Ke Fakaalualu Lelei Takolua Fakatahi

1-2. Kotea te manatu ʼa ʼihi ʼo ʼuhiga mo te temi ʼae ʼe feiloʼileleiʼaki ai he tehina mo he tuagaʼane?

KO TE fakatahi ʼa he tehina mo he tuagaʼane ke nā feiloʼileleiʼaki ʼe ko he temi fakafiafia. Kapau ʼe ke lolotoga fakatahi mo he tahi, ʼe mahino ia ʼe ke loto ke fua lelei. Pea ʼe ko te fakaʼamu ʼaia ʼa te tokolahi. ʼE fakamatala e te tuagaʼane mai Etiopea ʼe higoa ko Tiona:a “Neʼe au fiafia ʼi te temi ʼae neʼe au feiloʼiʼaki ai mo te tehina ʼae neʼe liliu leva ko toku ʼohoana. ʼI tamā fakatahi ʼaia, neʼe ma faipalalau ki he ʼu aluʼaga ʼe maʼuhiga pea neʼe toe lahi foki mo tamā kokolo. Neʼe au fiafia ʼi taku iloʼi ʼae neʼe au maʼu he tahi ʼe au ʼofa ai pea ʼe toe ʼofa kia au.”

² Ko te tehina ko Alesio mai te fenua ʼo Pays-Bas ʼe ina ui: “ ʼI tamā fakatahi, neʼe au leleiʼia taku faiga ʼae ke au iloʼi lelei age te tuagaʼane ʼae neʼe liliu leva ko toku ʼohoana, kae neʼe toe ʼi ai mo ni faigataʼaʼia.” ʼI te alatike ʼaeni ʼe tou palalau anai ki he ʼu faigataʼaʼia ʼe feala ke hoko moka fakatahi he tehina mo he tuagaʼane. ʼE tou vakaʼi anai he ʼu tokoni ʼi te Tohi-Tapu ʼe ʼaoga kia naua ke fakaalualu lelei tanā fakatahi. Pea ʼe tou vakaʼi anai pe ʼe feala ke tokoni feafeaʼi te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼo te kokelekasio kia naua ʼae ʼe fakatahi.

TE TUPUʼAGA ʼO TE FAKATAHI ʼA HE TEHINA MO HE TUAGAʼANE

3. He koʼe ʼe fakatahi he tehina mo he tuagaʼane? (Taʼaga Lea 20:25)

³ Logo la ʼe ko he meʼa fakafiafia te fakatahi ʼa he tagata mo he fafine, kae ʼe tonu ke nā mahino lelei ki te maʼuhiga ʼo te faʼahi ʼaia, koteʼuhi ʼe lagi nā fai anai te tonu ʼae ke nā ʼohoana. Pea ʼi te ʼaho ʼo tonā ʼohoana, ʼe nā fai te fakapapau ia muʼa ʼo Sehova ke nā feʼofaʼaki mo fefakaʼapaʼapaʼaki ʼi tonā maʼuli katoa. ʼI muʼa ʼo tatatou fai he fakapapau ʼe tonu ke tou fakakaukauʼi lelei. (Lau ia Taʼaga Lea 20:25.) ʼE toe feia mo te fakapapau ʼae ʼe fai e he tokolua moka nā ʼohoana. Pea ko te temi ʼae neʼe nā fakatahi ai neʼe fakafealagia ke nā feiloʼileleiʼaki pea mo toʼo he tonu ʼe lelei. ʼE feala ke nā fai te tonu ʼae ke nā ʼohoana peʼe ke nā fakagata tanā fakatahi. Kae kapau ʼe nā fai te tonu ʼae ke fakagata, ʼe mole ui leva neʼe nā fai he aga ʼe kovi. Neʼe ʼaoga ai te temi ʼae neʼe nā fakatahi ai ke nā iloʼi pe ʼe tonu ke nā ʼohoana peʼe kailoa.

