“Tau Te Tau Matalelei ʼo Te Tui”

ʼE MAHINO ia, ʼe fiafia anai he tagata solia mo kapau ʼe fakatotonu fēnei age lolotoga te temi tau: “Liliu ki tou ʼapi pea mo nofo ai muʼa lolotoga he kiʼi temi mo tou ʼohoana pea mo tou famili.”

Neʼe fai te fakatotonu ʼaia kia Ulia, te Hitite, ko te tagata solia ʼi te temi ʼo Tavite, te Hau ʼo Iselaele. Pea neʼe ko te hau totonu ʼaē neʼe ina fakaloto mālohiʼi ia ia ke toe liliu ki tona ʼapi. Kae neʼe fakafisi Ulia ki te faʼahi ʼaia. Neʼe fehuʼi age ki ai pe koʼe neʼe fakafisi, pea neʼe ʼui maʼana, ko te aleka ʼo te fuakava, ʼaē ʼe ina fakafofoga te takitaki ʼa te ʼAtua pea mo te kautau ʼo Iselaele, neʼe nātou lolotoga tau. Neʼe fehuʼi maʼana: “Pea ʼe tonu koa ke ʼau ʼalu ki toku ʼapi, ʼo kai mo ʼinu, pea mo momoe mo toku ʼohoana?” Maʼa Ulia, neʼe mole feala hana fai ia te faʼahi ʼaia ʼi te temi tau.​—2 Samuele 11⁠:​8-11.

ʼAki te aga ʼa Ulia, ʼe lagaʼi ai te ʼu fehuʼi maʼuhiga, koteʼuhi mo tatou foki ʼe tou maʼuʼuli ʼi te temi tau. ʼE ʼi ai te tau ʼe mole tatau mo te ʼu tau fakamataku fuli ʼaē neʼe hoko ʼi te ʼu fenua ʼo te malamanei. Ko te tau ʼaia, ʼe lahi age ʼi te ʼu tau faka malamanei e lua, pea ʼe koutou kau ʼi te tau ʼaia. ʼE lahi ai tona ʼu tuʼutāmaki, pea ʼe mālohi te fili. ʼI te tau ʼaia, logola ʼe mole ʼi ai he ʼu fai fana, pea ʼe mole fakapā he ʼu foʼi pulu, kae ʼe tonu ke tou tokakaga ki tatatou faʼahiga fai ʼo te tau ʼaia.

ʼI muʼa ʼo takotou kau ki te tau ʼaia, ʼe tonu ke koutou ʼiloʼi peʼe totonu te tau ʼaia, pea ʼe koutou tau ʼuhi ko teā. ʼE tau koa mo feʼauga ke koutou kau ki te tau ʼaia? Ko te fakatuʼutuʼu ʼa te tau makehe ʼaia, ʼe fakamahino lelei mai e te ʼapositolo ko Paulo ʼi tana tohi kia Timoteo: “Tau te tau matalelei ʼo te tui.” Ei, ʼi te tau ʼaia ʼe mole ko he tule mālohi ʼaē ʼe tonu ke koutou hāofaki, kae ko “te tui”​—te ʼu moʼoni faka Kilisitiano ʼaē ʼe tou maʼu ʼi te Tohi-Tapu. ʼE mahino mai, ke feala hakotou mālo ʼi te tau ʼaia, ʼe tonu ke koutou tali te ʼu moʼoni fuli ʼo “te tui.”​—1 Timoteo 6⁠:​12, MN.

Ko te tagata tau ʼaē ʼe poto, ʼe ina faigaʼi ke ina ʼiloʼi tona fili. ʼI te tau ʼaia, kua māhani te fili ʼi te ʼu agaaga ʼo te tau, mo lahi tana kau lagolago pea mo tana ʼu mahafu. Tahi ʼaē meʼa, ʼe mālohi age te fili ʼaia ʼi te tagata, ʼe kākā, mo agamālohi pea mo agakovi: ʼe ko Satana. (1 Petelo 5⁠:⁠8) Ko te ʼu mahafu tau pea mo te ʼu faiva kākā ʼa te tagata, ʼe mole honatou mālohi ki te fili ʼaia. (2 Kolonito 10⁠:⁠4) Koteā te ʼu mahafu ʼaē ʼe feala hakotou fakaʼaogaʼi ki te tau ʼaia?

