Kua Ōvi Mai Te Mālama ʼAē Ka Pulihi Ai Te Masiva

KO TE hahaʼi māsisiva, ʼe nātou fia māʼuʼuli ʼi te Palatiso ʼaē ʼe tuʼu ʼi te pāki ʼo te takafi ʼo te ʼuluaki pasina ʼo te nusipepa ʼaenī. Neʼe māʼuʼuli te ʼuluaki taumātuʼa ko Atama mo Eva ʼi te palatiso, neʼe ko te ʼōloto ʼo Eteni. (Senesi 2:​7-23) Logola kua puli ia te Palatiso ʼaia, kae ʼe mole ko he moemisi hatatou faka tui ki he palatiso, ʼi he mālama foʼou ʼe mole toe ʼi ai anai te masiva. ʼE fakatafito mālohi te faʼahi ʼaia ki te ʼu fakapapau ʼaē ʼe tuʼu ʼi te Tohi-Tapu.

Tou vakaʼi age muʼa te fakapapau ʼaē neʼe fai e Sesu Kilisito ʼi te ʼaho fakamuli ʼo tona maʼuli ʼi te kele. Ko te tahi tagata agakovi ʼaē neʼe tautau ʼi ʼona tafa, ʼi muʼa ʼo tona mate neʼe ina fakahā age kiā Sesu tana tui ʼaē ki te lava fakatokatoka e te ʼAtua ia te ʼu fihifihia ʼo te tagata. Neʼe ina ʼui fēnei: “Sesu, ke ke manatuʼi au mokā ke hū anai ki tou puleʼaga.” Neʼe tui te tagata agakovi ʼaia ko Sesu ʼe ʼAfio anai pea ʼe toe fakatuʼuake anai mai te mate. Neʼe tali age e Sesu: “ ʼE au tala moʼoni atu kiā te koe ʼi te ʼaho nei, ʼe ke ʼi te Palatiso anai mo au.”​—Luka 23:​42, 43, MN.

ʼO ʼuhiga mo nātou ʼaē ka māʼuʼuli anai ʼi te Palatiso, ʼe ʼui fēnei ʼi te Tohi-Tapu: “ ʼE mahino papau ia, ʼe nātou laga anai ni ʼu fale pea ʼe nātou nofoʼi anai; pea ʼe mahino papau ia ʼe nātou to anai he ʼu fuʼu vite pea mo nātou kai anai tonatou ʼu fua.” (Isaia 65:21) Ei, “ ʼe nātou tahi heka anai ʼi tona lalo fuʼu vite pea mo tona lalo fuʼu fiku, pea ʼe mole ʼi ai anai he tahi ʼe ina fakamatakuʼi anai ia nātou, heʼe ko te gutu ʼo Sehova ʼo te ʼatu kautau ʼaē neʼe ina tala te faʼahi ʼaia.”​—Mikea 4:⁠4.

Kae he koʼe ʼe hoko te masiva ʼi te temi nei? Koteā te tokoni ʼaē ʼe foaki e te ʼAtua ki te hahaʼi ʼaē ʼe māsisiva ʼaupito? Ko ʼafea ʼaē ka pulihi ai te masiva?

He Koʼe Neʼe Fakagafua Ke Hoko Te Masiva?

Kua puli te Palatiso ʼaē neʼe māʼuʼuli ai ia Atama mo Eva, ʼuhi ko te fakafeagai ʼa te ʼāselo agakovi ko Satana ia te Tevolo. Ko Satana neʼe ina fakaʼaogaʼi te gata moʼo kākāʼi ia Eva ke fakafeagai ki te lao ʼa te ʼAtua, ʼo kai te fuaʼi ʼakau ʼaē neʼe tapuʼi age. Neʼe ina kākāʼi ia Eva, ʼo ina ʼui kapau ʼe ʼāteaina mai te ʼAtua pea ʼe lelei age anai tona maʼuli. ʼI te foaki age e Eva kiā Atama te fuaʼi ʼakau ʼaē neʼe tapuʼi, neʼe ina kai mo ia, ʼo ina fakamuʼamuʼa ʼi te temi ʼaia ia tona ʼofa ʼaē ki tona ʼohoana ʼi tona ʼofa ki te ʼAtua.​—Senesi 3:​1-6; 1 Timoteo 2:⁠14.

