ʼE Ko He ʼAho Fakamanatu Kia Koutou

1, 2. Ko te ʼaho fakamanatu fea ʼae ʼe tonu ke iloʼi tafitō e te kau Kilisitiano, pea kotea tona tupuʼaga?

MOKA kotou logo ki te kupusiga palalau “ ʼaho fakamanatu,” kotea ʼae ʼe kotou manatu ki ai? Kapau kua kotou ʼohoana, ʼe lagi kotou manatu ki tokotou ʼaho ʼohoana. Pea ko ʼihi ʼe lagi natou manatu ki he ʼaho maʼuhiga ʼi te hisitolia, ohage la ko te ʼaho ʼae neʼe puleʼaga faʼitaliha ai tonatou fenua. Kaʼe ʼe kotou iloʼi koa pe ko te ʼaho fakamanatu fea ʼae neʼe faimahani e te hahaʼi kua hili nei ki ai taʼu ʼe 3 500 tupu?

² Neʼe ko te ʼaho fakamanatu ʼo te Pasikate. Ko te ʼaho fakamanatu ʼaia ʼo te fakaʼateaina ʼa te kau Iselaele mai tanatou popula ʼi Esipito. Pea ʼe tonu ke maʼuhiga te Pasikate kia koutou. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi ʼe feala ke ʼi ai hona ʼu fua ki te ʼu faʼahi maʼuhiga ʼo tokotou maʼuli. ʼE lagi kotou manatu fenei anai: “Ko te Pasikate ʼe ko he toʼotoʼoga Fakasutea ia, kaʼe ʼe au Kilisitiano au. He ko ʼe ʼe tonu ke au iloʼi ia te Pasikate?” ʼE maʼu tona tali ʼi te ʼu palalau maʼuhiga ʼaeni: “Ko Kilisito, totatou Pasikate, kua sakilifisioi maa tatou.” (1 Ko. 5:7) Kotea tona fakaʼuhiga? Ke tou maʼu tona tali, ʼe ʼaoga ke tou iloʼi ia te Pasikate Fakasutea pea mo tona pikipikiga mo te fakatotonu ʼae neʼe foaki ki te kau Kilisitiano fuli.

HE KO ʼE NEʼE FAI E TE KAU ISELAELE TE PASIKATE?

3, 4. Kotea te ʼu aluʼaga ʼae neʼe hoko ʼi muʼa ʼo te ʼuluaki Pasikate?

³ ʼI te malamanei, ko te toko lau ʼi teau miliona hahaʼi ʼe mole ko he kau Sutea, kaʼe ʼe natou iloʼi ia te ʼu aluʼaga ʼae neʼe hoko ʼi muʼa ʼo te ʼuluaki Pasikate. Neʼe lagi natou lau te ʼu aluʼaga ʼaia ʼi te tohi Fakatohi-tapu ʼo Ekesote, peʼe neʼe natou logo ki tona fakamatala, peʼe neʼe natou sio ki ʼona foʼi ʼata. ʼE kei kotou manatuʼi koa pe kotea ʼae neʼe hoko?

⁴ ʼI te nofo popula ʼa te kau Iselaele ʼi Esipito lolotoga ni taʼu, neʼe fekauʼi e Sehova ia Moisese pea mo Alone ke nā olo ʼo kole kia Falaone ke ina fakaʼateaina Tana hahaʼi. Kaʼe neʼe fialahi ia Falaone pea neʼe mole ina tuku ke mavae ia te kau Iselaele. Koia neʼe tauteaʼi ai e Sehova ia Esipito ʼaki ni tautea fakamataku ʼe hogofulu. ʼI te hogofulu tautea, neʼe mamate ai te ʼu ʼuluaki tupu ʼa te kau Esipito. ʼOsi ʼaia, pea neʼe fakatotonu ai leva e Falaone ke mavae te kau Iselaele.—Eke. 1:11; 3:9, 10; 5:1, 2; 11:1, 5.

