Ke Vikiʼi Ia Sehova ʼUhi Ko Takotou Lotomalohi

1, 2. (1) Kotea ʼae neʼe ui e Elifasi mo Pilitate ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua? (2) Kaʼe kotea ʼae neʼe ui e Sehova?

KUA fualoa ki muʼa atu, neʼe ʼomai te ʼu tagata ʼe toko tolu ʼo palalau ki te kaugana agatonu ʼa te ʼAtua neʼe higoa ko Sopo. Neʼe ʼi ai te tagata ia natou ʼaia neʼe higoa ko Elifasi, mai Temane. Neʼe ina fai te ʼu fehuʼi ʼaeni kia Sopo: “Pe e feala ke aoga he tagata ki te Atua? Kailoa! E aoga pe te tagata poto kia ia totonu. Kapau e ke maonioni, pe e aoga ia ia ki te Mafimafi? Kapau e ke haohaoa i ou ala, pe e ina mau he mea i ai?” (Sopo 22:​1-3) Ki te manatu ʼa Elifasi, ʼe mole ʼaoga te tagata ki te ʼAtua. Pea neʼe ui e Pilitate te tagata mai Suake, kia mata ʼo te ʼAtua, ʼe mole feala ki te tagata ke faitotonu.​​—Lau ia Sopo 25:⁠4.

² Neʼe faigaʼi e Elifasi pea mo Pilitate ke manatu Sopo ʼe mole he ʼuhiga ʼo tana faiga ʼae ke tauhi kia Sehova. Neʼe loto e te ʼu tagata ʼaia ke manatu Sopo, ʼe mole tou maʼuhiga kia mata ʼo te ʼAtua, he ʼe tou hage ko he ʼu kiʼi manu peʼe ko he ʼu kiʼi ʼunukele. (Sopo 4:19; 25:⁠6) Neʼe natou ui koa te ʼu palalau ʼaia he ʼe natou agavaivai? Kailoa ia. (Sopo 22:29) Kaʼe ʼe moʼoni, ko Sehova ʼe maʼoluga ʼaupito, pea ʼe tou liliki mo kapau ʼe tou fakatatau kia te ia. Ka tou tutuʼu ʼi he fuga moʼuga peʼe tou sisio ʼi te matapa fakamalama ʼo he vakalele, ʼe tou mahino ai ki te veliveli ʼaupito ʼo te tagata. Kaʼe kotea te manatu ʼa Sehova ʼo ʼuhiga mo ʼatatou faiga ʼae ke tou tauhi kia te ia pea mo tatatou gaue kinakina maʼa tona Puleʼaga? ʼE ina meʼa noaʼi koa? Kailoa ia. Neʼe ui e Sehova, ko Elifasi, mo Pilitate, pea mo Tesofale, ʼe ko he ʼu tagata gutuloi. Pea neʼe ui e te ʼAtua, ʼe fiafia ia ʼo ʼuhiga mo Sopo pea ina toe ui ʼe ko tana “tagata faifekau.” (Sopo 42:​7, 8) Koia ʼe feala ke tou tui papau ai, ʼe ʼaoga te tagata agahala ki te ʼAtua.

“KOTEA E KE FOAKI KIA IA?”

3. Kotea ʼae neʼe ui e Eliu ʼo ʼuhiga mo tatatou faiga ʼae ke tou tauhi kia Sehova? Kotea te fakaʼuhiga ʼo ʼana palalau?

³ Neʼe ʼi ai te tagata tupulaga, neʼe higoa ko Eliu, neʼe fakalogo ki te faipalalau ʼae ʼa te toko tolu pea mo Sopo. Neʼe palalau fakamuli leva, ʼo ina fakafehuʼi ia Sopo ʼo ʼuhiga mo Sehova. Neʼe ina ui fenei: “Pea kapau e ke maonioni, kotea e ke foaki kia ia? Kotea e ina mau anai mai tou nima?” (Sopo 35:⁠7) Neʼe ui koa e Eliu, ʼe mole he ʼuhiga ʼo tatatou tauhi ki te ʼAtua? Kailoa ia. Neʼe mole fakatonutonuʼi e Sehova ia Eliu, ohage ko tana fai ki te ʼu tagata ʼe toko tolu. Neʼe mole tatau te manatu ʼae neʼe maʼu e Eliu. Neʼe ina ui ʼe mole ʼaoga kia Sehova ke tou atolasio ki ai. ʼE mole ʼaoga he meʼa ki ai. ʼE mole tou lava fai he meʼa ke maʼu koloa peʼe ke toe lahi age tona malohi. Kaʼe, ko te ʼu kalitate ʼae ʼe tou maʼu pea mo ʼotatou fealagia fuli ʼe haʼu ia mai te ʼAtua. Pea ʼe sio ki tatatou faʼahiga fakaʼaogaʼi.

