KAPITE HOGOFULU-MA-FĀ
Ke Koulua Matutuʼa Fakatahi
1, 2. (a) Koteā te ʼu fetogi ʼaē ʼe hoko mokā tou matutuʼa? (b) Neʼe maʼu feafeaʼi e te hahaʼi ʼo te ʼu temi faka Tohi-Tapu te fiafia ʼi tonatou temi matuʼa?
ʼE LAHI te ʼu fetogi ʼe hoko mokā tou matutuʼa. Kua tou vaivai ʼuhi ko totatou ʼu mahaki fakasino. Ka tou fakasiosio ʼi te sioʼata, pea ʼe tou fakatokagaʼi ai kua fefe totatou kili pea kua kamata hihina totatou ʼu fuluʼi ʼulu—peʼe kamata vahavaha. Kua tou loto galogalo. ʼE fetogi totatou ʼu felogoi mo tatatou ʼu fānau ʼi te temi ʼaē ʼe nātou ʼohoana ai, pea mokā tou maʼu mokopuna. Ko ʼihi ʼe nātou fetogi tonatou maʼuli ʼi tonatou temi letelete.
2 ʼE moʼoni, ʼe feala ke faigataʼa te temi ʼaē ʼe tou matutuʼa ai. (Tagata Tānaki 12:1-8) Kae ʼe lelei ke tou fakatokagaʼi te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko ki te kau kaugana ʼa te ʼAtua ʼi te ʼu temi faka Tohi-Tapu. Logope la neʼe nātou mamate ki muli age, kae neʼe nātou maʼuli fiafia ʼi tonatou temi matuʼa, he neʼe nātou maʼu te poto pea mo te lotomahino. (Senesi 25:8; 35:29; Sopo 12:12; 42:17) Neʼe lava feafeaʼi hanatou taupau te fiafia ʼi tonatou temi matuʼa? ʼE mahino papau ia neʼe nātou fiafia he neʼe nātou mulimuli ki te ʼu pelesepeto ʼaē ʼe tou maʼu ʼi te temi nei, ʼi te Tohi-Tapu.—Pesalemo 119:105; 2 Timoteo 3:16, 17.
3. Koteā te tokoni ʼaē neʼe foaki e Paulo ki te ʼu tagata mo te ʼu fafine matutuʼa?
3 ʼI te tohi ʼaē neʼe ina fai kia Tito, neʼe fai e te ʼapositolo ko Paulo te ʼu tokoni ʼaoga kia nātou ʼaē kua matutuʼa. Neʼe ina tohi fēnei: “ ʼE tonu ki te kau tagata matutuʼa ke nātou aga fakatātāʼofi ʼi tanatou ʼu agamāhani, ke nātou fakapotopoto, mo nātou maʼu he ʼatamai poto, ke nātou mālohi ʼi te tui, ʼi te ʼofa, ʼi te faʼa kātaki. ʼO toe feiā mo te ʼu finematuʼa, ke nātou fai he ʼu aga fakaʼapaʼapa, ke mole nātou fai fatufatu, peʼe popūla ki te kava, ko he ʼu hahaʼi ʼe nātou akonaki te meʼa ʼaē ʼe lelei.” (Tito 2:2, 3) Kapau ʼe koutou tokagaʼi te ʼu palalau ʼaia, pea ʼe feala anai ke koutou kātakiʼi te ʼu faigataʼaʼia ʼo te temi matuʼa.
KOUTOU FAKA ʼALUTAHI TOKOTOU MAʼULI PEA MO TE KUA FAʼITALIHA ʼO TAKOTOU FĀNAU
4, 5. E feafeaʼi te ʼu mātuʼa mokā mavae tanatou fānau ʼi te loto fale, pea koteā te meʼa ʼaē ʼe fai e ʼihi ʼaki te ʼaluʼaga foʼou ʼaia?
