ʼE Feala Ke Tou Toe Maʼu Te Falala!
LOGOPE la ko te heʼe falala ʼi te temi ʼaenī ʼe ko he fakaʼiloga ʼo “te ʼu ʼaho fakamuli,” kae neʼe kua maʼu te heʼe falala ʼi te ʼu taʼu ʼe lauʼi afe ki muʼa atu. (2 Timoteo 3:1) Neʼe ʼuluaki hoko ʼi te koga meʼa neʼe mole manatu e he tahi ʼe hoko ai anai he meʼa feiā—ʼi te palatiso. ʼE ʼui fēnei e te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te koga meʼa ʼaia: “Neʼe fakatuʼu e te ʼAtua he ʼōloto ʼi Eteni, ʼi te potu hahake, pea neʼe ina tuku kiai te tagata ʼaē neʼe ina faʼu. Pea neʼe fakatupu e Sehova ʼAtua mai te kele te ʼu faʼahiga fuʼu ʼakau kehekehe ʼaē neʼe matalelei ki te sio pea mo lelei ki te kai, pea mo te fuʼu ʼakau ʼo te maʼuli ʼi te lotolotoiga ʼo te ʼōloto pea mo te fuʼu ʼakau ʼo te mālama ki te meʼa ʼaē ʼe lelei mo te meʼa ʼaē ʼe kovi.”—Senesi 2:8, 9.
Ko te ʼu vaega ʼaē ʼe hoa kiai ʼe nātou fakamahino te pikipikiga pea mo te fihifihia ʼo ʼuhiga mo te falala ʼi te temi ʼaenī. ʼE tou lau fēnei: “Pea neʼe toe fai e Sehova ʼAtua te fakatotonu ʼaenī ki te tagata: ‘Ko te ʼu fuʼu ʼakau fuli ʼo te ʼōloto ʼe feala anai hau kai kiai ʼo aʼu ki tau mākona. Kae ki te fuʼu ʼakau ʼo te mālama ki te meʼa ʼaē ʼe lelei pea mo te meʼa ʼaē ʼe kovi, ʼe mole tonu anai ke ke kai kiai, heʼe ko te ʼaho ʼaē ka ke kai anai kiai, ʼe ke mate moʼoni anai.’ ” (Senesi 2:16, 17) Neʼe tonu koa kia Atama ke mahalohalo ʼo ʼuhiga mo te meʼa ʼaē neʼe ʼui age e Sehova?
ʼE tou toe lau fēnei: “Pea neʼe lahi ake te poto ʼa te gata ʼi te ʼu manu vao fuli ʼo te ʼu gāueʼaga ʼaē neʼe gaohi e Sehova ʼAtua. Pea neʼe ʼui maʼana ki te fafine: ‘ ʼE moʼoni koa neʼe ʼui atu e te ʼAtua ke ʼaua naʼa koulua kai ki te ʼakau fuli pe ʼo te ʼōloto?’ Pea neʼe ʼui maʼa te fafine ki te gata: ‘Ki te fua ʼo te ʼu ʼakau ʼo te ʼōloto ʼe gafua ke ma kai. Kae ʼo ʼuhiga mo te kai ʼo te fua ʼo te ʼakau ʼaē ʼe ʼi te lotomalie ʼo te ʼōloto, neʼe ʼui maʼa te ʼAtua: “ ʼE mole tonu ke koulua kai kiai, kailoa, ʼe mole tonu ke koulua fāfā kiai, naʼa koulua mamate ai.” ’ Pea neʼe ʼui age e te gata ki te fafine: ‘ ʼE mole koulua mamate anai. Heʼe ʼiloʼi e te ʼAtua, ko te ʼaho tonu ʼaē ka koulua kai ai, ʼe ava moʼoni anai tokolua ʼu mata pea ʼe koulua hage moʼoni anai ko te ʼAtua, ʼo koulua ʼiloʼi te meʼa ʼaē ʼe lelei pea mo te meʼa ʼaē ʼe kovi.’ Pea neʼe sio ai te fafine ko te ʼakau ʼe lelei ki te kai pea neʼe ko he meʼa neʼe mānumānu kiai tona ʼu mata, ʼio, ko te ʼakau neʼe ko he meʼa neʼe lelei tona sioʼi. Pea neʼe ina toʼo tona fua ʼo kai. Pea neʼe ina toe ʼavage foki ki tona ʼohoana ʼi tana kua nofo mo ia, pea neʼe ina kai mo ia.”—Senesi 3:1-6.
ʼI tana līaki te fakatokaga lelei ʼaia ʼa te ʼAtua, neʼe fakahā ai e Atama mo Eva tanā mole falala kia Sehova. Neʼe nā mulimuli ki te fili ʼa te ʼAtua, ia Satana, ʼaē neʼe ina fakaʼaogaʼi te gata moʼo palalau kia Eva. Neʼe mole falala ia Satana ki te faʼahiga pule ʼa Sehova. ʼUhi ko te faʼahi ʼaia, mo tana loto fialahi pea mo fia māʼoluga, neʼe agatuʼu ki te ʼAtua pea neʼe ina fakahalaʼi te hahaʼi ke nātou agatuʼu mo nātou. Neʼe ina fakaneke nātou ke nātou manatu ʼe mole tonu ke nātou falala ki te ʼAtua.
