutuʼu ʼaia pea ʼi te temi nei kua ina teuteuʼi te ʼu paki matalelei ʼe lagi lauʼi teau tupu, ʼe mahino ia ʼe ina uga anai te hahaʼi tokolahi ke nātou ʼōmai ʼo sisio ai pea ʼe kalagaʼi anai te Evaselio, pea mo tokoni ki te hahaʼi ke nātou toe maʼu te tui ki te ʼAtua.”

15. Neʼe koteā te ʼu fua ʼaē neʼe maʼu ʼaki te “Photo-Drame”?

¹⁵ Neʼe hoko te faʼahi ʼaia ʼaki te “Photo-Drame,” ʼi tana ʼuluaki hā ʼi Sanualio 1914. Ko te ʼu fakamatala ʼaē ʼe hoa mai, neʼe toʼo ʼi Te Tule Leʼo Fakapilitānia ʼo te taʼu 1914:

ʼAho 1 ʼo ʼApelili: “Ko te patele, ʼi tana ʼosi sio ki te ʼu koga e lua, neʼe ina ʼui fēnei: ‘Neʼe ʼau sio pe te vaelua ʼo te PHOTO-DRAME DE LA CRÉATION, kae neʼe kua lahi age te ʼu meʼa ʼaē neʼe ʼau ako ai ʼo ʼuhiga mo te Tohi-Tapu ʼi te ʼu meʼa ʼaē neʼe ʼau ako ʼi taku ʼu taʼu e tolu ʼi te seminalio faka teolosia.’ Ko te tagata Sutea, ʼi tana ʼosi sio kiai, neʼe ina ʼui fēnei: ‘ ʼE ʼau mavae ka kua ʼau liliu ko he Sutea ʼe lelei age ʼi te temi ʼaē neʼe ʼau haʼu ai ki henī.’ Ko te ʼu patele pea mo te ʼu taupoʼou Katolika tokolahi, neʼe nātou mamata ki te DRAME pea neʼe nātou ʼui neʼe nātou leleiʼia ʼaupito te meʼa ʼaia. . . . Neʼe maʼu pe ʼi te temi ʼaia te ʼu ʼata e 12 ʼo te PHOTO-DRAME . . . Kae neʼe kua mātou fakasio te ʼata ʼaia ki te ʼu kolo e 31 . . . Ko hahaʼi e 35 000 tupu ʼi te ʼaho fuli neʼe nātou ʼōmai ʼo sio ai, mo fakalogo, mo vikiʼi, mo nātou fakakaukauʼi, pea neʼe tapuakina nātou.”

ʼAho 15 ʼo Sūnio: “ ʼI taku sio ki te ʼata, neʼe ina uga ai ʼau ke toe ʼāsili age taku gāue moʼo faka mafola te Moʼoni, pea neʼe ina fakatuputupu taku ʼofa ki te Tāmai ʼaē ʼi Selo pea mo totatou Tēhina Lahi ko Sesu. ʼE ʼau faikole ʼi te ʼaho fuli ke tapuakina lahi e te ʼAtua te PHOTO-DRAME DE LA CRÉATION pea mo nātou fuli ʼaē ʼe tokoni ki tona fakahā . . . Takotou kaugana ia te Ia, ko F. W. KNOCHE.​—Iowa.”

ʼAho 15 ʼo Sūlio: “ ʼE mātou fiafia heʼe mātou fakatokagaʼi te manatu lelei ʼaē neʼe maʼu e te kolo ʼaenī ʼo ʼuhiga mo te ʼata ʼaia pea ʼe mātou ʼiloʼi papau ʼe toe fakaʼaogaʼi te fakamoʼoni ʼaia ki te malamanei moʼo fakatahitahi te hahaʼi tokolahi, neʼe nātou fakahā ko nātou ʼe ko te ʼu koloā neʼe fili maʼa te ʼAliki. ʼE mātou ʼiloʼi ko te tokolahi ʼo te hahaʼi ʼaē neʼe nātou ako fakamalotoloto te Tohi-Tapu, ʼi te temi nei kua nātou fakatahi mo te Kalasi ʼi henī, ʼuhi ko te gāue ʼo te Photo-Drame. . . . Takotou tuagaʼane ʼi te ʼAliki, ko EMMA L. BRICKER.”

