Kua Kotou Nonofo Teuteu Koa Naʼa Hoko Mai He Fihifihia ʼe Ina ʼAhiʼahiʼi Takotou Tui ʼi Te Faʼahi ʼo Te ʼu Faitoʼo Fakatōketā?
Kotou taupau ia te ʼu tokoni ʼaenī ʼi he faʼahi ʼe feala anai hakotou maʼu fakavilivili mokā ʼe ʼaoga atu kiā koutou
1 ʼE mole ʼi ai he tahi ʼe nofo mo ʼamanaki ʼe feala anai ʼi te ʼaho nei peʼe ko ʼapogipogi ke ʼave ki te lōpitali. Kae ‘ko te ʼu temi pea mo te ʼu ʼaluʼaga fakafokifā ʼe hoko kiā tātou fuli.’ (Tnk. 9:11) Tatau aipē peʼe kotou fakafisi ki he faʼahiga faitoʼo, kae koteā ʼaē kā kotou fai anai moʼo puipui ʼo koutou ke mole ʼai fakakinau atu he foʼi huki toto, heʼe leletakiʼi koutou ki te lōpitali, ʼuhi ko he fakaʼī pea ʼe kotou pogia? ʼEī, ko he fakaʼī peʼe ko mahaki kovi fakafokifā ʼe feala ke ina ʼahiʼahiʼi takotou tui.
2 Kapau lā ʼe ʼave koutou ki te lōpitali he neʼe hoko he ʼaluʼaga kiā koutou, koteā anai ʼaē kā kotou fai moʼo taupau takotou agatonu mo kapau ʼe ʼui atu e he tahi ʼe kotou mate anai mo kapau ʼe mole kotou tali he foʼi huki toto? ʼE kotou fakatui atu aipē koa ki te ʼu palalau ʼaia? Kua kotou tukupau koa ke mole fai atu he foʼi huki toto? Kua kotou nofo teuteu koa ki te taʼi faʼahiga ʼahiʼahiʼi ʼaia ʼo takotou tui ʼo kotou ‘fakafisi ki te toto’?—Gāue 15:28, 29.
3 Ke feala hakotou fakafisi ki he foʼi huki toto, heʼe ina ʼulihi anai koutou ʼi te faʼahi fakalaumālie, ʼe tonu muʼa ke kotou tui papau. Ko te taʼi tui papau ʼaia ʼe tonu ke fakatafito ki takotou mahino lelei ki te ʼu fakamahinohino ʼaē ʼe tuʼu ʼi te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te toto. Heʼe kapau ʼe mole heʼeki kotou mahino lelei kiai, pea ʼe feala anai ʼaki te ʼu meʼa ʼaē ʼe kotou logoʼi ʼi tokotou loto ʼi te moʼi temi pē ʼaia, ke kotou mātataku iā ia ʼaē ʼe ina ʼui atu, ʼe mahino lelei age ia iā koutou ki te faʼahi ʼo te toto. ʼE natou faigaʼi anai koa koutou ke kotou manatu ʼe lagi lahi age te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼiloʼi e te ʼu tōketā ʼo ʼuhiga mo te toto ʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼiloʼi e te ʼAtua? ʼI te ʼu ʼaluʼaga ʼaia, ʼe mahino ia ʼe kotou “tukupau” anai ke kotou fai “te meʼa ʼaē ʼe totonu” kiā mata ʼo Sehova, logolā ia te ʼu palalau ʼaē ʼe feala ke fai atu e he ʼu tagata. (Teu. 12:23-25) Kae ʼe tonu koa ke tou tauʼi tokotahi ia te fihifihia ʼaia?—Tnk. 4:9-12.
TE SELEVISI KUMI LOGO ʼO ʼUHIGA MO TE ʼU LŌPITALI PEA MO TE ʼU KOMITĒ FAKAFELŌGOI MO TE ʼU LŌPITALI
4 Moʼo tokoni kiā nātou ʼaē ʼe natou felāveʼi mo te fihifihia ʼaia ʼo ʼuhiga mo te foʼi huki toto, neʼe fakatuʼu e te Sōsiete ʼi Brooklyn pea mo te ʼu Filiale, ia te Selevisi Kumi Logo ʼo ʼUhiga Mo Te ʼu Lōpitali. Pea teitei pē ʼi te ʼu taulaga lalahi, kua ina fakatuʼutuʼu ai ia te ʼu Komitē Fakafelōgoi Mo Te ʼu Lōpitali. Ko te ʼu komitē ʼaia ʼe ko te ʼu tagata ʼāfea neʼe akoʼi tāfito nātou moʼo fai ia te gāue ʼaia.
5 Ko te Selevisi Kumi Logo ʼo ʼUhiga Mo Te ʼu Lōpitali, ʼe feala ke ina fai he ʼu kumi ʼi te ʼu nusipepa e 3 600 ʼi te mālamanei kātoa ʼaē ʼe talanoa ai ki te ʼu fealagia pea mo te ʼu lelei ʼo te ʼu faʼahiga faifaitoʼo, pea mo te ʼu faitafa ʼe mole fakaʼaogaʼi ai te toto. ʼOsi ʼaia pea ʼe fakahā e te komitē ia te ʼu logo ʼo ʼuhiga mo te ʼu faifaitoʼo foʼou ʼaia, ki te ʼu Komitē Fakafelōgoi Mo Te ʼu Lōpitali, ki te ʼu lōpitali pea ki ʼihi tōketā. (ʼI ʼihi temi, ko te ʼu ʼalatike ʼo ʼuhiga mo te ʼu faifaitoʼo ʼaē neʼe momoli e te Selevisi Kumi Logo ʼo ʼUhiga Mo Te ʼu Lōpitali, neʼe ina fakatokatoka ia he tokakovi neʼe hoko ʼi te lōpitali.) ʼE ina fakahā tuʼumaʼu ki te ʼu komitē ia te ʼu tonu lelei ʼaē neʼe fai e te ʼu telepinale, moʼo tokoni ki te ʼu tuʼi faifakamāu ke natou maʼu he fakasiosio tonu mokā natou fai he ʼu fakamāu ʼo ʼuhiga mo tātou. ʼE ina toe tohi foki ʼi he foʼi tohi ia te ʼu higoa ʼo te ʼu tōketā ʼe lauʼi afe tupu ʼaē ʼe natou fia gāue tahi mo tātou. Koia, kā hoko mai he fihifihia ʼo ʼuhiga mo te foʼi huki toto, pea ʼe faigafua anai hatatou maʼu ai he ʼu tohi ʼe fakafoʼou tuʼumaʼu te ʼu logo ʼaē ʼe tohi ai.