Neʼe faitotonu ia te kapu ʼo te taumātuʼa ʼaia ʼi te Palatiso pea neʼe nā liliu leva ʼo maʼuli faigataʼa. ʼO aʼu mai ki te temi nei, neʼe tuku e Sehova ke puleʼi e Satana ia te mālama agahala ʼaenī, pea kua ʼiloga lelei te ʼu fua kovi ʼo te talagataʼa ʼaē ki te ʼAtua. ʼE hā ʼaki mai ʼi te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko ʼi te hisitolia ʼo te tagata, ʼe mole feala ki te tagata ke ina fakatuʼu he Palatiso ʼi te kele. (Selemia 10:23) Koia neʼe tupu te ʼu fihifihia faigataʼa ohage ko te masiva ʼuhi ko te maʼuli faʼitaliha ʼa te tagata mai te ʼAtua.​—Tagata Tānaki 8:⁠9.

Kae ʼe ʼi ai te tokoni ki te hahaʼi māsisiva ʼo te mālama tokakovi ʼaenī. ʼE tou maʼu te takitaki lelei maʼa nātou, ʼi te Folafola ʼa te ʼAtua ia te Tohi-Tapu.

“Aua Tautou Hoha”

ʼI te lolotoga faiakonaki ʼa Sesu ki te nofoʼaki kaugamālie ʼaē neʼe kau ai mo te hahaʼi māsisiva, neʼe ina ʼui fēnei age: “Koutou mamata ake ki te u manulele o te lagi, mole natou lulu he pulapula, pea e mole natou toli taukai, e mole natou tanaki ia ki he faleoko, kae e fafaga natou e tautou Tamai e i Selo; pe mole koutou mauhigaʼage ia natou? . . . Koia, aua tautou hoha mo lau: ‘Pe kotea anai ka [tou] kai? Pe kotea anai ka [tou] inu? Pe kotea ka [tou] tui anai?’ Koteuhi, ko meafuape alâ e fekumi e te u puleaga pagani; e iloi e tautou Tamai i Selo e aoga kia koutou ia meafuape aia. Kae koutou fua kumi te Puleaga o Selo mo tana susitisia pea e foaki atu anai kia koutou ia meafuape alâ.”​—Mateo 6:​26-33.

ʼE mole tonu ki he tahi ʼe masiva ke ina fai he kaihaʼa. (Tāʼaga Lea 6:​30, 31) Kapau ʼe ina fakamuʼamuʼa te finegalo ʼo te ʼAtua ʼi tona maʼuli, pea ʼe foaki age anai te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga ki tona maʼuli fakasino. Tou vakaʼi age muʼa te faʼifaʼitaki ʼa te tagata ko Tukiso, ʼaē ʼe nofo ʼi Lesoto ʼo te potu saute ʼo Afelika. ʼI te taʼu 1998, neʼe hūfi e te kau solia matāpule te kolo ʼo Lesoto moʼo tāʼofi ia te fakafeagai ʼaē neʼe fai ki te puleʼaga. Pea lolotoga te tau ʼaia, neʼe hoko ai te ʼu kaihaʼa ʼi te ʼu fale koloā, neʼe mole kei ʼi ai he gāue ʼa te hahaʼi, pea neʼe ʼi ai mo te hoge lahi.

Neʼe nofo ia Tukiso ʼi te potu masiva ʼaupito ʼo te kolo lahi. Tokolahi te hahaʼi ʼo tona kolo neʼe nātou kaihaʼa te ʼu fale koloā ke maʼu ai honatou taupau maʼuli. ʼI te tau mai ʼa Tukiso ki tona ʼapi ʼaē ʼe kogafale tahi, neʼe sio ki te ʼu tuʼuga meʼa neʼe kaihaʼa e Maseiso ia te fafine ʼaē neʼe maʼuli mo ia. ʼI tana fakamahino age ʼaē ko te kaihaʼa ʼe fakafeagai ki te lao ʼa te ʼAtua, neʼe ʼui fēnei e Tukiso: “ ʼAve ki tuʼa te ʼu meʼa ʼaia,” pea neʼe fakalogo ki ai ia Maseiso. Neʼe vāʼi tanā aga ʼaia e tonā ʼu vāhaʼa fale pea nātou toʼo te ʼu meʼa kai ʼaē neʼe kaihaʼa.

