Ko Te ʼu Ako Mai He Faikole Neʼe Teuteuʼi Lelei

1. Ko te fakatahi fea ʼo te hahaʼi ʼa te ʼAtua ka tou talanoa anai ki ai? Pea ko te ʼu fehuʼi fea ʼae ʼe tonu ke tou fakakaukauʼi?

“KOTOU tutuu ki oluga pea kotou fakafetai [kia Sehova], tokotou Atua, o heegata!” ʼAki te ʼu palalau fakalotomalohi ʼaia, neʼe fakaafe e te kau Levite te hahaʼi ʼa te ʼAtua ke natou ʼomai ʼo faikole fakatahi kia Sehova. Pea ʼe kau te faikole ʼaia ki te ʼu faikole loaloaga ʼae ʼe tuʼu ʼi te Tohi-Tapu. (Nee. 9:4, 5) Neʼe fai te fakatahi ʼi Selusalemi ʼi te taʼu 455 I.M.T.S.a ʼi te ʼaho 24 ʼo te fitu mahina Fakasutea ʼo Tisili (Sepetepeli-Oketopeli). Tou vakaʼi te aluʼaga ʼo te fakatahi ʼaia pea mo fakakaukauʼi te ʼu fehuʼi ʼaeni: Kotea ʼae neʼe faimahani e te kau Levite ke lava lelei te fakatahi ʼaia? Kotea ʼae ʼe tou lava ako mai te faikole ʼa te kau Levite ʼae neʼe teuteuʼi lelei? Tou talanoa muʼa ki te ʼu aluʼaga ʼae neʼe hoko ʼi muʼa pe ʼo te ʼaho makehe ʼaia.—Pes. 141:2, MN.

KO HE MAHINA MAKEHE

2. Ia ʼaho nei, he ko ʼe ʼe ko he faʼifaʼitaki lelei ia te kau Iselaele kia tatou?

² Lolotoga he mahina katoa ʼi muʼa ʼo te fakatahi makehe ʼaia, neʼe fakaʼosi ai e te kau Sutea te toe laga ʼo te ʼu kaupa ʼo Selusalemi. (Nee. 6:15) Neʼe natou fakahoko te gaue ʼaia ia ʼaho pe ʼe 52. Neʼe tutuʼu ai te ʼu famili katoa, ʼo kau ai mo te ʼu fanau, pea neʼe natou fagono talu mai te uhu ki te fetapa. Ko te kau Iselaele ʼaia, ʼe ko he faʼifaʼitaki lelei kia tatou ia ʼaho nei. Logo la ʼe tou fono ʼi he ʼu Fale Fono ʼe feala hatatou heheka fimalie ai, kaʼe ʼi ʼihi temi ʼe lagi tou kamata manatu ki ni meʼa ʼe mole maʼuhiga lolotoga te fono. Kaʼe neʼe fagono fakalelei te kau Iselaele ʼaia, mo fakakaukauʼi te ʼu faʼahi ʼae neʼe natou logo ki ai, pea mo fetagihi ʼi tanatou mahino ʼae neʼe mole natou mulimuli ki te Lao ʼa te ʼAtua.—Nee. 8:1-9.

3. Kotea te fakatotonu ʼae neʼe fakalogo ki ai te kau Iselaele?

³ Kaʼe neʼe mole ko he ʼaho kofesio ʼaia he neʼe ko te ʼaho fakafiafia, pea neʼe loto e Sehova ke fiafia te hahaʼi. (Pakī 2) (Num. 29:1)

4. Kotea ʼae neʼe fai e te ʼu pule famili Iselaele? Kotea ʼae neʼe fai e te kau Levite ʼi te ʼu ʼaho takitahi ʼo te ʼAho Lahi ʼaia ʼo Te ʼu Fale Pola?

Koia neʼe faitokonaki atu aipe te hahaʼi. Neʼe ko te hoki lava lelei ʼae ʼo te ʼaho ʼaia talu mai te temi ʼo Sosue pea neʼe fiafia ʼaupito ai te hahaʼi. ʼI te ʼu ʼaho takitahi ʼo te vahaʼa ʼaia, neʼe lau e te kau Levite te Lao ʼa te ʼAtua ki te hahaʼi fuli.—Nee. 8:13-18.

