Neʼe Natou Mavae Mai Te Lotu Hala
“Siaku hahai, koutou mavae maia ia.”—APOKALIPISI 18:4.
1. ʼE tou iloʼi feafeaʼi neʼe fakaʼateainaʼi te hahaʼi ʼa te ʼAtua mai Papilone Lahi? Pea ko te ʼu fehuʼi fea ʼae ka tou tali anai ki ai?
NEʼE tou ako ʼi te alatike ʼae neʼe hoki ʼosi atu, ko te kau Kilisitiano fakanofo neʼe natou haʼisia ki Papilone Lahi. Kaʼe neʼe mole natou nonofo haʼisia tuʼumaʼu. ʼE tou iloʼi te faʼahi ʼaia, koteʼuhi ʼi te Tohi-Tapu neʼe fakatotonu e te ʼAtua ki tana hahaʼi ke natou “mavae” mai te kautahi fakamalamanei ʼo te ʼu lotu hala. (Lau ia Apokalipisi 18:4.) ʼO ha mai ai, ʼe fakaʼateainaʼi anai te kau Kilisitiano mai Papilone Lahi. Koia ʼae ʼe tou fia iloʼi ai pe ʼe ko ʼanafea ʼae neʼe fakaʼateainaʼi ai natou. Kaʼe ʼe tonu muʼa ke tou tali ki te ʼu fehuʼi ʼaeni: Kotea ʼae neʼe fakatotonu e te kau ʼuluaki Ako ʼo Te Tohi-Tapu ke natou fai ʼo ʼuhiga mo Papilone Lahi ʼi muʼa atu ʼo te taʼu 1914? Neʼe feafeaʼi te faʼa fai ʼo ʼotatou tehina ʼi te faifakamafola lolotoga te ʼUluaki Tau Fakamalamanei? ʼI te temi ʼaia, neʼe haʼisia koa te hahaʼi ʼa te ʼAtua ki Papilone Lahi he neʼe tonu ke fai he ʼu fetogi ia natou?
“TE TO ʼA PAPILONE LAHI”
2. Kotea neʼe fakatotonu e te kau ʼuluaki Ako ʼo Te Tohi-Tapu ke natou fai ʼi muʼa atu ʼo te ʼUluaki Tau Fakamalamanei?
2 ʼI ni taʼu ki muʼa atu ʼo te ʼUluaki Tau Fakamalamanei (1914-1918), neʼe mahino ia Charles Taze Russell mo ʼihi Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu neʼe mole akoʼi ki te hahaʼi e te Keletiate te ʼu moʼoni Fakatohi-tapu. Koia ʼae neʼe mole natou fia fakatahi ai mo te lotu hala. Maʼia pe la ʼi te taʼu 1879, neʼe tuʼu ʼi te nusipepa Le Phare de la Tour de Sion (ko te ʼuluaki higoa ʼo Te Tule Leʼo), ko te ʼu lotu ʼe natou lau ko natou ko te ʼohoana agatonu ʼo Kilisito. Kaʼe ʼe natou lagolago ki te ʼu puleʼaga ʼae ʼe kau ki Papilone Lahi, ʼae ʼe fakahigoaʼi ʼi te Tohi-Tapu ko he fafine paomutu.—Lau ia Apokalipisi 17:1, 2.
3. Neʼe fakaha feafeaʼi e te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu, neʼe mole kei natou fia kau ki te lotu hala? (Vakaʼi te ʼuluaki pāki.)