6 Ko te Selevisi Kumi Logo ʼo ʼUhiga Mo Te ʼu lōpitali ʼe ina toe takitaki mo te akoako pea mo te gāue ʼa te ʼu Komitē Fakafelōgoi Mo Te ʼu Lōpitali. ʼI te ʼu kolo ʼaē ʼe maʼu ai te Komitē Fakafelōgoi Mo Te Lōpitali, ʼe fakatuʼutuʼu e te ʼu komitē ʼaia he ʼu fono mo te hahaʼi gāue ʼo te ʼu lōpitali, ke toe lelei age tanatou fefelogoiʼaki. ʼE natou toe fakafehufehuʼi ia te hahaʼi gāue ʼaia, ke feala hanatou maʼu he tahi age ʼu tōketā ʼe mole natou fakaʼaogaʼi anai ia te toto mokā natou faitoʼo tātou. ʼE lava tokoni atu ia te ʼu tehina ʼaia, kae ʼuluaki, ʼe ʼi ai te ʼu fakatuʼutuʼu maʼuhiga ʼe tonu ke kotou fai ke māui mālie age tanatou gāue.
KUA KOTOU FAI KOA IA TE ʼU FAKATUʼUTUʼU ʼAOGA TĀFITO?
7 ʼUluaki, kotou vakavakaʼi peʼe kua tahi tohi kātoa ia te ʼu pepa faitoʼo ʼo tokotou fāmili (ʼo tohi ia te ʼaho ʼaē neʼe tohi ai te pepa, mo sinie pea mo tohi ai ia te ʼu higoa ʼa te ʼu fakamoʼoni). Ko ʼihi tehina neʼe fakafihiʼi, he neʼe ʼolo ki te lōpitali mo te ʼu kate neʼe mole tohi ai te ʼaho ʼaē neʼe tohi ai te pepa pea neʼe mole sinie e he ʼu fakamoʼoni. Tahi ʼaē meʼa, ko tatatou ʼu fānau ʼaē ʼe mole heʼeki papitema, ʼe natou maʼu fuli koa tanatou document dʼidentité médicale kua tohi kātoa? Kapau lā ʼe mole heʼeki fai ia te faʼahi ʼaia, pea ʼe ʼiloʼi feafeaʼi anai e te hahaʼi gāue ʼo te lōpitali takotou fakafisi ki te toto pea mo te higoa ʼo ia ʼaē ʼe tonu ke natou telefoni ki ai mokā hoko he tuʼutāmaki ki hakotou tamasiʼi?
8 Pea ʼe tonu leva ke kotou tōkakaga ke feʼāveʼaki e takotou fāmili kātoa tanatou ʼu kate ʼaia ʼI TE TEMI FULI PĒ. Kotou vakavakaʼi ʼi te ʼaho fuli ke feʼāveʼaki e takotou fānau tanatou kate, ʼi muʼa ʼo tanatou ʼolo ki te faleako, māʼiapē lā ʼi muʼa ʼo tanatou ʼolo ʼo gaoʼi ʼi tuʼa. ʼE tonu ke tou tōkakaga fuli ʼo feʼāveʼaki mo tātou ia te ʼu pepa ʼaia ʼi totatou temi gāue, ʼi totatou ʼu temi mālōlō, peʼe ʼi te ʼu fakatahi lalahi. ʼAua naʼa kotou galoʼi ʼi he temi takotou ʼu pepa ʼaia!
9 Kotou fakakaukauʼi age muʼa mo kapau ʼe leletakiʼi koutou ki te lōpitali heʼe kua koutou kovi ʼaupitō, mo kotou pogia peʼe mole feala hakotou palalau. Kapau lā ʼe mole kotou nonofo mo takotou pepa ʼo te toto, pea ʼe mole heʼeki tau mai ki te lōpitali he tahi ʼo tokotou fāmili peʼe ko he tagata ʼāfea ke feala hana palalau maʼa koutou. Kapau ʼe ʼui e te lōpitali ‘ ʼe tonu ke fai hakotou foʼi huki toto,’ pea ʼe mole lava tāʼofi anai te tonu ʼaia. Neʼe kua hoko ia te ʼaluʼaga ʼaia. Kae kapau ʼe tou nonofo mo tatatou pepa ʼo te toto, pea ʼe feala pē, ʼaki te pepa ʼaia, ke mahino ki te hahaʼi gāue ʼo te lōpitali te ʼu meʼa ʼaē ʼe tou loto kiai.
10 Koia, ko te pepa ʼaia ʼe lelei age ʼi he vesa peʼe ko he kahoa ʼe fakahā ʼe tou mahaki. ʼE mole feala ke fakamahino e he vesa peʼe ko he kahoa ia te ʼu tupuʼaga Fakatohi-tapu ʼo takotou fakafisi ki te toto pea ʼe mole hā ai neʼe kotou sinie. Neʼe ʼui fēnei e te telepinale ʼo Kanata ʼo ʼuhiga mo te pepa ʼa te tuagaʼane: “[Ko te fafine ʼaē ʼe mahaki] neʼe ina filifili ia te faʼahiga fai e tahi moʼo fakahā ki te ʼu tōketā pea mo te hahaʼi gāue ʼo te lōpitali tana fakafisi ki te ʼu foʼi huki toto, mokā pogia peʼe mole feala hana palalau moʼo fakahā te meʼa ʼaē ʼe loto kiai.” Koia, ʼaua naʼa galo iā koutou ʼi he temi ia takotou pepa!