4. He koʼe ʼe tonu ke tou maʼu te manatu ʼae ʼe lelei moka fakatahi he tehina mo he tuagaʼane?

⁴ ʼE maʼuhiga ke mahino lelei te kau selipatea, ʼe fakatahi he tehina mo he tuagaʼane ke nā iloʼi ai pe ʼe nā ʼohoana anai. ʼE mole fakatahi anai mo he tahi kae ʼe ina iloʼi lelei pe ʼe mole ʼohoana anai mo ia. Kae ʼe mole gata pe ki te kau selipatea ʼae ʼe tonu ke natou maʼu te manatu ʼae ʼe lelei. Ko tatou fuli ʼe tonu ke tou manatuʼi pe koʼe ʼe fakatahi he tehina mo he tuagaʼane. Ohage la ʼe manatu ʼihi, ka fakatahi he tokolua, ʼe tonu ke nā ʼohoana. ʼE malave feafeaʼi te taʼi manatu ʼaia ki te ʼu Kilisitiano selipatea? Ko te tuagaʼane selipatea ko Melissa mai Amelika, ʼe ina ui: “Ka fakatahi he tehina mo he tuagaʼane, pea ʼe fakaʼamu e ʼihi Fakamoʼoni ke nā ʼohoana. ʼUhi ko te taʼi manatu ʼaia, ʼe hoko atu pe te fakatahi ʼa he tehina mo tuagaʼane logo la ʼe nā manatu ʼe lelei age ke nā fakagata. Pea ko ʼihi atu Kilisitiano selipatea ʼe natou fakafisi ke natou fakatahi. ʼE feala ke lahi tonatou hoha.”

KOLUA FEILOʼILELEIʼAKI

5-6. Kotea ʼae ʼe tonu ke iloʼi e he tehina mo he tuagaʼane ʼe nā fakatahi? (1 Petelo 3:4)

⁵ Ka ke fakatahi mo he tahi, kotea ʼae ka tokoni atu ke ke iloʼi ai pe ʼe ke ʼohoana anai mo ia peʼe kailoa? ʼE tonu ke kolua feiloʼiʼaki lelei. ʼI muʼa ʼo takolua fakatahi, kua lagi ke iloʼi pe ʼihi faʼahi ʼo ʼuhiga mo ia. Kae ʼaki te temi kua feala ke ke iloʼi lelei age ‘te ʼu meʼa ʼae ʼi tona loto.’ (Lau ia 1 Petelo 3:4.) Ko tona fakaʼuhiga ke ke iloʼi lelei age pe ʼe feafeaʼi ʼana felogoi mo Sehova, mo tona ʼuluagaaga pea mo tana manatu. ʼAki te temi, kua feala ke ke tali ki te ʼu fehuʼi ʼaeni: ‘Ko ia ʼaeni ʼe ko he ʼohoana lelei koa maʼaku? (Taag. 31:​26, 27, 30; Efe. 5:33; 1 Tim. 5:8) ʼE feala anai koa ke au ʼofa mo tokaga ki ai pea toe feala koa mo ia ke ʼofa mo tokaga kia au? ʼE au lava katakiʼi anai koa ʼona vaivaiʼaga?’b (Loma 3:23) ʼI takolua feiloʼileleiʼaki ʼaia, kolua manatuʼi, ko te meʼa ʼae ʼe maʼuhiga mole ko te ʼu faʼahi ʼae ʼe kolua tatau ai, kae ko takolua iloʼi ʼae pe kolua lava tali te ʼu faʼahi ʼae ʼe kolua kehekehe ai.

⁶ ʼI te temi ʼae ʼe ke fakatahi ai mo he tahi, kotea te tahi ʼu faʼahi ʼe tonu ke ke iloʼi ʼo ʼuhiga mo ia? ʼI muʼa ʼo te liliu ʼo malohi tau manako ki ai, ʼe lagi ke loto ke kolua palalau ki he ʼu faʼahi maʼuhiga, ohage la pe kotea ʼana fakatuʼutuʼu ki te ka haʼu. ʼE tonu koa ke ke fakalavelave age pe ʼe ʼi ai hona mahaki, peʼe ko hana ʼu fihifihia fakapaʼaga, pe neʼe hoko kia ia he ʼu meʼa ʼe kovi ʼi te temi muʼa ʼe malave ai ki tana aga peʼe ko tana fakakaukau. ʼE mole ʼaoga ke kolua palalau ki te ʼu faʼahi fuli ʼaia ʼi te kamata ʼo takolua fakatahi. (Vakaʼi mo Soane 16:12.) Kapau ʼe ke manatu ʼe heʼeki feala hau tali ki he ʼu fehuʼi feia, fakaha age kia ia ʼe ke fakatahi mo ia. Kae ʼe tonu pe anai ʼi he temi ke ina iloʼi te ʼu faʼahi ʼaia ke feala hana fai he tonu. Koia, ʼe hoko pe anai te temi ʼae ʼe tonu ke ke palalau lelei ki te ʼu faʼahi ʼaia.