KO TE ʼAHO KOFESIO

5. Kotea ʼae neʼe fai e te hahaʼi ʼa te ʼAtua ʼi muʼa pe ʼo tonatou hufakiʼi e te kau Levite?

⁵ Hili ki ai ʼaho ʼe lua, ʼi te ʼaho 24 ʼo Tisili, neʼe tonu ki te hahaʼi ke natou vetevete ʼanatou agahala. Neʼe mole ko he ʼaho kai pea mo fakafiafia ʼaia. Kaʼe neʼe sesunio te hahaʼi ʼa te ʼAtua mo tui ni taga moʼo fakaha tanatou loto fakahemala ʼi tanatou mole fakalogo ʼae ki te Lao ʼa te ʼAtua. Pea neʼe toe lau e te kau Levite te Lao ʼa te ʼAtua ki te hahaʼi lolotoga hola ʼe tolu ʼi te uhu. ʼI te hili hoʼata, “nee natou punonou leva o kofesio anatou agahala mo atolasio [kia Sehova], tonatou Atua.” (Pakī 5)

6. Kotea ʼae neʼe tokoni ki te kau Levite ke natou faikole fakamalotoloto ai? Kotea ʼae ʼe tou lava ako mai te faʼifaʼitaki ʼa te kau Levite?

⁶ Neʼe lau tuʼumaʼu e te kau Levite te Lao ʼa te ʼAtua, pea neʼe feala ʼaki ai ke natou teuteuʼi te faikole fakamalotoloto ʼaia. ʼI te ʼuluaki koga ʼo te faikole neʼe fakamaʼuhigaʼi ai te ʼu gaue pea mo te ʼu kalitate ʼa Sehova. ʼOsi ʼaia, neʼe talanoa leva te kau Levite ki te ʼu agahala ʼa te hahaʼi. Pea neʼe natou fakamahino lelei pe ko ʼe neʼe mole tuha te kau Iselaele mo te “manavaofa lahi” ʼo te ʼAtua. (Nee. 9:19, 27, 28, 31) Kotea ʼae ʼe tou lava ako mai te faʼifaʼitaki ʼa te kau Levite? ʼE tonu ke tou lau mo metitasioʼi te Folafola ʼa te ʼAtua ʼi te ʼaho fuli. ʼI tatatou fai ʼaia, ʼe tou fakagafua ai ke palalau mai ia Sehova kia tatou. Pea moka tou faikole, ʼe lahi anai te ʼu faʼahi ʼe tou fakaha kia Sehova, ʼo tou fai ai ni faikole fakamalotoloto.—Pes. 1:1, 2.

7. Kotea ʼae neʼe kole e te kau Levite ki te ʼAtua? Kotea ʼae ʼe tou ako mai tanatou faʼifaʼitaki?

⁷ Neʼe kole e te kau Levite te kiʼi faʼahi pe ʼe tahi maʼa te hahaʼi. ʼI te fakaʼosi ʼo te faikole, neʼe natou fai te kole ʼaeni: “Koeni, siomatou Atua, Atua lahi, mo mafimafi, mo fakamatakutaku, ia koe ae e ke taupau tau hai pea e manavaofa, aua naa ke sio ki te u mamahi fuli ae nee matou tali o hage he mea noa, te u mamahi ae nee matou tali e matou, mo omatou hau, mo omatou pule, mo amatou tagata faisakilifisio, mo amatou polofeta, mo amatou tamai pea mo te hahai katoa, mai te temi o te u hau o Asilia o kaku mai ki te aho nei.” (Nee. 9:32) Neʼe tuku ai e te kau Levite he faʼifaʼitaki lelei kia tatou ia ʼaho nei. Ka tou faikole, pea ʼe tonu ke tou vikiʼi mo fakafetaʼi kia Sehova ʼi muʼa ʼo hatatou fai he kole ʼo ʼuhiga mo tatou.

