ʼE Fakafeagai Koa Te ʼu Agaʼi Fenua Ki Te ʼu Pelesepeto Faka Kilisitiano?
KO STEPHEN, ko te tagata Fakamoʼoni ʼi Eulopa ʼo te Potu Tokelau, neʼe fekauʼi ke ʼalu ʼo gāue faka misionea ʼi te fenua ʼo Afelika. ʼI te tahi ʼaho, neʼe haʼele mo te tēhina ʼi te kolo ʼo te fenua ʼaia, pea neʼe punamaʼuli ʼaupito ʼi te puke ʼo tona nima e te tēhina.
Neʼe ko he meʼa faikehe kia Stephen, hana haʼele tapiki ʼi te ala mo he tahi tagata. ʼI tona fenua, ko te taʼi aga ʼaia ʼe gata pe ki te hahaʼi tagata ʼaē ʼe fia fai tagata. (Loma 1:27) Kae ki te tēhina Afelika, ko tana puke ʼaia tona nima neʼe faka ʼuhiga pe ia, ʼe kaumeʼa mo te tēhina. Kanapaula neʼe mole fia puke e te tēhina tona nima, pea ʼe faka ʼuhiga anai ʼe mole fia kaumeʼa mo ia.
He koʼe koa ʼe tonu ke tou ʼiloʼi te ʼu kehekehe ʼaia ʼo te ʼu agaʼi fenua? ʼUluaki, heʼe faiga e te hahaʼi ʼa Sehova ke nātou fakahoko tonatou maʼua ʼaē ke nātou “fai ni ʼu tisipulo ʼi te hahaʼi ʼo te ʼu fenua fuli pe.” (Mateo 28:19) Moʼo fakahoko te gāue ʼaia, ʼe lotolelei ʼihi ke nātou mavae ʼi tonatou fenua moʼo gāue ʼi te ʼu fenua ʼaē ʼe ʼaoga ai he kau fai faka mafola. Ke fua lelei tanatou gāue ʼi te ʼu ʼaluʼaga foʼou ʼaia, ʼe tonu ke nātou mahino ki te ʼu agaʼi fenua pea mo nātou fai he ʼu fetogi ʼo mulimuli ki te ʼu ʼaluʼaga ʼaia. ʼE feala ai anai ke nātou gāue fakatahi mo tonatou ʼu tēhina mo tuagaʼane, pea ʼe toe lahi age anai te ʼu fua lelei ʼaē ka nātou maʼu ʼi tanatou minisitelio.
Tahi ʼaē meʼa, ʼi te mālama maveuveu ʼaenī, ʼe tokolahi te hahaʼi ʼaē ʼe nātou feholaki mai tonatou fenua ʼaē ʼe hoko ai te ʼu maveuveu ʼuhi ko te ʼu fihifihia faka politike pea mo faka ekonomika, pea ʼe nātou ʼolo ʼo nonofo ʼi te tahi fenua. Koia, ʼi tatatou fai faka mafola ki te ʼu hahaʼi foʼou ʼaia, ʼe lagi tou felāveʼi anai mo he ʼu agaʼi fenua foʼou. (Mateo 22:39) Mai tona ʼuhiga ʼaē kua tou māhani talu mai fualoa ki tatatou ʼu agaʼi fenua, koia ʼe feala ke mata faikehe kia tatou te ʼu agaʼi fenua foʼou ʼaia.
Ko Te ʼu Agaʼi Fenua ʼAē ʼe Fakafeagai Moʼoni Ki Te Tohi-Tapu
Ko te ʼu agaʼi fenua ʼe nātou faʼufaʼu te sosiete fakatagata. Koia, ʼe ko he maumau temi anai mo kapau ʼe tou faiga ke tou “fia agatonu fau” ʼo tou sivisivi te ʼu agaʼi fenua fuli moʼo vakaʼi peʼe ʼalutahi mo te ʼu pelesepeto ʼo te Tohi-Tapu!—Tagata Tānaki 7:16.