4 Ko te fetogi ʼo te tuʼulaga ʼe ina fakamaʼua ke tou faka ʼalutahi totatou maʼuli mo te fetogi ʼaia. ʼE moʼoni te faʼahi ʼaia mokā mavae te fānau ʼi te loto fale pea mo nātou ʼohoana! Ko te ʼuluaki faʼahi ʼaia ʼaē ʼe ʼiloʼi ai e te tokolahi ʼo te ʼu mātuʼa ʼe kua nātou matutuʼa. Logope la ʼe nātou fiafia ʼi te kua lahi ʼo tanatou fānau, kae ʼe tuʼania tuʼumaʼu e te ʼu mātuʼa pe neʼe nātou teuteuʼi lelei tanatou fānau ki te maʼuli faʼitaliha. Tahi ʼaē meʼa, kua nātou fakatokagaʼi te lāvaki ʼo te loto fale.
5 ʼE ko te ʼuhiga ʼaia ʼo te ʼu mātuʼa ke nātou tuʼania tuʼumaʼu aipe ki te maʼuli ʼo tanatou fānau, logope la tanatou kua mavae ʼaē ʼi te loto fale. Neʼe ʼui fēnei e te faʼe: “ ʼE ko he meʼa fakafiafia kia ʼau, mo kapau ʼe ʼau maʼu haku ʼu logo mai ia nātou, ke ʼau ʼiloʼi ai peʼe nātou lelei pe.” ʼE ʼui fēnei e te tāmai: “ ʼI te temi ʼaē neʼe mavae ai tamā taʼahine ʼi te loto fale, neʼe ko he meʼa faigataʼa ʼaupito kia māua. Neʼe ko he toe lāvaki lahi ʼi te loto fale, he neʼe mātou māhani ʼi te gaohi meʼa fakatahi ia meʼa fuli.” Koteā te meʼa ʼaē neʼe fai e te ʼu mātuʼa ʼaia moʼo kātakiʼi ʼo te kua mavae ʼo tanatou fānau ʼi te loto fale? Ko te meʼa ʼaē ʼe nā tau fai, ʼe ko tanā tokaga ki te tahi ʼu hahaʼi pea mo tokoni kia nātou.
6. Koteā ʼaē ʼe tokoni anai kia tatou ke tou maʼu ai he manatu ʼe totonu ʼo ʼuhiga mo te ʼu vāhaʼa faka famili?
6 Ka ʼohoana te fānau, pea ʼe fetogi te maʼua ʼo te ʼu mātuʼa. ʼE ʼui fēnei ia Senesi 2:24: “ ʼE mavae anai te tagata ʼi tana tāmai pea mo tana faʼe, pea ʼe tonu anai ke pipiki ki tona ʼohoana, pea ʼe tonu anai ke nā liliu ko te kakano e tahi.” Kapau ʼe mahino lelei ki te ʼu mātuʼa te ʼu pelesepeto ʼa te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te pule ʼo te famili pea mo te tuʼulaga ʼo nātou takitokotahi ʼi te famili, pea ʼe tokoni anai kia nātou ke nātou maʼu te manatu ʼaē ʼe totonu ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia.—1 Kolonito 11:3; 14:33, 40.
7. Koteā te manatu lelei ʼaē neʼe maʼu e te tāmai ʼi te temi ʼaē neʼe mavae ai tona ʼu ʼofafine ʼi te loto fale ʼi tanā ʼohoana?
7 ʼI te ʼosi ʼohoana ʼo tanā ʼu taʼahine e lua pea nā mavae ʼi te loto fale, neʼe hage ki te ʼu mātuʼa kua puli he koga maʼuhiga ʼo tonā maʼuli. ʼI te kamata, neʼe fehiʼa te tāmai ki te ʼu ʼohoana ʼo tona ʼu ʼofafine. Kae ʼi tana fakakaukauʼi te pelesepeto ʼaē ʼo ʼuhiga mo te tuʼulaga pule, neʼe mahino ai leva kia ia, ʼe kua pule te ʼu tagata ʼaia ki tona ʼu ʼofafine. Koia, mokā kumi tokoni age tona ʼu ʼofafine kia ia, ʼe ina fehuʼi age pe koteā te manatu ʼo tonā ʼu ʼohoana ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia, pea neʼe faiga mālohi ke lagolago ki te ʼu tonu ʼaē neʼe fai e tonā ʼu ʼohoana. ʼI te temi nei, kua kaumeʼa te ʼu tagata ʼaia mo te tāmai ʼo tonā ʼu ʼohoana, pea kua nā tali lelei tana ʼu tokoni.