11 Mai tona ʼaluʼaga ʼaē, ʼe fakaʼaogaʼi tāfito tatatou pepa ʼi te temi ʼaē ʼe ʼave fakavilivili ai tātou ki te lōpitali, koia mo kapau leva kua fakatuʼutuʼu fakatomuʼa ke tafa koutou, ʼe lagi lelei age ke kotou tohi tonu ʼi he moʼi pepa ia te ʼu meʼa ʼaē ʼe kotou loto ke fai pea mo te tahi ʼu fakatuʼutuʼu (ʼo kotou mulimuli ki tatatou pepa ʼaē ʼe fakahā ai ki te tōketā te meʼa ʼaē ʼe kotou loto kiai); ʼe feala hakotou hilifaki he tahi age ʼu meʼa, ohagē lā ko te faʼahiga tafa ʼaē ʼe tonu ke fai kiā koutou, mo te ʼu higoa ʼo te ʼu tōketā pea mo te higoa ʼo te lōpitali. ʼE ko he faʼahi ʼe feala ke kotou fai, ke foaki atu ai kiā koutou ia te faitoʼo ʼaē ʼe kotou loto kiai. Logolā ʼe mole feala ke kotou ʼiloʼi fakatomuʼa ʼo fēia mo te tōketā ia he tuʼutāmaki ʼe feala ke hoko, kotou fakamahino ʼe tonu ke natou mulimuli ki te ʼu fakatotonu ʼaia tatau aipē pe koteā he ʼaluʼaga ʼe hoko.—Taag. 22:3.
12 Ko te tahi fakatuʼutuʼu maʼuhiga leva ʼaē ʼe tonu ke kotou fai ʼe ko takotou palalau ki te hahaʼi ʼaē ʼe gāue ʼi te lōpitali ʼaē ʼe tokaga kiā koutou mokā kua fakatuʼutuʼu ke faitoʼo koutou, peʼe mokā ʼave fakavilivili koutou ki te lōpitali. Ko ai tāfito ʼaē ʼe tonu ke kotou palalau ki ai?
KOTOU PALALAU KI TE HAHAʼI FAIFAITOʼO
13 TE KŪTUGA FAIFAITOʼO: ʼE ko he temi ʼe mole tonu ke puleʼi koutou e te mataku ʼaē ki te tagata. (Taag. 29:25) Kapau ʼe hagē ʼe kotou lotolotolua, ʼe feala ke manatu anai e he tahi ʼe mole kotou tui papau ki te meʼa ʼaē neʼe kotou fili. Kapau ʼe tonu ke tafa koutou, ko he tafa kua fakatuʼutuʼu fakatomuʼa peʼe tonu ke fai fakavilivili, ko koutou peʼe ko hokotou kāiga totonu ʼe tonu ke ina fai fakalelei he ʼu fehuʼi ʼe totonu ki te pule ʼo te kūtuga faitafa. ʼE maʼuhiga ke kotou fai ia te fehuʼi ʼaenī: ʼE mulimuli anai koa ia te kūtuga ʼaia ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe loto kiai ia ia ʼaē ʼe mahaki pea mo ina faitoʼo anai ʼo mole ina fakaʼaogaʼi ia te toto, tatau aipē peʼe koteā he meʼa ʼe feala ke hoko? Kapau ʼe mole natou fakapapau atu ia te faʼahi ʼaia, pea ʼe mole natou mulimuli anai ki te meʼa ʼaē ʼe kotou loto kiai.
14 Kotou fakahā fakalelei ia te ʼu meʼa ʼaē ʼe kotou loto kiai, ʼaki hakotou tui papau kiai pea mo ʼaua naʼa kotou ufiufi. Kotou palalau fakalelei ʼo kotou fakahā ʼe kotou loto ke faitoʼo koutou ʼaki he ʼu faifaitoʼo ʼe mole fakaʼaogaʼi ai te toto. ʼAki he loto fakatokatoka pea mo he tui papau, kotou fakahā age ia te ʼu meʼa ʼaē ʼe tonu ke fai pea mo kotou talanoa ki takotou pepa ʼaē ʼe tuʼu ai takotou fakafisi ki te ʼu foʼi huki toto. Kapau ʼe mole fia mulimuli ia te tōketā ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe kotou loto kiai, kotou kumi he tahi age tōketā.
15 TE TŌKETĀ ʼAĒ ʼE INA FAI IA TE FOʼI HUKI FAKAMATE: ʼI te hahaʼi fuli ʼaē ʼe gāue ʼi te lōpitali, ʼE KO TE TŌKETĀ ʼAIA ʼAĒ ʼE TONU KE KOTOU FELŌGOI TĀFITO MO IA ʼi muʼa ʼo hokotou tafa. Mai tona ʼaluʼaga ʼaē, ko te tōketā ʼaē ʼe ina huki fakamate, ʼe ko ia ʼaē ʼe ina puipui tokotou maʼuli ʼi te temi ʼaē ʼe fai ai ia te tafa, pea ʼe ko ia ʼaē ʼe feala ke ina fakatotonu ke ʼai he toto kiā koutou. Koia, kapau ʼe kotou palalau pē ki te tōketā ʼaē kā ina tafa koutou, pea ʼe mole feʼauga moʼo puipui ʼo koutou mai te ʼai ʼaē ʼo he foʼi huki toto kiā koutou. ʼE maʼuhiga ʼaupitō ke kotou felōgoi mo te tōketā ʼaē ʼe kā ina huki fakamate koutou, ke kotou fakahā age te meʼa ʼaē ʼe kotou loto kiai pea mo ʼiloʼi papau peʼe fakaʼapaʼapa anai kiai peʼe kailoa.—Vakaʼi ia Luka 18:3-5.