4. Kotea ʼae ʼe logoʼi e Sehova moka tou agalelei ki he tahi?

⁴ Kapau ʼe tou manavaʼofa ki te hahaʼi ʼae ʼe tauhi kia Sehova, ʼe ina tokagaʼi ʼatatou gaue pea ʼe hage pe ʼe tou fai kia ia totonu. ʼE tou lau fenei ia Taaga Lea 19:17: “Ko ia ae e ofa ki ae e masiva e ina foaki [kia Sehova], ae e ina toe liufaki anai kia ia o mulimuli ki tana gaue.” Ko Sehova ʼae neʼe ina Fakatupu te ʼatulaulau. ʼE ina tokagaʼi ia te ʼu lakaga fuli ʼae ʼe tou manavaʼofa ai ki he tahi. Pea ʼe hage pe ʼe ko he ʼu gaue neʼe fai age kia te ia. ʼE hage pe ʼe tuʼu maʼua kia tatou pea ʼe tonu ke ina liufaki mai ʼaki he ʼu tapuakina taulekaleka. Neʼe fakamoʼoni ki ai ia Sesu, te ʼAlo ʼo te ʼAtua.​​—Lau ia Luka 14:​13, 14.

5. Kotea te ʼu fehuʼi ʼe tou tali anai ki ai?

⁵ ʼI te temi muʼa, neʼe kole e Sehova ki te polofeta ko Esaia, ke ina fakafofoga ia ia pea ke ina fakahoko he gaue ʼe makehe. (Esaia 6:​8-10) Neʼe tali lelei e Esaia te gaue ʼaia pea mo ina ui fenei: “Koeni au, ke ke fekau au.” ʼO feia pe ia ʼaho nei, ʼe foaki e Sehova ki he ʼu hahaʼi agatonu, ia te faigamalie ʼae ke natou fakahoko tana gaue. Ko te toko lauʼi afe kaugana ʼa Sehova ʼe natou fakaha ʼe natou maʼu ia te faʼahiga manatu ʼa Esaia. ʼE natou tali ʼaki te lotolelei, ke natou gaue maʼa Sehova ʼi he ʼu aluʼaga ʼe kehekehe pea mo he ʼu koga meʼa kehekehe, logo la te ʼu faigataʼaʼia. Kaʼe ʼe feala pe ke ui e ʼihi: ‘ ʼE au fiafia ʼi taku gaue maʼa Sehova, kaʼe ʼe maʼuhiga koa te gaue ʼae ʼe au fai? ʼE mole fakahoko pe koa e Sehova tana gaue, tatau aipe pe ʼe mole au fai?’ Neʼe kua kotou maʼu koa te ʼu manatu ʼaia? Tou vakaʼi te ʼu aluʼaga neʼe hoko ki te ʼu kaugana ʼa Sehova ʼo te temi muʼa, ko Tepola pea mo Palaki. Pea ʼe tokoni mai anai ke tou tali ki te ʼu fehuʼi ʼaia.

ʼE TOKONI TE ʼATUA KI ʼAE ʼE MATAKU

6. He koʼe neʼe hage neʼe faigafua te malo ʼo te foʼi tau ʼa Sapini ʼi te kau Iselaele?

⁶ Ko Palaki neʼe ko te tagata solia Iselaele. Ko Tepola neʼe ko te fafine polofeta. ʼI te temi ʼaia, neʼe “fakamamahii lahi” e te hau ʼo Kanaane ko Sapini, ia te ʼu fanau ʼo Iselaele lolotoga taʼu ʼe ʼuafulu. Neʼe agamalohi pea mo agakovi ʼaupito ia te foʼi tau ʼa Sapini. Koia neʼe matataku ai te kau Iselaele, ʼo natou fenonoʼi ʼi ʼonatou ʼapi. Neʼe maʼu e te foʼi tau ʼa Sapini, ni saliote ukamea ʼe 900, neʼe fakapipiki ai he ’u hele piko.a (Vakaʼi te kiʼi nota.) Kaʼe neʼe mole maʼu pe la e te kau Iselaele he ʼu mahafu tau peʼe ko he kau solia moʼo puipui ʼo natou.​​—Tui Fakamaau 4:​1-3, 13; 5:​6-8.