ʼI te tahi faʼahi, ʼe ʼaoga ke tou ʼiloʼi te ʼu agaʼi fenua ʼaē ʼe fakafeagai moʼoni ki te ʼu pelesepeto ʼa te ʼAtua. Kae ʼi te agamāhani, ʼe faigafua hatatou ʼiloʼi te faʼahi ʼaia, heʼe tou maʼu te Folafola ʼa te ʼAtua “moʼo fakatokatoka ʼo te ʼu meʼa.” (2 Timoteo 3:16) Ohage la ʼi ʼihi fenua, ʼe ko he agaʼi fenua ke ʼohoana he tagata mo he fafine ʼe tokolahi, kae ko te kau Kilisitiano moʼoni ʼe nātou maʼuliʼi te pelesepeto ʼaē ke ʼohoana te tagata mo te fafine pe e tahi.—Senesi 2:24; 1 Timoteo 3:2.
ʼO toe feiā aipe, mokā fai he ʼavaifo, ko te ʼu agaʼi fenua ʼaē ʼe fai moʼo puipui te hahaʼi mai te ʼu laumālie kovi, peʼe ko te ʼu agaʼi fenua ʼaē ʼe fakatafito ki te ʼui ʼaē ʼe maʼuli tuputupua te nefesi, ʼe mole fai anai e te kau Kilisitiano moʼoni. Ko ʼihi ʼe nātou momoli he iseso pe ko he ʼu faikole kia ia ʼaē kua mate moʼo kapu te ʼu laumālie kovi. Ko ʼihi ʼe nātou fai he ʼu ala mate peʼe nātou fai he lua ʼavaifo moʼo tokoni ki te mate ke teuteu ki tona maʼuli ‘ ʼi te tahi mālama.’ Kae ʼe ʼui e te Tohi-Tapu, mokā mate he tahi, pea ʼe “mole kei [ina] ʼiloʼi he meʼa,” koia ʼe mole feala ke tokoni peʼe ina fai he meʼa ʼe kovi ki te hahaʼi.—Tagata Tānaki 9:5; Pesalemo 146:4.
ʼE mahino ia, ʼe lahi te ʼu agaʼi fenua ʼe mole fakafeagai ki te Folafola ʼa te ʼAtua. ʼE tou fiafia mokā tou maʼu he ʼu agaʼi fenua ʼe kei nātou faka maʼuhigaʼi te tali kāiga, ʼo ina fakamaʼua ki te hahaʼi ke nātou fakaʼalofa ki te kau matāpule, pea mokā ʼe ʼaoga, ke nātou fakaafe ia nātou ki tonatou ʼapi! Kapau ʼe fai atu kia koutou te aga ʼaia, ʼe mole koutou fia faʼifaʼitaki koa la ki te taʼi aga ʼaia? Kapau ʼe koutou fai te faʼahi ʼaia, pea ʼe ina hikihiki anai tokotou ʼulugaaga faka Kilisitiano.—Hepeleo 13:1, 2.
ʼE koutou leleiʼia koa la mokā koutou talitali fualoa ki he tahi? ʼI ʼihi fenua, ʼe tahitahiga te hoko ʼo te faʼahi ʼaia, heʼe maʼuhiga ki te hahaʼi ke nātou ʼōmai tautonu. ʼE ʼui mai e te Tohi-Tapu, ko Sehova ʼe ko te ʼAtua ʼo te fakatokatoka. (1 Kolonito 14:33) Koia, kua ina fakakatofa he “ ʼaho [pea mo he] hola” moʼo pulihi te agakovi, pea ʼe ina fakapapau mai kia tatou, “ ʼe mole tauhala anai” te ʼaho ʼaia. (Mateo 24:36; Hapakuke 2:3) Ko te ʼu agaʼi fenua ʼaē ʼe nātou fakaloto mālohiʼi te hahaʼi ke nātou tautonu, ʼe nātou tokoni mai kia tatou ke tou fai ia meʼa fuli ʼi te fakatokatoka pea ke tou fakaʼapaʼapa ki te hahaʼi pea mo te fakatuʼutuʼu ʼo tonatou temi, pea ʼe ʼalutahi te faʼahi ʼaia mo te ʼu pelesepeto faka Tohi-Tapu.—1 Kolonito 14:40; Filipe 2:4.