Neʼe fai e Tukiso te puleʼaki ʼaia he neʼe ina ako te Tohi-Tapu mo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. Ko tana fakalogo ʼaia ki te lao ʼa te ʼAtua, neʼe fakatupu ai koa hana maʼuli pakupaku? Kailoa. Ki muli age, ko te ʼu tagata ʼāfea ʼo te kokelekasio ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼaē neʼe fakatahi kiai ia Tukiso, neʼe nātou felogoi mo ia pea mo ʼaumai tana meʼa kai. Pea ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼo te tahi kolo ʼo Afelika Saute, neʼe nātou ʼaumai te ʼu tane meʼa kai e lua tupu, ki ʼonatou tēhina pea mo tuagaʼane ʼi Lesoto. Neʼe malave kiā Maseiso te fakalogo ʼa Tukiso ki te ʼAtua pea mo te tokoni ʼofa ʼa te kokelekasio. Neʼe ina toe ako mo ia te Tohi-Tapu. ʼOsi ʼaia, neʼe nā ʼohoana pea mo nā papitema ko te ʼu Fakamoʼoni ʼa Sehova. ʼE kei nā tauhi agatonu nei ki te ʼAtua.

ʼE tokaga ia Sehova ʼAtua ki te hahaʼi māsisiva. (Vakaʼi te talanoa ʼaē ʼe ʼātakai “Koteā Te Manatu ʼa Te ʼAtua ʼo ʼUhiga Mo Te Hahaʼi Māsisiva?”) Neʼe ina fai te fakatuʼutuʼu ʼofa moʼo tokoni ki te hahaʼi ohage ko Tukiso pea mo Maseiso ke nātou mahino lahi age ʼo ʼuhiga mo ia. Pea ʼi tana Folafola, neʼe ina foaki te ʼu tokoni ʼe ʼaoga ki te maʼuli ʼo te ʼaho fuli.

Ko Te Tokoni ʼOfa

ʼI te temi fuli pe, ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼe nātou faiga ke nātou faʼifaʼitakiʼi te tokaga ʼofa ʼa te ʼAtua ki te hahaʼi māsisiva. (Kalate 2:10) Ka hoko he tuʼutāmaki ki te kau Kilisitiano moʼoni ʼi he fenua, ʼe fai te ʼu fakatuʼutuʼu moʼo tokoni kiā nātou. Tahi ʼaē meʼa maʼuhiga, ʼe tokaga te kau Fakamoʼoni ki te maʼuli fakalaumālie ʼo te hahaʼi fuli, ʼo kau ai mo te hahaʼi māsisiva. (Mateo 9:​36-38) ʼI te ʼu taʼu e 60 kua hili, ko te toko lauʼi afe kau minisi neʼe akoʼi, pea neʼe nātou tali lelei ke nātou ʼolo ʼo gāue misionea ʼi te ʼu fenua tai. Ohage ko te taumātuʼa misionea mai Finilani ʼaē neʼe nā ako te lea Sesoto, neʼe nā ako te Tohi-Tapu kiā Tukiso pea mo Maseiso ke nā liliu ko ni ʼu tisipulo ʼa Sesu. (Mateo 28:​19, 20) ʼI te agamāhani, ko te taʼi gāue misionea ʼaia ʼe fakamaʼua ke fakafisi ki he maʼuli lelei ʼi he fenua koloāʼia, kae tou ʼolo ki he fenua ʼe masiva.

Ko te kau Kilisitiano moʼoni ʼe mole nātou kaihaʼa he ʼu meʼa moʼo taupau tonatou maʼuli. Heʼe nātou tui ko Sehova ʼAtua ʼe ina lava foaki age te ʼu meʼa fuli ʼaē ʼe ʼaoga kiā nātou. (Hepeleo 13:​5, 6) Ko te fakatuʼutuʼu ʼe fai e Sehova moʼo tokoni ki tana hahaʼi, ʼe ko te kautahi faka malamanei ʼa tana kau atolasio, ʼaē ʼe nātou fetokoniʼaki.

Ko te tahi fakatuʼutuʼu ʼe fai e Sehova moʼo tokoni ki te hahaʼi māsisiva, ko te ʼu tokoni ʼaoga ʼaē ʼe ina foaki age moʼo takitaki ʼo tonatou maʼuli ʼo te ʼaho fuli. Ohage la, ʼe ʼui fēnei ʼi te Tohi-Tapu: “Ko ae e kaihaa, aua tana toe kaihaa, kae ke mamahi o gaue lelei i ona nima, koteuhi ke mau hana mea pea mo vaevae mo ia ae e hala.” (Efeso 4:28) Tokolahi te hahaʼi neʼe mole gāue neʼe nātou laga tanatou ʼu matani gāue, pea neʼe nātou gāue kinakina, ohage la ko te to ʼakau pea mo fai gāueʼaga. ʼE toe tokoni te Tohi-Tapu ki te hahaʼi masiva ke nātou fakaʼaogaʼi fakalelei tanatou falā, ke nātou tekeʼi te ʼu agamāhani ʼaē ʼe mole lelei, ohage ko te fakaʼaogaʼi lahi ʼo te kava.​—Efeso 5:⁠18.