7, 8. (1) Kotea te ʼu ʼuluaki fakatotonu neʼe fai e Sehova kia Palaki? (2) Neʼe malo feafeaʼi ia Iselaele ʼi te foʼi tau ʼa Sapini? (Vakaʼi te ʼuluaki pāki.)

⁷ Ka tou fakatatau te foʼi tau ʼa Sapini mo te kau Iselaele, ʼe hage mai ʼe mole malolohi te kau Iselaele pea ʼe faigafua anai tonatou ʼohofi. Kaʼe neʼe fekauʼi e Sehova ia te fafine polofeta ko Tepola ke ina fai te fakatotonu ʼaeni kia Palaki: “Alu ki te mouga o Tapole, o too ni tagata e toko hogofulu afe i te u fanau a Nefetali mo te u fanau a Sapulone. E au toho mai anai kia koe, ki te liua o Kisoni, ia Sisela, pule o te solia a Sapini, mo ana saliote, mo ana kau solia, pea e au tuku anai ia ia ki ou nima.”​​—Tui Fakamaau 4:​4-7.

⁸ Neʼe fai leva he pauʼi kia natou ʼae ʼe lotolelei ke kau ki te tau. Pea ko te toko 10 000 tagata neʼe natou fakatahitahi ki te Moʼuga ʼo Tapole. Pea neʼe fetauʼaki leva ia Palaki pea mo ʼana hahaʼi mo ʼonatou fili ʼi te koga meʼa ʼe higoa ko Taanake. (Lau ia Tui Fakamaau 4:​14-16.) Neʼe tokoni koa ia Sehova ki te kau Iselaele? ʼEi. Fokifa pe kua to te toe ʼua lahi pea neʼe huhuʼa te kele ʼo pela. Neʼe ko te faigamalie ʼaia ki te kau Iselaele ke natou malo ʼi te tau. Neʼe tuli leva e Palaki ia te foʼi tau ʼa Sisela ia kilometa ʼe 24, ʼo kaku ki te koga meʼa ʼe higoa ko Aloseti-Koimi. ʼI he koga meʼa pe ʼe alu ai te saliote ʼa Sisela, neʼe maʼua ia ʼi te pela. Neʼe hifo ai ʼi tana saliote pea hola ki Saananimi, ʼe tuʼu ovi ki Ketesi. ʼI tana tau atu ki te kolo ʼaia, neʼe alu ʼo nono ʼi te fale la ʼo te fafine neʼe higoa ko Saele. Neʼe fia inu ia Sisela pea neʼe moe leva. ʼI tana moe ʼaia, neʼe lototoʼa ia Saele ʼo matehi ia ia. (Tui Fakamaau 4:​17-21) Neʼe malo te kau Iselaele ʼi ʼonatou fili ʼuhi ko Sehova.b (Vakaʼi te kiʼi nota.)