E Feafeaʼi ʼo ʼUhiga Mo Te Tahi ʼu Agaʼi Fenua?
Ko ʼihi agaʼi fenua, ʼe faigafua hatatou ʼiloʼi peʼe ʼalutahi peʼe kailoa mo te faʼahiga maʼuli faka Kilisitiano. Kae e feafeaʼi ʼo ʼuhiga mo te ʼu agaʼi fenua ʼaē ʼe mole feala ke tou ʼui ai, ʼe lelei peʼe kovi? ʼE lahi te ʼu agaʼi fenua ʼaē ʼe mole fakatupu kovi, pea ʼe feala ʼaki tatatou aga ki te ʼu agaʼi fenua ʼaia ke tou fakahā he aga fakapotopoto ʼi te faʼahi fakalaumālie.
Ohage la, ʼe lahi te ʼu faʼahiga fakaʼalofa kehekehe—te fakaʼalofa ʼaki te nima, te punou, te faifepa, peʼe ko te fefāʼufuaʼaki. ʼO toe feiā aipe, ʼe ʼi ai te ʼu agaʼi fenua kehekehe ʼo ʼuhiga mo te kai. ʼI ʼihi fenua, ko te hahaʼi ʼe nātou kakai fakatahi ʼi te foʼi pa pe e tahi peʼe ko he pesini. ʼI ʼihi fenua, ʼe mole koviʼia te hakeʼi ʼo te meʼa kai e te hahaʼi moʼo fakahā ʼe nātou leleiʼia te meʼa kai ʼaia, kae ʼi ʼihi fenua ko te taʼi aga ʼaia ʼe mole fakaʼapaʼapa ia.
ʼAua naʼa koutou faiga ke koutou ʼiloʼi pe ko te agaʼi fenua fea ʼaē ʼe koutou leleiʼia peʼe kailoa, kae koutou faiga ke koutou maʼu te manatu ʼaē ʼe lelei ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaia. Ko te tokoni lelei ʼa te Tohi-Tapu ʼe ina fakaloto mālohiʼi tatou ke ‘ ʼaua naʼa tou fai he meʼa ʼaki he manatu fakataupiepie, ʼaki he fia hā, kae ʼaki te loto fia mālalo, ʼe tou faka ʼuhiga ko ʼihi ʼe nātou māʼoluga age ia tatou.’ (Filipe 2:3) ʼE toe ʼui foki e Eleanor Boykin ʼi tana tohi This Way, Please—A Book of Manners: “Ko te ʼuluaki meʼa ʼaē ʼe ʼaoga kia koutou ʼe ko he loto ʼe lelei.”
Ko te faʼahiga manatu agavaivai ʼaia ʼe tokoni anai kia tatou ke ʼaua naʼa tou fakalainoaʼi te ʼu agaʼi fenua ʼa ʼihi. ʼE ina uga anai tatou ke tou fia ʼiloʼi peʼe feafeaʼi te maʼuli ʼa te hahaʼi, mo maʼuliʼi tonatou ʼu agaʼi fenua, pea mo kai ki tanatou meʼa kai, ka mole tou fakamamaʼo anai mai ia nātou peʼe tou loto mahalohalo anai ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa fuli ʼaē ʼe mata faikehe kia tatou. Kapau ʼe tou tali te ʼu manatu foʼou pea mo tou faiga ke tou ʼahiʼahi he ʼu faʼahiga fai ʼaē ʼe mole tou ʼiloʼi, pea ʼe leleiʼia anai tatou e te hahaʼi peʼe ko nātou ʼaē ʼe nātou fakaafe tatou. ʼE toe fua lelei anai kia tatou heʼe tou “faka fālahi” totatou loto pea mo tatatou ʼu agamāhani.—2 Kolonito 6:13.