16 ʼI te agamāhani, ko te tōketā ʼaē ʼe ina huki fakamate he tahi, ʼe ina ʼaʼahi fakatomuʼa ʼi te ʼaho e tahi ʼi muʼa ʼo tona tafa, kae kua tauhala fau ia mo kapau ʼe mole fakaʼapaʼapa ia ki takotou mole loto ʼaē ki te ʼu foʼi huki toto. Koia kotou kole fakamālotoloto ki te tōketā faitafa ke ina filifili ia he tōketā ʼe ina huki fakamate koutou ʼo mulimuli anai ki te ʼu meʼa ʼe kotou loto kiai, pea ʼe feala hakotou felōgoi fakatomuʼa mo ia ʼi muʼa ʼo tokotou tafa. Heʼe feala ai anai ke kotou maʼu hokotou temi moʼo kumi he tahi age, mo kapau ko te tōketā ʼuluaki ʼe mole ina tali ia te meʼa ʼaē ʼe kotou loto kiai. ʼAua naʼa kotou fakalogo ki he tahi ʼe ina ʼui atu ʼe mole feala hakotou fai ia te faʼahi ʼaia, ʼe fakalogo ʼāteaina pē ia te tonu ʼaia kiā koutou, ke kotou maʼu he tōketā kā ina fakamoe anai koutou pea ʼe mulimuli ki te meʼa ʼaē ʼe kotou loto kiai.
17 ʼE tonu ke kotou fakahā ki te hahaʼi fuli ʼaia te meʼa ʼaē ʼe kotou loto kiai pea ʼe mole kotou fetogi anai: ʼE KOTOU FAKAFISI KI TE TOTO. Kotou kole ke faitoʼo koutou ʼaki he ʼu faifaitoʼo ʼe mole fakaʼaogaʼi ia te toto. Kotou talanoa ki he ʼu faifaitoʼo ʼe kotou ʼiloʼi ʼe mole fakaʼaogaʼi ia te toto pea mo ʼaoga ki tokotou mahaki. Kapau ʼe tokagaʼi e te hahaʼi ʼo te kūtuga faifaitoʼo ʼe mole lelei ia ki tokotou mahaki, kotou kole age kiā nātou ke natou kumi he tahi age ʼu faifaitoʼo ʼi te ʼu tohi fakatōketā. Kotou fakahā lelei age kiā nātou kapau ʼe natou loto kiai, ʼe feala ke kotou maʼu he tahi age ʼu tonu, ʼo kotou kole ki te ʼu tagata ʼāfea ʼo tokotou kōkelekāsio ke natou telefoni ki te Komitē Fakafelōgoi Mo Te Lōpitali.
KOTOU FAKAʼAOGAʼI TE ʼU MEʼA ʼAĒ ʼE FAKAGAFUA E TE LAO KE KOTOU FAI
18 ʼI ʼihi fenua, ʼe feala ke kole e te ʼu lōpitali ke sinie e ia ʼaē ʼe mahaki, he pepa ʼe tohi ai tana fakaʼāteaina ia te lōpitali mai he ʼu tuʼutāmaki ʼe feala ke hoko kiā ia ʼuhi ko tana fakafisi ʼaē ki te ʼu foʼi huki toto. Kae ʼi te agamāhani ʼe mole fai ia te faʼahi ʼaia ʼi te ʼu lōpitali fuli. ʼI te agamāhani, ʼe ko ia ʼaē ʼe mahaki ʼaē ʼe ina tohi ia te “pepa” ʼaia, peʼe ko he pepa ʼe ina fakamoʼoni ai tana fakafisi ki te ʼu foʼi huki toto, ʼo ina tohi ʼo mulimuli ki te ʼu tokoni ʼaē neʼe foaki ʼi te temi muʼa ʼi Te Minisitelio ʼo Te Puleʼaga (ohagē lā ko te km-F 12/85 p. 5). ʼE lagi kole atu anai e te ʼu tōketā ke kotou fetogi te ʼu meʼa ʼaē ʼe tohi ai pea mo kotou toe tohi kiai, ʼe kotou tali he faitoʼo lelei mo kapau ʼe ʼaoga kiā koutou moʼo haofaki ia tokotou maʼuli. Kae kapau ko tona fakaliliu ʼaē ʼe toe feala pē ke fakaʼaogaʼi mo te toto ʼi te taʼi ʼaluʼaga ʼaia, pea ʼe feala hakotou fakafisi ki te tohi ʼo te faʼahi ʼaia. Kapau ʼe ko te lōpitali ʼaē ʼe ina foaki atu ia te taʼi “pepa” ʼaia pea mo tohi ai te faʼahi ʼaia, ʼe feala pē hakotou toe tohi takotou mole loto ʼaē ki he faitoʼo ʼe fakaʼaogaʼi ai ia te toto, pea ʼe feala pē hakotou halusi ia te meʼa ʼaē neʼe tohi e te lōpitali. Ko te pepa ʼaia ʼe ko he kotala iā koutou pea mo te lōpitali. ʼE feala pē ke kotou fakafisi ki he faʼahi ʼe mole kotou loto kiai. Kapau ʼe faigaʼi e he tahi ke kotou sinie ia te ʼu pepa ʼaia, kotou kole ke kotou telefoni ki he tahi ʼo te komitē fakafelōgoi mo te lōpitali, pea kapau ʼe mole kotou ʼiloʼi he tahi ʼo te komitē ʼaia, telefoni ki he tagata ʼāfea ʼo tokotou kōkelekāsio, ke ina foaki atu he ʼu tokoni ʼo ʼuhiga mo te meʼa ʼaē ʼe tonu ke fai.
19 ʼE kotou lava fai koa ia te ʼu faʼahi ʼaia? ʼEī, ʼe fakagafua e te lao ke kotou fai. ʼE tonu ke kotou ʼiloʼi ko he tahi ʼe mahaki ʼe puipui e te lao ia te faʼahiga faifaitoʼo ʼaē ʼe loto kiai. Ko te ʼu fealagia ʼaia ʼe kotou maʼu, ʼe tonu ke kotou fakaʼaogaʼi ʼi te temi ʼaē ʼe kotou hū ai ki te lōpitali. ʼE tonu ke kotou fakaʼaogaʼi te ʼu fealagia ʼaia ʼo te lao ke maʼu ai hokotou faitoʼo. ʼAua naʼa kotou tuku he tahi ke ina ʼui atu te meʼa ʼaē ʼe tonu ke kotou fai.
