ʼE Tali Te Tohi-Tapu Ki Te ʼu Fehuʼi Maʼuhiga

ʼE ʼAOGA koa te Tohi-Tapu ia ʼaho nei? Ke tou ʼio kiai, ʼe mahino ia ʼe tonu ke foaki e te tohi ʼāfea ʼaia ki tana kau lautohi, he takitaki ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe nātou fia ʼiloʼi pea mo ʼaoga kia nātou. ʼE foaki koa e te Tohi-Tapu he ʼu tokoni lelei ʼo ʼuhiga mo te ʼu faʼahi ʼaē ʼe maʼuhiga ʼaupito ʼi te mālama ʼo te temi ʼaenī?

Tou fakasiosio te ʼu fehuʼi e lua ʼe fai ʼi te temi nei. ʼE tou vakavakaʼi anai te meʼa ʼaē ʼe ʼui e te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te ʼu faʼahi ʼaia.

He Koʼe Koa ʼe Fakagafua e Te ʼAtua Te ʼu Mamahi?

Ia ʼaho nei, ʼi te sio ʼa te hahaʼi ki te ʼaluʼaga ʼo te malamanei, ʼe feʼekeʼaki fēnei te tokolahi: He koʼe koa ʼe fakagafua e te ʼAtua ke maʼuli mamahi te hahaʼi ʼaē ʼe agalelei? ʼE tou mahino pe koʼe ʼe fai e te hahaʼi te fehuʼi ʼaia, heʼe fakaʼāsili te maʼuli mamahi ʼo te hahaʼi ʼuhi ko te ʼu fai fakapō, mo te aga fakahehema, mo te fakapogi ʼo te hahaʼi ʼo he faʼahiga lanu, mo te ʼu tuʼutāmaki, pea mo ʼihi ʼatu meʼa.

Ohage la, ʼi Sūnio ʼo te taʼu 1998, neʼe fakaʼī te saliote afi ʼi te ʼalesō, ʼi te potu noleto ʼo Siamani, ʼo mamate ai te toko teau tupu hahaʼi. Māʼia mo te kau tōketā pea mo te ʼu tagata tamate afi ʼaē kua māhani ʼi te ʼu meʼa ʼaia, ʼaē kua lagi sio ki he kau lāvevea pea mo he kau mate, neʼe nātou punamaʼuli ʼi te lahi ʼo te kau mātea. Neʼe fehuʼi fēnei e te ʼēpikopō ʼo te ’Ēkelesia Polotesita: “Ê ʼAtua, he koʼe koa neʼe hoko te meʼa ʼaenī?” Neʼe mole he tali ʼa te ʼēpikopō ki te fehuʼi ʼaia.

ʼI te agamāhani, ka hoko he ʼu meʼa fakatupu lotomamahi ki te hahaʼi agalelei, kae mole hona tupuʼaga, pea ʼe tupu ai hanatou loto fītaʼa. ʼO ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia, ʼe feala ke ʼaoga te Tohi-Tapu heʼe ina fakamahino mai pe koʼe ʼe maʼuli mamahi te hahaʼi agalelei.

ʼI te temi ʼaē neʼe fakatupu ai e Sehova ʼAtua te kele pea mo ʼana meʼa fuli, neʼe mole ina fakatuʼutuʼu ke maʼuli tuʼania te hahaʼi ʼuhi ko te agakovi pea mo te ʼu mamahi. He koʼe ʼe feala ke tou tui ki te faʼahi ʼaia? Heʼe ʼi tana mamata ki te ʼu meʼa ʼaē neʼe ina fakatupu, “neʼe sio ai te ʼAtua kia meʼa fuli neʼe ina fai pea koʼeni ko te ʼu meʼa ʼaia neʼe lelei ʼaupito.” (Senesi 1:​31) Koutou fai kia koutou te fehuʼi ʼaenī, ‘Kapau ʼe ʼau sio ki he meʼa ʼe kovi, ʼe ʼau ʼui anai koa ʼe ko he meʼa ʼe “lelei ʼaupito”?’ Kailoa ia! ʼO toe feiā pe, neʼe ʼui e te ʼAtua ko meʼa fuli ʼe “lelei ʼaupito,” he neʼe mole he meʼa ʼe kovi ʼi te kele. Kae neʼe kamata ʼanafea te agakovi pea neʼe kamata feafeaʼi?