8, 9. Neʼe fakamāmāhani feafeaʼi ʼihi mātuʼa ki te kua faʼifaʼitaliha ʼo tanatou ʼu fānau ʼaē kua lalahi?
8 Kae ʼe feafeaʼi anai mo kapau ko he taumatuʼa neʼe hoki ʼohoana, logope ʼe mole nā fai he meʼa ʼe fakafeagai ki te Tohi-Tapu, kae ʼe mole nā fia fai te meʼa ʼaē ʼe manatu e te ʼu mātuʼa ʼe lelei age maʼa nāua? Koʼeni te meʼa ʼaē ʼe ʼui e te taumatuʼa kua ʼohoana tanā fānau: “ ʼE ma tokoni tuʼumaʼu kia nātou ke nātou vakaʼi pe koteā te manatu ʼa Sehova, kae kapau ʼe mole ma faʼa leleiʼia te ʼu tonu ʼaē ʼe nātou fai, ʼe ma tali te tonu ʼaia pea ʼe ma lagolago kia nātou pea mo fakaloto mālohiʼi nātou.”
9 ʼI te tahi ʼu fenua ʼo Asia, ʼe lahi te ʼu faʼe ʼe mole nātou faʼa tali ke maʼuli faʼifaʼitaliha tanatou ʼu tama. Kae ʼi tanatou fakaʼapaʼapa ki te tokalelei pea mo te ʼuhiga pule faka Kilisitiano, ʼe nātou fakatokagaʼi ai ʼe fakahaʼuhaʼu ʼo siʼisiʼi tonatou ʼu fihifihia mo te ʼu ʼohoana ʼo tanatou ʼu tama. ʼE ʼui e te fafine Kilisitiano, ko te mavae ʼo tana ʼu tama ʼi te loto fale, neʼe ko he meʼa neʼe “tupu ai hanatou loto fakafetaʼi.” ʼE fiafia ʼi tana sio ʼaē ʼe nātou popoto ʼi te takitaki ʼo tonatou loto fale. Tahi ʼaē meʼa, ko tanatou mavae ʼaē ʼi te loto fale neʼe fakamaʼamaʼa ai te kavega ʼaē neʼe nā ʼamo mo tona ʼohoana, ʼi te faʼahi fakasino pea mo te ʼu meʼa ʼaē neʼe nā fakakaukauʼi, ʼuhi ko tanā kua matutuʼa.
KOUTOU TOE FAKAMĀLOHIʼI TOKOTOU VĀHAʼA FAKA TAUMATUʼA
ʼI takolua liliu ʼo matutuʼa, koulua fefakahāʼaki takolua feʼofani
10, 11. Koteā te tokoni faka Tohi-Tapu ʼaē ka ʼaoga anai ki te hahaʼi moʼo tekeʼi te ʼu hele ʼo te temi matuʼa?
10 ʼE kehekehe te agaaga ʼa te hahaʼi mokā nātou fakaaʼu ki tonatou temi matuʼa. Ko ʼihi tagata ʼe nātou fetogi tanatou faʼahiga teuteu, ke hage ʼe kei nātou tūpulaga. Tokolahi te hahaʼi fafine ʼe nātou tuʼania ki te ʼu fetogi ʼaē ʼe hoko kia nātou ʼi te fakaʼosi ʼo tonatou mahaki fakafafine. Meʼa fakaʼofaʼofa foki, ko ʼihi hahaʼi matutuʼa ʼe nātou fakatahi mo he ʼu talavou pe ko he ʼu finemui, ke ʼita pea mo maheka ai tonatou ʼohoana. Kae ko te ʼu tagata matutuʼa ʼaē ʼe pipiki ki te ʼAtua, ʼe nātou “aga fakapotopoto,” ʼo nātou tekeʼi te ʼu holi kovi. (1 Petelo 4:7) ʼO toe feiā mo te ʼu fafine ʼaē ʼe fakapotopoto, ʼe nātou faiga ke nātou taupau te tokalelei ʼo tanatou nofo ʼohoana, heʼe nātou ʼofa ki tonatou ʼohoana pea ʼe nātou loto ke fiafia te loto ʼo Sehova.