20 ʼI te ʼu fealagia ʼaia, ʼe ʼi ai te meʼa ʼe kotou lava fai, ko takotou fakafisi ʼaē ki he faifaitoʼo neʼe mole kotou tali ke fai atu. ʼE toe feala pē foki, mo kapau ko he meʼa ʼe kotou loto kiai, ke kotou fakafisi ki he faifaitoʼo pē ʼe fai atu. Kā kotou tali he faifaitoʼo he neʼe kua kotou mahino kātoa ki te ʼu agaaga fuli ʼo te faifaitoʼo ʼaē kā fai e te kūtuga faifaitoʼo, logolā mo te ʼu tuʼutāmaki fuli ʼaē ʼe feala ke hoko ai. ʼOsi leva ʼaia, pea ʼe tonu ke natou fakahā atu te ʼu faitoʼo ʼaē ʼe natou fetogi ia te ʼu foʼi huki toto. ʼI takotou kua maʼu kātoa ia te ʼu fakamahino fuli ʼaia, kua feala leva ʼi te temi ʼaia ke kotou filifili ia te faifaitoʼo ʼaē ʼe kotou loto kiai.
21 Ke kotou ʼiloʼi papau ia te faifaitoʼo ʼaē kā kotou tali, ʼe TONU ke kotou fai he ʼu fehuʼi ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa fuli ʼaē ʼe mole kotou mahino kiai, tāfito lā ke fakamahino lelei atu e te hahaʼi gāue ʼo te lōpitali ia te ʼu kupu faigataʼa peʼe ko he ʼu kupu fakatōketā ʼaē ʼe natou fakaʼaogaʼi ʼi tanatou ʼu palalau. Ohagē lā, kapau ʼe ʼui e he tōketā ʼe ina fia fakaʼaogaʼi anai ia he “plasma,” lagi ʼi takotou manatu ʼe palalau ia ki he “restaurateur du volume plasmatique,” ko he faitoʼo ʼe mole ko te toto kā ina fetogi ia te toto, kae ʼe mole koia ia. ʼI muʼa ʼo hakotou tali, kotou fehuʼi muʼa: “ ʼE ko he koga koa ʼaia ʼo te toto?” Kotou fehuʼi fēnei age ʼo ʼuhiga mo te ʼu faifaitoʼo ʼaē kā ina fakaʼaogaʼi: “ ʼE fakaʼaogaʼi koa e te faifaitoʼo ʼaia ia te ʼu faitoʼo ʼe maʼu ai te toto?” Kapau ʼe ina fakahā atu ia te ʼu masini ʼaē ʼe ina fia fakaʼaogaʼi anai kiā koutou, kotou fehuʼi fēnei age: “Kā kotou fakaʼaogaʼi anai ia te masini ʼaia, ʼe tānaki anai koa toku toto ʼi he temi lolotoga toku tafa?”
22 Kae koteā anai kā kotou fai mo kapau neʼe kotou muliʼi ki te ʼu tokoni fuli ʼaē neʼe tou talanoa kiai ki muʼa atu, kae ʼe mole lagolago ia te lōpitali ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe kotou loto kiai peʼe natou fakafeagai atu? Kotou foimo kole tokoni. Ko ʼihi neʼe tuʼutāmakiʼia tonatou maʼuli he neʼe natou fakatalitali fualoa fau ʼi muʼa ʼo hanatou kumi tokoni.
KO HE TOKONI MAʼUHIGA ʼI TONA TEMI ʼAOGA
23 Kotou tokagaʼi ia te puleʼaki ʼaenī ʼe tonu ke kotou fai ke kotou maʼu he tokoni: 1) ʼI te temi pē ʼaē ʼe tonu ai ke tafa koutou peʼe ko hokotou kāiga, ko he tafa neʼe kua fakatuʼutuʼu fakatomuʼa ke fai peʼe tonu ke foimo fai fakavilivili, pea ʼe fihifihia heʼe fia fakaʼaogaʼi e te lōpitali ia te toto; 2) kapau ʼe fakahaʼuhaʼu tokotou mahaki ʼo kovi peʼe ko tokotou kāiga 3) peʼe ko he tamasiʼi (peʼe ko he tahi kua lahi), pea ʼe ʼui atu e te tōketā, peʼe ko he afilimie peʼe ko te pule ʼo te lōpitali ʼe natou tagi anai ki te telepinale; ʼi te ʼu ʼaluʼaga ʼaia;
24 KOTOU TELEFONI KI TE ʼU TAGATA ʼĀFEA ʼO TOKOTOU KŌKELEKASIO mo kapau neʼe mole heʼeki kotou fai. (ʼI tona fakahagatonu, ʼuhi ko tatatou fakafisi ʼaē ki te toto, ʼe fakapotopoto age hatatou fakahā ki te ʼu tagata ʼāfea te ʼu temi fuli ʼaē ʼe tonu ai ke tou ʼolo ki he lōpitali.) Pea kapau ʼe ʼaoga moʼoni, ʼE TELEFONI ANAI IA TE KAU TAGATA ʼĀFEA KI TE KOMITĒ FAKAFELŌGOI MO TE LŌPITALI. Kapau ʼe kotou loto, pea ʼe feala ke ʼolo atu ʼihi ʼo te Komitē Fakafelōgoi Mo Te Lōpitali, ʼo tokoni atu.—Isa. 32:1, 2.