TE ʼU MANATU KEHEKEHE ʼO ʼUHIGA MO TE GAUE

9. Kotea ʼae ʼe tou ako ia Tui Fakamaau 5:​20, 21?

⁹ ʼE tou mahino lelei age ki te fakamatala ʼae ʼe tou lau ’i te kapite 4 ʼo te tohi ʼo Tui Fakamaau mo kapau ʼe tou lau ia te kapite 5. ’E ui fenei ia Tui Fakamaau 5:​20, 21: “Nee tau leva mai te atu lagi, mai onatou ala nee tau leva te u fetuu kia Sisela. Nee ave leva natou e te liua ko Kisoni.” Kotea te fakaʼuhiga ʼo te ʼu palalau ʼaia? Neʼe tokoni koa te kau ʼaselo ki te kau Iselaele ʼi te tau? Pe neʼe hifo koa he foʼi maka mai te lagi? ʼE mole fakamahino mai ʼi te Tohi-Tapu te faʼahi ʼaia. Kaʼe ʼe feala pe ke tou ui, neʼe haofaki e Sehova tana hahaʼi, ʼaki tana fakato te toe ʼua lahi ʼi te koga meʼa ʼaia, ʼi tona temi totonu. Koia neʼe faigataʼa ai te fealuʼaki ʼa te ʼu saliote ʼe 900 ʼuhi ko te pela. Ka tou lau ia Tui Fakamaau 4:​14, 15, ʼe ui tuʼa tolu ai, ʼe ko Sehova ʼae neʼe ina fakafealagia ke malo te kau Iselaele. Koia ʼe mole feala ai ki he tahi ʼi te toko 10 000 kau Iselaele, ke ina ui neʼe natou malo ʼi te tau ʼuhi pe ko ia.

10, 11. Ko ai ia Melosi? He koʼe neʼe fakamalaʼia?

¹⁰ Tou vakaʼi te aluʼaga fakapunamaʼuli ʼaeni. ʼI te hili ʼo te malo ʼa te kau Iselaele, neʼe hiva ia Tepola pea mo Palaki he ʼu fakavikiviki kia Sehova. Neʼe nā hiva fenei: “Nee ui leva e te aselo a [Sehova]: Ke kotou fakamalaia ia Melosi, ke kotou fakamalaia, ke kotou fakamalaia tana hahai, koteuhi nee mole natou olo o tokoni [kia Sehova], io o tokoni ki te kau toa a [Sehova].”​​—Tui Fakamaau 5:⁠23.

¹¹ Ko ai koa ia Melosi? ʼE mole tou iloʼi papau pe ʼe ko ai. Kaʼe neʼe hoko moʼoni tona fakamalaʼia, koia ʼae ʼe mole tou iloʼi ʼi te temi nei pe ko ai ia ia. Neʼe lagi ko he kolo neʼe fakafisi ke natou olo mo Palaki, ʼo kau ki te tau. Neʼe mole natou hage ko te toko 10 000 hahaʼi ʼae neʼe lotolelei ke natou olo ʼo tauʼi te kau Kanaane. ʼE mahino ia, neʼe lagi logo mo te hahaʼi ʼo Melosi ki te pauʼi ʼae neʼe fai ʼo ʼuhiga mo te tau. Peʼe lagi ko Melosi, neʼe ko he kolo neʼe fakalaka ai ia Sisela, ʼi tana hola mai ia Palaki. Neʼe lagi feala pe ki te hahaʼi ʼo Melosi ke natou puke ia Sisela, kaʼe neʼe mole natou fai te faʼahi ʼaia. Neʼe lagi natou sisio ki tana lele ʼi te ʼu ala ʼo te kolo. Neʼe feala pe ke natou fakahoko te finegalo ʼo Sehova. Kapau la neʼe natou fai te faʼahi ʼaia, neʼe feala ai ke fakapale natou. Logo la neʼe natou maʼu te faigamalie ʼaia, kaʼe neʼe mole natou fakahoko. ʼE ha mai ai, neʼe mole hage te hahaʼi ʼo Melosi ko Saele, ʼae neʼe ina fakaha tana lototoʼa.​​—Tui Fakamaau 5:​24-27.

12. Kotea te ʼu manatu kehekehe ʼe tou tokagaʼi ia Tui Fakamaau 5:​9, 10? Kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai?

