ʼE Koutou Sio Maʼu Koa Ki Te Fakapale?
ʼE FAKAHAʼUHAʼU māmālie te mahaki. ʼI te kamata, ʼe mole kei faʼa sio lelei he tahi ki tona ʼu tafaʼaki. Kapau ʼe mole foimo faitoʼo, pea ʼe feala anai ke kaku ki te lotomalie. ʼAki te temi, ʼe lava puli katoa ai tana sio. Koteā te mahaki ʼaia? Ko te mahaki ʼo te ʼu mata ʼaē ʼe higoa ko te glaucome, pea ʼe iku ki te kivi.
Koia, ohage pe ko te lava puli māmālie ʼo tatatou sio, ʼo toe feiā pe ʼe feala ke toe puli mo tatatou tahi faʼahiga sio ʼe maʼuhiga age—ko tatatou sio fakalaumālie. Koia ʼe maʼuhiga ai ke tou haga sio lelei ki te ʼu meʼa fakalaumālie.
Tou Haga Sio Ki Te Fakapale
ʼI “te ʼu meʼa ʼaē ʼe mole hā mai” ki totatou ʼu mata, ʼe kau ai te fakapale faka kolōlia ʼo te maʼuli heʼegata, ʼaē ʼe foaki e Sehova ki tana hahaʼi agatonu. (2 Kolonito 4:18, MN ) Kae ko te tupuʼaga tāfito ʼaē ʼe tauhi ai te kau Kilisitiano ki te ʼAtua, ko tanatou ʼofa kia te ia. (Mateo 22:37) Kae ʼe loto ia Sehova ke tou fakaʼamu mālohi ki totatou fakapale. ʼE ina loto ke tou faka ʼuhiga ia ia ohage ko he Tāmai loto fia foaki, pea “ ʼe ina fakapale ia nātou ʼaē ʼe nātou kumi moʼoni ia ia.” (Hepeleo 11:6, MN ) Koia ko nātou ʼaē ʼe nātou ʼiloʼi moʼoni te ʼAtua pea mo ʼofa kia te ia, ʼe maʼuhiga kia nātou te ʼu tapuakina ʼaē ʼe ina fakapapauʼi mai, pea mo nātou fakaʼamu ki te temi ʼaē ka hoko ai.—Loma 8:19, 24, 25.
ʼE lahi te kau lautohi ʼo te nusipepa ʼaenī pea mo te nusipepa Réveillez-vous ! ʼe nātou leleiʼia te ʼu paki ʼaē ʼe hā ai te Palatiso kelekele ʼi te ka haʼu. Kae ʼe mole tou ʼiloʼi papau peʼe feafeaʼi anai te Palatiso. Ko te ʼu paki ʼaē neʼe pena ʼe ko he ʼu hahaʼi faiva ʼi te pena paki, ʼaē neʼe nātou pena te ʼu meʼa ʼaē ʼe fakamatala ʼi te ʼu vaega Tohi-Tapu ohage ko ia ʼaē ʼe tuʼu ia Isaia 11:6-9. Kae neʼe ʼui fēnei e te tahi tuagaʼane: “Ka ʼau sioʼi te ʼu paki ʼo te Palatiso ʼaē ʼe tuʼu ʼi Te Tule Leʼo pea mo te Réveillez-vous !, ʼe ʼau sioʼi fakalelei, ohage pe ko he tahi ʼe ina sioʼi lelei te ʼu paki ʼo te fenua ʼaē ʼe ʼalu ʼo mālōlō ai. ʼE ʼau fakaʼamu ke ʼau maʼuli ai, heʼe ko te potu ʼaia ʼaē ʼe ʼau ʼamanaki moʼoni ke ʼau nofo ai ʼi te temi ʼaē ka fakahoko ai e te ʼAtua tona finegalo.”