11 ʼAki te takitaki ʼo te laumālie ʼo te ʼAtua, neʼe tohi e te Hau ko Lemuele te ʼu fakavikiviki ki te “fafine poto lelei” ʼaē ʼe ina fakapale tona ʼohoana “ ʼi te ʼaho fuli ʼo tona maʼuli, ʼaki te meʼa ʼaē ʼe lelei, ka mole ʼaki te meʼa ʼaē ʼe kovi.” ʼE fakafetaʼi anai te tagata ʼohoana Kilisitiano ki te ʼu faiga ʼo tona ʼohoana ke ina kātakiʼi te ʼu meʼa fakaloto vaivai ʼaē ʼe hoko kia ia ʼi tona temi finematuʼa. ʼE ina ‘vikivikiʼi’ anai ia ia heʼe ʼofa ki ai.—Tāʼaga Lea 31:10, 12, 28.
12. ʼE lava feafeaʼi ki he taumatuʼa ke toe ʼāsili age tanā feʼofani ʼi tanā kua matutuʼa?
12 Lolotoga te ʼu taʼu ʼaē neʼe koulua maʼumaʼua ai ʼi te taupau ʼo takolua fānau, neʼe lagi tonu ke koulua fakafisi ʼaki he lotolelei ki te ʼu meʼa ʼaē neʼe koulua holi kiai, ke feala hakolua foaki te ʼu meʼa ʼaē neʼe ʼaoga ki takolua fānau. ʼI tanatou kua mavae ʼi te loto fale, ʼe ko te temi ʼaia ke koulua toe vakaʼi ai tokolua maʼuli faka taumatuʼa. ʼE ʼui fēnei e te tagata ʼohoana: “ ʼI te temi ʼaē neʼe mavae ai toku ʼu ʼofafine ʼi te loto fale, neʼe ʼau toe kamata lafi ki toku ʼohoana.” ʼE ʼui fēnei e te tahi tagata: “ ʼE ma tokaga ke haohaoa tomā maʼuli pea mo fefakamanatuʼiʼaki te ʼaoga ʼaē ke ma faigaoʼi.” Pea ke mole nā logoʼi tanā kua nonofo tokolua, ʼe nā fakaafe ki tonā ʼapi te ʼu tēhina mo tuagaʼane ʼo te kokelekasio. Ei, ʼe tou maʼu anai he ʼu tapuakina mo kapau ʼe tou tokaga ki te hahaʼi. Tahi ʼaē meʼa, ʼe ko he meʼa ʼe ina fakafiafia te loto ʼo Sehova.—Filipe 2:4; Hepeleo 13:2, 16.
13. He koʼe ʼe maʼuhiga ke palalau fakahagatonu he taumatuʼa ʼe nā matutuʼa fakatahi?
13 Koulua fai palalau tuʼumaʼu, pea mo palalau fefakahagatonuʼaki. (Tāʼaga Lea 17:27) ʼE ʼui fēnei e te tagata ʼohoana: “ ʼE toe ʼāsili age tamā femahinoʼaki, ʼaki tamā feʼofaʼaki pea mo fefakaʼapaʼapaʼaki.” ʼE toe feiā mo te manatu ʼo tona ʼohoana, heʼe ina ʼui fēnei: “ ʼI tamā kua matutuʼa, kua ma leleiʼia tamā ʼinu tī fakatahi, tamā fai palalau, pea mo tamā fetokoniʼaki.” Ko takolua palalau fefakahagatonuʼaki, ʼe feala ke tokoni atu kia koulua ke koulua fakamālohiʼi tokolua vāhaʼa faka taumatuʼa, pea ke feala ai hakolua tauʼi te ʼu fakahala ʼa Satana, ia ia ʼaē ʼe ina maumauʼi te nofo ʼohoana.