Neʼe mole fualoa ʼi te ʼosi fakatupu ʼo totatou ʼu ʼuluaki mātuʼa, ia Atama mo Eva, ko te laumālie mālohi neʼe fakaōvi age ki te fafine, pea ina fakafihiʼi te moʼoni ʼa Sehova pea mo te faitotonu ʼo tana pule faʼifaʼitaliha. (Senesi 3:​1-5) Ko te laumālie ʼaia, ia Satana te Tevolo, neʼe ina toe lau foki ʼe mole he tahi ʼe nofo agatonu anai ki te ʼAtua mokā hoko ki ai he ʼu meʼa fakatupu mamahi. (Sopo 2:​1-5) Neʼe koteā ʼaē neʼe fai e Sehova ʼi te lakaga ʼaia? Neʼe ina tuku he temi loaloaga ke hā lelei ai ʼe mole feala ke fua lelei te takitaki ʼa te tagata mokā mole fakalogo kia te ia. (Selemia 10:23) Kapau ʼe mole fakalogo te hahaʼi ki te ʼu lao pea mo te ʼu pelesepeto ʼa te ʼAtua, pea ko tona fua ʼe ko te agahala, ʼo hoko ai mo te ʼu malaʼia. (Tagata Tānaki 8:9; 1 Soane 3:4) Logope la te ʼu ʼaluʼaga fakaloto mamahi ʼaia, kae ʼe ʼiloʼi e Sehova ʼe nofo agatonu anai ʼihi hahaʼi kia te ia.

Kua hili kiai taʼu e 6 000 tupu talu mai te talagataʼa ʼi Eteni ʼaē neʼe tupu ai te malaʼia. Kua fualoa fau koa? ʼI te ʼu sēkulō ki muʼa atu, neʼe feala ke fakaʼauha e Sehova ia Satana pea mo te hahaʼi ʼaē neʼe lagolago kia ia. Kae neʼe mole lelei age koa la hana talitali ke hā lelei ko te pule ʼa Sehova ʼi te ʼatulaulau ʼe faitotonu pea ʼe nofo agatonu anai te hahaʼi kia te ia? ʼE mole fai feiā koa la ʼi te ʼu faifakamāu ʼo te temi ʼaenī, ʼe tonu ke hili ni ʼu taʼu ke ʼiloʼi ai e te telepinale pe ko ai ʼaē ʼe moʼoni pea ko ai ʼaē ʼe loi?

ʼUhi ko te maʼuhiga ʼo te ʼu fehuʼi ʼaē neʼe lagaʼi ʼo ʼuhiga mo te pule faʼitaliha ʼa Sehova ʼi te ʼatulaulau pea mo te nofo agatonu ʼa te hahaʼi, neʼe agapoto te ʼAtua ʼi tana tuku ke hili he temi loaloaga! ʼI te temi nei, ʼe tou sio lelei ai ki te meʼa ʼaē ʼe hoko mokā mole tokagaʼi e te hahaʼi te ʼu lao ʼa te ʼAtua pea mokā nātou takitaki e nātou totonu tonatou maʼuli. Ko tona fua ʼe ko te mafola lahi ʼo te agakovi. Pea ʼe ko te tupuʼaga la ʼaia ʼo te maʼuli mamahi ia ʼaho nei ʼo te tokolahi ʼi te hahaʼi agalelei.

Kae meʼa fakafiafia foki, heʼe fakahā mai e te Folafola ʼa te ʼAtua ʼe fakagata anai te agakovi. ʼI tona fakahagatonu, kua ōvi mai te temi ʼaē ka pulihi ai e Sehova te kovi pea mo te kau agakovi. ʼE ʼui fēnei ia Tāʼaga Lea 2⁠:22: “ ʼO ʼuhiga mo te hahaʼi agakovi, ʼe toʼo anai ia nātou ʼi te kele; pea ki te hahaʼi kākā ʼe taʼaki anai nātou mai ai.” ʼI te tahi faʼahi, ko nātou ʼaē ʼe nonofo agatonu ki te ʼAtua ʼe feala hanatou talitali ki te temi, ʼaē kua vave hoko mai, ʼaē ka “mole toe mau anai te mate. E mole toe mau anai he putu, pe ko he lauga, pe ko he mamahi.”​—Apokalipesi 21:4.