Koteā Tona Fua? Neʼe Fakatupu Kovi Ki Te ʼu Felogoi ʼa Te Hahaʼi
Neʼe lagi koutou fakatokagaʼi ko nātou ʼaē ʼe mole falala ki te hahaʼi ʼe faigataʼa hanatou fakakaumeʼa mo ʼihi. Ko Publilius Syrus, te tagata faitohi latina ʼo te ʼuluaki sēkulō ʼi muʼa ʼo totatou temi, neʼe ina tohi fēnei: “Ko te falala ʼe ko te noʼo pe ʼaia e tahi ʼo te fakakaumeʼa.” ʼI tanā agatuʼu, neʼe fakahā e Atama mo Eva tanā mole falala ki te ʼAtua. Pea ʼe mahino ia neʼe mole kei feala ke falala te ʼAtua kia nāua. ʼI te kua puli ʼo te falala, neʼe mole kei kaumeʼa te ʼuluaki taumatuʼa mo te ʼAtua. ʼE mole he fakamatala ʼe hā mai ai pe neʼe toe palalau ia Sehova mo nāua ʼi tana ʼosi tauteaʼi ia nāua ʼuhi ko tanā agatuʼu.
Neʼe toe fua kovi foki te faʼahi ʼaia ki te vāhaʼa ʼo Atama mo Eva. Neʼe fakatokaga fēnei e Sehova kia Eva: “ ʼE ke fānauʼi anai he ʼu tamaliki ʼi te mamahi, pea ʼe tuʼu anai tou holi ki tou ʼohoana pea ʼe ina puleʼi anai koe.” (Senesi 3:16) ʼE ʼui fēnei e te Bible de Jérusalem: “ ʼE hau anai kia koe.” Ko Atama neʼe mole ina puleʼi tona ʼohoana ʼaki te ʼofa, ohage ko te meʼa ʼaē neʼe loto kiai te ʼAtua, kae neʼe liliu ia Atama ʼi te temi ʼaia ko tona pule, neʼe hau kia ia.
ʼI tanā ʼosi agahala, neʼe faiga ai e Atama ke ina tukugakoviʼi tona ʼohoana. ʼI tana manatu, neʼe kapu ia nāua ʼi te ʼōloto matalelei ʼuhi ko te meʼa ʼaē neʼe fai e Eva, ʼo nā nonofo ʼi he kele neʼe mole gāueʼi, ʼo tonu ai ke nā gāue ohage ko he ʼu kaugana ʼi he ʼu ʼaluʼaga ʼe mole lelei, ʼi muʼa ʼo hanā toe liliu ki te efu. (Senesi 3:17-19) ʼE mahino ia neʼe nā fefihiʼaki ʼuhi ko te faʼahi ʼaia. Neʼe lagi ʼita ia Atama, ʼo ina ʼui ʼe mole toe fakalogo anai ki he meʼa ʼe ʼui age e Eva ke ina fai. Ei, neʼe lagi manatu ʼe tonu tana ʼui age ʼaē, ‘ ʼI te temi ʼaenī, ko ʼau te pule!’ ʼI te tahi faʼahi, neʼe lagi sio ia Eva neʼe mole fakahoko fakalelei e Atama tona ʼuhiga pule famili, ʼo tupu ai tana mole kei falala kia Atama. Tatau aipe pe koteā te meʼa ʼaē neʼe hoko, kae ʼi tanatou fakahā tanatou mole falala ki te ʼAtua, neʼe mole kei kaumeʼa te hahaʼi mo ia, pea ʼe mole kei nātou felogoi lelei.
Ko Ai ʼAē ʼe Feala Ke Tou Falala Ki Ai?
ʼE mole feala ke tou falala ki te hahaʼi fuli, ohage ko tona fakahā mai e te faʼifaʼitaki ʼo Atama mo Eva. ʼE tou lava ʼiloʼi feafeaʼi ia ia ʼaē ʼe feala ke tou falala ki ai, pea mo ia ʼaē ʼe mole feala ke tou falala ki ai?
ʼE fakatokaga fēnei mai e te Pesalemo 146:3: “ ʼAua naʼa ke tuku tau falala ki te kau ʼaliki, peʼe ki te foha ʼo te tagata ʼaē neʼe toʼo mai te kele, ʼaē ʼe mole ʼa ia te fakamaʼuli.” Pea ʼe tou lau fēnei ia Selemia 17:5-7: ‘Malaʼia te tagata mālohi ʼaē ʼe tuku tana falala ki te tagata ʼaē neʼe toʼo mai te kele, ʼaē ʼe ina fakaʼaogaʼi te kakano ko tona mālohi, pea kua maliu tona loto mai ia Sehova totonu.’ Kae “ke manuʼia te tagata mālohi ʼaē ʼe falala kia Sehova, pea kua liliu ia Sehova ko tona falalaʼaga.”