ʼE Hoko Anai ʼAfea Te Mālama ʼAē ʼe Pulihi Ai Te Masiva?

ʼE fakahā ʼi te Tohi-Tapu, ʼe tou māʼuʼuli nei ʼi “te u aho fakamuli” ʼo te pule ʼa Satana. (2 Timoteo 3:1) Kua vave pe, pea fekauʼi mai anai e Sehova ʼAtua ia Sesu Kilisito ke haʼu ʼo fakamāu te malamanei. Koteā anai ka hoko ʼi te temi ʼaia? ʼE fakahā mai e Sesu te tali ʼi tana tahi lea fakatātā. Neʼe ina ʼui fēnei: “Ka haele mai te Foha o te tagata i tona kololia, e fakatahi mo ia te kau aselo fuape, pea e afio ifo anai i tona afioʼaga fakakololia. E maopoopoʼage anai ki ona mua te atu puleaga pea e ina vahe anai natou o hage he tauhimanu e ina vaheʼi kehe te u ovi mai te u tao.”​—Mateo 25:​31-33.

Ko te ʼu ōvi ʼo te lea fakatātā ʼaia ʼe ko te hahaʼi ʼaē ʼe fakalogo ki te takitaki ʼa Sesu. Neʼe fakatatau e Sesu ia nātou ki te ʼu ōvi koteʼuhi ʼe nātou fakalogo kiā te ia ʼi tona ʼuhiga Tagata Tauhi Ōvi. (Soane 10:16) ʼAki te takitaki faitotonu ʼa Sesu ʼe nātou maʼu anai te maʼuli. ʼE nātou maʼuli fiafia anai ʼi te mālama foʼou ʼe mole toe ʼi ai te masiva. ʼE fakaʼauha anai ʼo talu ai te hahaʼi ʼaē ʼe fakatatau ki ni ʼu tao, ʼaē ʼe nātou fakafeagai ki te takitaki ʼa Sesu.​—Mateo 25:⁠46.

Ko te Puleʼaga ʼo te ʼAtua ʼe ina fakagata anai te agakovi. Pea ʼe mole toe maʼu anai te maʼuli masiva. Kae ko te kele ʼe nofoʼi anai e te hahaʼi ʼe nātou feʼofaʼofani pea mo nātou fetokoniʼaki. Ko te mālama foʼou ʼaia ʼe lava hoko heʼe tou sisio nei ki te feʼofaʼaki ʼa te ʼu tautēhina mo tuagaʼane ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi te malamanei kātoa, ohage ko tona ʼui e Sesu: “Aki te mea aia, e iloi anai e te tagata fuape, ko koutou ko aku tisipulo, kapau e koutou maù te feʼofaʼofani.”​—Soane 13:⁠35.

[Talanoa/Paki ʼo te pasina 6, 7]

KOTEĀ TE MANATU ʼA TE ʼATUA ʼO ʼUHIGA MO TE HAHAʼI MĀSISIVA?

ʼE ʼui ʼi te Tohi-Tapu ko te Tupuʼaga ʼo te malamanei “ ʼe ina foaki te pane ki te hahaʼi pakupaku.” (Pesalemo 146:7) ʼI te Tohi-Tapu, ʼe lahi ai te ʼu vaega ʼe talanoa ʼo ʼuhiga mo te tokaga ʼa te ʼAtua ki te hahaʼi māsisiva.

Ohage la, ʼi te Lao ʼaē neʼe foaki e Sehova ki te puleʼaga ʼo te Iselaele ʼāfea, neʼe ina fakatotonu ki te kau gāue kele ʼo Iselaele, ʼi te ʼu taʼukai, ke ʼaua naʼa nātou tae fuli pea mo paki fuli te ʼu tafatafa ʼo tonatou ʼu gāueʼaga. Neʼe mole tonu mokā nātou fakalaka tuʼa lua ʼi he fuʼu oliveto peʼe ko he fuʼu vite ke nātou paki tona ʼu fua ʼaē neʼe toe. Ko te ʼu lao ʼaia neʼe ko te fakatuʼutuʼu ʼofa maʼa te kau matāpule, mo te ʼu fānau ʼe hala mo tāmai pea mo faʼē, mo te kau vītua, pea mo te tahi hahaʼi fakaʼofaʼofa.​—Levitike 19:​9, 10; Teutalonome 24:​19-21.