Neʼe manatu feiā te ʼapositolo ko Paulo ʼo ʼuhiga mo tana “pāui ki ʼoluga.” Neʼe mole manatu ia ʼe kua ina maʼu papau te pāui ʼaia, he neʼe tonu ke nofo agatonu ʼo aʼu ki te fakaʼosi. Koia neʼe hoko atu tana “haga ki te ʼu meʼa ʼaē ʼi muʼa.” (Filipe 3:13, 14, MN ) ʼO toe feiā pe, ko Sesu neʼe ina kātakiʼi te mate ʼi te pou fakamamahi, “ ʼuhi ko te fiafia ʼaē neʼe fakapapauʼi age kia te ia.”—Hepeleo 12:2, MN.
Neʼe kua koutou lotolotolua koa peʼe koutou hū anai ki te mālama foʼou? ʼE lelei ke mole tou falala fau ʼo ʼuhiga mo tatatou ʼamanaki, heʼe ko te fakapale ʼo te maʼuli ʼe fakalogo ki tatatou nonofo agatonu ʼo aʼu ki te fakaʼosi. (Mateo 24:13) Kae kapau ʼe tou faiga mālohi ke tou mulimuli ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe fakamaʼua mai e te ʼAtua, pea ʼe tou lava falala ʼe tou maʼu anai totatou fakapale. Koutou manatuʼi ko Sehova ʼe “mole ina loto ke fakaʼauha he tahi kae ʼe loto ia ke aʼu te hahaʼi fuli ki te fakahemala.” (2 Petelo 3:9, MN ) Kapau ʼe tou falala kia Sehova, pea ʼe tokoni mai anai ke tou kaku ki tatatou fakatuʼutuʼu. Koteʼuhi ʼe mole ʼalutahi mo tona natula, ke ina maʼu he ʼu tupuʼaga moʼo tauteaʼi te hahaʼi ʼaē ʼe nātou faiga fakamalotoloto ke nātou fai te ʼu meʼa ʼaē ʼe ina leleiʼia.—Pesalemo 103:8-11; 130:3, 4; Esekiele 18:32.
Ko tatatou ʼiloʼi ia te manatu ʼa Sehova ʼo ʼuhiga mo tana hahaʼi, ʼe ina foaki mai he ʼamanaki, ko he faʼahi ʼe maʼuhiga ohage ko te tui. (1 Kolonito 13:13) Ko te kupu faka Keleka ʼaē neʼe fakaliliu ʼaki te kupu “ ʼamanaki” ʼi te Tohi-Tapu, ʼe faka ʼuhiga ki “he fakaʼamu ʼo ʼuhiga mo he meʼa lelei.” ʼI tana manatu ʼo ʼuhiga mo te ʼamanaki ʼaia, neʼe tohi fēnei e te ʼapositolo ko Paulo: “ ʼE mātou loto ke koutou tahi fakahā he loto faʼafai feiā, ke feala hakotou tui papau ki te ʼamanaki ʼo aʼu ki te fakaʼosi, ke ʼaua naʼa koutou pipiko, kae ke koutou liliu ko he kau faʼifaʼitaki ʼo nātou ʼaē, ʼaki te tui pea mo te faʼa kātaki, ʼe nātou maʼu te ʼu fakapapau.” (Hepeleo 6:11, 12, MN ) Koutou tokagaʼi, kapau ʼe tou haga tauhi agatonu kia Sehova, pea ʼe tou lava falala ʼe hoko anai tatatou ʼamanaki. ʼO mole hage ko te ʼu tuʼuga fakaʼamu ʼo te malamanei, ko te ʼamanaki ʼaia “ ʼe mole feala hatatou lotomamahi ai.” (Loma 5:5, MN ) Koia e feafeaʼi hatatou taupau tatatou ʼamanaki ke maʼuli pea mo tou haga sio maʼu kiai?
Tou Tokaga Ke Lelei Tatatou Sio Fakalaumālie
ʼE lava sio totatou ʼu mata ki he meʼa e tahi. ʼE toe feiā ʼo ʼuhiga mo tatatou sio fakalaumālie. Kapau ʼe tou haga sioʼi te meʼa ʼo te mālama ʼaenī, ʼe mahino ia ʼe feala anai ke mole kei tou sio ki te mālama foʼou ʼaē ʼe fakapapau mai e te ʼAtua. ʼAki te temi, ʼe nenefu anai tatatou sio ʼaia, ʼo mole kei tou sio ki te ʼamanaki ʼaia, pea ʼe ko he meʼa fakaʼofaʼofa ʼaē ka hoko! (Luka 21:34) Koia ʼe maʼuhiga ʼaupito ke ‘lelei totatou mata’—ke haga sio ki te Puleʼaga ʼo te ʼAtua pea mo te fakapale ʼo te maʼuli heʼegata!—Mateo 6:22.