25 Ko te ʼu tagata ʼāfea ʼaē ʼe kau ki te ʼu Komitē Fakafelōgoi ʼaia Mo Te Lōpitali ʼe natou ʼiloʼi ia te ʼu tōketā ʼaē ʼe fia gāue tahi mo tātou; ʼe feala ke natou tokoni mai ke tou felāveʼi mo nātou ʼaia pea mo natou kamata kumi he tahi age ʼu tōketā, peʼe ko he tahi age ʼu lōpitali ʼe tokoni atu anai kiā koutou. Kapau ʼe mole maʼu ʼi tokotou kolo he ʼu tōketā, pea ʼe felōgoi anai ia te ʼu tagata ʼāfea mo he tahi komitē ʼe ovi mai. Kapau ʼe mole hona fua, ʼe natou telefoni anai ki te Selevisi Kumi Logo Mo Te ʼu Lōpitali ʼo te Sōsiete. ʼE natou toe lava fai ia he fakatuʼutuʼu mo he tōketā ʼe lagolago ki te faitafa kae mole fakaʼaogaʼi ia te toto, ke ina fakamahino ki te kūtuga faifaitoʼo ʼo te lōpitali ʼaē ʼe natou faitoʼo koutou, ia te ʼu meʼa ʼaē ʼe feala ke fai kae mole fakaʼaogaʼi ai ia te toto. Ko nātou ʼaē ʼe natou faʼufaʼu ia te ʼu Komitē Fakafelōgoi Mo Te Lōpitali, neʼe ako nātou ke natou fakatokatoka ia te ʼu taʼi ʼaluʼaga ʼaia.
26 Ko nātou ʼo te ʼu Komitē Fakafelōgoi Mo Te Lōpitali ʼe natou toe tokoni atu anai peʼe ki hokotou kāiga totonu, ʼo ʼuhiga mo te felōgoi ʼaē mo he tōketā peʼe ko he pule: kae ʼe tonu ke kotou kole ia te tokoni ʼaia. ʼE mahino ia, ʼe mole feala ke fai e te ʼu tehina ʼaia ia he tonu maʼa koutou, kae ʼi te agamāhani ʼe natou tokoni atu anai ke kotou toe vakaʼi ia te ʼu tokoni ʼa te Sōsiete pea mo natou fakahā atu ia te ʼu fealagia ʼaē ʼe feala ke kotou filifili ʼi te faʼahi ʼo te faifaitoʼo pea mo te lao.
27 Kapau ʼe toe fakafisi pē ia te kūtuga faifaitoʼo ʼo te lōpitali ke natou mulimuli ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe kotou loto kiai, ʼe lagi tonu ke kotou kumi he tahi age ʼu tōketā. ʼE kotou lava kole ke kotou vakaʼi he tahi age tōketā, tatau aipē peʼe mole gāue ʼi te lōpitali ʼaia. Kā hoko he ʼu fihifihia, ʼe kotou lava fakahā ki he tahi ʼo te Komitē Fakafelōgoi Mo Te Lōpitali, pea ʼe telefoni anai ki he tehina ʼe tōketā, ke ina vakavakaʼi he tahi age ʼu faigamālie ʼi te lōpitali ʼaē kā fakahū koutou kiai. Kapau ʼe mole maʼu ai he kūtuga faifaitoʼo ʼe fia mulimuli ki te meʼa ʼaē ʼe kotou loto kiai, pea mo GATA PĒ mokā kua kotou ʼiloʼi papau ʼe tali e he tahi age tōketā ke ina faitoʼo koutou ʼi he tahi age lōpitali ʼaē kā ʼave anai koutou kiai, pea hoki feala ai leva ke kotou tali takotou mavae pea mo kotou sinie ia te pepa ʼaia, ʼo kotou tohi fakalelei ai ia te ʼu higoa ʼo te ʼu tōketā ʼaē neʼe natou fakafisi ki te faitoʼo ʼo koutou ʼo mulimuli ki tokotou loto.
28 ʼE kotou lava fai koa ia te faʼahi ʼaia? ʼEī, ʼe fakagafua atu e te lao. Pea kapau ʼe fakamāuʼi koutou, ʼe feala hakotou fakaʼaogaʼi ia takotou pepa fakamoʼoni ʼaia ke tupu ʼaki ai ia he tokagaʼi ʼo te meʼa ʼaē ʼe kotou loto kiai. Pea ʼaki pē te pepa ʼaia, ʼe toe feala aipē ki ʼihi tōketā faitafa ke natou fakakaukauʼi ia te ʼu lēkula ʼaē ʼo tanatou gāue fakatōketā pea mo natou fia tokoni atu. Kae tāfito, ʼe ina fakafealagia ke kotou maʼu he ʼu faifaitoʼo ʼe ʼaoga kiā koutou ʼi muʼa ʼo he kovi age ʼosi ʼo tokotou mahaki. ʼAua naʼa kotou fakatalitali ke loaloaga fau!
29 Logolā ʼe mole feala ke matou uga koutou ke kotou toʼo hakotou assurance maladie, kae ʼe tonu ke matou fakahā atu, ʼi te agamāhani ʼe mole ko he meʼa faigafua hamatou maʼu ia he tōketā ʼe ina fia faitoʼo he tahi ʼe mole ina maʼu hona tokoniʼaga fakasōsiale peʼe mole feʼauga moʼo totogi ʼo te faifaitoʼo.
ʼE TONU KE TOU TEUTEU ʼO TALI KI TE ʼU FEHUʼI FAKAKĀKĀ
30 ʼE tonu ke kotou ʼiloʼi, ko ʼihi fehuʼi ʼe fai atu e te kau tōketā pea mo ʼihi age, ʼe mole natou fai tuʼumaʼu ʼaki he ʼu manatu ʼe lelei. Ko te fehuʼi ʼaenī ʼe lahi tona fai e te kau tōketā (pea mo ʼihi kau tuʼi fakamāu):
• “ ʼE kotou lelei age koa hakotou mamate (peʼe kotou tuku anai ke mate takotou tamasiʼi) ʼi hakotou tali ia he ‘foʼi huki toto ʼaē kā ina haofaki anai tokotou maʼuli’?”