Tahi ʼaē meʼa, neʼe fakatotonu fēnei e te ʼAtua ki te kau Iselaele: “ ʼAua naʼa ke gaohi koviʼi he fafine vītua, peʼe ko he tamasiʼi tagata ʼe hala mo tāmai. Kapau ʼe ke gaohi koviʼi ia ia ʼi he faʼahiga ʼaluʼaga pe, kapau ʼe kalaga mai kiā te au, pea ʼe au logo moʼoni anai ki tana kalaga, pea ʼe ulo anai toku ʼita pea ʼe au matehi moʼoni anai koutou ʼaki te heletā, pea ʼe tonu anai ke liliu ʼokotou ʼohoana ko he ʼu fafine vītua pea ko ʼokotou foha ko he ʼu tamaliki ʼe hala mo tāmai.” (Ekesote 22:​22-24) Meʼa fakaʼofaʼofa, heʼe tokolahi te hahaʼi koloāʼia neʼe mole nātou mulimuli ki te ʼu folafola ʼaia. ʼO ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia pea mo tanatou tahi ʼu agakovi, neʼe fai e Sehova ʼAtua ki te kau Iselaele ia te ʼu fakatokaga kehekehe ʼaki tana ʼu polofeta. (Isaia 10:​1, 2; Selemia 5:28; Amosi 4:​1-3) ʼOsi ʼaia, pea neʼe tuku e te ʼAtua ia te kau Asilia pea mo te kau Papiloni ki muli age, ke nātou fakaʼauha te telituale ʼo Iselaele. Neʼe lahi te kau Iselaele neʼe mamate, pea ko nātou ʼaē neʼe māʼuʼuli neʼe ʼave nātou ki te ʼu fenua matāpule ʼo fakapōpulaʼi ai.

Ko te ʼAlo ʼofaina ʼo te ʼAtua, ia Sesu Kilisito, neʼe ʼofa ki te hahaʼi māsisiva ohage ko tana Tāmai. ʼI te fakamahino ʼa Sesu ia te tupuʼaga tāfito ʼo tona minisitelio, neʼe ina ʼui fēnei: “E afio ia te au te Laumalie o te Aliki, koia, nee ina tâakai lolo au ke au fagonogono te logolelei ki te hahai masiva.” (Luka 4:18) ʼE mole faka ʼuhiga leva neʼe fai faka mafola pe ia Sesu ki te hahaʼi māsisiva. Neʼe toe tokoni pe foki ki te hahaʼi koloāʼia. ʼI tana tokoni ʼaē ki te hahaʼi maʼu koloā, neʼe tautau fakahā e Sesu tana tokaga ʼaē ki te hahaʼi māsisiva. Ohage la, neʼe ina foaki te tokoni ʼaenī ki te tagata maʼu koloā: “Ko meafuape e ke mau, fakatau ia pea ke tufa ki te hahai masiva, pea ke mau anai he koloa i Selo, pea ke haù o mulimuli mai ia te au.”​—Luka 14:​1, 12-14; 18:​18, 22; 19:​1-10.

Ko Sehova ʼAtua pea mo tona ʼAlo ʼe nā tokaga moʼoni ki te hahaʼi māsisiva. (Maleko 12:​41-44; Sakopo 2:​1-6) ʼE hā te tokaga ʼaē ʼa Sehova ki te hahaʼi māsisiva, heʼe mole galo ia te ia te ʼu toko lauʼi miliale hahaʼi māsisiva ʼaē kua mamate. ʼE ina toe fakatuʼuake anai te hahaʼi fuli ʼaia ʼi te mālama foʼou ʼaē ʼe mole toe ʼi ai anai te masiva.​—Gaue 24:⁠15.

[Paki]

ʼE hā mai ʼaki te fale tautēhina faka malamanei ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼe ʼi ai anai te mālama foʼou

[Paki ʼo te pasina 5]

Ko Tukiso mo Maseiso pea mo te tēhina misionea ʼaē neʼe ina fai te ako Tohi-Tapu ʼa Tukiso

[Paki ʼo te pasina 5]

Ko Maseiso ʼi te muʼa matapā ʼo tona ʼapi mo te tuagaʼane misionea ʼaē neʼe ina fai tana ako Tohi-Tapu