7. ʼE feafeaʼi he iloʼi e he tahi te ʼuhiga moʼoni ʼo ia ʼae ʼe nā fakatahi? (Vakaʼi mo te fakamatala ʼo te ʼa takai “Ka Ke Fakatahi Mo He Tahi ʼe Nofo Mamaʼo.”) (Vakaʼi mo te ʼu pāki.)

⁷ ʼE feafeaʼi hau iloʼi te ʼuhiga moʼoni ʼo ia ʼae ʼe ke fakatahi mo ia? ʼE feala ke ke fai age ni fehuʼi mo ke fagono lelei moka ina tali atu. ʼE tonu ke kolua fefakahaʼaki te ʼu meʼa ʼae ʼi ʼokolua loto pea mo fakaha te moʼoni. (Taag. 20:5; Sakp. 1:19) Lagi feala ke kolua filifili he ʼu gaue ke kolua fakahoko fakatahi ke faigafua ai hakolua faipalalau. Ohage la ke kolua kakai fakatahi, mo haʼele fakatahi ʼi he ʼu koga meʼa ʼe hahaʼi, peʼe kolua faifakamafola fakatahi. Pea ʼe toe feala foki ke kolua feiloʼiʼaki moka kolua fakatahi mo ʼokolua kaumeʼa mo tokolua famili. Pea ke ke fakatuʼutuʼu mo ia ʼae ʼe kolua fakatahi he ʼu gaue ke ke sio ai pe ʼe feafeaʼi tana aga moka hoko ni aluʼaga pea moka felogoi mo ʼihi hahaʼi. Tokagaʼi te meʼa ʼae neʼe faiga ke fai e te tehina ko Melvine mai Pays-Bas. ʼE ina ui ʼo ʼuhiga mo te temi ʼae neʼe fakatahi ai mo Alisia: “Neʼe ma kumi ke ma fai ni gaue ʼe feala ai ke ma feiloʼileleiʼaki. Ohage la, ʼi ʼihi temi neʼe ma kuka fakatahi peʼe ma fai he ʼu gaue ʼo te loto fale. ʼI tamā fai te ʼu gaue ʼaia, neʼe ha ai ʼoma kalitate mo ʼoma vaivaiʼaga.”

8. Kotea te ʼu fua lelei ʼe feala ke maʼu e he tehina mo he tuagaʼane ʼe nā fakatahi moka nā ako fakatahi?

⁸ ʼE toe feala foki hakolua feiloʼileleiʼaki moka kolua ako fakatahi he ʼu manatu ʼi te Tohi-Tapu. Kapau ʼe kolua ʼohoana, ʼe tonu anai ke kolua fakatuʼutuʼu he temi ki te ako fakafamili, ke maʼuhiga ai te ʼAtua ʼi tokolua maʼuli fakataumatuʼa. (Ekl. 4:12) Koia, lolotoga takolua fakatahi, ʼe lelei ke kolua toʼo ai he temi ke kolua ako fakatahi. ʼE moʼoni foki, ko he tehina mo he tuagaʼane ʼe nā fakatahi heʼeki nā ʼohoana, pea heʼeki liliu te tehina ko te pule ʼo te tuagaʼane. Kae ʼi takolua ako fakatahi tuʼumaʼu, ʼe feala ai ke ke iloʼi pe ʼe felogoi lelei mo Sehova. Ko Max mo Laysa, te taumatuʼa mai Amelika, neʼe nā maʼu te tahi fua lelei ʼi tanā fai feia. ʼE ui e te tehina: “ ʼI te kamata ʼo tamā fakatahi, neʼe ma ako he ʼu tohi ʼo ʼuhiga mo te fakatahi ʼa he tehina mo he tuagaʼane, ʼo feia mo te nofo ʼohoana pea mo te maʼuli fakafamili. ʼI tamā ako ʼaia, neʼe ma faipalalau ai ki he ʼu faʼahi maʼuhiga, ʼae neʼe feala ke faigataʼa hamā palalau ki ai.”