ʼAho 15 ʼo Novepeli: “ ʼE mātou ʼiloʼi papau ʼe koutou fiafia anai ʼi takotou logo ki te fakamoʼoni lahi ʼaē neʼe hoko ʼaki te PHOTO-DRAME DE LA CRÉATION ʼi te Opéra ʼo Lonitoni, ʼi Kingsway. Neʼe hā te takitaki ʼo te ʼAliki ʼi hona ʼaluʼaga fakatalakitupua ʼi te ʼu faʼahi fuli pea neʼe fiafia ʼaupito ai te ʼu tēhina fuli . . . Neʼe kau kiai te hahaʼi mai te ʼu tuʼulaga kehekehe pea mo te ʼu faʼahiga hahaʼi kehekehe; neʼe mātou fakatokagaʼi neʼe tokolahi mo te kau takitaki lotu. Ko te pasitea . . . neʼe ina kole hana ʼu tikite maʼa ia pea mo tona ʼohoana ke feala hanā toe liliu mai ʼo toe sioʼi. Neʼe haʼu putuputu te tahi pasitea anglican ki te DRAME, pea . . . neʼe haʼu mo tana ʼatu kaumeʼa ke nātou sio ki te ʼata ʼaia. Neʼe toe kau kiai mo te ʼu ʼēpikopō e lua, pea mo te tokolahi ʼo te hahaʼi maʼu tuʼulaga.”

ʼAho 1 ʼo Tesepeli: “Ko ʼau mo toku ʼohoana ʼe ma loto fakafetaʼi moʼoni ki totatou Tāmai ʼaē ʼi Selo, ki te tapuakina lahi pea mo maʼuhiga ʼaē neʼe ina foaki mai kia mātou ʼaki ia koe. ʼAki tau PHOTO-DRAME matalelei ʼaia, neʼe ma mahino ai ʼe ko te Moʼoni pea neʼe ma tali . . . ʼE ma maʼu te ʼu tohi e ono ʼo te ʼu ETUDES DES ECRITURES. ʼE ʼaoga ʼaupito kia māua.”

Neʼe Nātou Tali Feafeaʼi Te ʼu ʼAhiʼahi ʼi Te Temi ʼAia

16. He koʼe ko te taʼu 1914 neʼe ko he ʼahiʼahi ki te tui?

¹⁶ Koteā ʼaē neʼe fai e te kau Kilisitiano fakamalotoloto ʼaia ʼi tanatou sio ʼaē neʼe mole hoko tonatou ʼamanaki ʼaē ko te fakatahi mo te ʼAliki ʼi te taʼu 1914? Neʼe fakalaka te kau fakanofo ʼaia ʼi te temi ʼaē neʼe hoko ai te ʼahiʼahi fakamataku ʼaupito. Neʼe ʼui fēnei e Te Tule Leʼo Fakafalani ʼo te ʼaho 1 ʼo Fepualio 1915: “Tou manatuʼi ko te temi ʼaenī ʼe ko te temi ʼo te ʼahiʼahi.” ʼO ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia, ʼe ʼui fēnei e te tohi Les Témoins de Jéhovah : Prédicateurs du Royaume de Dieu (ʼo te taʼu 1993): “Neʼe liliu moʼoni te taʼu 1914 ʼo aʼu ki te taʼu 1918, ko he ‘temi ʼo te ʼahiʼahi’ ki te kau Ako ʼo te Tohi-Tapu.” ʼE nātou tuku anai koa ke fakamaʼa tanatou tui pea ke fakatonutonuʼi tanatou fakakaukau ke feala hanatou fakahoko te gāue lahi ʼaē neʼe tonu ke fai?

17. Koteā ʼaē neʼe fai e te kau fakanofo agatonu ʼi te kei hoko atu ʼo tanatou nonofo ʼi te kele ʼi te ʼosi ʼo te taʼu 1914?

¹⁷ Neʼe ʼui fēnei e Te Tule Leʼo Fakapilitānia ʼo te ʼaho 1 ʼo Sepetepeli 1916: “Neʼe mātou manatu ʼe hoko anai te Taʼukai, te fakatahiʼi ʼo te ’Ēkelesia [te kau fakanofo] ʼi muʼa ʼo te fakaʼosi ʼo te ʼu Temi ʼo te kau Senitile; kae neʼe mole ʼui e te Tohi-Tapu te meʼa ʼaia. . . . ʼE tou lotomamahi koa ʼi te haga hoko atu ʼo te tānaki ʼo te Taʼukai? . . . Ko te manatu ʼaē ʼe tonu ke tou maʼu ʼi te temi ʼaenī, ʼu tēhina ʼofaina, ʼe ko he loto fakafetaʼi lahi ki te ʼAtua, ke tuputupu tatatou leleiʼia ʼo te Moʼoni matalelei ʼaē neʼe Ina foaki mai te pilivilesio ʼaē ke tou ʼiloʼi pea mo tou fakafofoga, pea mo fakatuputupu tatatou gāue fakamalotoloto ke logo te hahaʼi ki te Moʼoni ʼaia.” Neʼe ʼahiʼahiʼi tanatou tui, kae neʼe nātou kātakiʼi te ʼahiʼahi ʼaia pea neʼe nātou mālo ai. Kae ʼe tonu ke mahino kia tatou, kau Kilisitiano, ʼe lahi pea mo kehekehe te ʼu ʼahiʼahi ʼo te tui.