5. Kotea ʼae neʼe fakatotonu ki te kau Iselaele ke natou fai ʼi muʼa ʼo tonatou fakaʼateaina? (Vakaʼi te ʼuluaki pakī.)

⁵ Kaʼe ʼi muʼa ʼo tonatou fakaʼateaina, neʼe tonu ki te kau Iselaele ke natou mulimuli ki he ʼu fakatotonu maʼuhiga. Neʼe ko te fasiga taʼu matalā ʼaia ʼo te taʼu 1513 I.M.T.S.,a ʼi te mahina ʼo Apipi, ʼae neʼe fakahigoa ki muli age ko Nisani.b Neʼe ui age e te ʼAtua ke natou kamata faitokonaki ʼi te ʼaho 10 ʼo Nisani ki te aluʼaga ʼae ka hoko anai ʼi te ʼaho 14 ʼo Nisani ʼi te to ʼo te laʼa. He ko ʼe ʼe fai anai ʼi te to ʼo te laʼa? Koteʼuhi ko te ʼu ʼaho Fakahepeleo ʼe kamata pea mo fakaʼosi ʼi te to ʼo te laʼa. Ohage la ʼi te Felianima afiafi ʼo kaku ki te Feliaono afiafi ʼe ko te ʼaho ʼe tahi. ʼI te hoko mai leva ʼo te ʼaho 14 ʼo Nisani, neʼe tonu ki te famili takitahi ke natou matehi ia he ovi tagata (peʼe ko he tao) pea ke natou vali tona toto ki ʼonatou fuga matapa. (Eke. 12:3-7, 22, 23) Neʼe tonu ke natou fai he meʼa kai ʼaki he akeno kua moho mo ni foʼi pane neʼe mole hona meʼa fakatupu pea mo ni lauʼakau. ʼE fakalaka anai te ʼaselo ʼa te ʼAtua ʼi te fenua ʼo matehi te ʼu ʼuluaki tupu ʼa te kau Esipito, kaʼe ʼe mole ina matehi anai te ʼu ʼuluaki tupu ʼa te kau Iselaele fakalogo. Pea neʼe hao ai te hahaʼi ʼa te ʼAtua.—Eke. 12:8-13, 29-32.

6. He ko ʼe ʼe tonu anai ke fai e te kau Iselaele te Pasikate ʼi te taʼu fuli?

⁶ Neʼe tonu ki te kau Iselaele ke natou manatuʼi te ʼaho ʼae neʼe fakaʼateaina ai natou e te ʼAtua mai Esipito. Neʼe ui fenei e te ʼAtua kia natou: “E kotou taupau anai te fakamanatu o te aho aia, pea e kotou tauhi anai ia ko he aho lahi [kia Sehova]; e kotou tauhi anai ia o hage ko he lao ke tuku holo i okotou hakoga.” Hili te fai ʼo te Pasikate ʼi te ʼaho 14 ʼo Nisani, neʼe toe fai e te kau Iselaele ia te ʼAho Lahi ʼo Te ʼu Pane Hala Fakatupu ʼae neʼe ʼaho fitu. Pea moka fakatahiʼi te ʼu ʼaho ʼaia, ʼe feala ke toe fakahigoaʼi te ʼu ʼaho ʼaia ʼe valu ko te Pasikate. (Eke. 12:14-17; Luka 22:1; Soa. 18:28; 19:14, Tauhi Foou) Ko te Pasikate neʼe ko he ʼaho lahi peʼe ko he “ ʼaho fakamanatu” ia neʼe fakatotonu ki te kau Iselaele ke natou fai ʼi te taʼu fuli.—2 Klk. 8:13, The Bible in Living English.

7. Ko te toʼotoʼoga foʼou fea ʼae neʼe ui e Sesu ki ʼana tisipulo ke natou fai?

⁷ Ko Sesu mo te kau apositolo neʼe ko te ʼu Sutea pea neʼe natou mulimuli ki te Lao ʼa Moisese, koia ʼae neʼe natou fai ai te Pasikate. (Mat. 26:17-19) ʼI tanatou Pasikate fakaʼosi, neʼe ui e Sesu ki ʼana tisipulo ʼe tonu anai ke natou fai ʼi te taʼu fuli ia he toʼotoʼoga foʼou. Neʼe ko te Taumafa ʼa Te ʼAliki. Kaʼe neʼe tonu ke natou fai ʼi te ʼaho fea?

KO TE ʼAHO FEA ʼAE NEʼE FAI AI TE TAUMAFA ʼA TE ʼALIKI?