TE TAHI ʼU FAʼAHI ʼE TONU KE KOLUA VAKAʼI

9. Kotea te ʼu faʼahi ʼe tonu ke tokagaʼi ʼe naua ʼae ʼe fakatahi moka ʼe nā filifili pe ko ai ʼae ʼe nā fakaha ki ai?

⁹ Ko ai ʼae ka kolua fakaha ki ai takolua fakatahi? ʼA kolua pe tona filifili. ʼI te kamata, ʼe lagi tokosiʼi pe natou ʼae ʼe kolua fia fakaha ki ai. (Taag. 17:27) ʼE lagi kolua fai te tonu ʼaia ke mole hahaʼi natou ʼae ka faifehuʼi atu peʼe ke mole natou fakaneke kolua ke kolua fai he tonu. Kae kapau ʼe kolua filifili ke mole fakaha ki he tahi, ʼe lagi kolua fakatahi ʼateaina pe anai kolua ke mole iloʼi ai takolua fakatahi. Kae ʼe feala ke kolua fai ai he aga ʼe kovi. Koia, ʼe lelei age anai moka kolua fakaha kia natou ʼae ʼe feala ke natou foaki atu he ʼu tokoni ʼe lelei pea mo fai ni fakatuʼutuʼu moʼo tokoni atu. (Taag. 15:22) Ohage la ʼe feala ke kolua fakaha ki ʼihi ʼo ʼokolua famili peʼe ko hokolua ʼu kaumeʼa kua fotufotuʼa ʼi te faʼahi fakalaumalie, peʼe ki te ʼu tagata ʼafea.

10. Kotea ka tokoni ki he tehina mo he tuagaʼane ke mole nā fai he aga heʼe ʼaoga lolotoga tanā fakatahi? (Taʼaga Lea 22:3)

¹⁰ ʼE feafeaʼi hakolua tekeʼi te fai ʼo he aga heʼe ʼaoga lolotoga takolua fakatahi? ʼI te tuputupu ʼo takolua femanakoʼaki, ʼe toe malohi ai foki mo ʼokolua holi. Kotea ʼae ka tokoni atu ke mole kolua fai he aga heʼe ʼaoga? (1 Ko. 6:18) ʼAua naʼa kolua palalau ki he ʼu aga heʼe ʼaoga, peʼe kolua to tokotahi ʼi he faʼahi, peʼe inu kava lahi. (Efe. 5:3) Kapau ʼe kolua fai te ʼu aga ʼaia, ʼe ʼaʼasili ai anai tokolua feholiʼaki pea faigataʼa leva hakolua fai te aga ʼae ʼe lelei. ʼE lelei ke kolua vakaʼi fakatahi ʼi ʼihi temi te ʼu meʼa ʼe feala ke kolua fai ke taupau ke maʼa takolua fakatahi. (Lau ia Taʼaga Lea 22:3.) Tokagaʼi pe kotea ʼae neʼe fai e te taumatuʼa mai Etiopea. ʼE nā ui fenei: “ ʼI te temi ʼae neʼe ma fakatahi ai, neʼe ma faiga ke ma olo ki te ʼu koga meʼa ʼae ʼe hahaʼi peʼe ma fakatahi mo ʼoma kaumeʼa. Neʼe mole he temi neʼe ma nonofo tokolua ai ʼi he motoka peʼe ʼi he loto fale. Koia, neʼe ma tekeʼi ai ni aluʼaga neʼe feala ai ke ma fai he aga heʼe ʼaoga.”

11. Kotea te ʼu faʼahi ʼe tonu ke tokagaʼi e naua ʼae ʼe fakatahi moka nā fia fefakahaʼaki tonā ʼofa?

¹¹ ʼE feafeaʼi ʼo ʼuhiga mo takolua fefakahaʼaki tokolua ʼofa? ʼI te tuputupu ʼo takolua femanakoʼaki, ʼe lagi kolua fia fefakahaʼaki tokolua ʼofa. Kae kapau ʼe liliu ʼo malohi ʼou holi ki te ʼu felaveʼi fakasino, ʼe feala ke faigataʼa ʼaupito hau fakakaukau fakapotopoto. (Hiva 1:2; 2:6) Pea kapau ʼe ke fia fakaha tou ʼofa kia ia ʼae ʼe kolua fakatahi, ʼe feala ke faigataʼa hau loto lolomi pea ke fai ai he meʼa ʼe mole leleiʼia e Sehova. (Taag. 6:27) Koia la ʼae, ʼi te kamata pe ʼo takolua fakatahi, kolua palalau ki te ʼu aga ʼae ʼe mole tonu ke kolua fai, ʼo mulimuli ki te ʼu tokoni ʼae ʼi te Tohi-Tapu.c (1 Tes. 4:​3-7) Kolua fai te ʼu fehuʼi ʼaeni: ‘ ʼI te koga meʼa ʼae ʼe ta maʼuʼuli ai, ʼe malave feafeaʼi anai ki te hahaʼi te ʼu aga ʼae ʼe ta fai moʼo fefakahaʼaki totā ʼofa? ʼE fakatupu anai koa ʼi he tahi ia taua tona holi ʼae ki te ʼu felaveʼi fakasino heʼe ʼaoga?’