Ko te ʼuluaki mahafu ʼe ko “te heletā ʼo te laumālie, ʼaē ko te Folafola ʼa te ʼAtua.” (Efeso 6⁠:​17, MN ) ʼE fakahā mai e te ʼapositolo ko Paulo te lelei ʼa te mahafu ʼaia: “Ko te folafola ʼa te ʼAtua ʼe maʼuli pea mo mālohi, pea ʼe māsila age ia ʼi te heletā mata lua fuape pea ʼe ulu ia ʼo kaku ki tana vaheʼi te nefesi pea mo te laumālie, pea mo te ʼu hokoga hui mo ʼonatou gakoʼi hui, pea ʼe ina ʼiloʼi lelei te ʼu manatu pea mo te ʼu fakatuʼutuʼu ʼo te loto.” (Hepeleo 4⁠:​12, MN ) ʼE mahino ia ʼe tonu ke tou poto pea mo tokaga lelei mokā tou fakaʼaogaʼi te mahafu māsila ʼaia, ʼaē ʼe ina lava ʼiloʼi lelei te ʼu manatu pea mo te ʼu fakatuʼutuʼu ʼo te loto ʼo he tahi.

ʼE koutou ʼiloʼi, ko he kautau ʼe feala ke nātou maʼu te ʼu mahafu ʼaē ʼe lelei ʼaupito, kae ʼe mole he ʼaoga ʼo te ʼu mahafu ʼaia mo kapau ʼe mole popoto te kau solia ʼi tona fakaʼaogaʼi. ʼO feiā mo koutou, ʼe tonu ke akoʼi koutou ke koutou popoto ʼi te fakaʼaogaʼi lelei ʼo takotou heletā. Meʼa lelei, heʼe feala ke akoʼi koutou e te ʼu hahaʼi tau faiva. Neʼe fakahigoa e Sesu te kau tagata ako tau ʼaia, ko “te tagata kaugana agatonu mo poto,” ʼaē ko tonatou maʼua ko te foaki ʼi tona temi totonu, te meʼa kai fakalaumālie, peʼe ko te faiako, ki tana kau tisipulo. (Mateo 24⁠:​45, MN ) ʼE koutou lava ʼiloʼi peʼe ko ai te kalasi ʼo te tagata kaugana ʼaia, mo kapau ʼe koutou vakaʼi tanatou ʼu faiga ʼi te faiakonaki, pea mo te ʼu fakatokaga ʼi tona temi totonu, ʼo ʼuhiga mo te ʼu gāue ʼa te fili. Kua tou ʼiloʼi papau, ko te kalasi ʼaia ʼe ko te kau fakanofo ʼaki te laumālie, ʼo te kokelekasio faka Kilisitiano ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova.​—Apokalipesi 14⁠:⁠1.

Ko te kalasi ʼaia ʼa te tagata kaugana ʼe mole gata pe ki tanatou faiakonaki. ʼE nātou maʼu te ʼu kalitate ʼaē ʼe talanoa kiai te ʼapositolo ko Paulo, ʼi tana faitohi ki te kokelekasio ʼo Tesalonika: “Nee matou agavaivai i te lotolotoga o koutou, o hage he fae e ina fakapelepele ana fanau e ina fafaga. Koia, i tomatou ofa kia koutou, nee mole gata’pe mo tamatou leleiʼia ke tuku atu kia koutou te Evaselio a te Atua, pea mo omatou mauli foki, koteuhi kua koutou liliu ko omatou ofaʼaga.” (1 Tesalonika 2⁠:​7, 8) ʼE ko te maʼua ʼa te solia Kilisitiano takitokotahi ke ina fakaʼaogaʼi te ako fakaʼofa ʼaē ʼe fai age ki ai.