8. Ko te fehuʼi fea ʼae ʼe feala ke fai e ʼihi ʼo ʼuhiga mo te Pasikate pea mo te Taumafa ʼa Te ʼAliki?

⁸ Hili pe te fai e Sesu mo ʼana apositolo ia te Pasikate, neʼe ina foaki kia natou ni fakatotonu ʼo ʼuhiga mo te Taumafa ʼa Te ʼAliki. Koia ko te Taumafa ʼa Te ʼAliki neʼe fai ʼi te ʼaho pe ʼo te Pasikate. Kaʼe neʼe lagi kotou tokagaʼi ia ʼaho nei ʼe mole fai e te kau Sutea ia te Pasikate ʼi te ʼaho ʼae ʼe tou fai ai te Fakamanatu ʼo te mate ʼa Kilisito. Kotea tona tupuʼaga? Ko te fakatotonu ʼae neʼe fai e te ʼAtua ki te kau Iselaele ʼo ʼuhiga mo te kamata ʼo te Pasikate, ʼe tokoni mai ke tou mahino ki tona tali. Neʼe fakaha e te ʼAtua ki te hahaʼi ia te temi ʼae ʼe tonu ke natou tamateʼi ai te akeno ʼi te ʼaho 14 ʼo Nisani. Pea ʼe ko te temi tonu anai ʼaia ʼae ka kamata ai te Pasikate.—Lau ia Ekesote 12:5, 6.

9. ʼO mulimuli kia Ekesote 12:6, ko te temi fea ʼae neʼe tonu ke tamateʼi ai te akeno?

⁹ ʼO mulimuli kia Ekesote 12:6, neʼe tonu ke tamateʼi te akeno “i te afiafi pouli.” ʼI ʼihi Tohi-Tapu, ʼo kau ai ia te Tanakh Fakasutea, ʼe fakaliliu ai te kupusiga palalau ʼaia “ ʼi te malu afiafi ʼo te ʼaho.” Koia neʼe tonu ke matehi te akeno ʼi te kamata ʼo te ʼaho 14 ʼo Nisani, ʼi te ʼosi to ʼo te laʼa kaʼe kei malama te ʼaho.

10. ʼI te manatu ʼa ʼihi, neʼe ko te temi fea ʼae neʼe matehi ai te akeno ʼo te Pasikate? Pea ko te fehuʼi fea ʼae ʼe lagaʼi ai?

¹⁰ Ki muli age, neʼe manatu ʼihi Sutea ʼe fualoa anai te tamateʼi ʼo te ʼu akeno fuli ʼae ʼe ʼave ki te fale lotu. Koia neʼe natou manatu ai ko te kupusiga palalau ʼae “i te afiafi pouli” ia Ekesote 12:6, ʼe fakaʼuhiga ia ki te fakaʼosi ʼo te ʼaho 14 ʼo Nisani, ʼi te temi ʼae ʼe kamata matule ai te laʼa ʼi te hili hoʼata pea mo te temi ʼae ʼe to ai te laʼa ʼi te afiafi. Kaʼe kapau ʼe tamateʼi te ʼu akeno ʼi te fakaʼosi ʼo te ʼaho 14 ʼo Nisani, pea ko te temi fea ʼae ʼe kai ai anai e te kau Iselaele ia te taumafa ʼo te Pasikate? Maʼa te tagata poto ko Jonathan Klawans, ʼe hoki natou kai anai ʼi te ʼaho 15 ʼo Nisani. Kaʼe ʼe ina fakamoʼoni ʼe mole fakaha fakahagatonu te faʼahi ʼaia ʼi te tohi Fakatohi-tapu ʼo Ekesote. Neʼe ina toe ui ʼe mole talanoa ʼi te ʼu tohi ʼa te kau takitaki lotu Sutea pe neʼe fai feafeaʼi ia te Pasikate ʼi muʼa ʼo te fakaʼauha ʼo te fale lotu ʼi te taʼu 70 H.T.S.c

11. (1) Kotea ʼae neʼe hoko kia Sesu ʼi te ʼaho ʼo te Pasikate ʼi te taʼu 33 H.T.S.? (2) He ko ʼe neʼe fakahigoaʼi ia te ʼaho 15 ʼo Nisani ʼo te taʼu 33 H.T.S. ko he Sapato “lahi”? (Vakaʼi te kiʼi nota.)