¹² Ka tou lau ia Tui Fakamaau 5:​9, 10, ʼe tou tokagaʼi ai neʼe mole tatau te manatu ʼa te toko 10 000 tagata lototoʼa pea mo natou ʼae neʼe mole fia olo ki te tau. Neʼe vikiʼi e Tepola mo Palaki “te u pule o Iselaele, kia natou ae o te hahai nee loto malohi ki te tau.” Neʼe mole natou hage ko natou “ae e heka i ni asino hihina,” ʼae neʼe natou manatu ʼe natou maʼuhiga, koia ʼae ʼe mole natou fia kau ai ki te tau. ʼE ui e ko he ʼu hahaʼi ʼe nonofo “i ni tapi,” mo natou “haele i te u ala” pea mo maʼuli fakafifimalie. Kaʼe ko natou ʼae neʼe lotolelei neʼe natou olo fakatahi mo Palaki ki te moʼuga ʼo Tapole pea mo te liuʼa ʼo Kisoni, ʼo kau ki te tau. Neʼe ui fenei e natou ʼae ʼe fakafifimalie: ‘Kotou fakakaukauʼi!’ Neʼe tonu ke natou nonofo tokaga, pea mo fakakaukau ki te ʼu faigamalie fuli ʼae neʼe natou maʼu, kaʼe neʼe mole natou fakaʼaogaʼi ki te gaue maʼa Sehova. Ia ʼaho nei, ʼe tonu ke tou vakavakaʼi tatatou faʼahiga manatu ʼo ʼuhiga mo te gaue kia Sehova.

13. Kotea te kehekehe ʼo te aga ʼa te ʼu telepi ʼo Lupeni, mo Tane, mo Asele, pea mo ʼae ʼo Sapulone mo Nefetali?

¹³ Neʼe maʼu e te toko 10 000 tagata tau te faigamalie ʼae ke natou sisio ki te ʼu gaue ʼa Sehova te Tuʼi ʼAliki. Neʼe feala leva ke natou fakamatala te ʼu aluʼaga ʼaia, moka natou palalau anai ki ‘te ʼu gaue lelei mo faitotonu ʼa Sehova.’ (Tui Fakamaau 5:11) Neʼe mole hage ko te ʼu telepi ʼo Lupeni, mo Tane pea mo Asele. Neʼe lahi age tanatou tokakaga ki ʼonatou koloa, ki ʼanatou faga manu, mo ʼonatou vaka mo ʼonatou taulaga vaka, ʼi tanatou gaue ʼae maʼa Sehova. (Tui Fakamaau 5:​15-17) Kaʼe neʼe mole feia te ʼu telepi fuli. Neʼe lagolago te ʼu telepi ʼo Sapulone pea mo Nefetali kia Tepola pea mo Palaki, ʼo natou “tau mo te mate.” (Tui Fakamaau 5:18) ʼE ʼi ai te ako maʼuhiga ʼe feala ke tou taʼofi mai te aluʼaga ʼaia.

“FAKAVIKIVIKI KIA SEHOVA”

14. ’E tou fakaha feafeaʼi ʼe tou lagolago ki te pule faʼitaliha ʼa Sehova?

¹⁴ Ia ʼaho nei, moka tou kau ki te tau, ʼe mole tou lagolago ai ki te pule faʼitaliha ʼa Sehova. Kaʼe ʼe tou fakaha ʼe tou lagolago ki ai, mo kapau ʼe tou lototoʼa mo faʼafai ʼi te faifakamafola. ʼE ʼaoga he toe hahaʼi gaue ki te ʼu gaue ʼa Sehova, tafito ʼi te temi nei. Ko te toko lauʼi miliona tehina mo tuagaʼane, mo te kau tupulaga, ʼe natou lotolelei ke natou kau ki te ʼu gaue kehekehe, temi katoa. Ohage la, tokolahi ʼe natou pionie, peʼe natou gaue ʼi te Petele, peʼe ki te laga ʼo te ʼu Fale Fono, peʼe ke natou gaue ʼi te ʼu fakatahi lalahi. Ko ʼihi tagata ʼafeā ʼe natou gaue ʼi te ʼu Komite Fakafelogoʼi Mo Te Lopitali, peʼe natou teuteuʼi te ʼu fakatahi lalahi. ʼE tou tui papau, ʼe fiafia ia Sehova moka tou gaue kia te ia ʼaki te lotolelei, pea ʼe mole ina galoʼi anai ʼatatou faiga.​​—Hepeleo 6:⁠10.

15. ʼE au iloʼi feafeaʼi ʼe kei au maʼu te fiafia ʼi te ʼu gaue maʼa Sehova?