Ka Tāʼofi e Te ʼu Agaʼi Fenua Takita Tuputupu ʼi Te Faʼahi Fakalaumālie
Kae e feafeaʼi mokā tou felāveʼi mo he ʼu agaʼi fenua ʼe mole fakafeagai ki te Tohi-Tapu, kae ʼe nātou tāʼofi te tuputupu ʼa te hahaʼi ʼi te faʼahi fakalaumālie? Ohage la ʼi ʼihi fenua, ʼe lagi ko he agamāhani ʼa te hahaʼi ke nātou tuku tuʼumaʼu tanatou ʼu gāue ke nātou fai ʼi he tahi temi. Ko te faʼahiga maʼuli ʼaia, ʼe feala ke kita fīfīmālie ai, kae ʼe ina fakaʼāsili faigataʼa anai hatatou fakahoko ‘katoa’ totatou minisitelio.—2 Timoteo 4:5.
ʼE lava feafeaʼi hatatou tokoni ki ʼihi ke ʼaua naʼa nātou tuku ki te “ ʼapogipogi” te ʼu gāue ʼaē ʼe maʼuhiga? Koutou manatuʼi, “ko te ʼuluaki meʼa ʼaē ʼe ʼaoga kia koutou ʼe ko he loto ʼe lelei.” Ka uga tatou e te ʼofa, pea ʼe feala ke tou tuku he faʼifaʼitaki pea mo tou fakamahino ʼaki he agalelei pe koʼe ʼe lelei ke mole kita tuku ki he tahi ʼaho te gāue ʼaē ʼe feala ke kita fai ʼi te temi nei. (Tagata Tānaki 11:4) Kae ʼe toe maʼua foki ke mole tou maumauʼi totatou ʼu felogoi lelei mo te hahaʼi ʼuhi pe ko tatatou loto ʼaē ke lahi te gāue ʼaē ʼe fai. Kapau ʼe mole tali atu aipe e te hahaʼi te ʼu tokoni ʼaē ʼe tou fai age kia nātou, pea ʼe mole tonu anai ke tou fia puleʼi nātou peʼe tou fakahā age totatou ʼita. ʼE tonu tuʼumaʼu ke maʼuhiga age te ʼofa ʼi tatatou fia fakahoko he gāue.—1 Petelo 4:8; 5:3.
Tou Fakaʼapaʼapa Ki Te ʼu Agamāhani ʼa Te Hahaʼi
ʼE tonu ke tou vakaʼi peʼe ʼaoga moʼoni te ʼu tokoni ʼaē ʼe tou fai, ka mole ko he ʼu tokoni ʼe tou fai pe moʼo fakalotoʼi te hahaʼi ke nātou fai te ʼu meʼa ʼaē ʼe tou leleiʼia. Ohage la, ʼe lahi te ʼu faʼahiga teuteu. ʼI ʼihi fenua, ʼe ko he meʼa lelei ke faka mafola hēkesi te ʼu tēhina, kae ʼi ʼihi fenua vevela, ʼe mole fakamaʼua te faʼahi ʼaia. ʼI te agamāhani, moʼo tokoni kia tatou ʼi te faʼahi ʼaia, ʼe lelei ke tou vakaʼi peʼe feafeaʼi te teu ʼa te hahaʼi ʼaē ʼe tonu ke nātou felogoi mo te hahaʼi ʼi tanatou gāue. ʼE ʼaoga ʼaupito te “fakapotopoto” mokā tou talanoa ki te faʼahi maʼuhiga ʼo te teu.—1 Timoteo 2:9, 10.
Kae e feafeaʼi mo kapau ʼe mole tou leleiʼia he agaʼi fenua? ʼE tonu koa ke tou līaki atu aipe te agaʼi fenua ʼaia? Kailoa. Ko te agaʼi fenua ʼaē neʼe tou talanoa kiai ʼi te kamata ʼo ʼuhiga mo te tagata ʼaē neʼe ina puke te nima ʼo te tahi tagata, ʼe mole koviʼia e te hahaʼi ʼi te potu fenua Afelika ʼaia. Kae neʼe mole kei ufiufi leva te tēhina misionea ʼaia ʼi tana sio ki te tahi ʼu tagata neʼe nātou haʼele ʼo puke ʼonatou nima.
