ʼE Nātou Puipui Te Logo Lelei ʼAki Te Lao
KA LAGA e te tagata he ʼu kolo, ʼe ina toe laga foki mo he ʼu kaupā. Tāfito ʼi te temi muʼa, ko te ʼu kaupā ʼaia neʼe ko he puipui. ʼI tanatou tutuʼu ʼi te kaupā, ko te kau tagata leʼo ʼo te kolo neʼe feala ke nātou tauʼi tonatou ʼu fili ke ʼaua naʼa nātou maumauʼi te kaupā. Neʼe mole gata ʼaki pe tana puipui te hahaʼi ʼo te loto kolo, kae neʼe toe puipui foki mo te hahaʼi ʼo te ʼu kolo ʼo te ʼu tafaʼaki ʼaē neʼe nātou feholaki kiai.—2 Samuele 11:20-24; Isaia 25:12.
ʼO toe feiā aipe, neʼe laga e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova he kaupā fakatātā moʼo puipui ʼo nātou—ko he kaupā neʼe fai ʼaki te lao. Neʼe mole laga te kaupā ʼaia moʼo fakakeheʼi te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova mo te hahaʼi, he kua ʼiloʼi e te hahaʼi ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼe nātou fia felogoi mo nātou, pea mo fia fai palalau mo nātou. Kae ko te kaupā ʼaia neʼe ina lagolago ki te ʼāteaina ʼo te hahaʼi fuli. Tahi ʼaē meʼa, ko te kaupā ʼaia ʼe ina puipui te fealagia ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ke nātou fakahoko faʼifaʼitaliha tanatou tauhi. (Vakaʼi ia Mateo 5:14-16.) Ko te kaupā ʼaia ʼe ina puipui tanatou faʼahiga tauhi pea mo te fealagia ʼaē ke nātou faka mafola te logo lelei ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. Koteā koa te kaupā ʼaia, pea neʼe laga feafeaʼi?
Neʼe Laga Te Kaupā ʼAki Te Lao Moʼo Puipui ʼo Nātou
Logope la ʼe gāue faʼitaliha te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi te ʼu fenua kehekehe, kae neʼe fakafihiʼi nātou ʼi ʼihi fenua, ka mole hona tupuʼaga moʼoni. ʼI te temi ʼaē neʼe fakafeagai ai te hahaʼi ki te fealagia ʼaē ke nātou fakatahitahi pea mo fai faka mafola ʼi te ʼu ʼapi, neʼe nātou fakatokatoka te fihifihia ʼaia ʼo nātou fakaʼaogaʼi te lao. Neʼe lauʼi afe te ʼu faifakamāu ʼaē neʼe fai ki te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi te malamanei katoa.a Neʼe mole mālo tuʼumaʼu te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi te ʼu fakamāu ʼaia. Kae kapau neʼe fakafeagai kia nātou te ʼu telepinale fakakolo, pea ʼi te agamāhani neʼe nātou ʼolo ki te ʼu telepinale lalahi. Neʼe koteā koa tona ʼu fua?
Lolotoga te 20 sēkulō, ko te ʼu fakamāu ʼaē neʼe mālo ai te kau Fakamoʼoni, neʼe liliu ko he ʼu faʼifaʼitakiʼaga neʼe fakaʼaogaʼi ʼi te tahi ʼu fakamāu ʼaē neʼe fai ki muli age. Ohage ko te ʼu piliki peʼe ko te ʼu maka ʼaē ʼe nātou faʼufaʼu te kaupā, ko te ʼu mālo ʼaia ʼi te faʼahi ʼo te lao neʼe liliu ko he kaupā moʼo nātou puipui. ʼI tanatou fakaʼaogaʼi te kaupā fakatātā ʼaia, neʼe haga faiga aipe te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova moʼo fakatuʼu te ʼāteaina faka lotu pea mo fakahoko tanatou tauhi.