ʼE moʼoni, ʼe mole kovi tuʼumaʼu hakita falala ki he tahi. Kae ʼe fakahā mai e te ʼu vaega ʼaia, ʼe mole tou faihala anai mo kapau ʼe tou tuku tatatou falala ki te ʼAtua, kae ko te falala ki te ʼu hahaʼi heʼe haohaoa ʼe feala ʼi ʼihi temi ke iku ki te tuʼutāmaki. Ohage la, ko te hahaʼi ʼaē ʼe nātou falala ʼe fakahoko anai e te tagata te meʼa ʼaē ʼe ko te ʼAtua tokotahi pe ʼaē ʼe feala ke ina fai—te fakamaʼuli pea mo te foaki ʼo te tokalelei pea mo te fīmālie katoa—ʼe nātou lotomamahi anai.—Pesalemo 46:9; 1 Tesalonika 5:3.
ʼE mahino ia, ʼe feala ke tou falala ki te hahaʼi pea mo te ʼu fakatuʼutuʼu fakatagata mo kapau ʼe nātou mulimuli ki te ʼu fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua pea mo maʼuliʼi te ʼu pelesepeto fakaʼatua. Koia, kapau ʼe tou loto ke falala ʼihi kia tatou, pea ʼe tonu ke tou palalau ʼaki te moʼoni, mo fai fakahagatonu pea mo faiga ke falala te hahaʼi kia tatou. (Tāʼaga Lea 12:19; Efesi 4:25; Hepeleo 13:18) ʼE hoki feala anai ke falala te hahaʼi kia tatou mo kapau ʼe tou maʼuliʼi te ʼu pelesepeto ʼa te Tohi-Tapu pea mo tou fakaloto mālohiʼi nātou.
ʼE Toe Maʼu Te Falala
ʼE fakatafito lelei te falala ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ki te ʼAtua, pea ʼe nātou fakaloto mālohiʼi te hahaʼi ke nātou fai feiā mo nātou. Ko Sehova ʼe agatonu pea mo faitotonu, pea ʼe feala ke tou falala tuʼumaʼu ki ai ʼe ina fai anai te meʼa ʼaē neʼe ina ʼui, koteʼuhi “ ʼe mole feala ki te ʼAtua ke loi.” Ko te falala ki he ʼAtua ʼofa ʼe mole iku anai ʼi he temi ki he lotomamahi.—Hepeleo 6:18; Pesalemo 94:14; Isaia 46:9-11; 1 Soane 4:8.
Ko te hahaʼi ʼaē ʼe logo tahi ʼi tanatou falala kia Sehova pea mo nātou maʼuliʼi tana ʼu pelesepeto, ʼe uga mālohi nātou ke nātou fefalalaʼaki. ʼI he mālama ʼe mole kei lahi ai te falala, ʼe ko he meʼa fakafiafia te maʼu ʼo he ʼu hahaʼi ʼe feala ke tou falala ki ai! Koutou fakakaukauʼi age muʼa te kehekehe ʼo te malamanei mo kanapaula neʼe feala ke tou falala katoa ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe fai pea mo ʼui e te hahaʼi fuli! ʼE feiā anai ʼi te mālama foʼou ʼaē neʼe fakapapauʼi mai e te ʼAtua. ʼE mole toe ʼi ai anai te heʼe falala!
ʼE koutou fia maʼuʼuli koa ʼi te mālama ʼaia? Kapau koia, pea ʼe fakaafe koutou e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ke koutou falala mālohi ki te ʼAtua pea mo tana ʼu fakapapau, ʼo koutou ako te tahi ʼu fakamaʼua ʼa te ʼAtua ke feala hakotou maʼu ai te maʼuli. ʼE fakaafe atu koutou ke koutou fai hakotou ako Tohi-Tapu ke koutou ʼiloʼi papau ai ʼe maʼuli moʼoni te ʼAtua, pea ʼe tokaga ki te fiafia ʼo te malamanei, pea mole kei tuai pea ina fakatonutonuʼi anai te ʼu fihifihia ʼo te malamanei ʼaki tona Puleʼaga. Ko te hahaʼi ʼe lauʼi miliona neʼe nātou ako ke nātou falala ki te ʼAtua pea mo tana Folafola, te Tohi-Tapu. ʼE ko he meʼa fakafiafia anai ki te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ke nātou fai hakotou ako Tohi-Tapu. ʼE feala foki ke koutou faitohi kia nātou ʼaē ʼe nātou tā te nusipepa ʼaenī mo kapau ʼe koutou fia maʼu he tahi ʼu manatu.
[Talanoa ʼo te pasina 5]
Ko te mole falala ki te ʼAtua ʼe fua kovi ki te ʼu vāhaʼa fakatagata
[Talanoa ʼo te pasina 6]
ʼE hoki feala ke tou falala ki te hahaʼi mo kapau ʼe nātou maʼuliʼi te ʼu pelesepeto fakaʼatua