18, 19. Koteā te tahi ʼu ʼahiʼahi ʼo te tui neʼe hoko ki te hahaʼi ʼa te ʼAtua, ʼi te hili pe ʼo te mate ʼo te tēhina ko Russell?

¹⁸ Ohage la, neʼe hoko te tahi faʼahiga ʼahiʼahi ki te toe ʼo te kau fakanofo, ʼi te ʼosi mate pe ʼo te tēhina ko Charles T. Russell. Neʼe ko te ʼahiʼahi ʼo tanatou agatonu pea mo tanatou tui. Neʼe ko ai koa ‘te tagata kaugana agatonu’ ʼaē neʼe talanoa ki ai ia Mateo 24:45? Neʼe manatu e ʼihi ʼe ko te tēhina ko Russell, pea neʼe nātou fakafisi ke nātou lagolago ki te ʼu fakatuʼutuʼu foʼou ʼo te kautahi. Kapau neʼe ko Russell te tagata kaugana, koteā ʼaē neʼe tonu ke fai e te ʼu tēhina ʼi tana kua mate? Neʼe tonu koa ke nātou fakalogo ki he tagata foʼou neʼe hinoʼi kia nātou, pe neʼe ko te temi koa ʼaia ke nātou mahino ai ʼe mole kei fakaʼaogaʼi e Sehova he tokotahi pe, kae ko he kau Kilisitiano, peʼe ko te kalasi ʼo te kaugana?

¹⁹ Ko te tahi ʼahiʼahi neʼe hoko ki te kau Kilisitiano moʼoni ʼi te taʼu 1918, ʼi te temi ʼaē, ʼi te fakaneke ʼo nātou e te kau takitaki lotu ʼo te Keletiate, neʼe fakatuʼutuʼu ai e te ʼu puleʼaga ʼo te malamanei ke nātou ‘fai he ʼu fakamamahi ʼaki te lao’ moʼo fakafeagai ki te kautahi ʼa Sehova. (Pesalemo 94:20, KJ) Neʼe hoko te ʼu fakataga mālohi ki te kau Ako ʼo te Tohi-Tapu ʼi te Potu Tokelau ʼo Amelika pea mo Eulopa. Ko te ʼu fakafeagai ʼaia ʼaē neʼe fakatupu e te kau takitaki lotu, neʼe iku ai mo te fakatotonu ʼa te puleʼaga ʼo Amelika ke pilisoniʼi ia J. F. Rutherford pea mo tana ʼu kaugā gāue, ʼo kau ai mo A. H. Macmillan, ʼi te ʼaho 7 ʼo Maio 1918. Neʼe tukugakoviʼi nātou, ʼo lau neʼe nātou fonofono ke nātou fakafeagai ki te pule, pea neʼe mole tokagaʼi e te puleʼaga tanatou tala ʼaē ʼe hala te ʼu tukugakovi ʼaē neʼe fai ʼo ʼuhiga mo nātou.

20, 21. Ohage ko tona fakakikite ia Malakia 3:​1-3, koteā te meʼa ʼaē neʼe hoko ki te kau fakanofo?

²⁰ Logope la neʼe mole nātou mahino kiai ʼi te temi ʼaia, kae neʼe lolotoga hoko te fakamaʼa, ohage ko tona fakamatala ia Malakia 3:​1-3: “Ko ai anai ʼaē ka ina kātakiʼi te ʼaho ʼo tana haʼu, pea ko ai anai ʼaē ka tuʼu mokā hā mai anai? Heʼe hage anai [te tagata ʼave logo ʼo te fuakava] ko te afi ʼo te tagata fakamaʼa ukamea pea mo te sota ʼa te kau fai fō. ʼE tonu anai ke heka ohage ko he tagata ʼe ina faka haohaoa pea mo ina fakamaʼa te siliva, pea ʼe tonu anai ke ina fakamaʼa te ʼu foha ʼo Levi; pea ʼe tonu anai ke ina fakamaʼa nātou ohage ko te aulo pea mo te siliva, pea ʼe mahino papau ia, ʼe nātou liliu anai maʼa Sehova ko he ʼu hahaʼi ʼe nātou momoli he mōlaga ʼi te faitotonu.”