ʼE mole faigafua tuʼumaʼu hatatou taupau tatatou sio ke lelei, heʼe tou felāveʼi mo te ʼu fihifihia ʼo te ʼaho fuli, mo te ʼu fakafiafia, pea mo te ʼu fakahala. ʼI te ʼu ʼaluʼaga ʼaia, koteā ʼaē ʼe tou lava fai ke feala hatatou haga sio ki te Puleʼaga pea mo te mālama foʼou ʼaē neʼe fakapapauʼi mai e te ʼAtua, logola tatatou gāue ki he ʼu gāue ʼe ʼaoga ki totatou maʼuli? Tou vakaʼi ia faʼahi e tolu.
Tou ako te Folafola ʼa te ʼAtua ʼi te ʼaho fuli. Ko te lau tuʼumaʼu ʼo te Tohi-Tapu pea mo te ako ʼo te ʼu tohi faka Tohi-Tapu, ʼe tokoni mai ke tou haga tokaga ki te ʼu meʼa fakalaumālie. ʼE moʼoni, lagi kua lauʼi taʼu tatatou ako te Folafola ʼa te ʼAtua, kae ʼe tonu ke tou haga ako, ohage pe ko te ʼaoga ʼaē ke tou haga kakai ʼi te faʼahi fakasino moʼo taupau totatou maʼuli. ʼE mole tou tuku tatatou kakai, ʼuhi heʼe kua lahi te ʼu meʼa kai neʼe tou fakaʼaogaʼi talu mai tatatou kei liliki. Koia tatau aipe peʼe kua tou ʼiloʼi ia te Tohi-Tapu, kae ʼe ʼaoga ke tou haga kai te meʼa kai fakalaumālie ʼaē ʼe tou maʼu ai, ke feala hatatou haga taupau tatatou ʼamanaki ke maʼuli, pea ke mālohi tatatou tui pea mo totatou ʼofa.—Pesalemo 1:1-3.
Tou metitasio ʼaki he loto fakafetaʼi ki te Folafola ʼa te ʼAtua. He koʼe ʼe maʼuhiga te metitasio? ʼUhi ko tupuʼaga e lua. ʼUluaki, ko te metitasio ʼe ina faka fealagia mai ke tou fakakaukauʼi loloto te ʼu meʼa ʼaē ʼe tou lau, pea mo tou fakatupu ai he loto fakafetaʼi ki te faʼahi ʼaia. Lua, ko te metitasio ʼe tokoni mai ke mole tou galoʼi ia Sehova, mo tana ʼu gāue fakaofoofo, pea mo te ʼamanaki ʼaē neʼe ina foaki mai. Koʼeni tona faʼifaʼitaki: Ko te kau Iselaele ʼaē neʼe mavae mo Moisese mai Esipito, neʼe nātou sio mata ki te mālohi fakatalakitupua ʼo Sehova. Neʼe nātou sio foki ki tana puipui ʼofa ʼi tana taki ia nātou ki te fenua ʼo tonatou tofiʼa. Kae mole tuai, ʼi te kaku ʼa te kau Iselaele ki te toafa ke nātou ʼolo ki te Kele ʼo Te Fakapapau, neʼe nātou kamata meo ʼo nātou fakahā tanatou tui gataʼa. (Pesalemo 78:11-17) He koʼe neʼe nātou feiā?