¹¹ Kaʼe neʼe ko te ʼaho fea ʼae neʼe fai ai te taumafa ʼo te Pasikate ʼi te taʼu 33 H.T.S.? ʼI te ʼaho 13 ʼo Nisani ʼi muʼa ʼo te ʼaho ʼo te Pasikate, neʼe ui fenei e Sesu kia Petelo mo Soane: “Kolua olo o teuteui mai kia tatou te Pasikate ke tou kai ia.” (Luka 22:7, 8) Pea ʼi te ʼaho 14 ʼo Nisani, ʼi te felianima afiafi hili te to ʼo te laʼa, neʼe kai ai e Sesu pea mo ʼana apositolo ia te taumafa ʼo te Pasikate. ʼI tanatou ʼosi kakai, neʼe ina foaki leva kia natou te ʼu fakatotonu ʼo ʼuhiga mo te Taumafa ʼa Te ʼAliki. (Luka 22:14, 15) ʼI te po ʼaia neʼe puke ia ia pea mo fakamauʼi. Neʼe tutuki ia Sesu ʼi te pou fakamamahi ʼi te kua vave fetapa ʼi te ʼaho 14 ʼo Nisani pea ʼi te hili hoʼata ʼaia neʼe mate ai. (Soa. 19:14, Tauhi Foou) Koia ko Sesu, ia tatatou akeno ʼo te Pasikate, neʼe ina sakilifisioʼi tona maʼuli ʼi te ʼaho pe ʼae neʼe matehi ai te akeno ʼo te Pasikate. (Mat. 26:2; 1 Ko. 5:7; 11:23) Neʼe ʼavaifo ia Sesu ʼi muʼa ʼo te kamata ʼo te ʼaho 15 ʼo Nisani.d—Lev. 23:5-7; Luka 23:54.

TE ʼUHIGA ʼO TE ʼAHO FAKAMANATU KIA KOUTOU

12, 13. Kotea ʼae neʼe akoʼi ki te ʼu fanau Iselaele ʼo ʼuhiga mo te Pasikate?

¹² ʼI te ʼuluaki Pasikate ʼi Esipito, neʼe fakatotonu e te ʼAtua ki te kau Iselaele ke natou fai ia te toʼotoʼoga ʼaia ʼi te taʼu fuli ki te “heegata.” ʼI te Pasikate ʼi te taʼu fuli, ʼe fehuʼi anai e te ʼu fanau ki ʼanatou matuʼā pe ko ʼe ʼe natou fai te toʼotoʼoga ʼaia. (Lau ia Ekesote 12:24-27; Tet. 6:20-23) Koia ko te Pasikate ʼe ko he “fakamanatu” anai ia ʼe toe feala ke maʼu ai e te fanau ni ako.—Eke. 12:14.

¹³ ʼI te taʼiake mo te taʼiake, neʼe akoʼi e te kau Iselaele ki ʼanatou fanau te ʼu ako maʼuhiga ʼo ʼuhiga mo te Pasikate. Ohage la ko te lava puipui e Sehova tana kau atolasio. Neʼe ako e te fanau ko Sehova ʼe ko he ʼAtua ʼe maʼuli moʼoni ia, ʼe tokaga pea mo puipui ia tana hahaʼi. Pea neʼe fakaha e Sehova ia te faʼahi ʼaia ʼaki tana haofaki te ʼu ʼuluaki tupu ʼa te kau Iselaele lolotoga te hogofulu tautea ʼi Esipito.

14. Ko te ako fea ʼo te Pasikate ʼe lava akoʼi e te ʼu matuʼā Kilisitiano ki ʼanatou fanau?

¹⁴ ʼI tokotou ʼuhiga matuʼā Kilisitiano, ʼe mole kotou fakamatala anai ʼi te taʼu fuli ki ʼakotou fanau te hisitolia ʼo te Pasikate. Kaʼe ʼe kotou akoʼi anai kia natou te ako maʼuhiga ʼo te Pasikate ʼae ko te ʼAtua ʼe ina puipui tana hahaʼi. Pea ʼe tokagaʼi koa ʼe ʼakotou fanau ʼe kotou tui moʼoni ko te ʼAtua ʼe kei ina puipui pe tatou ia ʼaho nei? (Pes. 27:11; Esa. 12:2) ʼE lelei hakotou foaki ki takotou fanau te ako ʼaia lolotoga hakotou faipalalau ʼi te fiafia kaʼe mole ʼi te temi ʼae ʼe kotou akonakiʼi ai natou. Ko te ako ʼaia ʼe tokoni anai ki tokotou famili ke toe lahi age tanatou falala ʼae kia Sehova.

15, 16. Kotea ʼae ʼe tou lava ako ʼo ʼuhiga mo Sehova ʼaki te Pasikate pea mo te ʼu fakamatala ʼo Ekesote?