3 Neʼe toe iloʼi foki e te hahaʼi tagata mo fafine agatonu, ʼe mole tapuakinaʼi anai natou e te ʼAtua mo kapau ʼe natou haga lagolago ki te lotu hala. Koia neʼe faitohi ai te tokolahi ki te ʼu ʼekelesia ʼo natou fakaha atu ʼe mole kei natou fia pipiki kia natou. Ko ʼihi neʼe natou lau ʼanatou tohi ia muʼa ʼo te nofoʼaki ʼi te ʼekelesia. Kapau neʼe mole fakagafua age e he ʼekelesia, pea neʼe natou momoli ʼanatou tohi kia natou fuli ʼo te ʼekelesia. Neʼe fakaha lelei ai e te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu neʼe mole kei natou fia fakatahi mo te lotu hala. ʼI ni taʼu ki muʼa atu, neʼe feala pe ke matehi natou ʼi tanatou fai te faʼahi ʼaia. Kaʼe ʼi te taʼu 1870, neʼe lahi te ʼu puleʼaga neʼe mole lagolago ki te ʼu lotu ohage ko te mahani. ʼI te temi leva ʼaeni, kua feala ke mole toe manatu tahi te hahaʼi mo te ʼu ʼekelesia kaʼe natou palalau faʼifaʼitaliha ki te Tohi-Tapu.
4. Lolotoga te ʼUluaki Tau Fakamalamanei, neʼe kotea te manatu ʼa te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo Papilone Lahi? Kotou fakamahino.
4 Neʼe mahino te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu, ʼe mole tonu ke gata ʼaki pe tanatou fakaha ki ʼonatou famili mo ʼonatou kaumeʼa, neʼe mole kei natou lagolago ki te lotu hala. Kaʼe neʼe natou fia fakaha ki te malamanei katoa ko Papilone Lahi ʼe ko he fafine paomutu fakalotu. Koia ʼi te vaha ʼo Tesepeli 1917 mo te kamata ʼo te taʼu 1918, neʼe tufa e te toko lauʼi afe Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu ia pepa lotu ʼe hogofulu miliona ʼae neʼe tohi ai te alatike “Te To ʼa Papilone Lahi.” Neʼe fakaha fakahagatonu ʼi te kiʼi pepa lotu ʼaia te moʼoni ʼo ʼuhiga mo te Keletiate. Kotou fakafuafua age muʼa te iita ʼa te kau takitaki lotu. Kaʼe neʼe fakatotonu aipe e te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu ke natou faifakamafola pea ke natou “fakalogo age ki te Atua i te tagata.” (Gaue 5:29) Kotea ʼae ʼe ha mai ai? Lolotoga te ʼUluaki Tau Fakamalamanei, neʼe mole nonofo haʼisia te ʼu tagata mo fafine Kilisitiano ʼaia, kaʼe neʼe kua fakaʼateainaʼi moʼoni natou mai te lotu hala pea neʼe natou tokoni ki ʼihi ke natou toe fai feia.
NEʼE FAʼAFAI TE HAHAʼI ʼA SEHOVA LOLOTOGA TE ʼULUAKI TAU FAKAMALAMANEI
5. He koʼe ʼe tou ui, neʼe faʼafai te ʼu tehina mo tuagaʼane lolotoga te ʼUluaki Tau Fakamalamanei?
5 ʼI muʼa atu, neʼe tou ui, neʼe mole maʼu e te hahaʼi ʼa te ʼAtua ia tona ʼofa lolotoga te ʼUluaki Tau Fakamalamanei, koteʼuhi neʼe mole natou faʼafai ʼi te faifakamafola. Ko te tupuʼaga la ʼaia ʼo tatatou manatu ʼae neʼe fakagafua e Sehova ke haʼisia tana hahaʼi ki Papilone Lahi ʼi he kiʼi temi nounou. Kaʼe ki muli age, neʼe fakamahino e te ʼu tehina mo tuagaʼane neʼe natou gaue malohi ʼi te faifakamafola ʼi tonatou ʼuhiga kiʼi kutuga ʼi te vaha ʼo te 1914 mo te 1918. Ko tatatou mahino lelei ki te ʼu aluʼaga ʼae neʼe hoko ki te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu lolotoga te temi ʼaia, ʼe tokoni mai ke tou mahino ai ki ʼihi aluʼaga ʼe tuʼu ʼi te Tohi-Tapu.