31 Kapau ʼe kotou ʼui age ʼe kotou tali hakotou mamate, pea ʼi te faʼahi ʼo te lotu ʼe kotou tali tonu. Kae ʼi te agamāhani, ko te taʼi tali ʼaia ʼe tupu ʼaki ai ia he mahino hala pea ʼi ʼihi temi ʼe fai leva e te ʼu telepinale ia he tonu ʼe fakafeagai ki takotou tui. Kotou manatuʼi, ʼi te taʼi ʼaluʼaga ʼaia, ʼe mole kotou lolotoga fai fakamafola. ʼE kotou palalau ʼo ʼuhiga mo he faitoʼo ʼe ʼaoga kiā koutou. Koia ʼe tonu ai ke kotou felōgoi fakalelei mo te hahaʼi ʼaē ʼe kotou fai palalau mo nātou, peʼe ko te hahaʼi ʼo te kūtuga faifaitoʼo peʼe ko te telepinale.—Pes. 39:1; Kol. 4:5, 6.
32 Kā kotou ʼui age ki he tōketā, peʼe ki he tuʼi fakamāu peʼe ki he pule ʼo te lōpitali, ʼe kotou tali age hakotou mamate, ʼo fēia mo takotou fānau, ʼe lagi natou fakaʼuhiga anai ia te faʼahi ʼaia, ʼe kotou fia mate fakamaletile peʼe kotou fia sākilifisioʼi takotou tamasiʼi maʼa takotou tui. ʼI te agamāhani, ʼi te taʼi ʼaluʼaga ʼaia, ʼe mole ʼaoga anai ke kotou palalau ki takotou tui mālohi ʼaē ki te fakatuʼuake, heʼe natou ʼui atu anai ʼe kotou tauhi fakavale, pea ʼe mole kotou lava fai hakotou ʼu tonu ʼe fakapotopoto ʼo ʼuhiga mo te maʼuli. Pea ʼi te faʼahi ʼo te fānau, ʼe natou manatu anai ko koe ko he tamai peʼe ko he faʼē ʼe mole kolua tōkakaga fakalelei ki takolua tamasiʼi, pea ʼe mole kolua tali he faitoʼo ʼe ina lava “haofaki te maʼuli.”
33 Kae ʼi tona fakahagatonu, ʼe MOLE kotou fakafisi ke faitoʼo koutou. Ko te meʼa pē ʼaē ʼe mole kotou manatu tahi ai mo te tōketā, ʼe ko te FAʼAHIGA faitoʼo ʼaē kā fai atu kiā koutou. ʼI te agamāhani, kā kotou fakahā fakalelei age ia te faʼahi ʼaia, pea ʼe feala aipē he fetogi ʼo tanatou ʼu manatu pea toe fēia aipē kiā koutou ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe kotou loto kiai. Tahi ʼaē meʼa, ʼe natou faihala ʼi tanatou manatu ʼaē ko te toto ʼe ko he faitoʼo ʼe tāu mo falala pea ʼe GATA PĒ ki te toto, ʼe ina lava “haofaki te maʼuli.” (Vakaʼi ia te kaupepa lahi Comment le sang peut-il vous sauver la vie ? ʼi te ʼu pāsina 7-22.) Koia ʼaē, ʼe tonu ai ke kotou fakahā fakalelei ia takotou manatu ke natou mahino kiai. Koteā ʼaē ʼe feala ke kotou fai? ʼE feala ke kotou tali fēnei age kiā nātou:
• “ ʼE mole au fia mate (ʼe mole au loto ke mate taku tamasiʼi). Kanapau lā neʼe au fia mate (kanapau lā neʼe au loto ke mate taku tamasiʼi), kanaʼaualā ia neʼe au nofo pē au ʼi toku ʼapi. Neʼe au haʼu ki henī ke faitoʼo au ke au maʼuli (ke faitoʼo taku tamasiʼi ke maʼuli). Ko te meʼa ʼaē ʼe au loto kiai, ʼe ko he ʼu faifaitoʼo ʼe mole fakaʼaogaʼi ai te toto (moʼo faitoʼo ʼo taku tamasiʼi). ʼE ʼi ai te ʼu faifaitoʼo fēia.”
34 Koʼenī te tahi ʼu fehuʼi ʼe tau fai e te kau tōketā peʼe ko te kau tuʼi fakamāu:
• “Koteā anai kā hoko mo kapau ʼe fakatotonu e he telepinale ke fai hokotou foʼi huki toto? ʼE tukugākoviʼi anai koa koutou?”
• “Kapau ʼe kotou tali peʼe fai fakakinau hokotou foʼi huki toto, ʼe fakamavae anai koa koutou ʼi takotou lotu pea mole kotou toe maʼu ia te maʼuli heʼegata? ʼE kotou feafeaʼi anai iā muʼa ʼo takotou kōkelekāsio?”
35 Neʼe tali age e te tuagaʼane ki te tuʼi fakamāu, kapau ʼe hoko he meʼa fēia, pea ʼe mole ko ia ʼaē ʼe hala. Logolā neʼe tali tonu ia te tuagaʼane, kae ʼi te moʼi temi ʼaia neʼe manatu ai e te tuʼi fakamāu, kapau ʼe mole ko te tuagaʼane ʼaē kā tukugākoviʼi, pea ʼe ina tali te kavega ʼaia, ʼo ina fakatotonu ai ke fai he foʼi huki toto ki te tuagaʼane.