¹⁵ Ko te tahi ako maʼuhiga ʼe feala tatatou ako mai te Pasikate, ko Sehova ʼe ina lava puipui tana hahaʼi kaʼe ʼe ina toe haofaki foki mo natou. Kotou fakafuafua age muʼa pe neʼe feafeaʼi ki te kau Iselaele ia te temi ʼae neʼe haofaki ai natou e Sehova mai Esipito. Neʼe taki natou e te pou ʼao pea mo te pou afi ki te Tai Kula. Pea neʼe natou sisio leva ki te haga ʼa Sehova ʼo vaheʼi te tai ko ni kaupa vai ʼe lua. ʼOsi ʼaia, neʼe natou haʼele ʼi te takele ʼo te tai. ʼI tanatou ʼosi fakalaka maʼuli ʼaia, neʼe natou sisio leva ki te haga ʼae ʼa te ʼAtua ʼo fakato te ʼu vai ki te foʼi kautau Esipito. Neʼe fakavikiviki ai te kau Iselaele kia Sehova ʼuhi ko tana haofaki natou pea mo natou hiva fenei: “E au hiva anai [kia Sehova] . . . Kua ina laku ki te tai te hosi mo te tagata heka hosi. Ko [Sehova] ko toku malohiaga, pea ko te tupuaga aia o aku fakavikiviki; Ko ia ae nee ina haofaki au.”—Eke. 13:14, 21, 22; 15:1, 2; Pes. 136:11-15.

¹⁶ Kapau ʼe kotou maʼu fanau, ʼe kotou tokoni koa kia natou ke natou mahino ko Sehova ʼe ko he ʼAtua mafimafi ʼe ina haofaki anai tana hahaʼi? ʼE natou sisio koa ʼi ʼakotou tonu pea mo ʼakotou faipalalau mo natou, ʼe kotou falala ko Sehova ʼe ina haofaki anai koutou mo tokotou famili? ʼE lagi feala hakotou faipalalau ʼi takotou ako fakafamili ki te haga ʼae ʼa Sehova ʼo haofaki ia tana hahaʼi ʼi te ʼu fakamatala ʼae ʼi te ʼu kapite 12 ki te 15 ʼo Ekesote ʼo feia mo Gaue 7:30-36 peʼe ko Taniela 3:16-18, 26-28. ʼE tonu kia tatou fuli, tupulaga mo matuʼatuʼa, ke tou tui papau ʼe haofaki anai tatou e Sehova ʼi te ka haʼu ohage pe ko tana haofaki ia tana hahaʼi ʼi te temi muʼa.—Lau ia 1 Tesalonika 1:9, 10.

TOU MANATUʼI TE ʼAHO ʼAIA

17, 18. He ko ʼe ʼe maʼuhiga age ia te taʼataʼa ʼo Sesu ʼi te toto ʼo te akeno ʼo te Pasikate?

¹⁷ Ko te kau Kilisitiano moʼoni ʼe mole natou fai ia te Pasikate. Ko te ʼaho fakamanatu ʼaia ʼe kau ki te Lao ʼa Moisese, pea ʼe mole tou mulimuli ki te Lao ʼaia. (Loma 10:4; Kol. 2:13-16) ʼE tou fai tatou te tahi ʼaho fakamanatu, ia te mate ʼo te ʼAlo ʼo te ʼAtua. Kaʼe ʼe lahi te ʼu faʼahi ʼe tou lava ako mai te Pasikate ʼae neʼe kamata fai ʼi Esipito.

¹⁸ Neʼe haofaki te maʼuli ʼa te ʼu ʼuluaki tupu ʼa te kau Iselaele ʼaki te toto ʼo te akeno ʼae neʼe natou vali ʼi ʼonatou fuga matapa. Ia ʼaho nei, ʼe mole tou foaki te toto ʼo te ʼu manu ki te ʼAtua ʼi te Pasikate peʼe ʼi he tahi age temi. Kaʼe ko te toto ʼo te tahi sakilifisio ʼae ʼe maʼuhiga age. Ko te hahaʼi ʼae ʼe haofaki ʼaki te toto ʼaia, ʼe feala hanatou maʼuʼuli ʼo heʼe gata. Neʼe fakamahino e te apositolo ko Paulo ko te taʼataʼa ʼo Sesu ʼae neʼe “afuhi,” ʼe ina fakafealagia ki te kau Kilisitiano fakanofo ke natou maʼuʼuli ʼo talu ai ʼi te lagi. ʼE ko natou “te kau uluaki tupu kua tohi i te atu lagi.” (Hep. 12:23, 24) ʼAki tona taʼataʼa neʼe toe fakafealagia ai e Sesu ki te tahi ʼu ovi ke natou maʼu te ʼamanaki ʼo te maʼuli heʼe gata ʼi te kele. Koia ʼe tonu ke tou manatuʼi fuli tuʼumaʼu te fakapapau ʼaeni: “Ia ia kua tou mau te totogi i tona toto, te fakamolemole o te u agahala, o mulimuli ki te lahi kehe o tona kalasia” peʼe ʼofa makehe.—Efe. 1:7.