Ko te ʼu tehina mo tuagaʼane agatonu neʼe natou gaue malohi ʼi te faifakamafola ʼi te vaha ʼo te 1914 mo te 1918
6, 7. (1) Ko te ʼu fihifihia fea ʼae neʼe tau mo te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu lolotoga te ʼUluaki Tau Fakamalamanei? (2) Kotea ʼae ʼe ha mai ai neʼe faʼa fai te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu?
6 Lolotoga te ʼUluaki Tau Fakamalamanei, neʼe maʼumaʼua te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu ʼi te faifakamafola. Kaʼe neʼe ʼi ai te ʼu fihifihia neʼe hoko. Tou vakaʼi fihifihia ʼe lua neʼe tau mo natou. ʼUluaki, neʼe mole akoʼi ki te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu te faifakamafola ʼaki pe te Tohi-Tapu. Neʼe kua natou mahani pe ʼi te tufa ʼo te ʼu tohi ke lau e te hahaʼi te ʼu fakamahino ʼae ʼe tuʼu ai. Koia, ʼi te temi ʼae neʼe tapuʼi ai e te puleʼaga ia te tohi Le mystère accompli ʼi te kamata ʼo te taʼu 1918, neʼe faigataʼa leva ki te tokolahi ʼo te ʼu tehina tanatou faifakamafola. Pea ko te lua fihifihia, neʼe ko te taʼi mahaki Fakasepania neʼe to ʼi te taʼu pe ʼaia. Neʼe feala ke fepikisiaʼaki te hahaʼi ʼi te taʼi mahaki ʼaia, koia neʼe faigataʼa ai te feʼoloʼaki mo te faifakamafola ʼa te ʼu tehina. Logo la te ʼu fihifihia ʼaia, kaʼe neʼe fai pe e te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu ia meʼa fuli ke hoko atu tanatou faifakamafola.
Ko te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu, neʼe natou faʼa fai (Vakaʼi te palakalafe 6, 7)
7 ʼI te taʼu 1914, neʼe fakaha e te kiʼi kutuga ʼo te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu ia te ʼata ʼo te “Photo-Drame de la Création.” ʼI te ʼata ʼaia, neʼe fakaalu tahi te leʼo pea mo te ʼu pāki ʼae neʼe fakahoahoa ai. Neʼe ko he aluʼaga foʼou ʼi te temi ʼaia. Ohage pe ko te higoa ʼo te ʼata ʼaia, neʼe fakamatala ai te hisitolia ʼo te malamanei mai te fakatupu ʼo Atama ʼo kaku ki te fakaʼosi ʼo te ʼAfio ʼa Kilisito. Neʼe ko te toko hiva miliona tupu hahaʼi ʼae neʼe natou sioʼi te ʼata ʼaia ʼi te taʼu 1914 ʼae neʼe kamata fakaha ai. Tou fakakaukauʼi age muʼa, neʼe natou hahaʼi age ʼi te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼo te temi ʼaeni ʼi te malamanei katoa. Neʼe toe fakaha ʼi te tahi ʼu tanaki, ko te toko 800 000 tupu hahaʼi neʼe kau ki te fakatahi lahi ʼi Amelika ʼi te taʼu 1916. Pea ʼi te taʼu 1918, neʼe toe tuputupu tonatou kaugā malie ʼo kaku ki te toko 950 000. ʼO ha mai ai, neʼe faʼa fai ia te kau Ako ʼaia ʼo Te Tohi-Tapu.
Neʼe gaue malohi te ʼu tehina takitaki ʼi te foaki ʼo te ʼu tohi Fakatohi-tapu mo he ʼu fakalotomalohi ki te kau Ako fuli ʼo te Tohi-Tapu
8. Neʼe fakamalohiʼi feafeaʼi e te ʼu tehina takitaki ia te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu lolotoga te ʼUluaki Tau Fakamalamanei?