Neʼe mole kei sio ia te kau Iselaele kia Sehova pea mo te ʼamanaki taulekaleka ʼaē neʼe ina tuku age, kae neʼe nātou tokagaʼi tonatou maʼuli fīmālie ʼi te faʼahi fakasino. Logola te ʼu milakulo ʼaē neʼe nātou sio kiai, tokolahi te kau Iselaele neʼe nātou liliu ʼo tui gataʼa pea mo nātou meo. ʼE ʼui ia Pesalemo 106:13, “neʼe nātou galoʼi vave [te] ʼu gāue [ʼa Sehova].” ʼAki tanatou meo ʼaia, neʼe mole hū ai te taʼiake ʼaia ki te Kele ʼo Te Fakapapau.
Koia ka koutou lau te Tohi-Tapu peʼe ko te ʼu tohi faka Tohi-Tapu, koutou toʼo he temi ke koutou metitasio ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe koutou lau. ʼE maʼuhiga te metitasio ʼaia ki tokotou maʼuli pea mo takotou tuputupu ʼi te faʼahi fakalaumālie. Ohage la, mokā koutou lau ia Pesalemo 106, ʼaē ʼe tuʼu ʼi ʼoluga, koutou metitasio ki te ʼu kalitate ʼo Sehova. Koutou tokagaʼi neʼe faʼa kātaki pea mo loto manavaʼofa ki te kau Iselaele. Koutou sio ki tana ʼu faiga mālohi moʼo tokoni kia nātou ke nātou kaku ki te Kele ʼo Te Fakapapau, kae tuʼumaʼu pe neʼe nātou fakafeagai kia te ia. Koutou fakakaukauʼi age muʼa te lotomamahi ʼo Sehova, ʼi te kau Iselaele maʼuli galo ʼaē neʼe nātou ʼahiʼahi tona manavaʼofa pea mo tana faʼa kātaki. Tahi ʼaē meʼa, ka tou metitasio ki te ʼu vaega 30 pea mo 31, ʼaē ʼe fakamatala ai te lotomālohi, mo te lototoʼa ʼo Fineasi ʼo ʼuhiga mo te faitotonu, ʼe tou tui papau ai ko Sehova ʼe mole ina galoʼi tana hahaʼi faitotonu, pea ʼe ina fakapale lahi ia nātou.
Tou maʼuliʼi te ʼu pelesepeto faka Tohi-Tapu. ʼI tatatou mulimuli ki te ʼu pelesepeto faka Tohi-Tapu, ʼe tou sio ai ko te ʼu tokoni ʼa Sehova ʼe ʼi ai tona ʼu fua ki totatou maʼuli. ʼE ʼui fēnei ia Tāʼaga Lea 3:5, 6: “Falala kia Sehova ʼaki tou loto katoa, pea ʼaua naʼa ke falala ki tou ʼatamai totonu. ʼI tou ʼu ala fuli tokagaʼi ia ia, pea ko ia ʼe ina fai anai ke totonu tou ʼu ala foufou.” Koutou fakakaukauʼi age muʼa te ʼu fihifihia fakaʼatamai, mo te loto, pea mo fakasino, ʼaē ʼe maʼu e te tokolahi ʼuhi tanatou ʼu aga heʼeʼaoga. Ko te hahaʼi ʼaia, ʼi tanatou tali te ʼu fakafiafia faka temi, ʼe nātou utu te ʼu mamahi lolotoga ni taʼu peʼe nātou utu ʼi tonatou maʼuli katoa. Kae ko te hahaʼi ʼaē ʼe haʼele ʼi ‘te ala fāveliveli’ ʼe nātou sio fakatomuʼa ki te faʼahiga maʼuli ʼi te mālama foʼou, pea ʼe fakaloto mālohi ai nātou ke nātou haga haʼele ʼi te ala ʼo te maʼuli.—Mateo 7:13, 14; Pesalemo 34:8.