NEʼE NATOU VIKIʼI IA TE HUAFA FAKAKOLOLIA ʼO TE ʼATUA

8, 9. (1) Neʼe kamata feafeaʼi e te kau Levite tanatou faihufaki? (2) Kotea te ʼu kautau ʼe lua ʼae ʼe talanoa ki ai te kau Levite?

⁸ Neʼe agavaivai te kau Levite. Neʼe lelei tanatou faikole, kaʼe ʼi tanatou manatu neʼe mole tuha ʼanatou palalau mo Sehova. Koia ʼaki he agavaivai, neʼe natou kamata hufakiʼi ai te kau Iselaele pea mo kole mamahi fenei kia Sehova: “Ke fakafetai ki tou huafa fakakololia, ae e maoluga i te u tapuakina fuli mo te u fakafetai fuli!”—Nee. 9:5.

⁹ ʼE hoko atu fenei te faikole: “Ko koe [Sehova], ko koe toko tahi, ae nee ke fau te atu lagi, te atu lagi o te atu lagi, pea mo anatou kau tau fuli, mo te kele pea mo te u mea fuli i ai, mo te atu tai pea mo te u mea fuli i ai. E ke foaki te mauli ki te u mea fuli aena, pea e atolasio kia koe te kau tau katoa o te atu lagi.” (Nee. 9:6) ʼI heni neʼe talanoa te kau Levite ki te ʼatulaulau ʼae neʼe fakatupu e Sehova. Neʼe ina fakatupu te lagi mo ʼana “kau tau,” te ʼu fakapupuʼaga fetuʼu. Pea neʼe ina fakatupu ia meʼa fuli ʼi totatou kele matalelei. Neʼe ina toe fakafealagia ke hoko atu te maʼuli ohage la ko te ʼu manu ʼae ʼe feala ke fanaunau. ʼE toe talanoa te faikole ki te tahi kautau. ʼE ko te ʼu ʼaselo ʼa te ʼAtua, “te kau tau katoa o te atu lagi.” (1 Hau 22:19; Sopo 38:4, 7) Ko te ʼu ʼaselo agavaivai ʼaia, ʼe natou fai te finegalo ʼo te ʼAtua ʼaki tanatou tokoni ki te tagata agahala. (Hep. 1:14) Ia ʼaho nei, ʼe tou tauhi foki kia Sehova ʼi te logotahi ohage he kautau fakalogo. ʼE tonu ke tou faʼifaʼitakiʼi te kau ʼaselo, ʼo tou tauhi ki te ʼAtua ʼaki he agavaivai.—1 Ko. 14:33, 40.

10. Kotea ʼae ʼe tou ako mai te ʼu faʼahi ʼae neʼe fai e te ʼAtua maʼa Apalahamo?

¹⁰ ʼOsi ʼaia, neʼe talanoa te kau Levite ki te ʼu faʼahi ʼae neʼe fai e te ʼAtua maʼa Apalamo. Neʼe fetogi e Sehova tona higoa ʼaki te higoa ko Apalahamo, ko tona fakaʼuhiga “tamai a ni puleaga kaugamalie,” logo la neʼe taʼu 99 pea mo hala mo fanau. (Sen. 17:1-6, 15, 16) Neʼe ui foki e te ʼAtua kia Apalahamo ʼe maʼu anai e tona hakō, peʼe hologa, te fenua ʼo Kanaane. Neʼe fakamatala fenei e te kau Levite pe neʼe fakahoko feafeaʼi e Sehova tana fakapapau: “Ko koe [Sehova] Atua ae nee ke filifili ia Apalamo, ko koe ae nee ke fakamavae ia ia mai Ulu i Kaletea, pea nee ke foaki kia ia te higoa ko Apalahamo. Nee ke iloi tona loto nee faitotonu i ou mua, nee ke fai leva he hai mo ia, pea nee ke fakapapau leva ke foaki ki tona hakoga te fenua o te kau Kanaane, . . . pea nee ke taupau tau fakapapau, koteuhi e ke faitotonu.” (Nee. 9:7, 8) Ko te tagata ʼe ina galoʼi tuʼumaʼu ʼana fakapapau. Kaʼe ʼe feala ke tou faʼifaʼitakiʼi ia Sehova ʼo tou faiga tuʼumaʼu ke tou fakahoko ʼatatou fakapapau.—Mat. 5:37.