Ohage la, ko te faifakamāu ʼa Murdock ʼaē neʼe fakafeagai ki te puleʼaga ʼo Pennsylvanie, ʼaē neʼe fakatuʼutuʼu e te Telepinale Māʼoluga ʼo Amelika ʼi te ʼaho 3 ʼo Maio 1943. ʼI te faifakamāu ʼaia, neʼe lagaʼi te fehuʼi ʼaenī: ʼE maʼua koa ki te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ke nātou maʼu he pepa ʼe ina faka fealagia anai kia nātou ke nātou fakatau tanatou ʼu tohi lotu? Neʼe haga tala aipe e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, ʼe mole tonu ke fakamaʼua te faʼahi ʼaia kia nātou. Ko tanatou gāue fai faka mafola ʼe mole ko he gāue faifakatau, pea ʼe mole he temi neʼe nātou fai ai te faʼahi ʼaia. ʼE mole nātou fakatuʼutuʼu ke nātou maʼu falā, kae ʼe nātou faka mafola te logo lelei. (Mateo 10:8; 2 Kolonito 2:17) ʼI te tonu ʼaē neʼe fai ʼi te faifakamāu ʼo Murdock, neʼe lagolago te telepinale ki te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, ʼo ina ʼui ʼe ko he fakafeagai ki te lao mo kapau ʼe kita fakamaʼua ki te kau Fakamoʼoni ke nātou totogi he faʼahiga tukuhau ke feala hanatou tufa tanatou ʼu tohi.b Ko te tonu ʼaia neʼe liliu ko he faʼifaʼitakiʼaga maʼuhiga, pea talu mai ai, neʼe tau fakaʼaogaʼi e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova te tonu ʼaia mokā neʼe ʼaoga ʼi te telepinale. Ko te tonu ʼo ʼuhiga mo te faifakamāu ʼa Murdock, neʼe liliu ko he piliki maʼuhiga ʼo te kaupā fakatātā ʼaē ʼe ina puipui tatou ʼi te faʼahi ʼo te lao.
Ko te ʼu faifakamāu ʼaia, neʼe ʼaoga ʼaupito moʼo puipui te ʼāteaina faka lotu ʼa te hahaʼi fuli. ʼO ʼuhiga mo te gāue lahi ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova moʼo taupau te ʼāteaina ʼa te hahaʼi ʼi Amelika, neʼe ʼui fēnei e te nusipepa University of Cincinnati Law Review: “ ʼE maʼuhiga ʼaupito te gāue ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ki te fakahaʼele ki muʼa ʼo te lao, pea tāfito te fakalahi ʼo te ʼu lao ʼaē ʼe nātou puipui te faiakonaki pea mo te lotu.”
ʼE Fakamālohiʼi Te Kaupā
Ko te ʼu faifakamāu fuli ʼaē ʼe tou mālo ai, ʼe ina toe fakaʼāsili mālohi te kaupā fakatātā. Koʼeni he ʼu tonu neʼe fai ʼi te ʼu taʼu 1990 ʼaenī, pea neʼe fua lelei ki te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, pea mo te tahi ʼu hahaʼi ʼaē ʼe nātou manako ki te ʼāteaina ʼi te malamanei katoa.