KOUTOU ʼOFA KI TOKOTOU ʼU MOKOPUNA
14. Neʼe tokoni feafeaʼi te kui fafine ʼa Timoteo kia ia, ke liliu ko he Kilisitiano?
14 Ko te ʼu mokopuna ʼe ko “te fakapale” ʼo nātou ʼaē kua matutuʼa. (Tāʼaga Lea 17:6) ʼE ko he meʼa fakafiafia hakita nofo mo hokita ʼu mokopuna—ʼe feala ke fakafiafia pea mo fakaloto māfana. ʼE vikiviki e te Tohi-Tapu te kui fafine ko Loise, he neʼe tokoni ki tana taʼahine ko Enise, moʼo akoʼi te ʼu meʼa ʼaē neʼe tui ki ai ki tona mokopuna ko Timoteo. Neʼe lahilahi ake te tamasiʼi ʼaia ʼaki tana ʼiloʼi ʼaē, neʼe maʼuhiga ʼaupito ki tana faʼe pea mo tana kui ia te moʼoni ʼo te Tohi-Tapu.—2 Timoteo 1:5; 3:14, 15.
15. ʼE lava tokoni feafeaʼi te ʼu kui ki tonatou ʼu mokopuna, kae koteā ʼaē ʼe mole tonu ke nātou fai?
15 ʼE ko he koga maʼuhiga ʼaia ʼe feala ke tokoni kiai te ʼu kui. Ko koutou ʼaē ʼe maʼu mokopuna, neʼe kua koutou akoʼi ki takotou ʼu fānau te ʼu fakatuʼutuʼu ʼa Sehova. ʼI te temi ʼaenī kua feala hakotou akoʼi age te ʼu meʼa ʼaia ki tokotou ʼu mokopuna! Tokolahi te ʼu fānau liliki ʼe nātou fia logo ki te ʼu fakamatala faka Tohi-Tapu ʼaē ʼe fai age e tanatou ʼu kui. Kae ʼe mole faiga anai e te ʼu kui ke nātou fai te maʼua ʼo te tāmai, ʼaē ko te akoʼi ki tana fānau te ʼu moʼoni ʼo te Tohi-Tapu. (Teutalonome 6:7) Kae ʼe koutou tokoni anai ki te faʼahi ʼaia. ʼOfa pe ke hage takotou faikole ko te faikole ʼaenī ʼa te tagata fai pesalemo: “ ʼO aʼu ki [toku] temi matuʼa pea mo te hihina ʼo [toku] ʼulu, Ê ʼAtua, ʼaua naʼa ke līaki ʼau, ʼo aʼu ki taku fakahā tou nima ki te taʼiake, pea mo tou mālohi kia nātou fuli ʼaē ka ʼōmai anai.”—Pesalemo 71:18; 78:5, 6.
16. Koteā ʼaē ʼe mole tonu ke fai e te ʼu kui ke mole hoko he ʼu fihifihia ʼi tonatou famili?
16 Ko te meʼa ʼaē ʼe kovi, he ko ʼihi kui ʼe nātou fakapelepeleʼi fau tonatou ʼu kiʼi mokopuna, ʼo tupu ʼaki ai he ʼu fihifihia ia nātou pea mo tanatou ʼu fānau ʼaē kua lalahi. Kae ko takotou ʼofa moʼoni ki tokotou ʼu mokopuna, ʼe feala ke uga ai nātou ke nātou palalau atu ki he ʼu meʼa ʼe mole nātou fia fakahā ki tanatou ʼu mātuʼa. ʼI ʼihi temi, ʼe manatu e te ʼu mokopuna ʼe lagolago anai tanatou ʼu kui kia nātou, moʼo fakafeagai ki tanatou ʼu mātuʼa. Koteā te meʼa ʼaē ʼe tonu ke koutou fai? Koutou aga fakapotopoto pea mo koutou fakaloto mālohiʼi tokotou ʼu mokopuna ke nātou palalau ki tanatou ʼu mātuʼa. Koutou fakamahino age ʼe nātou fakafiafia te loto ʼo Sehova mo kapau ʼe nātou fai anai te faʼahi ʼaia. (Efesi 6:1-3) Kapau ʼe ʼaoga, pea ʼe lagi feala ke koutou fakahā fakatomuʼa age ki te ʼu mātuʼa te meʼa ʼaē ʼe fia palalau age kiai tanatou ʼu fānau. Koutou palalau fakahagatonu mo tokotou ʼu mokopuna ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaē neʼe koutou ako ʼaki te temi. ʼE feala ke ʼaoga anai kia nātou takotou fai fakahagatonu.