36 ʼE tonu ke mahino kiā koutou, ʼaki tanatou fai ia te ʼu taʼi fehuʼi ʼaia, ʼi te agamāhani ʼe faigaʼi e ʼihi ke natou maʼu he faigamālie moʼo tekeʼi ia takotou fakafisi ʼaē ki te toto. ʼAua naʼa kotou tō ki tanatou ʼu kākā, ʼi hakotou mole nofo tōkakaga ki te faʼahi ʼaia! Koteā ʼaē ʼe tonu ke kotou fai ke mole hoko he femahinohalaʼaki? ʼE feala ke kotou tali fēnei age:
• “Kapau e ʼai fakakinau mai kiā au he ʼu foʼi huki toto, pea ʼe hagē pē ia ʼe kotou fakaʼalikiʼi au. ʼI toku maʼuli kātoa, ʼe au lotomamahi ʼaupitō anai pea toe fēia ki toku maʼuli fakalaumālie, ʼuhi ko te aga ʼaia neʼe fai mai kiā au. ʼE au fakafeagai anai ʼaki toku mālohi kātoa ki te taʼi aga fakaʼaliki ʼaia ʼe fai mai kiā au. ʼE au fai anai ia meʼa fuli ʼe au lavaʼi ke fakamāuʼi e he telepinale ia te hahaʼi ʼaē neʼe natou gaohi koviʼi fēia au, ohagē pē ko haku fai mo kanapau lā neʼe fakaʼalikiʼi moʼoni au.”
37 ʼE tonu ke tou fakahā fakalelei pea mo fakamālotoloto, ʼe tou fakaʼuhiga ia te ʼai fakakinau ʼo he toto kiā tātou, ʼe ko he aga fakalialia ohagē pē ko he fakaʼalikiʼi ʼo totatou sino. ʼE mole ko he kihiʼi fihifihia noa. Kotou fakafisi fakamālohi kiai. Kotou fakamahino fakalelei ʼe kotou loto ki he ʼu faifaitoʼo ʼe mole fakaʼaogaʼi ai te toto.
ʼE FEAFEAʼI HAKOTOU NONOFO TEUTEU?
38 Neʼe matou vakaʼi ʼihi ʼu puleʼaki ʼe tonu ke kotou fai ke mole ʼai fakakinau he foʼi huki toto kiā koutou pea mo tokotou fāmili. (ʼE matou foaki atu anai ki ʼamuli, he tahi ʼu puleʼaki moʼo tekeʼi ia te ʼu faigataʼaʼia ʼaē ʼe hoko mokā fakatotonu ke ʼai he ʼu foʼi huki toto ki he ʼu kiʼi toe kei meamea pea mo he ʼu tamaliki.) Neʼe matou toe vakaʼi foki ʼi te ʼalatike ʼaenī ia te ʼu fakatuʼutuʼu ʼofa ʼaē neʼe fai e te Sōsiete moʼo tokoni mai kiā tātou mokā ʼe ʼaoga te taʼi tokoni ʼaia. Koteā ʼaē ʼe tonu ke kotou fai ʼaki ia te ʼu tokoni ʼaenī ke feala ai hakotou nonofo teuteu mokā hoko mai he fihifihia ʼe ina ʼahiʼahiʼi takotou tui ʼi te faʼahi ʼo te ʼu faitoʼo fakatōketā?
ʼUluaki: Kotou toe vakaʼi ia te ʼu tokoni ʼaenī mo tokotou fāmili pea mo kotou faʼifaʼitakiʼi tuʼa liuliuga ia te ʼu palalau ʼaē kā kotou ʼui anai pea mo fai anai, tāfito mokā hoko he meʼa fakavilivili.
ʼOsi ʼaia: Kotou vakaʼi fakalelei ke kotou maʼu ia te ʼu pepa fuli ʼaē ʼe ʼaoga kiā koutou.
Pea fakaʼosi leva: Kotou faikole ʼaki tokotou loto kātoa kiā Sehova ke lagolago atu ʼi takotou fakatotonu mālohi ʼaē ke ‘mole ʼai he toto’ kiā koutou. Ko tatatou fakalogo ki tana lao ʼo ʼuhiga mo te toto, ʼe fiafia ai anai pea mo ina foaki mai anai ia te maʼuli heʼegata.—Gāue 15:29; Taag. 27:11, 12.
[Talanoa ʼo te pasina 5]
Kapau ʼe fakaʼaluʼalu ʼo kovi he mahaki ʼo he tahi pea ʼe felauʼaki, ʼe ʼaoga ke ʼai hona foʼi huki toto, kotou vakaʼi ia te fakamatala ʼaenī ʼe ʼātakai, ʼaē ʼe fakahā ai ia te ʼu meʼa ʼaē ʼe tonu ke kotou fai:
1. Kotou telefoni ki te ʼu tagata ʼāfea ʼo tokotou kōkelekāsio, ke natou tokoni atu.
2. Kapau ʼe ʼaoga, kotou kole ki te ʼu tagata ʼāfea ke natou telefoni ki te Komitē Fakafelōgoi Mo Te Lōpitali.
3. ʼE feala ke tokoni atu ia te Komitē Fakafelōgoi Mo Te Lōpitali ke kotou palalau mo te ʼu tōketā pea mo ʼihi age.
4. ʼE feala ki te Komitē Fakafelōgoi Mo Te Lōpitali ke natou hinoʼi atu he tahi ʼu tōketā ʼe natou felōgoi anai mo te ʼu tōketā ʼaē ʼe fakaʼaogaʼi, ki te ʼu faifaitoʼo ʼaē ʼe mole fakaʼaogaʼi ai te toto.
5. ʼE toe feala ki te Komitē Fakafelōgoi Mo Te Lōpitali ke tokoni atu, ke hiki koutou ki he tahi lōpitali ʼe fakaʼapaʼapa ai anai ki te meʼa ʼaē ʼe kotou loto kiai.
6. Kapau ʼe tonu ke ʼave koutou ʼo faitoʼo ʼi he tahi fenua, kotou FOIMO fakahā ki te Komitē Fakafelōgoi Mo Te Lōpitali. ʼE natou tokoni atu anai ke kotou ʼiloʼi pe neʼe kumi e te tōketā ʼo te KAFATE he lōpitali ʼe fakaʼapaʼapa anai ki te meʼa ʼaē ʼe kotou loto kiai. ʼE tonu anai ʼi takotou ʼuluaki fai palalau ʼaē mo takotou tōketā, ke kotou fakamahino fakalelei age ia takotou manatu ʼaē ʼo ʼuhiga mo te toto.