Ko te ʼapositolo ko Paulo, ʼi tana ʼu folau faka misionea mamaʼo, neʼe ina ʼaʼahi he ʼu kokelekasio neʼe faʼufaʼu e te hahaʼi mai te ʼu fenua kehekehe. ʼE mahino papau ia, neʼe tau hoko he ʼu fihifihia ʼo ʼuhiga mo tanatou ʼu agaʼi fenua. Koia, neʼe fakamāmāhani ia Paulo ki te ʼu agaʼi fenua fuli ʼaia, kae neʼe pipiki maʼu ki te ʼu pelesepeto ʼa te Tohi-Tapu. Neʼe ina ʼui fēnei, “Neʼe ʼau liliu ko meʼa fuli maʼa te hahaʼi kehekehe, ke feala haku hāofaki nātou ʼi he faʼahiga ʼaluʼaga pe.”—1 Kolonito 9:22, 23; Gāue 16:3.
Ko he ʼu fehuʼi fakapotopoto ʼe lagi tokoni anai kia tatou ke tou ʼiloʼi peʼe tonu ke tou tali feafeaʼi te ʼu agaʼi fenua ʼaē ʼe mole tou māhani kiai. Koteā anai te manatu ʼa te hahaʼi mo kapau ʼe nātou sio ʼe tou tali he agaʼi fenua—peʼe tou fakafisi kiai? ʼE nātou fia ʼiloʼi anai koa te logo ʼo te Puleʼaga koteʼuhi ʼe nātou fakatokagaʼi, ʼe tou faiga ke tou tali tonatou ʼu agaʼi fenua? ʼI te tahi faʼahi, kapau ʼe tou tali he agaʼi fenua, ʼe feala anai koa ke tupu ʼaki ai he “fatufatuʼi [ʼo] totatou minisitelio?”—2 Kolonito 6:3.
Kapau ʼe tou fia liliu “ko meʼa fuli pe maʼa te hahaʼi fuli pe,” pea ʼe lagi tonu anai ke tou fetogi tatatou ʼu manatu ʼāfea ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe tau mo feʼauga ke tou fai peʼe kailoa. Ko te meʼa ʼaē ʼe tau hoko, ko te faʼahiga fai ʼaē ʼe “lelei” pea mo te faʼahiga fai ʼaē ʼe “kovi” ʼe fakalogo pe ki te potu ʼaē ʼe tou nonofo ai. Koia, ʼi te tahi fenua ko te tagata ʼaē ʼe ina puke te nima ʼo te tahi tagata ʼe ko he fakamoʼoni ʼaia ʼe nā kaumeʼa, pea ʼi te tahi ʼu fenua ʼe fakatupu kovi anai ki te faka mafola ʼo te logo ʼo te Puleʼaga.
Kae ʼe ʼi ai mo te tahi ʼu agaʼi fenua ʼe tali e te ʼu potu fenua kehekehe, pea ʼe lagi feala pe ke mulimuli kiai te kau Kilisitiano, kae ʼe maʼua ke tou aga fakaʼeteʼete ʼi te faʼahi ʼaia.
ʼAua Naʼa Koutou Fakalaka ʼi Te Tuʼakoi!
Neʼe ʼui e Sesu, logope la neʼe mole feala ke toʼo kehe tana kau tisipulo mai te malamanei, kae neʼe maʼua ke mole nātou “kau ʼi te malamanei.” (Soane 17:15, 16) Kae ʼi ʼihi temi, ʼe faigataʼa hatatou ʼiloʼi te tuʼakoi ʼaē ʼe ina fakakeheʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe pipiki moʼoni ki te malamanei ʼa Satana pea mo te ʼu faʼahiga aga ʼaē ʼe ko he ʼu agaʼi fenua pe. Ohage la ko te musika pea mo te meʼe, ʼe maʼu ʼi te ʼu fenua fuli, pea ʼi ʼihi fenua ʼe maʼuhiga ʼaupito te ʼu faʼahi ʼaia.