KOUTOU MULIMULI KI TOKOTOU TAʼU
17. Koteā te fakatotonu ʼaē neʼe fai e te tagata fai pesalemo, ʼe tonu ke faʼifaʼitakiʼi e te kau Kilisitiano ʼaē kua matutuʼa?
17 ʼI te fakahaʼuhaʼu ʼo tokotou temi matuʼa, ʼe koutou fakatokagaʼi anai ʼe mole kei feala ke koutou fai te ʼu meʼa ʼaē neʼe koutou fai māhani, peʼe ko te ʼu meʼa fuli ʼaē neʼe koutou loto kiai. ʼE tali feafeaʼi anai e he tahi tona fakahaʼuhaʼu ʼo matuʼa? ʼI tokotou ʼatamai ʼe lagi koutou manatu ʼe kei koutou taʼu 30, kae ʼi takotou sio kia koutou ʼi te sioʼata ʼe mahino ai kia koutou kua koutou matuʼa. ʼAua naʼa koutou lotovaivai. Neʼe kole mamahi fēnei e te tagata fai pesalemo: “ ʼAua naʼa ke līaki ʼau ʼi toku temi matuʼa; ʼi te temi ʼaē ʼe puli ai toku mālohi, ʼaua naʼa ke mavae ia te ʼau.” Koutou faʼifaʼitakiʼi te fakatotonu ʼaē neʼe fai e te tagata fai pesalemo. Neʼe ina ʼui fēnei: “ ʼE ʼau talitali tuʼumaʼu anai, pea ʼe ʼau hilifaki anai ki te ʼu fakavikiviki fuli ʼaē ʼe fai atu kia te koe.”—Pesalemo 71:9, 14.
18. ʼE lava fakaʼaogaʼi lelei feafeaʼi e he Kilisitiano fakapotopoto tona temi letelete?
18 Ko te tokolahi neʼe nātou teuteu fakatomuʼa ke lahi age tanatou fakavikiviki kia Sehova mokā hoko mai anai tonatou temi letelete. ʼE ʼui fēnei e te tāmai kua letelete ʼi te temi ʼaenī: “Neʼe ʼau fakatuʼutuʼu fakatomuʼa te meʼa ʼaē ka ʼau fai mokā mavae anai tamā taʼahine ʼi te faleako. Neʼe ʼau fakatotonu ke ʼau kamata te fai faka mafola ʼi te temi katoa, pea neʼe ʼau fakatau taku kiʼi matani gāue, ke lahi toku temi moʼo tauhi kia Sehova. Neʼe ʼau faikole ke takitaki ʼau e te ʼAtua.” Kapau kua fakaōvi mai tokotou temi letelete, pea ke koutou maʼu te fakaloto fīmālie ʼi te ʼu palalau ʼaenī ʼo totatou Tupuʼaga Lahi: “ ʼO aʼu ki tokotou temi matuʼa ʼe ʼAu tatau aipe; pea ʼo aʼu ki te hihina ʼo tokotou ʼu fuluʼi ʼulu, ko ʼau ʼe hoko atu pe anai taku lagolago.”—Isaia 46:4.