Ko Heleni. ʼI te ʼaho 25 ʼo Maio 1993, ko te Telepinale Eulopa ʼo te maʼuli faʼitaliha ʼa te tagata, neʼe lagolago ki te ʼāteaina ʼo te tagata Keleka ke ina akoʼi ki te hahaʼi tana lotu. Ko te faifakamāu ʼaia neʼe fai kia Minos Kokkinakis, ko te tagata neʼe kua taʼu 84. ʼI tona ʼuhiga Fakamoʼoni ʼa Sehova, neʼe puke tuʼa 60 tupu ia Kokkinakis talu mai te taʼu 1938, pea neʼe fakamāuʼi tuʼa 18 ʼi te ʼu telepinale Keleka, pea neʼe nofo ia taʼu e ono tupu ʼi te fale pilisoni. Neʼe fakatūʼa tāfito ia ia ʼi te ʼu taʼu 1930, he neʼe fai ai te lao faka Keleka ʼaē neʼe ina tapuʼi te fai faka mafola—ko te lao ʼaia ʼaē neʼe tupu ai te puke ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼe toko 20 000 mai te taʼu 1938 ki te taʼu 1992. Neʼe ʼui e te Telepinale ʼo Eulopa, ko te puleʼaga Keleka neʼe ina maumauʼi te ʼāteaina faka lotu ʼo Kokkinakis, pea neʼe ina fakamaʼua kia nātou ke nātou huʼi te 14 400 tola kia ia. ʼI te tonu ʼaē neʼe fai ai, neʼe ʼui e te Telepinale ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼe ko he “lotu kua ʼiloa.”—Vakaʼi Te Tule Leʼo ʼo te ʼaho 1 ʼo Sepetepeli 1993, ʼi te pasina 27 ki te 31.
Ko Mekesike. ʼI te ʼaho 16 ʼo Sūlio 1992, neʼe fai te fakatuʼutuʼu maʼuhiga moʼo puipui te ʼāteaina faka lotu ʼa te hahaʼi ʼi Mekesike. ʼI te ʼaho ʼaia, neʼe fakatuʼutuʼu Te Lao Ki Te ʼu Kautahi Faka Lotu Pea Mo Te Tauhi Faʼitaliha. ʼAki te lao ʼaia, ʼe feala ke fakamoʼoni te lao ki he lotu mo kapau ʼe ina kole te pepa ʼo te lao ʼaia. ʼI muʼa atu, ohage ko te tahi ʼu lotu ʼo te fenua, neʼe ʼi ai te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, kae neʼe mole fakamoʼoni te lao kia nātou. ʼI te ʼaho 13 ʼo ʼApelili 1993, neʼe kole e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova te pepa ʼaia. Meʼa fakafiafia foki, he ʼi te ʼaho 7 ʼo Maio 1993, neʼe fakamoʼoni kia nātou te lao ki tonatou higoa La Torre del Vigía, A. R., pea mo Los Testigos de Jehová en México, A. R., ko te ʼu higoa ʼaia e lua ʼe nā faka ʼuhiga ki he ʼu kautahi faka lotu.—Vakaʼi te Réveillez-vous! ʼo te ʼaho 22 ʼo Sūlio 1994, ʼi te pasina 12 ki te 14.
Ko Pelesile. ʼI Novepeli ʼo te taʼu 1990, ko te Institut national dʼassurance sociale (INAS) ʼo Pelesile, neʼe ina ʼui ki te filiale ʼo te Sosiete Watch Tower, ko te ʼu minisi ʼaē ʼe gāue ʼi te ʼu Petele (ko te higoa ʼaia ʼo te ʼu filiale ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova) ʼe mole kei faka ʼuhiga anai ko he ʼu minisi faka lotu, pea ʼe tonu anai ke nātou mulimuli ki te ʼu lao ʼo te puleʼaga ʼo Pelesile ʼo ʼuhiga mo te gāue. Neʼe fakafeagai te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ki te tonu ʼaia. ʼI te ʼaho 7 ʼo Sūnio 1996, Ko Te Tagata Fai Tokoni Fakamāu ʼo Te Pilō ʼo Te Avoka Tāfito ʼo Pelesile, neʼe ina fai he tonu neʼe lagolago ki te ʼuhiga minisi faka lotu ʼo nātou ʼaē ʼe gāue ʼi te ʼu Petele, ʼo ina ʼui ʼe mole ko he ʼu hahaʼi ʼe totogi tanatou gāue.