ʼE lagi faigafua anai hatatou fai he tonu ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia—ʼo fakatafito ki te ʼu meʼa ʼaē kua tou māhani kiai ka mole fakatafito ki te ʼu tokoni fakapotopoto ʼa te Tohi-Tapu. Ko te tēhina Siamani ko Alex neʼe hinoʼi ke ʼalu ki Sepania. ʼI tona fenua, neʼe mole faʼa leleiʼia e te hahaʼi te meʼe, kae ʼi Sepania ʼe ko he agaʼi fenua maʼuhiga. ʼI tana ʼuluaki sio ki he tēhina pea mo he tuagaʼane neʼe nā fakahoko te meʼe ʼo te fenua, neʼe punamaʼuli ʼaupito. Neʼe kovi koa te meʼe ʼaia, pe neʼe kau koa ki te ʼu meʼa ʼo te malamanei? ʼE ina maumauʼi anai koa tana ʼu pelesepeto faka Kilisitiano mo kapau ʼe ina tali te agaʼi fenua ʼaia? Neʼe mahino kia Alex, logope la neʼe kehe te musika pea mo te meʼe, kae neʼe mole faka ʼuhiga ʼe maumauʼi e te ʼu tēhina mo tuagaʼane Sepania te ʼu pelesepeto faka Kilisitiano. Neʼe punamaʼuli ʼuhi pe ko te ʼu kehekehe ʼo tona fenua pea mo te fenua ʼaia.
Kae ko te tēhina ko Emilio ʼaē ʼe ina leleiʼia te ʼu meʼe fakafenua ʼo Sepania, ʼe ina fakamoʼoni ʼe feala ke fakatupu tuʼutāmaki te faʼahi ʼaia. ʼE ina ʼui fēnei: “Neʼe ʼau fakatokagaʼi, ʼe lahi te ʼu meʼe ʼaē ʼe tonu ai ke feōvi te tagata mo te fafine. ʼE ʼau selipatea, pea ʼe mahino kia ʼau ko te meʼe ʼaia ʼe feala ke tupu ʼaki ai he manako ʼa he tahi ia nāua. ʼI ʼihi temi, ko te meʼe ʼaia ʼe ko he takuʼaki ke kita fakahā takita manako kia ia ʼaē ʼe kita meʼe mo ia. ʼE feala ke puipui tatou mo kapau ʼe tou vakaʼi peʼe lelei te musika pea mo tou faiga ke ʼaua naʼa tou fakaōvi fau ki te tagata peʼe ko te fafine ʼaē ʼe kita meʼe mo ia. Kae ʼe ʼau tala fakahagatonu atu, ka ʼolo te ʼu tēhina pea mo te ʼu tuagaʼane selipatea ʼo memeʼe, ʼe faigataʼa hanatou taupau te ʼu aga faka Kilisitiano.”
ʼE mahino papau ia, ʼe mole tou fia fakaʼaogaʼi tatatou ʼu agaʼi fenua ohage ko he ʼu takuʼaki ke tou fai te ʼu aga ʼa te malamanei. Ko te hiva pea mo te meʼe neʼe maʼuhiga ʼi te ʼu agaʼi fenua ʼa te kau Iselaelite, pea ʼi te temi ʼaē neʼe faka ʼāteaina ai nātou mai Esipito ʼi te Tai Kula, neʼe nātou hihiva ai pea mo memeʼe ai. (Ekesote 15:1, 20) Kae ko tanatou musika pea mo tanatou meʼe neʼe mole tatau mo te hahaʼi pagani ʼo tonatou temi.