Te Teu Tau Katoa

Moʼo puipui ʼo koutou, ʼe foaki atu te teu tau fakatātā. ʼE koutou maʼu anai te ʼu koga kehekehe ʼo te teu tau ʼaia ia Efeso 6⁠:​13-18. Ko he tagata solia ʼe nofo tokaga, ʼe mole ʼalu anai ki te tau mo kapau ʼe mole katoa tona teu tau peʼe kapau ʼe tonu ke toe gaohi heʼe kua maumau.

ʼE ʼaoga ki te Kilisitiano te teu tau katoa, kae ʼe ʼaoga tāfito ki ai te meʼa tali tau ʼo te tui. Koia neʼe tohi fēnei e Paulo: “Kae tāfito foki, ke koutou toʼo te meʼa tali tau lahi ʼo te tui, ʼaē ʼe feala ai anai ke koutou matehi te ʼu mahafu kakaha ʼa te agakovi.”​—Efeso 6⁠:​16, MN.

Ko te meʼa tali tau lahi, ʼaē ʼe ina lava puipui te sino katoa, ʼe ina fakatātā te lelei ʼo te tui. ʼE tonu ke koutou tui mālohi ki te takitaki ʼa Sehova, pea mo koutou tui papau ʼe hoko fuli anai tana ʼu fakapapau. ʼE tonu ke hage kia koutou kua hoko te ʼu fakapapau ʼaia. ʼAua naʼa koutou mahalohalo ki te kua vave fakaʼauha ʼo te mālama katoa ʼa Satana, mo te liliu anai ʼo te kele ko he palatiso, pea ko te hahaʼi ʼaē ʼe agatonu ki te ʼAtua, ʼe nātou maʼu anai te maʼuli haohaoa.​—Isaia 33⁠:24; 35⁠:​1, 2; Apokalipesi 19⁠:​17-21.

Kae ʼi te tau ʼaia, ʼe ʼaoga kia koutou he tahi meʼa: ko hokotou kaumeʼa. ʼI te temi tau, ʼe kita maʼu ai he ʼu kaumeʼa, heʼe ko nātou ʼaē ʼe tou kaugā tau ʼe nātou foaki mai he ʼu fakaloto mālohi pea mo tou fepuipuiʼaki, pea ʼi ʼihi temi ʼe tou fehāofakiʼaki mai te mate. Logola ʼe ʼaoga totatou ʼu kaumeʼa ke feala hatatou mālo ʼi te tau ʼaia, kae ko Sehova tāfito ʼaē ʼe tonu ke koutou kaumeʼa mo ia. Koia ʼaē ʼe fakaʼosi fēnei ai e Paulo tana lisi ʼo te teu tau, ʼo ina ʼui fēnei: “Aki ia faahiga faikole pea mo kole fuape, ke fakaʼalaʼala e te Laumalie tautou faikole ia aluaga fuli.”​—Efeso 6⁠:⁠18.

ʼE tou leleiʼia tatatou fakakaugā mo hotatou kaumeʼa lelei, pea ʼe tou faiga ke ʼi ai hotatou temi ke tou fakatahi mo ia. Ka tou palalau tuʼumaʼu mo Sehova ʼi te faikole, ʼe liliu maʼa tatou ko hotatou kaumeʼa moʼoni, ʼe tou lava falala ki ai. Neʼe fai mai te fakaloto mālohi ʼaenī e te tisipulo ko Sakopo: “Koutou fakaōvi ki te ʼAtua, pea ʼe fakaōvi atu anai kia koutou.”​—Sakopo 4⁠:​8, MN.

Te ʼu Fakatuʼutuʼu ʼa Te Fili

ʼI ʼihi temi, ko tatatou tau ʼi te mālama ʼaenī, ʼe feala ke hage ko hatatou fakalaka ʼi he malaʼe ʼe tanu ai te ʼu pulu ʼe lava paʼulu mokā tuʼu tota vaʼe kiai. ʼE lava tauʼi koutou mai te potu fuli, pea ko te fili ʼe ina tauʼi koutou ʼi te ʼu temi ʼaē ʼe mole koutou ʼamanaki kiai. Kae ʼaua naʼa galo kia koutou, ʼe foaki atu anai e Sehova ia meʼa fuli ʼaē ʼe ʼaoga moʼo puipui ʼo koutou.​—1 Kolonito 10⁠:⁠13.