19. Koteā te tokoni ʼaē ʼe foaki kia nātou ʼaē ʼe fakahaʼuhaʼu tonatou temi matuʼa?
19 ʼE mole lagi faigafua te temi ʼaē kua koutou letelete ai, he neʼe koutou māhani ʼi te gāue. Neʼe tokoni te ʼapositolo ko Paulo ki te ʼu tagata matutuʼa ke nātou “aga fakapotopoto ʼi tanatou ʼu agamāhani.” ʼE fakamaʼua kiai he loto lolomi, ke ʼaua naʼa koutou faiga ke koutou maʼuli fakafīfīmālie. ʼI te temi letelete, ʼe lagi tonu anai ke lahi age te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaē ʼe koutou fai pea mo fakatonutonuʼi ia koutou totonu. Koia, koutou fai he ʼu meʼa ke koutou maʼumaʼua ai, “ke lahi tuʼumaʼu takotou ʼu gāue ʼi te ʼAliki, ʼi takotou ʼiloʼi ʼaē ko takotou ʼu gāue ʼe mole vaʼiganoa ʼo ʼuhiga mo te ʼAliki.” (1 Kolonito 15:58) Koutou fakalahi takotou ʼu gāue ke feala hakotou tokoni ki ʼihi. (2 Kolonito 6:13) ʼE tokolahi te kau Kilisitiano ʼe nātou fai te faʼahi ʼaia, ʼo nātou faka mafola te logo lelei ʼo mulimuli ki tonatou ʼu fealagia. ʼI te fakahaʼuhaʼu ʼo tokotou temi matuʼa, koutou “mālohi ʼi te tui, ʼi te ʼofa, ʼi te faʼa kātaki.”—Tito 2:2.
KOUTOU KĀTAKIʼI TE KUA MATE ʼO TOKOTOU ʼOHOANA
20, 21. (a) ʼI te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī, koteā ʼaē ʼe ina fakamavete he taumatuʼa? (b) Koteā te faʼifaʼitaki lelei ʼaē ʼe foaki e Ana kia nātou ʼaē kua mate tonatou ʼohoana?
20 ʼI te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī, ʼe ko he meʼa fakaʼofaʼofa he ko te mate ʼe ina fakamavete te taumatuʼa. ʼE ʼiloʼi e te kau Kilisitiano ʼaē ʼe kua mate tonatou ʼohoana, ʼe mālōlō ʼi te temi nei pea ʼe nātou falala ʼe nātou toe sisio anai ki ai. (Soane 11:11, 25) Kae ʼe tou lotomamahi mokā mate he tahi. Koteā ʼaē ʼe lava fai e ia ʼaē ʼe kei maʼuli?a
21 ʼE koutou maʼu anai he ʼu fakaloto mālohi ʼi te ʼu faʼifaʼitaki ʼa te Tohi-Tapu. Neʼe mate te ʼohoana ʼo Ana hili pe kiai taʼu e fitu ʼo tana ʼosi ʼohoana, pea ʼe talanoa te Tohi-Tapu kia ia ʼi tona taʼu 84. ʼE mahino papau ia neʼe lotomamahi ʼi te mate ʼo tona ʼohoana. Neʼe koteā te meʼa ʼaē neʼe ina fai moʼo kātakiʼi tona mamahi? ʼI te fale lotu, neʼe ina fai kia Sehova ʼAtua te tauhi taputapu, ʼi te ʼaho mo te po. (Luka 2:36-38) ʼE mahino papau ia, ko te tauhi ʼa Ana pea mo tana ʼu faikole, neʼe ko he faitoʼo lahi ʼaia ki tona lotomamahi pea mo tana nofo tokotahi, ʼi te kua mate ʼo tona ʼohoana.
22. Koteā ʼaē neʼe fai e ʼihi tagata mo fafine vitua moʼo kātakiʼi te kua mate ʼo tonatou ʼohoana?
22 ʼE ʼui fēnei e te fafine kua taʼu 72, pea kua taʼu hogofulu te kua mate ʼo tona ʼohoana: “Ko te meʼa ʼaē neʼe faigataʼa ʼaupito kia ʼau neʼe ko te mole kei ʼi ai ʼo he tahi ke ʼau palalau ki ai. Neʼe fakalogo lelei toku ʼohoana ki te ʼu meʼa ʼaē neʼe ʼau fakamatala age ki ai. Neʼe ma fai palalau ʼo ʼuhiga mo te kokelekasio pea mo te ʼu gāue ʼaē neʼe ma fai ʼi te minisitelio faka Kilisitiano.” ʼE ʼui fēnei e te tahi fafine vitua: “ ʼE ʼui e ʼihi, ʼaki te temi, ʼe puli anai tokita ʼu mamahi, kae kia ʼau ʼe moʼoni age te ʼui ʼaē, ko te faʼahiga fakaʼaogaʼi ʼo tokita temi ʼaē ʼe feala ke ina pulihi tokita ʼu mamahi. ʼE lahi age te temi ʼaē ʼe koutou maʼu moʼo tokoni ki te hahaʼi.” ʼE manatu feiā mo te fafine vitua ʼe taʼu 67, heʼe ina ʼui fēnei: “Ko te aga ʼaē ʼe lelei moʼo tauʼi te lotomamahi ʼe ko te fakaʼaogaʼi ʼo tokotou temi moʼo fakaloto fīmālieʼi ʼo niʼihi.”