TE ʼU GAUE FAKAOFOOFO ʼA SEHOVA MAʼA TANA HAHAʼI

11, 12. Kotea te fakaʼuhiga ʼo te huafa ʼo Sehova? Kotea te ʼu faʼahi neʼe fai e Sehova maʼa tana hahaʼi ʼe ha ai ʼe tuha mo tona huafa?

¹¹ Ko te fakaʼuhiga ʼo te huafa ʼo Sehova “ ʼE Ina Fakahoko.” Ko tona fakaʼuhiga ʼe gaue tuʼumaʼu te ʼAtua moʼo fakahoko ʼana fakapapau. Ohage la ʼi hona aluʼaga fakaofoofo neʼe ina fakahoko tana fakapapau ʼo ʼuhiga mo te hologa ʼo Apalahamo, te puleʼaga ʼo Iselaele. ʼI te temi ʼae neʼe natou ʼaunofo ai ʼi Esipito, neʼe fakapapau e te ʼAtua ʼe natou ʼateaina anai pea mo maʼuʼuli anai ʼi te Kele ʼo Te Fakapapau. ʼI te temi ʼaia, neʼe hage neʼe mole feala ke hoko te faʼahi ʼaia. Kaʼe neʼe haga gaue ia Sehova ʼo kaku ki te hoko moʼoni ʼo tana fakapapau. Neʼe ina fakaha ai ʼe tuha ia ia mo tona huafa lahi ʼae ko Sehova.

¹² ʼI tanatou faikole, neʼe fakamatala fenei e te kau Levite te ʼu faʼahi neʼe fai e Sehova maʼa tana hahaʼi: “Nee ke sio ki te mamahi o amatou tamai i Esipito, pea nee ke logo ki anatou tagi i te tai Kula. Nee ke fai ni milakulo mo ni mea fakamanamana kia Falaone, mo ana tagata faifekau pea mo te hahai katoa o tona fenua, koteuhi nee ke iloi tanatou gaohi kovii amatou tamai, pea nee ke fakaha leva tou kololia o hage ko tau fakaha i te aho nei. Nee ke avahi leva te tai i onatou mua, pea nee natou haele leva i te mamaha i lotomalie o te tai; kae nee ke li leva ki te tai natou ae nee natou tuli natou, pea nee natou mou leva o hage ko ni foi maka i te vai loloto.” Pea neʼe natou ui neʼe tokoni ia Sehova ki tana hahaʼi ke natou maʼu te Kele ʼo Te Fakapapau, ʼo natou ui fenei: “Nee ke fakavaivaii leva i onatou mua te hahai o te fenua o Kanaane.” Pea neʼe natou toe ui ko te hahaʼi ʼa te ʼAtua “nee natou pule leva ki ni kolo tau pea mo ni fenua lelei; nee natou mau leva ni fale kua fonu i te mea lelei kehekehe, mo ni vaikeli kua osi i te keli, mo ni gaueaga vite, mo ni gaueaga oliveto, mo ni gaueaga akau fua, o lahi osi; pea nee natou kakai leva o makokona, pea nee natou sisino leva, pea nee natou fiafia leva, o tupu ko tou agalelei.”—Nee. 9:9-11, 24, 25.

13. ʼI te hili pe ʼo te mavae ʼa te kau Iselaele mai Esipito, kotea ʼae neʼe fai e Sehova maʼa natou? Pea kotea ʼae neʼe fai e tana hahaʼi ki muli age?