²¹ ʼI te fakaʼosi ʼo te ʼUluaki Tau Faka Malamanei, neʼe hoko te tahi ʼahiʼahi ki te tui ʼa ʼihi kau Ako ʼo te Tohi-Tapu​—peʼe nātou kau anai peʼe kailoa ki te ʼu faʼahi faka solia ʼo te malamanei. (Soane 17:16; 18:36) Neʼe kau ʼihi kiai. Koia, ʼi te taʼu 1918, neʼe fekauʼi e Sehova “te tagata ʼave logo ʼo te fuakava,” ia Kilisito Sesu, ki Tana fale lotu fakalaumālie, moʼo fakamaʼa te kiʼi kūtuga ʼo Tana kau atolasio mai te ʼu mele ʼo te malamanei. Ko nātou ʼaē neʼe nātou faiga mālohi ke nātou fakahā tanatou tui moʼoni, neʼe fua lelei kia nātou te ʼu meʼa ʼaia pea neʼe nātou hoko atu tanatou gāue, ʼo nātou haga fai fakamalotoloto tanatou faka mafola.

22. ʼO ʼuhiga mo te ʼu ʼahiʼahi ʼo te tui, koteā te tahi ʼu faʼahi ʼe tonu ke tou vakaʼi?

²² Ko te ʼu meʼa ʼaē neʼe tou vakaʼi neʼe mole ko he vakaʼi pe ʼo he hisitolia ʼo te temi muʼa. Kae ʼe ʼi ai tona pikipikiga fakahagatonu mo te ʼaluʼaga fakalaumālie ʼi te temi ʼaenī ʼo te kokelekasio faka malamanei ʼa Sehova. Kae tou vakaʼi ʼi te alatike ʼaē ka hoa mai he ʼu ʼahiʼahi ʼo te tui ʼe hoko ki te hahaʼi ʼa te ʼAtua ʼi te temi nei, pea mo tou vakaʼi peʼe tou lava tauʼi feafeaʼi te ʼu ʼahiʼahi ʼaia.

ʼE Kei Koutou Manatuʼi Koa?

◻ He koʼe ʼe tonu ke ʼamanaki e te hahaʼi ʼa Sehova ke ʼahiʼahiʼi tonatou tui?

◻ Koteā te ʼu faiga ʼaē neʼe fai ʼi muʼa ʼo te taʼu 1914 moʼo faka mafola te logo ʼo te ʼAtua?

◻ Koteā te “Photo-Drame,” pea neʼe koteā tona ʼu fua?

◻ Neʼe ʼahiʼahiʼi feafeaʼi te kau fakanofo ʼi te taʼu 1914 ʼo aʼu ki te taʼu 1918?

[Paki ʼo te pasina 12]

ʼI te kamata ʼo te sēkulō ʼaenī, ko te hahaʼi ʼo te ʼu fenua kehekehe neʼe nātou ako te Tohi-Tapu ʼaki te ʼu tohi “LʼAurore du Millénium,” ʼaē neʼe fakahigoa ki muli age ko te ʼu “Etudes des Ecritures”

[Paki ʼo te pasina 13]

Ko te tohi neʼe fai e C. T. Russell, ʼo kamata ʼaki te palakalafe neʼe tonu ke puke, ʼe ina ʼui fēnei ai: “Ko te ‘Photo-Drame de la création’ ʼe fakahā e te IBSA​—te Kautahi Faka Malamanei ʼo te kau Ako ʼo te Tohi-Tapu. Ko tona fakatuʼutuʼu ko te akoʼi ʼo te hahaʼi ʼo ʼuhiga mo te lotu pea mo te faʼahi ʼo te poto fakatagata, pea mo lagolago ki te Tohi-Tapu”

[Paki ʼo te pasina 15]

Neʼe folau ia Demetrius Papageorge ʼo fakahā te “Photo-Drame de la création.” Ki muli age, neʼe pilisoniʼi ʼuhi ko tana mole kau ki te tau