Ko Saponia. ʼI te ʼaho 8 ʼo Malesio 1996, ko te Telepinale Lahi ʼo Saponia neʼe ina fai he tonu maʼuhiga ʼo ʼuhiga mo te akoʼi pea mo te faʼitaliha ʼa te hahaʼi ʼi te faʼahi ʼo te lotu—pea neʼe fua lelei ki te hahaʼi fuli ʼi Saponia. Ko nātou fuli ʼaē neʼe kau ʼi te Telepinale ʼaia, neʼe nātou ʼui, ko te Faleako technique mo industriel ʼo Kobe neʼe ina maumauʼi te lao ʼi tana kapu ia Kunihito Kobayashi ʼuhi ko tana mole fia ako te kalate. Ko te ʼuluaki fai ʼaia e te Telepinale Lahi, he tonu ʼe fakatafito ki te ʼāteaina faka lotu ʼaē ʼe tohi ʼi te lao faka Saponia. ʼI tana mulimuli ki tona leʼo ʼo loto ʼaē neʼe akoʼi ʼaki te Tohi-Tapu, neʼe mahino ki te tūpulaga Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼaia, ko te faigaoʼi ʼaia ʼe mole ʼalutahi mo te ʼu pelesepeto ʼo te Tohi-Tapu ohage la ko Isaia 2:4, ʼaē ʼe ʼui ai: “ ʼE nātou tuki anai tanatou ʼu heletā ko he ʼu huo fuli kele pea mo tanatou ʼu tao ko he ʼu pipi moʼo pakimaga. ʼE mole hiki anai te heletā ʼa he puleʼaga ki he tahi puleʼaga, pea ʼe mole nātou toe ako anai te tau.” Ko te tonu ʼaia neʼe liliu ko he faʼifaʼitakiʼaga ki te ʼu faifakamāu ʼaē neʼe fai ki muli age.—Vakaʼi Te Tule Leʼo ʼo te ʼaho 1 ʼo Novepeli 1996, ʼi te pasina 19 ki te 21.
ʼI te ʼaho 9 ʼo Fepualio 1998, ko te Telepinale Lahi ʼo Tokio neʼe ina fai te tahi tonu maʼuhiga ki te fenua katoa, ʼo ina lagolago ki te fafine Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼe higoa ko Misae Takeda, he neʼe fakafisi ki he faitoʼo neʼe fakafeagai ki te fakatotonu faka Tohi-Tapu ʼaē ke tou ‘fakamamaʼo mai te toto.’ (Gāue 15:28, 29) Neʼe fakaaʼu te fakamāu ʼaia ki te Telepinale Māʼoluga ʼo Saponia, pea mole heʼeki tou ʼiloʼi peʼe ina lagolago anai ki te tonu ʼaē kua fai e te Telepinale Lahi.
Ko Philippines. ʼI te tonu ʼaē neʼe fai ʼi te ʼaho 1 ʼo Malesio 1993, neʼe lagolago te Telepinale Lahi ʼo Philippines ki te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi te fakamāu ʼaē neʼe fai ki he ʼu tūpulaga Fakamoʼoni neʼe kapu mai tonatou faleako, he neʼe nātou fakafisi ʼaki he aga fakaʼapaʼapa ki te tauhi ki te fuka ʼo te fenua.
Ko te ʼu faifakamāu fuli ʼaē ʼe tou mālo ai, ʼe hage ko he ʼu piliki ʼe nātou fakamālohiʼi te kaupā ʼo te lao ʼaē ʼe ina puipui te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova pea mo te hahaʼi fuli.