12. Kotea ʼae ʼe tonu ke mahino ki ai he tehina mo he tuagaʼane ʼe nā fakatahi moka ʼe mole nā manatu tahi?

¹² ʼE feafeaʼi hakolua fakatokatoka moka mole kolua manatu tahi. Kapau ʼi ʼihi temi ʼe mole kolua manatu tahi, ko tona fakaʼuhiga koa ʼe mole lelei ke kolua ʼohoana? ʼE mole manatu tahi tuʼumaʼu te ʼu taumatuʼa fuli. ʼE malohi te maʼuli fakataumatuʼa moka nā fefakaʼapaʼapaʼaki pea mo nā lotolelei ʼo mulimuli ki te ʼu meʼa ʼae nā leleiʼia tokolua. Koia ko takolua faʼahiga fakatokatoka ʼi te temi nei ʼokolua fihifihia, ʼe feala ke ha ai pe fua lelei anai tokolua ʼohoana. Kolua fai te ʼu fehuʼi ʼaeni: ‘ ʼE feala koa ke ma palalau lelei ʼi te fakaʼapaʼapa ʼo ʼuhiga mo toma fihifihia? ʼE faigafua koa tamā fakaha ʼama hala pea mo faiga ke ma fetogi? ʼE ma fefaifakaleleiʼaki koa pea mo fefakamolemoleʼaki?’ (Efe. 4:​31, 32) Kae kapau ʼe hoko tuʼumaʼu takolua fetokakoviʼaki lolotoga takolua fakatahi, ʼe mahino ia ʼe mole lagi fetogi anai moka kolua ʼohoana. Kapau ʼe ke sio ʼe mole lelei ke ke ʼohoana mo ia, pea ʼe lelei age anai kia kolua ke kolua fakagata.d

13. Kotea ka tokoni anai ki he tehina mo he tuagaʼane ke nā iloʼi pe ko temi ʼe fia ʼe nā fakatahi ai?

¹³ Ko temi ʼe fia ʼe tonu ke kolua fakatahi ai? ʼI te agamahani, ka toʼo fakavilivili e he tahi he tonu, ʼe ʼi ai pe anai hona ʼu fua ʼe kovi. (Taag. 21:5) Koia ʼe tonu ai ke feʼauga te temi ʼae ʼe kolua fakatahi ai ke kolua feiloʼileleiʼaki. Kae ʼe mole tonu anai ke hoko atu fualoa kae mole hona ʼaoga. ʼE toe ui ʼi te Tohi-Tapu: “ ʼE lotomamahi ia ia ʼae ʼe mole hoko vave tana fakaʼamu.” (Taag. 13:12) Pea ka fualoa fau takolua fakatahi, ʼe ʼasili faigataʼa anai takolua tekeʼi te ʼu holi ki te ʼu felaveʼi fakasino. (1 Ko. 7:9) ʼAua naʼa ke tokaga fau ki te temi ʼae ʼe kolua fakatahi ai, kae ke ke fai te fehuʼi ʼaeni: ‘ ʼE kei ʼi ai koa he faʼahi ʼe tonu ke au iloʼi ʼo ʼuhiga mo ia ʼae ʼe ma fakatahi ʼi muʼa ʼo taku fai he tonu?’

ʼE LAVA TOKONI FEAFEAʼI ʼIHI KIA NAUA ʼAE ʼE FAKATAHI?

14. Kotea ʼae ʼe feala ke fai e ʼihi moʼo tokoni ki he tehina mo he tuagaʼane ʼe nā fakatahi? (Vakaʼi mo te pāki.)

¹⁴ Kapau ʼe tou iloʼi ʼe fakatahi he tehina mo he tuagaʼane, ʼe feafeaʼi hatatou tokoni kia naua? ʼE feala ke tou fakaafe naua ke tou kakai fakatahi, peʼe ki tatatou ako fakafamili, peʼe ki he ʼu temi fakafiafia. (Loma 12:13) ʼI te ʼu lakaga ʼaia, ʼe feala anai ke nā feiloʼileleiʼaki. ʼE lagi feala hau tokoni ʼo ke alu fakatahi mo naua, ʼo feʼaveʼaki naua ʼi tau motoka peʼe kotou olo ki he koga meʼa ʼe feala ai hanā faipalalau tokolua. (Kal. 6:10) ʼE manatuʼi e Alisia ʼae neʼe tou palalau ki ai ʼi muʼa atu, te ʼu meʼa ʼae neʼe nā leleiʼia mo tona ʼohoana. ʼE ina ui: “Neʼe ma fiafia ʼosi ʼi te ui mai ʼa ʼihi tehina mo tuagaʼane ʼe feala pe ke ma olo kio natou moka ma kumi he koga meʼa ke mole ma to tokolua.” Kapau ʼe kole atu e he tehina mo he tuagaʼane ke ke kauga alu mo naua, manatuʼi ʼe ko hau tokoni ʼaia ki ʼou kaumeʼa. Tokaga ke mole ke tuku ʼateaina pe ia naua, kae ke ke toe fakasiosio poto foki moka tonu ke nā faipalalau tokolua.—Flp. 2:4.