8 Lolotoga te ʼUluaki Tau Fakamalamanei, neʼe gaue malohi te ʼu tehina takitaki ʼi te foaki ʼo te ʼu tohi Fakatohi-tapu mo he ʼu fakalotomalohi ki te kau Ako fuli ʼo te Tohi-Tapu. ʼUhi ko te tokoni ʼofa ʼaia, neʼe natou hoko atu ai tanatou faifakamafola ʼaki he lotomalohi. Ko Richard H. Barber, ʼae neʼe faʼa fai ʼi te faifakamafola lolotoga te temi ʼaia, neʼe ina ui fenei: “Neʼe kei ʼi ai pe ʼihi taupau feʼoloʼaki neʼe olo ki Canada. Pea neʼe kei feala pe foki te tufa ʼo Te Tule Leʼo peʼe momoli ki Canada ʼae neʼe kei tapuʼi ai.” Neʼe ina toe ui fenei: “Neʼe au maʼu te pilivilesio ʼae ke au momoli te ʼu tohi Le mystère accompli ʼi tona hoa liliki ki te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼae neʼe tapuʼi ʼanatou tohi. Neʼe kole mai e te Tehina ko Rutherford ke matou fakatuʼutuʼu ni fakatahi lalahi ʼi he ʼu kolo ʼi te potu uesite ʼo Amelika, pea mo matou hinoʼi he ʼu tehina faiakonaki moʼo fakalotomalohiʼi te ʼu tehina mo tuagaʼane.”
NEʼE ʼAOGA HE ʼU FETOGI
9. (1) He koʼe neʼe tonu ke fai e te hahaʼi ʼa te ʼAtua he ʼu fetogi ʼi te vaha ʼo te taʼu 1914 pea mo te taʼu 1919? (2) Logo la neʼe tonu ke natou fai he ʼu fetogi, kaʼe kotea ʼae ʼe mole tonu ke tou ui ʼo ʼuhiga mo natou?
9 Neʼe kei ʼi ai te ʼu aluʼaga neʼe tonu ke fetogi e te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu. Koteʼuhi neʼe mole natou mahino lelei ki te fakaʼuhiga ʼo te ui ʼae e Sehova ke natou fakalogo ki te ʼu puleʼaga. (Loma 13:1) Koia, ʼi tonatou ʼuhiga kutuga neʼe mole natou nonofo agatonu tuʼumaʼu ki te ʼAtua lolotoga te tau. Ohage la, neʼe fakalotomalohiʼi te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu ʼi Te Tule Leʼo ke natou mulimuli ki te kole ʼae neʼe fai e te pelesita ʼo Amelika ki te hahaʼi ke natou faikole ʼo ʼuhiga mo te tokalelei ʼi te ʼaho 30 ʼo Maio 1918. Ko ʼihi tehina neʼe natou lagolago fakapaʼaga ki te tau pea neʼe olo pe la ʼihi ia natou ʼo solia mo kau ki te tau. ʼE moʼoni neʼe ʼaoga ke natou fai he ʼu fetogi, kaʼe ʼe mole tonu ke tou ui neʼe ko te tupuʼaga ʼaia ʼo tanatou nonofo haʼisia ki Papilone Lahi. Kaʼe neʼe heʼeki pe natou mavae katoa mai te kautahi fakamalamanei ʼo te ʼu lotu hala lolotoga te ʼUluaki Tau Fakamalamanei.—Lau ia Luka 12:47, 48.
Neʼe mole mahino katoa te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu ki te fakaʼuhiga ʼo tanatou mole kau ki te ʼu meʼa fakapolitike pea mo te ʼu tau. Kaʼe neʼe natou iloʼi ʼe mole tonu ke natou matehi he tahi
10. Neʼe fakaha feafeaʼi e te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu tanatou fakaʼapaʼapa ki te maʼuli?
10 ʼE moʼoni, neʼe mole mahino katoa te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu ki te fakaʼuhiga ʼo tanatou mole kau ki te ʼu meʼa fakapolitike pea mo te ʼu tau. Kaʼe neʼe natou iloʼi ʼe mole tonu ke natou matehi he tahi. Koia logo la neʼe olo ʼihi tehina ʼo solia, kaʼe neʼe natou fakafisi ki te fakaʼaogaʼi ʼo ʼanatou mahafu tau moʼo matehi ʼo he tahi lolotoga te ʼUluaki Tau Fakamalamanei. Pea ko natou ʼaia, neʼe fakaʼatu muʼa ʼi te kautau ke tupu ai hanatou mamate.