Koia ʼe fakamahino lelei mai e te Tohi-Tapu pe koʼe ʼe maʼuli mamahi te hahaʼi agalelei. ʼE ina toe fakapapau mai kua vave hoko mai te temi ʼaē ka fakagata ai te agakovi pea mo te mamahi. ʼAki te ʼu fihifihia ʼaē ʼe hoko ʼi totatou maʼuli ʼi te temi nei, ʼe tonu ke tou maʼu he tali ki te tahi fehuʼi maʼuhiga.

Koteā Te ʼUhiga ʼo Te Maʼuli?

Ia ʼaho nei, kua faiga tāfito te hahaʼi ke nātou mahino ki te faka ʼuhiga ʼo te maʼuli. Tokolahi ʼe nātou feʼekeʼaki fēnei, ‘He koʼe ʼe ʼau maʼuli? Koteā ʼaē ʼe tonu ke ʼau fai ke ʼi ai he ʼuhiga ʼo toku maʼuli?’ ʼE nātou fai te ʼu fehuʼi ʼaia heʼe hoko kia nātou te ʼu ʼaluʼaga kehekehe.

ʼE feala ki he tahi ke hoko he tuʼutāmaki ʼi tona maʼuli. Ohage la, ʼi te kamata ʼo te taʼu 1998, neʼe kaihaʼa pea neʼe matehi te kiʼi taʼahine ʼe taʼu 12 ʼi Bavière, ʼi Siamani. Hili kiai te taʼu katoa, pea ʼui e tana faʼe, ʼi te ʼaho fuli pe ʼe ina fia ʼiloʼi pe koteā te ʼuhiga ʼo te maʼuli​—kae ʼe mole ina maʼu he tali kiai. ʼE toe feiā mo te kau tūpulaga, ʼe nātou fia ʼiloʼi pe koteā te ʼuhiga ʼo te maʼuli. ʼE nātou fia maʼu te fīmālie, mo te fiafia, pea ke tali nātou e te hahaʼi, kae ʼe nātou lotovaivai heʼe ʼāsili te malualoi ʼa te hahaʼi pea mo te aga fakahehema. Ko ʼihi ʼe nātou fakatuʼutuʼu ʼi tonatou maʼuli ke nātou tokaga pe ki tanatou gāue, kae ʼe nātou mahino ki muli age ko te mālohi, mo te fia ʼiloa, pea mo te maʼu koloā ʼe mole tali anai ki tanatou fia mahino ʼaē pe koteā te ʼuhiga ʼo tonatou maʼuli.

Tatau aipe pe koteā ʼaē ʼe tupu ai te fia ʼiloʼi e he tahi te ʼuhiga ʼo te maʼuli, kae ʼe ʼaoga ke fai he tali lelei ki te fehuʼi ʼaia. ʼE toe ʼaoga lahi te Tohi-Tapu ki te faʼahi ʼaia. ʼE ina fakahā mai ko Sehova ʼe ʼi ai tana fakatuʼutuʼu, pea ʼe ʼi ai te ʼu tupuʼaga lelei ʼo te ʼu meʼa fuli ʼaē neʼe ina fai. Ohage la: ʼE koutou hoko laga anai koa he ʼapi? Kailoa, koteʼuhi moʼo laga he ʼapi ʼe tonu ke feʼauga takita falā moʼona laga ʼaki, pea ʼe lagi lauʼi māhina peʼe lauʼi taʼu tona laga. ʼE lagi koutou laga anai he ʼapi ke koutou nonofo ai peʼe nofoʼi e he tahi kehe. ʼE toe feiā mo Sehova. Neʼe mole gāue kinakina moʼo fakatupu te kele pea mo ʼana meʼa fuli, kae mole hona tupuʼaga, pea mo hona fakatuʼutuʼu. (Vakaʼi ia Hepeleo 3:4.) Koteā tana fakatuʼutuʼu ʼo ʼuhiga mo te kele?