15. Kotea ʼae ʼe feala ke tou fai ke tou toe tokoni ai ki he tokolua ʼe nā fakatahi? (Taʼaga Lea 12:18)

¹⁵ ʼE feala ke tou toe tokoni ki he tokolua ʼe nā fakatahi ʼo tou tokakaga ki ʼatatou palalau. ʼI ʼihi temi ʼe tonu ke tou loto lolomi mo nofo fakalogologo. (Lau ia Taʼaga Lea 12:18.) Ohage la, ʼe lagi tou fia fakaha ki ʼihi te kua fakatahi ʼa he tokolua, kae ʼe lagi nā loto ke na fakaha e naua totonu te faʼahi ʼaia. Tahi ʼae, ʼe mole tou fatufatuʼi anai peʼe valokiʼi naua, kae tou fakaʼapaʼapa kia naua. (Taag. 20:19; Loma 14:10; 1 Tes. 4:11) Pea ʼe lagi mole leleiʼia anai e te tokolua ʼaia he ʼu palalau peʼe ko ni fehuʼi ʼe uga ai naua ke nā ʼohoana. ʼE manatuʼi e te tuagaʼane ko Elise mo tona ʼohoana: “Neʼe mole ma leleiʼia moka neʼe faifehuʼi mai ʼihi ʼo ʼuhiga mo ʼama fakatuʼutuʼu ʼohoana kae neʼe heʼeki pe la ma palalau ki ai.”

16. ʼE feafeaʼi moka fai e he tokolua te tonu ʼae ke fakagata tanā fakatahi?

¹⁶ ʼE feafeaʼi moka fai e he tokolua te tonu ʼae ke fakagata tanā fakatahi? ʼAua naʼa tou fia iloʼi meʼa fuli peʼe tou ui ko te hala ʼa he tahi ia naua. (1 Pet. 4:15) ʼE ui fenei e te tuagaʼane ko Lea: “Neʼe au iloʼi neʼe felauʼaki e ʼihi ʼo ʼuhiga mo te tupuʼaga ʼo te fakagata ʼo taku fakatahi mo he tuagaʼane. Neʼe au lotomamahi ʼosi.” Ohage ko tatatou ui ʼi muʼa atu, ka fai e he tokolua te tonu ʼae ke fakagata tanā fakatahi, ʼe mole tou ui leva neʼe nā fai he meʼa ʼe kovi. ʼI te agamahani, ʼe ha ai neʼe tokoni ai tanā fakatahi ʼaia ke nā fai te tonu ʼae ʼe lelei. Kae ʼe feala ke nā lotomamahi ai pea mo nā logoʼi ai tanā nonofo tokotahi. Koia, ʼe feala ai ke tou foaki he tokoni kia naua.—Taag. 17:17.

17. Kotea ʼae ʼe tonu ke haga fai e he tehina mo he tuagaʼane ʼe nā fakatahi?

¹⁷ Ohage ko tatatou vakaʼi, ʼe feala ke hoko ni fihifihia moka fakatahi he tehina mo he tuagaʼane, kae ʼe toe feala foki ke nā fiafia. ʼE manatuʼi e Jessica: “ ʼE moʼoni neʼe ma tau mo ni faigataʼaʼia ʼi te temi ʼae neʼe ma fakatahi ai. Kae neʼe au fiafia ʼi tamā toʼo he temi pea mo fakaʼaogaʼi toma malohi ke ma feiloʼileleiʼaki ai.” Kapau ʼe ke fakatahi, hoko atu takolua faiga ʼae ke kolua feiloʼileleiʼaki. ʼI tau fai feia, ʼe fua lelei anai ki takolua fakatahi, ʼo feala ai leva ke kolua fai te tonu ʼae ʼe lelei.