Ko te fili ʼe ina lava tauʼi tatou, ʼo ina laukoviʼi te ʼu moʼoni faka Tohi-Tapu ʼaē ʼe maʼuhiga ki tatatou tui. ʼE feala ki te kau ʼaposita ke nātou fakaʼaogaʼi he ʼu palalau moʼo fakaoloolo, pea mo he ʼu manatu fakakākā moʼo fakatō ʼo koutou. Kae ʼe mole faiga e te kau ʼaposita ki he ʼu meʼa ʼe lelei maʼa koutou. ʼE ʼui fēnei ia Tāʼaga Lea 11⁠:9: “ ʼAki tona gutu, ko te ʼaposita ʼe ina maumauʼi tona tatau, kae ʼaki te ʼatamai mālama ʼe hāofaki te kau agatonu.”

ʼE koutou faihala anai mo kapau ʼe koutou manatu, ʼe tonu ke koutou fakalogo ki te kau ʼaposita peʼe koutou lau tanatou ʼu tohi ke feala hakotou fakafeagai ki tanatou ʼu akonaki. Ko tanatou ʼu faiakonaki kākā pea mo kovi, ʼe nātou lava fakatupu he tuʼutāmaki fakalaumālie pea mo maumauʼi vave takotou tui ohage ko he mahaki ʼe ina fakapopo tokotou sino. (2 Timoteo 2⁠:​16, 17) ʼE lelei ke tou faʼifaʼitaki ki te tali ʼa Sehova ki te kau ʼaposita. Neʼe ʼui fēnei e Sopo ʼo ʼuhiga mo Sehova: “ ʼE mole hū anai he ʼaposita ki ʼona muʼa.”​—Sopo 13⁠:⁠16.

Ko te fili ʼe ina lava fakaʼaogaʼi he faʼahiga kākā neʼe ʼi ai tona fua. ʼE lava tupu he ʼu fihifihia, mo kapau ko te kautau ʼe nātou mavae lolotoga te tau ʼo ʼolo ʼo fai he ʼu aga heʼeʼaoga.

Ko te ʼu kākā ʼaē ʼe feala ke tou tō gafua kiai, ʼe ko te ʼu fakafiafia ʼo te mālama, ohage ko te ʼu ʼata heʼeʼaoga ʼo te sinema mo te televisio, pea mo te ʼu musika heʼeʼaoga. Ko ʼihi ʼe nātou ʼui ʼe mole hona fua kovi kia nātou tanatou sioʼi te ʼu ʼata pea mo te ʼu tohi ʼaē ʼe hā ai te ʼu felāveʼi fakasino heʼeʼaoga. Kae neʼe ʼui fēnei e te tagata neʼe ina sioʼi tuʼumaʼu te ʼu ʼata neʼe hā lelei ai te ʼu felāveʼi fakasino heʼeʼaoga: “ ʼE mole koutou galoʼi te ʼu felāveʼi fakasino ʼaia, pea ka koutou manatu tuʼumaʼu kiai pea ʼe koutou fia fakahoko te ʼu meʼa ʼaia neʼe koutou sio kiai . . . Ka koutou sioʼi te ʼu ʼata ʼaia, pea ʼe tupu ai takotou fia fai te ʼu meʼa ʼaia.” ʼE koutou manatu koa ʼe tonu ke koutou ʼahiʼahiʼi te ʼu faʼahi ʼaia logola ʼe koutou ʼiloʼi ʼe koutou tuʼutāmaki ai anai?