ʼE ʼui e te lea faka polofeta ʼo Isaia ʼo ʼuhiga mo Sehova, ʼe ko “te ʼAtua moʼoni, ʼaē neʼe Ina faʼufaʼu te kele pea mo Ina fakatupu.” Pea ko “ia Ia ʼaē neʼe ina fakatuʼu mālohi [te kele], ia ia ʼaē neʼe mole ina fakatupu noa, neʼe ina faʼu ke nofoʼi.” (Isaia 45:18) Ei, talu mai te kua fakatupu ʼo te kele, neʼe fakatuʼutuʼu e Sehova ke nofoʼi. ʼE ʼui fēnei ia Pesalemo 115:16: “ ʼO ʼuhiga mo te lagi, ʼe ʼa Sehova te lagi, kae ko te kele neʼe ina foaki ki te ʼu foha ʼo te tagata.” Koia ʼe fakahā mai e te Tohi-Tapu neʼe fakatupu e Sehova te kele ke nofoʼi e te hahaʼi fakalogo, pea mo nātou gaohi fakaleleiʼi.​—Senesi 1:​27, 28.

Neʼe fetogi koa te fakatuʼutuʼu ʼa Sehova ʼi te agatuʼu ʼa Atama mo Eva? Kailoa. He koʼe ʼe tou faka tui ki te faʼahi ʼaia? Koutou fakatokagaʼi te manatu ʼaenī: Neʼe tohi te Tohi-Tapu ʼi te hili ʼo taʼu ʼe lauʼi afe ʼo te agatuʼu ʼaē neʼe hoko ʼi Eteni. Kapau neʼe līaki e te ʼAtua tana fakatuʼutuʼu ʼi te kamata, pea he koʼe neʼe mole ina tohi ʼi te Tohi-Tapu? Kua mahino mai kia tatou ʼe mole heʼeki fetogi tana fakatuʼutuʼu ʼo ʼuhiga mo te kele pea mo te hahaʼi.

Pea tahi ʼaē meʼa, ʼe hoko moʼoni anai te fakatuʼutuʼu ʼa Sehova. ʼAki ia Isaia, ʼe tuku mai e te ʼAtua te fakapapau ʼaenī: “Ohage pe ko te tō ifo ʼo te ʼua lahi mai te lagi, ʼo feiā aipe mo te nive, pea mole toe liliu kiai ka mole heʼeki ina fakapalapala te kele pea mo fai ke ina fakatupu pea mo fakahomo, ke feala ai ke ina foaki moʼoni te pulapula ki te tagata to pulapula pea mo te pane kia ia ʼaē ʼe kai, ʼe feiā anai taku folafola ʼaē ʼe mavae atu ʼi toku gutu. ʼE mole toe liliu mai anai kia te ʼau ka mole hona ʼu fua, kae ʼe mahino papau ia ʼe ina fai anai te meʼa ʼaē kua ʼau leleiʼia, pea ʼe lava lelei anai te meʼa ʼaē neʼe ʼau fekauʼi kiai.”​—Isaia 55:10, 11.

Koteā ʼAē ʼe Fakamaʼua Mai e Te ʼAtua Kia Tatou

ʼE feala ke tou falala ʼe fakahoko anai e te ʼAtua tana fakatuʼutuʼu ʼaē ke nofoʼi te kele ʼo talu ai e te hahaʼi fakalogo. Kapau ʼe tou fia kau ia nātou ʼaē ka nātou maʼu anai te pilivilesio ʼaē ko te maʼuli ʼo heʼegata ʼi te kele, pea ʼe tonu ke tou fai te meʼa ʼaē neʼe ʼui e te Hau poto ko Salomone: “Manavasiʼi ki te ʼAtua moʼoni pea mo taupau tana ʼu fakatotonu. He koʼena te maʼua katoa ʼo te tagata.”​—Tagata Tānaki 12:13; Soane 17:3.