ʼE KOUTOU MAʼUHIGA KI TE ʼATUA ʼI TOKOTOU TEMI MATUʼA
23, 24. Koteā te fakaloto fīmālie lahi ʼaē ʼe foaki e te Tohi-Tapu ki te hahaʼi ʼaē kua matutuʼa, kae tāfito kia nātou ʼaē kua mate tonatou ʼohoana?
23 Logope la kua mate tokotou ʼohoana, kae ko Sehova ʼe agatonu tuʼumaʼu aipe, pea ʼe feala hakotou falala tuʼumaʼu ki ai. Neʼe hiva fēnei te Hau ko Tavite ʼi tana kua matuʼa: “Neʼe ʼau kole te meʼa e tahi kia Sehova, pea ko te meʼa ʼaia ʼaē ʼe ʼau kumi anai, ke ʼau nofo ʼi te ʼapi ʼo Sehova ʼi te ʼu ʼaho katoa ʼo toku maʼuli, ke ʼau sio ki te taulekaleka ʼo Sehova pea mo mamata ʼaki he loto fakafetaʼi ki tona fale lotu.”—Pesalemo 27:4.
24 ʼE fakatotonu fēnei mai e te ʼapositolo ko Paulo: “Fakaʼapaʼapa ki te ʼu fafine vitua, ʼaē ʼe vitua moʼoni.” (1 Timoteo 5:3) ʼE fakahā e te ʼu tokoni ʼaē ʼe hoa ki tana fakatotonu ʼaia, neʼe lagi tonu ke lagolago te kokelekasio ki te ʼu fafine vitua ʼaē neʼe ʼaoga moʼoni ki ai, pea neʼe mole honatou famili. Kae ʼe ko te fakatotonu ʼaē ke “fakaʼapaʼapa” kia nātou, ʼe kau kiai mo tonatou faka maʼuhigaʼi. ʼE ko he meʼa fakaloto fīmālie ki te ʼu hahaʼi matutuʼa pea mo vitua ʼaē ʼe tauhi lelei ki te ʼAtua, tanatou ʼiloʼi ʼaē ʼe nātou maʼuhiga kia Sehova pea ʼe lagolago anai kia nātou!—Sake 1:27.
25. Koteā te ʼamanaki ʼaē ʼe fakatalitali ki ai te hahaʼi matutuʼa?
25 ʼE ʼui fēnei e te Folafola ʼa te ʼAtua: “Ko te matalelei ʼo te kau tagata matutuʼa ʼe ko tonatou ʼulu hina.” ʼE ko “he pale matalelei mo kapau ʼe nātou nonofo ʼi te ala ʼo te faitotonu.” (Tāʼaga Lea 16:31; 20:29) Peʼe kua koutou ʼohoana peʼe kua mate tokotou ʼohoana, koutou fakamuʼamuʼa tuʼumaʼu ʼi tokotou maʼuli takotou tauhi kia Sehova. ʼE leleiʼia anai koutou e te ʼAtua ʼi te temi nei, pea ʼe koutou maʼu anai te ʼamanaki ʼaē ke koutou maʼuʼuli ʼo heʼegata ʼi te mālama ʼaē ka pulihi ai te ʼu mamahi ʼo te temi matuʼa.—Pesalemo 37:3-5; Isaia 65:20.
a Kapau ʼe koutou fia maʼu he tahi ʼu manatu ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia, pea ʼe lelei ke koutou vakaʼi te kaupepa Mokā Mate He Tahi ʼe Tou ʼOfa Mamahi Ai, ʼaē neʼe tā e te Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.