11. Kotea ʼae neʼe fai e te ʼu puleʼaga ʼi te mole fia olo ʼa te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu ki te tau?
11 Neʼe ita ʼaupito te Tevolo ʼuhi ko te nonofo agatonu ʼa te ʼu tehina ki te ʼAtua. Ko te tupuʼaga ʼaia ʼo tana “faʼufaʼu te malaʼia ʼaki te lao.” (Pesalemo 94:20, MN) Ko te senelale ʼo te foʼi tau Amelika ko James Franklin Bell, neʼe ina ui ki te ʼu tehina ko Rutherford mo Van Amburgh, ʼe faigaʼi e te puleʼaga ke ina fakatuʼu he lao foʼou ʼe fakagafua ai te matehi ʼo he tahi ʼe mole fia alu ʼo tau. Pea neʼe fakatuhatuha tafitō ʼana palalau ki te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu. Neʼe ita leva te senelale ʼo ina ui ki te Tehina ko Rutherford, neʼe mole tali e te pelesita ʼo Amelika ke fakatuʼu te lao foʼou ʼaia. Hili ia, neʼe ui fenei e te senelale ki te Tehina: “ ʼE matou maʼu pe anai he puleʼaki kia koutou, pea ʼe matou fakahoko anai.”
12, 13. (1) He koʼe neʼe pilisoniʼi te ʼu tehina ʼe toko valu? (2) Neʼe hoko atu ai koa tanatou fakalogo kia Sehova? Kotou fakamahino.
12 Neʼe maʼu pe la ia e te puleʼaga te puleʼaki ʼae moʼo fakatuʼā ʼo te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu. Neʼe puke ia te kau fakafofoga ʼo te Sosiete Watch Tower ʼae ko Tehina Rutherford mo Van Amburgh pea mo tehina ʼe toko ono. Pea ko te tuʼi fakamau ʼae neʼe tokaga ki te aluʼaga ʼaia, neʼe ina ui, ʼe fakatupu tuʼutamaki age te ʼu tehina ʼaeni ʼi he kau solia Siamani. Neʼe ina ui, ko te ʼu tehina neʼe mole natou fakaʼapaʼapa ki te puleʼaga, mo te solia pea mo te ʼu lotu fuli, koia ʼae ʼe tonu ai ke tauteaʼi natou. Neʼe fakatuʼā leva te ʼu tehina ʼe toko valu ke pilisoni ʼi ni taʼu ʼe loaloaga ʼi Atlanta, ʼi Géorgie. Kaʼe ʼi te ʼosi ʼo te tau, neʼe fakaʼateainaʼi leva ia natou pea molehi mo te ʼu tukugakovi ʼae neʼe fai.
13 Tatau aipe pe neʼe natou pilisoni, kaʼe neʼe natou fakatotonu ke natou fakalogo ki te lao ʼa te ʼAtua. ʼE tou iloʼi feafeaʼi te aluʼaga ʼaia? Neʼe natou faitohi ki te pelesita ʼo Amelika ʼo natou kole ki ai ke fakaʼateainaʼi natou. Neʼe natou fakamahino ʼi tanatou tohi, ʼe fakatotonu mai ʼi te Tohi-Tapu ʼe mole tonu ke tou matehi he tahi. Koia ko ʼae kua ina foaki tona maʼuli ki te ʼAtua kaʼe talagataʼa kia te ia, ʼe mole ina toe maʼu anai tona ʼofa pea ʼe pulihi anai ia. Neʼe natou fakamahino ai te tupuʼaga ʼo tanatou mole loto mo feala ke natou matehi he tahi. Ko tanatou faitohi ʼaia ki te pelesita, neʼe ha ai tanatou lototoʼa. ʼE mahino papau ia, neʼe fakatotonu e te ʼu tehina ke natou haga fakalogo kia Sehova.