Tou Taupau Te Kaupā Ke Tologa
ʼE fakamoʼoni te lao ki te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ia fenua e 153, ʼo nātou maʼu ai te faʼitaliha ʼi te faʼahi ʼo te lotu, ohage ko te tahi ʼu lotu. ʼI te ʼosi fakatagaʼi ʼo nātou pea mo tapuʼi ʼo tanatou gāue lolotoga ni ʼu taʼu ʼi te Eulopa ʼo te Potu Hahake pea mo te Lusia ʼāfea, kua fakamoʼoni e te lao ki te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi te ʼu fenua ohage la ko Albanie, Biélorussie, mo te Lepupilika Tchèque, mo Géorgie, mo Hongrie, mo Kazakhstan, mo Kyrgyzstan, mo Roumanie, pea mo Slovaquie. Kae ʼi ʼihi fenua ia ʼaho nei, ʼo kau ai mo he ʼu fenua ʼo te Eulopa ʼo te Potu Hihifo ʼaē kua fualoa tanatou fakatuʼutuʼu he ʼu lao ʼo ʼuhiga mo te lotu, ʼe fakafihiʼi mālohi te ʼāteaina ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. Ko te kau fakafeagai ʼe nātou faiga mālohi ke nātou ‘fakaʼaogaʼi te lao moʼo fakamamahiʼi’ te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. (Pesalemo 94:20) ʼE tali feafeaʼi e te kau Fakamoʼoni?c
ʼE fia fakalogo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ki te ʼu puleʼaga, kae ʼe nātou toe loto foki ke nātou fakahoko faʼitaliha tanatou tauhi. ʼE nātou tui papau, ʼe mole nātou fakalogo anai, mo kapau ʼe fia tāʼofi nātou e te ʼu lao peʼe ko te ʼu faifakamāu ke ʼaua naʼa nātou fakalogo ki te ʼu fakatotonu ʼa te ʼAtua—ʼo kau ai mo te fakatotonu ʼaē ke nātou faka mafola te logo lelei. (Maleko 13:10) Kapau ʼe mole feala he fakatokatoka ʼo te faʼahi ʼaia ʼi te tokalelei, pea ʼe fakaʼaogaʼi mālohi anai e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova te ʼu telepinale, ʼo nātou fakaʼaogaʼi te ʼu fakatuʼutuʼu fuli ʼo te lao moʼo puipui ʼo nātou, ke hoko atu tanatou tauhi ʼaē neʼe fakagafua age e te ʼAtua ke nātou fai. ʼE falala mālohi te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ki te fakapapau ʼaenī ʼa te ʼAtua: “Ko te mahafu tau fuli ʼaē ka faʼu anai moʼo fakafeagai kia te koe, ʼe mole anai hona fua.”—Isaia 54:17.
[Nota ʼi te lalo pasina]
a Kapau ʼe koutou fia maʼu he fakamatala katoa ʼo ʼuhiga mo te ʼu fakamāu ʼaē neʼe kau ai te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, koutou vakaʼi te kapite 30 ʼo te tohi Fakafalani Les Témoins de Jéhovah : Prédicateurs du Royaume de Dieu, ʼaē neʼe tā e te Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
b ʼI te tonu ʼaē neʼe fai ʼo ʼuhiga mo te faifakamāu ʼo Murdock, neʼe fetogi e te Telepinale Māʼoluga te tonu ʼaē neʼe ina fai ʼi te fakamāu ʼo Jones ʼaē neʼe fakafeagai ki te kolo ʼo Opelika. ʼI te faifakamāu ʼo Jones, ʼi te taʼu 1942, neʼe lagolago te Telepinale Māʼoluga ki te tonu ʼaē neʼe fai e te telepinale veliveli ke ina tauteaʼi ia Rosco Jones, te Fakamoʼoni ʼa Sehova, he neʼe ina tufa he ʼu tohi ʼi te ʼu ala ʼo Opelika, ʼi Alabama, kae neʼe mole ina totogi he pepa fakagafua.
c Vakaʼi te ʼu alatike “ ʼE Fehiʼaʼinaʼi Nātou ʼUhi Ko Tanatou Tui” pea mo “Tou Fakamahino Tatatou Tui,” ʼi te pasina 8 ki te 18.