19. Ko te faʼahiga mate ʼa Sesu ʼe ina fakamalohi feafeaʼi tatatou falala ki te ʼu lea fakapolofeta Fakatohi-tapu?

¹⁹ ʼI te temi ʼae neʼe matehi ai he akeno ki te taumafa ʼo te Pasikate, neʼe fakatotonu ki te kau Iselaele ke mole natou fasifasiʼi ʼona hui. (Eke. 12:46; Num. 9:11, 12) Kaʼe neʼe feafeaʼi ki te ʼu hui ʼo “te akeno o te Atua,” ia Sesu ʼae neʼe ina foaki tona maʼuli ohage he totogi? (Soa. 1:29) Neʼe tutuki tahi ia ia pea mo te ʼu tagata faifakapo ʼe tokolua ʼi ʼona tafaʼaki ʼi he pou fakamamahi. Neʼe kole e te kau Sutea kia Pilato ke fasifasiʼi te ʼu hui ʼo Sesu pea mo ʼae ʼo te ʼu tagata faifakapo ke feala ai hanatou mamate vave. Pea ke feala ai he toʼo ifo ʼo ʼonatou sino mai te ʼu pou fakamamahi ʼi muʼa ʼo te ʼaho 15 ʼo Nisani, te Sapato lahi. Neʼe fasifasiʼi leva e te kau solia te ʼu vaʼe ʼo te ʼu tagata faifakapo ʼe tokolua, kaʼe “i tanatou fakaoviovi age kia Sesu, nee natou sio leva kua mate ia ia, nee mole natou fasifasii leva ona vae.” (Soa. 19:31-34) Ohage pe ko te mole fasifasiʼi ʼo te ʼu hui ʼo te akeno ʼo te Pasikate, neʼe mole fasifasiʼi mo te ʼu hui ʼo Sesu. Koia ko te akeno ʼo te Pasikate neʼe ko he “ata” ia ʼo te sakilifisio ʼo Sesu ʼi te ʼaho 14 ʼo Nisani ʼo te taʼu 33 H.T.S. (Hep. 10:1) Neʼe hoko ai te palalau ʼae ia Pesalemo 34:21. ʼE malohi ai anai tatatou falala ki te ʼu lea fakapolofeta Fakatohi-tapu.

20. Kotea he faʼahi ʼe kehekehe ai te Pasikate pea mo te Taumafa ʼa Te ʼAliki?

²⁰ Kaʼe ʼe kehekehe te fai e te kau Sutea ia te Pasikate pea mo te fakamanatu e te kau tisipulo ʼa Sesu ia te Taumafa ʼa Te ʼAliki. Ohage la, neʼe kai e te kau Iselaele ia te kakano ʼo te akeno kaʼe neʼe mole natou inu tona toto. ʼE kehekehe ia mo te meʼa ʼae neʼe fakatotonu e Sesu ki ʼana tisipulo ke natou fai. Neʼe ina ui ko natou ʼae ka pule anai “i te puleaga o te Atua” ʼe tonu ke natou kai te pane pea mo inu te vino, ʼae ʼe ina fakata ia tona kakano pea mo tona taʼataʼa. ʼE toe lahi age anai te ʼu faʼahi ka tou ako ʼo ʼuhiga mo te ʼAho Fakamanatu ʼo te mate ʼa Kilisito ʼi te alatike ʼae ka hoa mai.—Mko. 14:22-25.

21. He ko ʼe ʼe tonu ke tou iloʼi ia te Pasikate?

²¹ Ko te Pasikate ʼe ko he toʼotoʼoga maʼuhiga ia ʼi te hisitolia ʼo te hahaʼi ʼa te ʼAtua, pea ʼe lahi te ʼu ako ʼe feala ke tou taʼofi fuli mai ai. ʼE moʼoni ko te Pasikate neʼe ko he “fakamanatu” maʼa te kau Sutea. Kaʼe ʼi totatou ʼuhiga Kilisitiano, ʼe tonu ke tou iloʼi ia te Pasikate pea mo taʼofi ʼona ako maʼuhiga, koteʼuhi “e hau te Tohi tapu katoa mai te tuku manava a te Atua.”—2 Tim. 3:16.