¹³ Neʼe fai e Sehova te tahi ʼu faʼahi ke hoko moʼoni ai ʼana fakapapau. Ohage la ʼi te hili pe ʼo te mavae ʼa te kau Iselaele mai Esipito, neʼe foaki e Sehova kia natou te ʼu lao pea mo ina akoʼi kia natou pe ʼe feafeaʼi te tauhi ʼae kia te ia. Neʼe ui fenei e te kau Levite ʼi tanatou faikole: “Nee ke hifo mai leva i te mouga o Sinai, pea nee ke palalau leva kia natou mai te atu lagi, pea nee ke foaki leva kia natou te u fakatotonu mooni, te u lao o te mooni, mo te u pelesepeto, mo te u folafola haohaoa.” (Nee. 9:13) Neʼe filifili e Sehova ia te kau Iselaele ko hana hahaʼi ʼae ka ina foaki anai kia natou te Kele ʼo Te Fakapapau. Koia neʼe ina akoʼi ai natou ke natou tuha mo tona huafa. Kaʼe neʼe mole fualoa tanatou fakalogo ki te ʼu fakatotonu ʼa Sehova.—Lau ia Neemia 9:16, 18.

NEʼE ʼAOGA KE FAKATONUTONUʼI TE KAU ISELAELE

14, 15. (1) Neʼe fakaha feafeaʼi e Sehova tana loto manavaʼofa ki te kau Iselaele? (2) Kotea ʼae ʼe tou ako mai te aga ʼa te ʼAtua ki te kau Iselaele?

¹⁴ Neʼe fakapapau e te kau Iselaele ke natou fakalogo ki te Lao ʼa te ʼAtua ʼi te Moʼuga ʼo Sinai. Kaʼe ki muli age neʼe natou fai ia agahala ʼe lua ohage ko tona talanoa ki ai ʼi te faikole ʼa te kau Levite. ʼAki te ʼu agahala ʼaia, neʼe tonu ke mamate te kau Iselaele ʼi te toafa. Kaʼe neʼe manavaʼofa lahi ia Sehova kia natou pea mo haga tokaga ki te ʼu meʼa ʼae neʼe ʼaoga kia natou. Neʼe vikiʼi fenei ia Sehova ʼi te faikole: “Nee ke tokaga kia natou ia tau e fagofulu i te toafa, pea nee mole pe la puli he mea kia natou, pea nee mole pe la popo onatou kofu, pea nee mole pe la kovi onatou vae.” (Nee. 9:19, 21) Ia ʼaho nei, ʼe toe tokaga ia Sehova ki te ʼu meʼa ʼae ʼe ʼaoga kia tatou ke tou tauhi agatonu ai kia te ia. ʼE mole tou loto ʼi he temi, ke puli tatatou tui ʼae kia Sehova pea mo talagataʼa ai kia te ia ohage ko te toko lau ʼi afe Iselaele ʼae neʼe mamate ʼi te toafa. Ko tanatou faʼifaʼitaki kovi ʼaia, ʼe ko he fakatokaga kia tatou.—1 Ko. 10:1-11.

¹⁵ Meʼa fakaʼofaʼofa foki heʼe ko te kau Iselaele ʼae neʼe ulu ki te Kele ʼo Te Fakapapau, neʼe mole natou nonofo agatonu kia Sehova. Neʼe natou kamata atolasio ki te ʼu ʼatua Kanaane, ʼae ʼe kau ki ai te ʼu aga heʼe ʼaoga pea maʼia mo te sakilifisioʼi ʼo ʼanatou tamaliki. Koia neʼe fakagafua ai e Sehova ke gaohi koviʼi te kau Iselaele e te tahi ʼu puleʼaga. Kaʼe ʼi te temi ʼae neʼe natou fakahemala ai, neʼe fakamolemole e Sehova pea mo tokoni kia natou ke natou malo ʼi ʼonatou fili. Pea neʼe hoko liuliuga te faʼahi ʼaia. (Lau ia Neemia 9:26-28, 31.) Neʼe fakamoʼoni ki ai te kau Levite ʼo natou ui fenei: “Nee ke kataki kia natou i ni tau e lahi, pea nee ke fakatokaga kia natou ki tou Laumalie, i tau kau polofeta; kae nee mole pe tokaga onatou taliga. Koia nee ke tuku ai leva natou kia nima o ni hahai matapule.”—Nee. 9:30.

16, 17. (1) Hili tonatou ʼaunofo, neʼe kehekehe feafeaʼi te aluʼaga ʼa te kau Iselaele mo ʼae ʼo ʼanatou kui ʼae neʼe natou ʼuluaki maʼu te Kele ʼo Te Fakapapau? (2) Kotea ʼae neʼe fakaha e te kau Iselaele? Pea kotea ʼae neʼe natou fakapapau ke natou fai?