Ko te tahi mahafu ʼe fakaʼaogaʼi e te fili, ʼe ko te holi ki te ʼu koloā. ʼE faigataʼa hakita ʼiloʼi te hele ʼaia, heʼe tou maʼu fuli ni ʼu koloā. ʼE ʼaoga ke ʼi ai hotatou ʼapi, hotatou ʼu mutuʼi meʼa, pea ʼe mole tapu te maʼu ʼo hatatou ʼu meʼa matalelei. Ko te tuʼutāmaki ʼe ko tatatou faʼahiga sio ki te ʼu koloā. ʼE lava liliu te ʼu koloā ʼo maʼuhiga age ʼi te ʼu meʼa fakalaumālie. ʼE tou lava liliu ʼo manako ki te paʼaga. Tou manatuʼi ko te ʼu koloā faka mālama ʼe faka temi pe ia, kae ko te ʼu koloā fakalaumālie ʼe heʼegata ia.​—Mateo 6⁠:​19, 20.

Kapau ʼe lotovaivai te kautau, pea ʼe faigataʼa anai hanatou mālo. “Neʼe ke lotovaivai koa ʼi te ʼaho ʼo te mamahi? Ko tou mālohi ʼe siʼisiʼi anai.” (Tāʼaga Lea 24⁠:10) Ko te lotovaivai ʼe ko he mahafu ʼe faiva ia Satana ʼi tona fakaʼaogaʼi. Moʼo tauʼi te lotovaivai, ʼe lelei ke koutou fakaʼaogaʼi te “puloga o te falala o te fakamauli.” (1 Tesalonika 5⁠:⁠8) Koutou faigaʼi ke koutou taupau mālohi takotou falala ohage ko Apalahamo. ʼI te kole age ʼa te ʼAtua kia Apalahamo ke ina sakilifisioʼi tona foha ʼulu tokotahi, ko Isaake, neʼe fakalogo ki ai. Neʼe ina faka tui ʼe feala ki te ʼAtua ke ina fakahoko Tana fakapapau, ke tapuakinaʼi te ʼu puleʼaga fuape ʼaki tona hōloga, pea kapau neʼe ʼaoga neʼe feala ke ina fakatuʼuake ia Isaake mai te kau mate moʼo fakahoko te fakapapau ʼaia.​—Hepeleo 11⁠:​17-19.

Koutou Haga Kātaki ʼi Te Tau

Ko ʼihi ʼaē kua fualoa tanatou tau ʼaki he lototoʼa, kua lagi nātou gaʼegaʼe pea ʼe mole kei tatau tanatou nonofo tokaga ʼi te tau. Ko te faʼifaʼitaki ʼo Ulia ʼaē neʼe tou talanoa ki ai ʼi te kamata ʼo te alatike, ʼe lava tokoni kia tatou fuli ʼaē ʼe tou kau ʼi te tau ʼaia ke tou haga taupau te manatu ʼaē ʼe lelei. Ko te tokolahi ʼo totatou ʼu tēhina mo tuagaʼane ʼaē ʼe kau ʼi te tau ʼaia, ʼe nātou kātakiʼi te masiva, te ʼu tuʼutāmaki, peʼe ko te momoko pea mo te pakupaku. Ohage ko Ulia, ʼe mole tou fia manatu ki te ʼu fakafiafia ʼaē ʼe tou lava maʼu ʼi te temi nei, peʼe tou holi ki he maʼuli fakafīfīmālie. ʼE tou fia nonofo ʼi te kautau faka malamanei ʼa Sehova, ʼo tana kau solia agatonu, pea mo tou haga fai te tau ʼaia ʼo kaku ki te temi ʼaē ka tou maʼu ai te ʼu tapuakina taulekaleka ʼaē neʼe fakapapauʼi mai.​—Hepeleo 10⁠:​32-34.

ʼE tou tuʼutāmaki anai mo kapau ʼe mole kei tou nonofo tokaga, ʼo lagi tou manatu ʼe kei mamaʼo atu te ʼohofiʼi fakamuli ʼo tatou. ʼE tou sio ki te tuʼutāmaki ʼaia ʼaki te meʼa ʼaē neʼe hoko ki te Hau ko Tavite. ʼE mole ʼiloʼi te tupuʼaga ʼo tana mole ʼalu mo tana kautau ki te tau. ʼO tupu ai tana fai he agahala mamafa, ʼo hoko ai mo tona maʼuli ogosia pea mo maʼuli mamahi ʼo kaku ki tona mate.​—2 Samuele 12⁠:​10-14.