[Talanoa ʼo te pasina 21]
ʼE Puipui Te ʼĀteaina ʼa Te Kau Fakamoʼoni ʼa Sehova
Ko te fakatagaʼi ʼo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, neʼe tupu ʼaki ai tonatou ʼave ki te ʼu tuʼi fakamāu pea mo te kau ofisie ʼo te ʼu puleʼaga ʼi te kele katoa. (Luka 21:12, 13) Neʼe mole fakameʼameʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi tanatou faiga ʼaē ke nātou maʼu te ʼāteaina ʼaki te lao. Ko te ʼu faifakamāu ʼaē neʼe nātou mālo ai ʼi te ʼu fenua kehekehe, neʼe ko he ʼu tokoni ke maʼu e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova te ʼāteaina, ʼo kau ai mo te fealagia ʼaē:
◻ ke nātou fai faka mafola ʼi te ʼu ʼapi ʼo mole faka tuʼakoi tanatou gāue ohage ko te gāue ʼa te ʼu tagata faifakatau—Ko Murdock ʼaē neʼe fakafeagai ki te puleʼaga ʼo Pennsylvanie, Telepinale Māʼoluga ʼo Amelika (1943); ko Kokkinakis ʼaē neʼe fakafeagai ki Heleni, Telepinale Eulopa ʼo te Maʼuli Faʼitaliha ʼo te Tagata (TEMFT) (1990).
◻ ke nātou fakatahitahi faʼifaʼitaliha moʼo fai tanatou tauhi—Ko Manoussakis pea mo ʼihi ʼaē neʼe fakafeagai ki Heleni, (TEMFT) (1996).
◻ ke nātou fakatotonu peʼe feala hanatou fakaʼapaʼapa ki te fuka ʼo te fenua ka mole nātou maumauʼi tonatou leʼo ʼo loto—Académie de Virginie occidentale contre Barnette, Telepinale Māʼoluga ʼo Amelika (1943); Telepinale Māʼoluga ʼo Philippines (1993); Telepinale Māʼoluga ʼo Initia (1986).
◻ ke nātou fakafisi ki te solia, ʼaē ʼe ina maumauʼi tonatou leʼo ʼo loto faka Kilisitiano—Ko Georgiadis ʼaē neʼe fakafeagai ki Heleni, TEMFT (1997).
◻ ke nātou fili he ʼu faitoʼo ʼe mole fakafeagai ki tonatou leʼo ʼo loto—Ko Malette ʼaē neʼe fakafeagai kia Shulman, Ontario, Kanata, Cour dʼappel (1990); ko te Watch Tower ʼaē neʼe fakafeagai ki te E.L.A., Telepinale Māʼoluga, San Juan, Puerto Rico (1995); ko Fosmire ʼaē neʼe fakafeagai kia Nicoleau, New York, Amelika, Cour dʼappel (1990).
◻ ke nātou akoʼi ki tanatou fānau tanatou ʼu akonaki ʼaē ʼe fakatafito ki te Tohi-Tapu, tatau aipe peʼe fakafihiʼi te ʼu akonaki ʼaia mokā mavete he taumatuʼa pea mo vakavakaʼi e te ʼu mātuʼa pe ko ai ʼaē ka ina taupau anai te fānau—Ko St-Laurent ʼaē neʼe fakafeagai kia Soucy, Telepinale Māʼoluga ʼo Kanata (1997); ko Hoffmann ʼaē neʼe fakafeagai ki Otilisia, TEMFT (1993).
◻ ke nātou maʼu pea mo fakahaʼele he ʼu pilō gāue ʼe mole fakamaʼua kiai he ʼu tukuhau, ohage ko te tahi ʼu kautahi ʼaē ʼe fakamoʼoni kiai te lao ʼe ko he ʼu kautahi faka lotu—Ko te hahaʼi ʼaē neʼe fakafeagai kia Haring, New York, U.S.A., Cour dʼappel (1960).
◻ ke mole fakamaʼua he ʼu tukuhau kia nātou ʼaē ʼe gāue temi katoa maʼa te lotu, ohage ko te kau minisi lotu ʼo te tahi ʼu lotu.—Institut national dʼassurance sociale ʼo Pelesile, (1996).
[Paki ʼo te pasina 20]
Ko Minos Kokkinakis mo tona ʼohoana
[Paki ʼo te pasina 20]
Ko Kunihito Kobayashi
[Haʼuʼaga ʼo te paki pasina 19]
The Complete Encyclopedia of Illustration/J. G. Heck