¹⁶ Hili te toe foki mai ʼa te kau Iselaele mai Papilone, neʼe natou toe kamata talagataʼa ai kia Sehova. Kotea leva tona kehekehe ʼi tanatou popula ʼaeni? Neʼe fakamahino fenei e te kau Levite ʼi tanatou faikole: “I te aho nei, kua matou popula! Kua matou popula i te kele ae nee ke foaki ki amatou tamai, ke natou fiafia i ona fua mo ona koloa! Kua liuliuga e te kele ona fua ki te u hau ae nee ke tuku ke matou popula ki ai, o tupu ko amatou agahala; . . . pea kua matou nonofo i he mamahi lahi.” Neʼe liliu te kau Iselaele ʼo popula ʼi te fenua ʼae neʼe foaki age e Sehova.—Nee. 9:36, 37.

¹⁷ Neʼe manatu koa te kau Levite neʼe heʼe faitotonu te ʼAtua ki tana hahaʼi? Kailoa ia, he neʼe natou fakaha fenei: “Nee ke faitotonu i te u mea fuli ae nee hoko kia matou, koteuhi nee ke agatonu kae nee matou fai te mea ae e kovi.” (Nee. 9:33) Pea neʼe natou fakaʼosi tanatou faikole ʼaki te fakapapau fakamalotoloto ʼae ʼe fakalogo anai te kau Iselaele ki te Lao ʼa te ʼAtua. (Lau ia Neemia 9:38; 10:29) Koia neʼe natou tohi ai tanatou fakapapau ʼaia pea neʼe fakamoʼoni ki ai te toko 84 kau takitaki Sutea.—Nee. 10:1-27.

18, 19. (1) Kotea ʼae ʼe ʼaoga ke tou fai mo kapau ʼe tou fia maʼuʼuli ʼi te malama foʼou ʼa te ʼAtua? (2) Kotea ʼae ʼe tonu ke tou haga faikole ki ai? Pea kotea tona tupuʼaga?

¹⁸ Kapau e tou fia liliu ko te faʼahiga tagata ʼae ʼe leleiʼia e Sehova ki tona malama foʼou, pea ʼe ʼaoga ke tou tuku ke ina fakatonutonuʼi tatou. Neʼe fai e te apositolo ko Paulo te fehuʼi ʼaeni: “Ko te foha fea ae e mole tautea e tana tamai?” (Hep. 12:7) Kapau ʼe tou tali ia totatou fakatonutonuʼi e Sehova mo haga tauhi agatonu kia te ia, pea ʼe tou fakagafua ai ke ina akoʼi tatou. Pea ka tou fai he agahala mamafa, ʼe feala hatatou tui papau ʼe fakamolemole anai tatou e Sehova mo kapau ʼe tou fakahemala moʼoni pea mo tali tana fakatonutonu ʼaki he agavaivai.

¹⁹ Ko te ʼu gaue ʼae ka vave fakahoko e Sehova ʼe mole anai hona tatau mo te ʼu faʼahi ʼae neʼe ina fai moʼo fakaʼateaina te kau Iselaele mai Esipito. Pea ʼe iloʼi fuli anai e te hahaʼi ʼe ko ia te ʼAtua lahi. (Esk. 38:23) ʼI te temi ʼae ʼe fakatapuha ai e Sehova ia tona huafa, ʼe ulu anai ki te malama foʼou ia natou fuli ʼae neʼe nonofo agatonu kia te ia, ohage ko te ulu ʼa te kau Iselaele ki te Kele ʼo Te Fakapapau. (2 Pet. 3:13) Koia tou haga faikole ke fakatapuha te huafa fakakololia ʼo te ʼAtua. ʼE talanoa anai te alatike ʼae ka hoa mai ki te tahi faikole ʼe lava tokoni mai ke tou fai te ʼu meʼa ʼae ʼe ʼaoga ke tou maʼu ai te tapuakina ʼa te ʼAtua.