TE FAKAʼATEAINA ʼO TE HAHAʼI ʼA TE ʼATUA
14. Kotou fakamatala ʼaki te Tohi-Tapu pe ʼe kotea ʼae neʼe hoko ʼi te taʼu 1914 ki te taʼu 1919.
14 ʼE fakamahino ia Malakia 3:1-3 pe ʼe kotea ʼae neʼe hoko ki te Kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu ʼi te vaha ʼo te taʼu 1914 mo te kamata ʼo te taʼu 1919. (Lau.) Ko Sehova ʼAtua ia te ʻʼAliki moʼoni’ pea mo Sesu Kilisito ia “te tagata avelogo” ʼo te fuakava, neʼe nā ʼomai ʼo vakaʼi te ʼu “foha o Levi,” ʼae ʼe natou fakata ia te kau fakanofo. Hili te fai e Sehova he ʼu fetogi ia natou pea mo ina fakamaʼa natou, neʼe natou tokalelei ai ki he gaue foʼou. ʼI te taʼu 1919, neʼe fakanofo e Sesu he “tagata faifekau agatonu mo poto,” ke ina takitaki mo akoʼi te ʼu kaugana ʼa te ʼAtua. (Mateo 24:45) Neʼe kua fakaʼateainaʼi leva te hahaʼi ʼa te ʼAtua mai Papilone Lahi. Talu mai ai mo tanatou ako ʼo ʼuhiga mo te finegalo ʼo te ʼAtua pea mo tuputupu mo loloto ia tonatou ʼofa ʼae kia te ia. Neʼe natou lotofakafetaʼi ʼaupito ʼo ʼuhiga mo tana tapuakina.[1]—Vakaʼi te nota ʼi te fakaʼosi ʼo te alatike.
15. ʼE tou fakaha feafeaʼi tatatou lotofakafetaʼi ʼae ki totatou fakaʼateainaʼi mai Papilone Lahi?
15 ʼEi, ʼe tou lotofakafetaʼi lahi he ʼe kua fakaʼateainaʼi tatou mai Papilone Lahi. Neʼe mole feala ke pulihi e Satana te tauhi moʼoni. Kailoa ia. Kaʼe ʼe tonu ke tou manatuʼi te tupuʼaga ʼo totatou fakaʼateainaʼi ʼae e Sehova. ʼE loto e Sehova ke haofaki te hahaʼi fuli. (2 Kolonito 6:1) Koia ʼe tonu ai ke tou tokoni te toko lauʼi miliona hahaʼi fakamalotoloto ʼae ʼe kei puleʼi e te lotu hala. ʼOfa pe ke tou faiga malohi ʼo faʼifaʼitakiʼi ʼotatou tehina agatonu pea mo tou tokoni ki te hahaʼi ke natou mavae mai Papilone Lahi.
^ [1] (palakalafe 14) ʼE lahi te ʼu faʼahi ʼe tatau ai te maʼuli ʼaunofo ʼa te kau Sutea ʼi Papilone mo te ʼu aluʼaga ʼae neʼe hoko ki te kau Kilisitiano ʼi te kamata pe ʼo te aposetasia. Kaʼe ʼe mole feala ke tou ui, ko te maʼuli ʼaunofo ʼa te kau Sutea ʼi Papilone ʼe ina fakata ia te ʼu aluʼaga ʼae neʼe hoko ki te kau Kilisitiano fakanofo. Koia ʼae ʼe mole tonu ai ke tou faigaʼi ke tou maʼu he fakaʼuhiga fakapolofeta ʼo te ʼu aluʼaga ʼaia ʼi ʼona faʼahi fuli. Koteʼuhi ʼe ʼi ai ʼona kehekehe. Ohage la, neʼe maʼuli ʼaunofo te kau Sutea lolotoga taʼu ʼe 70, kaʼe neʼe fualoa age te nonofo haʼisia ʼa te kau Kilisitiano.