¹⁵ ʼE tonu ke tou fakakaukauʼi lelei tatatou faʼahiga manatu ʼo ʼuhiga mo te gaue kia Sehova. Ke tou tahi fai te ʼu fehuʼi ʼaeni: ‘ ʼE au tuku koa ke fai pe e ʼihi te ʼu gaue? ʼE au fakamaʼuhigaʼi koa te ʼu koloa ʼi te ʼu gaue ʼa Sehova? Peʼe au faʼifaʼitakiʼi anai te tui mo te lototoʼa ʼa Palaki, mo Tepola, mo Saele, pea mo te toko 10 000 kau Iselaele, ʼo au fakaʼaogaʼi ʼoku fealagia ke au gaue maʼa Sehova? ʼE au manatu koa ke au alu ki he tahi age kolo peʼe ko he tahi fenua, ke au maʼu lahi ai haku foʼi falā, peʼe ke lelei age ai toku maʼuli? Kapau ko ia, ʼe au faikole koa kia Sehova ke ina fakamahino mai pe kotea anai ʼona fua ki toku famili pea mo te kokelekasio?’c (Vakaʼi te kiʼi nota.)

16. Logo la ʼe maʼu e Sehova ia meʼa fuli, kaʼe ʼe kotea ʼae ʼe feala ke tou foaki age ki ai?

¹⁶ ʼE ko he toe pilivilesio lahi ʼe tuku mai e Sehova ke tou lagolago ki tana pule faʼitaliha. Talu mai ia Atama mo Eva, neʼe loto e te Tevolo ke kau te hahaʼi mo ia, ʼo fakafeagai kia Sehova. Kaʼe ka tou lagolago ki te pule faʼitaliha ʼa Sehova, ʼe tou fakaha lelei ai kia Satana ʼe tou kau mo Sehova. ʼE tou fia gaue maʼa Sehova koteʼuhi ʼe tou tui pea mo fia nofo agatonu kia te ia, ko ia ʼe tou fiafia ai. (Taaga Lea 23:​15, 16) Ka tou lagolago agatonu pea mo fakalogo ki te ʼAtua, ʼe feala ai ke ina tali ki te ʼu laukovi ʼae ʼe fai age e Satana. (Taaga Lea 27:11) ʼE maʼuhiga kia Sehova tatatou fakalogo pea ʼe fiafia ʼaupito ai.

17. Kotea ʼe tou ako mai ia Tui Fakamaau 5:31 ʼo ʼuhiga mo te ʼu aluʼaga ʼae ka hoko anai ʼi te ka haʼu?

¹⁷ Kua vave hoko mai te temi ʼae ʼe fiafia anai te hahaʼi fuli ʼi te kele ʼuhi ko te takitaki ʼa Sehova. ʼE tou fakaʼamu ke hoko mai la te ʼaho ʼaia! ʼE tou hage ko Tepola pea mo Palaki, ʼae neʼe nā hiva fenei: “Ke mamate fena ou fili fuli, io [Sehova]! Kae ko natou ae e oofa kia ia, ke natou hage ko te laa, i tana hopo ake i tona gigila katoa.” (Tui Fakamaau 5:31) ʼE hoko anai te aluʼaga ʼaia moka pulihi e Sehova ia te malama agakovi ʼa Satana. Ka kamata anai ia Alamaketone, ʼe mole ʼaoga anai kia Sehova he ʼu hahaʼi moʼo tauʼi te ʼu fili. Kaʼe ʼe tou ‘tutuʼu anai ʼi ai, pea mo sisio ki te haofaki ʼo tatou e Sehova.’ (2 Koloniko 20:17) Kaʼe ʼo fakatalitali ki te temi ʼaia, ʼe tuku mai te pilivilesio ʼae ke tou lagolago ki te pule faʼitaliha ʼa Sehova ʼaki he lototoʼa pea mo he faʼafai.

18. He koʼe ʼe feala ke fua lelei ki niʼihi tatatou gaue maʼa Sehova?

¹⁸ Neʼe hiva ia Tepola mo Palaki tanatou malo ’i te tau. Kaʼe neʼe nā kamata te hiva ʼaki tanā fakavikiviki kia Sehova. Neʼe nā hiva fenei: “Nee lotomalohi te hahai ki te tau . . . : Ke kotou fakafetai [kia Sehova]!” (Tui Fakamaau 5:​1, 2) ʼO toe feia pe mo tatou, ka tou gaue maʼa Sehova ʼi he faʼahiga gaue pe, ʼe tou fakalotomalohiʼi ai niʼihi ke natou fakavikiviki kia Sehova.