ʼE feala ke faigataʼa hatatou maʼuliʼi ia te ʼu pelesepeto faka Tohi-Tapu. ʼI ʼihi temi, ʼe hage ʼe lelei ke kita fai he puleʼaki ʼe mole ʼalutahi mo te Tohi-Tapu, moʼo fakatokatoka he ʼaluʼaga faigataʼa. Ohage la, lolotoga te ʼu temi ʼaē ʼe kita faigataʼa ai ʼi te faʼahi faka paʼaga, ʼe feala hakita manatu ke kita tuku ki muli te ʼu gāue ʼo te Puleʼaga. Kae ko nātou ʼaē ʼe tui mālohi, pea mo nātou haga fakamuʼamuʼa te ʼu meʼa fakalaumālie, ʼe nātou ʼiloʼi ʼi te fakaʼosi “ ʼe fua lelei anai kia nātou ʼaē ʼe manavasiʼi ki te ʼAtua moʼoni.” (Tagata Tānaki 8:12) ʼI ʼihi temi, ʼe lagi tonu anai ki he Kilisitiano ke gāue ʼi he ʼu hola fakalaka, kae ʼe mole liliu anai ohage ko Esau, ʼaē neʼe fehiʼa pea mo ina meʼa noaʼi te ʼu meʼa fakalaumālie.—Senesi 25:34; Hepeleo 12:16.
Neʼe fakamahino lelei mai e Sesu totatou ʼu maʼua faka Kilisitiano. ʼE tonu ke ‘tou kumi muʼa te puleʼaga pea mo te faitotonu ʼa te ʼAtua.’ (Mateo 6:33) Kapau ʼe tou fai feiā, pea ʼe fakahā mai anai e Sehova tona ʼofa faka tāmai, ʼo tokaga ke tou maʼu te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga kia tatou ʼi te maʼuli fakasino. ʼE mole ina loto ke tou tuʼania fau ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe ina ʼui ʼe feala ke ina foaki mai. Ko te tuʼania fau ʼaia, ʼe feala ke hage ko he mahaki mata fakalaumālie. Kapau ʼe mole tou faitoʼo, pea ʼe tou sioʼi tāfito anai te ʼu meʼa fakasino, pea ʼaki te temi ʼe tou liliu anai ʼo kivi. Kapau ʼe tou nonofo ʼi te ʼaluʼaga ʼaia, ko te ʼaho ʼo Sehova ʼe hoko mai anai kia tatou “ohage ko he hele,” pea ʼe mole tou hāo anai.—Luka 21:34-36, MN.
Tou Haga Sio Ki Muʼa Ohage Ko Sosue
Tou haga sio tuʼumaʼu ki tatatou ʼamanaki ki te Puleʼaga, ʼo mole tou fakamuʼamuʼa tatatou ʼu gāue fakamālama. Ohage ko Sosue, ʼe tou lava falala ʼo ʼuhiga mo tatatou ʼamanaki, mo kapau ʼe tou ako tuʼumaʼu te ʼu pelesepeto ʼo te Tohi-Tapu, mo metitasioʼi pea mo maʼuliʼi. ʼI tana taki ia Iselaele ki te Kele ʼo Te Fakapapau, neʼe ina ʼui fēnei: “ ʼE koutou ʼiloʼi papau ʼaki tokotou loto katoa pea mo tokotou nefesi katoa, neʼe mole hala he folafola ʼi te ʼu folafola lelei fuli ʼaē neʼe tala atu e Sehova, tokotou ʼAtua. Neʼe hoko fuli ia maʼa koutou. Neʼe mole hana folafola ʼi te ʼu folafola ʼaia neʼe mole hoko.”—Sosue 23:14.
ʼOfa pe ke koutou maʼu he lotomālohi ʼaki te ʼamanaki ʼo te Puleʼaga, pea mo ina fakafiafia koutou, pea ke hā te ʼamanaki ʼaia ʼi takotou ʼu manatu, ʼi tokotou loto, ʼi takotou ʼu fakatuʼutuʼu, pea mo takotou ʼu gāue.—Tāʼaga Lea 15:15; Loma 12:12.
[Paki ʼo te pasina 21]
Neʼe kua koutou lotolotolua koa peʼe koutou hū anai ki te mālama foʼou?
[Paki ʼo te pasina 22]
Ko te metitasio ʼe ko he koga maʼuhiga ʼo te ako faka Tohi-Tapu
[Paki ʼo te pasina 23]
Koutou fakamuʼamuʼa tuʼumaʼu te ʼu gāue ʼo te Puleʼaga