Ko tatatou maʼuli ʼo mulimuli ki te fakatuʼutuʼu ʼa Sehova ʼo ʼuhiga mo te malamanei, ko tona faka ʼuhiga ke tou ʼiloʼi te ʼAtua moʼoni pea mo tou mulimuli ki tana ʼu fakatotonu ʼaē ʼe tuʼu ʼi tana Folafola Taputapu. Kapau ʼe tou fai te ʼu meʼa ʼaia ʼi te temi nei, pea ʼe tou maʼuʼuli anai ʼo heʼegata ʼi he kele kua liliu ko he palatiso, ʼe tou ako tuʼumaʼu ai he ʼu meʼa foʼou ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua pea mo te ʼu meʼa matalelei ʼaē neʼe ina fakatupu. (Luka 23:43) ʼI ʼamanaki fakafiafia ʼaupito!

Tokolahi ia nātou ʼaē neʼe nātou kumi pe koteā te ʼuhiga ʼo te maʼuli, kua nātou ako te Tohi-Tapu pea kua nātou fiafia ʼaupito ʼi te temi nei. Ohage la, ko te tama ʼe higoa ko Alfred neʼe mole ina ʼiloʼi pe koteā ʼaē ʼe tonu ke ina fai ʼi tona maʼuli. Neʼe ʼita ʼi tana sio ki te kau ʼa te lotu ki te tau, pea neʼe fehiʼa ki te malualoi pea mo te aga fakahehema ʼo te ʼu hahaʼi fai politike. Neʼe ʼalu ia Alfred ki te kau Initia ʼo Amelika ʼo te Potu Noleto, ʼi tana ʼamanaki ʼaē ke ina maʼu he fakamahino ʼo ʼuhiga mo te maʼuli, kae neʼe toe liliu lotovaivai ki Eulopa. ʼI tana mole kei maʼu hana ʼamanaki, neʼe ina fakaʼaogaʼi ai leva te toloke pea mo fakalogo te ʼu faʼahiga musika ʼe ina uga ki te agamālohi. Kae ki muli age, ko Alfred, ʼi tana ako tuʼumaʼu te Tohi-Tapu, neʼe ina ʼiloʼi ai leva te ʼuhiga moʼoni ʼo te maʼuli pea mo fiafia ai.

Ko He Mālama ʼe Feala Hatatou Falala Kiai Moʼo Takitaki ʼo Tatou

Koteā ʼaē ʼe feala ke tou ʼui ʼo ʼuhiga mo te Tohi-Tapu? ʼE ʼaoga koa ia ʼaho nei? Ei, heʼe ina tali ki te ʼu fehuʼi ʼaē ʼe tou fai ʼi te temi nei. ʼE fakamahino mai e te Tohi-Tapu neʼe mole fakatupu e te ʼAtua te agakovi pea ʼe tokoni mai ke tou fiafia ʼi totatou maʼuli. Tahi ʼaē meʼa, ʼe lahi te ʼu meʼa ʼe ʼui e te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te ʼu faʼahi ʼaē ʼe fia ʼiloʼi tāfito e te tokolahi ia ʼaho nei. ʼE talanoa te Folafola ʼa te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te ʼohoana, mo te taupau ʼo te ʼu tamaliki, mo tatatou ʼu felogoi, pea mo te ʼamanaki ki te kau mate.

Kapau mole heʼeki koutou fai te faʼahi ʼaia, pea ʼe lelei ke koutou vakavakaʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe tuʼu ʼi te Tohi-Tapu. Ka koutou mahino anai ki te maʼuhiga moʼoni ʼo tana takitaki ki tokotou maʼuli, pea ʼe koutou manatu anai ohage ko te tagata fai pesalemo ʼaē neʼe ina kumi te takitaki ʼa Sehova ʼAtua pea mo hiva fēnei: “Ko tau folafola ʼe ko he mālama taki ki toku vaʼe, pea ʼe ko he mālama ki toku ala.”​—Pesalemo 119:105.

[Paki ʼo te pasina 6]

ʼE koutou ʼiloʼi koa pe koʼe ʼe fakagafua e te ʼAtua ke maʼuli mamahi te hahaʼi agalelei?

[Paki ʼo te pasina 7]

ʼE feala ke koutou maʼu te ʼuhiga moʼoni ʼo te maʼuli