Kae meʼa fakaʼofaʼofa foki, heʼe ʼi tanatou talitali kia Moisese ke liliu mai te Moʼuga ko Sinai, neʼe mole lotoʼutaki te kau Iselaelite, pea neʼe nātou faʼu te pipi aulo, pea ʼi tanatou ʼosi kakai pea mo ʼiʼinu, neʼe “nātou tutuʼu ake ʼo fakafiafia.” (Ekesote 32:1-6) ʼI te logo ʼa Moisese pea mo Sosue ki tanatou hiva, neʼe nā tuʼania atu aipe pe koteā te meʼa ʼaē neʼe hoko. (Ekesote 32:17, 18) Neʼe kua fakalaka te kau Iselaelite ʼi te “tuʼakoi,” pea ko tanatou faʼahiga hiva pea mo tanatou faʼahiga meʼe neʼe kua hā ai te ʼu agaʼi fenua ʼa te hahaʼi pagani.
ʼO toe feiā aipe ia ʼaho nei, ʼe lagi tali e te hahaʼi ʼo totatou kolo te musika pea mo te meʼe, pea ʼe mole fakatupu tūkia ki ʼihi. Kae kapau ʼe fakapōpōʼuli te faʼahi ʼaē ʼe koutou meʼe ai, pea ʼe fakaʼaogaʼi ai te ʼu hila lanu kehekehe, mo he faʼahiga musika ʼe mole māhani kiai te hahaʼi, pea ko te meʼe ʼaē neʼe lagi tau mo feʼauga kua liliu ia ko he faʼahiga aga ʼa te malamanei. ʼE feala pe ke kita ʼui, “ ʼe feiā tamatou agaʼi fenua.” Neʼe fakaʼaogaʼi e Alone te takuʼaki ʼaia ʼi tana tali ʼaē ke fai he ʼu fakafiafia pea mo he tauhi faka pagani, ʼo ina ʼui ʼe ko he “lafeti maʼa Sehova.” Kae neʼe mole lelei te takuʼaki ʼaia. Ei, neʼe ʼui ko tanatou aga neʼe ko he “meʼa fakaufiufi ʼi te lotolotoiga ʼo tonatou ʼu fili.”—Ekesote 32:5, 25.
ʼE Lelei Te ʼu Agaʼi Fenua
Ko te ʼu agaʼi fenua ʼaē ʼe mole tou faʼa māhani kiai ʼe feala ke fakapunamaʼuli kia tatou ʼi te kamata, kae ʼe mole faka ʼuhiga leva ʼe kovi fuli te ʼu agaʼi fenua. ʼAki totatou “ ʼatamai ʼaē kua akoʼi,” ʼe feala ke tou ʼiloʼi ai pe koteā te ʼu agaʼi fenua ʼaē ʼe ʼalutahi mo te ʼu pelesepeto faka Kilisitiano pea mo te ʼu agaʼi fenua ʼaē ʼe fakafeagai kiai. (Hepeleo 5:14) Kapau ʼe tou fakahā he loto ʼe fonu ʼi te ʼofa ki te kāiga, pea ʼe tou fai anai te aga ʼaē ʼe lelei mokā tou felāveʼi mo he ʼu agaʼi fenua ʼe mole kovi.
ʼI tatatou faka mafola te logo lelei ʼo te Puleʼaga ki te hahaʼi ʼo totatou telituale peʼe ʼi he tahi potu, ko tatatou manatu fakapotopoto ʼo ʼuhiga mo te ʼu agaʼi fenua kehekehe ʼe tokoni anai kia tatou ke tou liliu ‘ko meʼa fuli pe maʼa te hahaʼi fuli pe.’ Pea tahi ʼaē, ʼe tou mahino anai, kapau ʼe tou tali te ʼu agaʼi fenua kehekehe, pea ʼe ʼi ai anai he ʼuhiga ʼo totatou maʼuli, pea ʼe lahi age anai te ʼu meʼa ʼaē ka tou fai.
[Paki ʼo te pasina 20]
Ko te ʼu fakaʼalofa faka Kilisitiano ʼe feala ke tau mo feʼauga ʼi he ʼu ʼaluʼaga kehekehe
[Paki ʼo te pasina 23]
Ko he manatu fakapotopoto ʼo ʼuhiga mo te ʼu agaʼi fenua kehekehe ʼe feala ke ina taki ki he maʼuli ʼe lelei ʼaupito