ʼE ʼaoga koa ke tou kau ʼi te tau ʼaia, mo kātakiʼi te ʼu faigataʼaʼia ʼo te tau ʼaia, totatou vāʼi, pea mo tou fakafisi ki te ʼu fakafiafia ʼaē ʼe heʼeʼaoga? Ko nātou ʼaē ʼe nātou kātaki ʼi te tau ʼaia, ʼe nātou fakamoʼoni, ʼe lagi matalelei peʼe gigila te ʼu meʼa ʼaē ʼe lava foaki mai e te malamanei, kae kapau ʼe kita vakavakaʼi lelei, ʼe ko he ʼu meʼa noa ia. (Filipe 3⁠:⁠8) Tahi ʼaē meʼa, ʼi te agamāhani ko te ʼu fakafiafia ʼaia ʼe iku ki hatatou lotomamahi pea mo tou fakahemala.

ʼI te tau fakalaumālie ʼaia, ko te Kilisitiano ʼe ina maʼu tona ʼu kaumeʼa moʼoni, mo he leʼo ʼo loto ʼe maʼa, pea mo he ʼamanaki taulekaleka. Ko te kau Kilisitiano fakanofo, ʼe nātou fakatalitali ki te maʼuli tuputupua ʼi selo, ke nātou fakatahi mo Kilisito Sesu. (1 Kolonito 15⁠:54) Ko te kaugamālie ʼo te kau Kilisitiano ʼaē ʼe nātou kau ʼi te tau ʼaia, ʼe nātou fakatalitali ki te maʼuli haohaoa ʼi te palatiso kelekele. ʼE ʼaoga ʼaupito te ʼu sakilifisio ʼaē ʼe tou fai ʼuhi ko te ʼu fakapale ʼaia ka tou maʼu. Pea ʼe mole hage ko te ʼu tau ʼo te malamanei, heʼe tou ʼiloʼi papau ʼe tou mālo anai ʼi te tau ʼaia, mo kapau ʼe tou haga nonofo agatonu. (Hepeleo 11⁠:⁠1) Kae ko te ikuʼaga ʼo te mālama ʼaenī ʼaē ʼe puleʼi e Satana, ko te fakaʼauha katoa.​—2 Petelo 3⁠:⁠10.

ʼI te tau ʼaia, koutou manatuʼi te ʼu palalau ʼaenī ʼa Sesu: “Koutou kataki, kuʼau malo i te malama-nei.” (Soane 16⁠:33) Neʼe mālo he neʼe nofo tokaga pea mo nofo agatonu ʼi te ʼu ʼahiʼahi. Pea ʼe feala mo tatou ke tou fai ia te faʼahi ʼaia.

[Talanoa ʼo te pasina 27]

ʼE mole ʼi ai he ʼu fai fana, pea ʼe mole fakapā he ʼu foʼi pulu, kae ʼe tonu ke tou tokakaga ki tatatou faʼahiga fai ʼo te tau

[Talanoa ʼo te pasina 30]

ʼE tou ʼiloʼi papau ʼe tou mālo anai ʼi te tau ʼaia, mo kapau ʼe tou haga nonofo agatonu

[Paki ʼo te pasina 26]

Ko te puloga ʼo te fakamaʼuli ʼe lava tokoni mai ke tou tauʼi te lotovaivai

[Paki ʼo te pasina 26]

Koutou fakaʼaogaʼi te meʼa tali tau lahi ʼo te tui moʼo puipui ʼo koutou mai te ʼu “mahafu kakaha” ʼa Satana

[Paki ʼo te pasina 28]

“Koutou fakaōvi ki te ʼAtua, pea ʼe fakaōvi atu anai kia koutou”

[Paki ʼo te pasina 29]

ʼE tonu ke tou tui ʼe fakahoko anai te ʼu fakapapau ʼa te ʼAtua