Tou Tokaga Ki Te Meʼa ʼAe ʼi Totatou Loto

ʼE fai mai e te Tohi-Tapu ia te fakatokaga malohi ʼaeni: “Ko te loto ae e mavae mai ai te u manatu kovi, te u fakapo, te u tono, te u faikovi, te u kaihaa, te u fakamooni loi, te u fasituu.” (Mat. 15:19) ʼE feala ke kakāʼi tatou e totatou loto pea mo ina ʼekenaki tatou ke tou fai he meʼa ʼe fakafehagai ki te finegalo ʼo te ʼAtua. ʼE hoki tou mahino ki te kakā ʼo totatou loto moka tou ʼosi laka hala. Kotea ʼae ʼe feala ke tokoni mai ke tou iloʼi te meʼa ʼae ʼi totatou loto ʼi muʼa ʼo hatatou fai he meʼa ʼe kovi?

ʼE TOU ILOʼI FEAFEAʼI TE MEʼA ʼAE ʼI TOTATOU LOTO?

Lau pea mo metitasio ki te Tohi-Tapu ʼi te ʼaho fuli. Neʼe tohi fenei e te apositolo ko Paulo: “Ko te folafola a te Atua e mauli, mo malohi, mo masila age i he heleta mata lua, mo ulu loloto o kaku ki te vahei o te loto mo te laumalie.” Ko te Folafola ʼa te ʼAtua “e ina fakamaaui te u manatu o te laumalie pea mo te u manatu o te loto.” (Hep. 4:12) Ka tou ako te Tohi-Tapu, pea ʼe tonu ke tou sivi ʼatatou manatu pea mo ʼatatou gaue. ʼE feala ke tokoni mai kia tatou te faʼahi ʼaia ke tou iloʼi ai te meʼa ʼae ʼi totatou loto. Koia ʼe maʼuhiga ʼaupito ke tou lau pea mo metitasio ki te Tohi-Tapu ʼi te ʼaho fuli. ʼE tokoni mai anai te faʼahi ʼaia kia tatou ke tou maʼu te faʼahiga manatu ʼa Sehova.

Kapau ʼe tou tokaga lelei ki te meʼa ʼae ʼe ui mai ʼi te Tohi-Tapu, pea ʼe ʼi ai anai tona fua ki totatou leʼo ʼo loto. Ko totatou leʼo ʼo loto ʼe feala ke ina fakatokaga mai ki he meʼa ʼe kovi pea mo ina taʼofi tatou ki he kumi ʼo he ʼu takuʼaki ki te fai ʼo te meʼa ʼae ʼe kovi. (Loma 9:1) ʼE toe maʼu ʼi te Tohi-Tapu te ʼu faʼifaʼitaki ʼe ko “ni fakatokaga mai kia tatou.” (1 Ko. 10:11) Kapau ʼe tou toʼo he ako mai te ʼu faʼifaʼitaki ʼaia, pea ʼe feala ke tou tuku te fai ʼo he ʼu tonu ʼe kovi. Kotea te tahi ʼu meʼa ʼe feala ke tokoni mai kia tatou?

Faikole ki te ʼAtua ke tokoni mai ke tou iloʼi te meʼa ʼae ʼi totatou loto. Ko Sehova ʼe ina sivi te ʼu loto. (1 Klk. 29:17) ʼE lahi age te ʼAtua “i otatou loto, pea e ina iloi te u mea fuli.” (1 Soa. 3:20) ʼE mahino lelei te ʼAtua ki totatou ʼuhiga. Kapau ʼe tou fakaha kia te ia ʼatatou tuʼania, mo ʼatatou manatu pea mo ʼatatou fakaʼamu, pea ʼe feala ke tokoni mai ia Sehova ke tou iloʼi te meʼa ʼae ʼi totatou loto. ʼE toe feala foki ke tou kole ki te ʼAtua ke ina fakatupu ia tatou “he loto maa.” (Pes. 51:12) Koia ko te faikole ʼe ko he puleʼaki maʼuhiga ʼaupito ke kita maʼu ai he tokoni mai ia Sehova.

Fakalogo lelei ʼi te ʼu fono. Ko te faʼahi ʼaia ʼe tokoni mai kia tatou ke tou mahino lelei ai ki te ʼuhiga moʼoni ʼo totatou loto. ʼE moʼoni ʼe mole tou ako anai he ʼu meʼa foʼou ʼi te ʼu fono fuli. Kaʼe kapau ʼe tou kau tuʼumaʼu ki te ʼu fono, pea ʼe toe ʼasili lelei age tatatou mahino ki te ʼu lekula ʼo te Tohi-Tapu. ʼE tou maʼu ai te ʼu tokoni ʼaoga ke tou iloʼi ai te meʼa ʼae ʼi totatou loto, pea ʼe feala ke tou fai he ʼu fetogi. Ko te ʼu tali ʼo ʼotatou tehina mo tuagaʼane ʼi te ʼu fono ʼe toe tokoni lelei kia tatou. (Taag. 27:17) Kaʼe kapau ʼe mole tou fakatahi tuʼumaʼu mo ʼotatou tehina mo tuagaʼane ʼi te ʼu fono, pea ʼe feala ke tou kamata tokaga lahi kia tatou totonu pea mo fai he ʼu tonu ʼe mole fakapotopoto. (Taag. 18:1) Koia ʼe lelei ai ke tou fai kia tatou totonu te fehuʼi ʼaeni: “ ʼE au kau koa ki te ʼu fono fuli pea mo faiga ke au maʼu ʼona lelei?”—Hep. 10:24, 25.

ʼE FEALA KE KAKĀʼI FEAFEAʼI TATOU E TOTATOU LOTO?

ʼE feala ke kakāʼi tatou e totatou loto ʼi he ʼu aluʼaga kehekehe. ʼE tou talanoa anai kia faʼahi ʼe fa: te holi ʼae ki te ʼu koloa, mo te inu kava, mo te fili ʼo ʼotatou kaumeʼa pea mo te ʼu fakafiafia.

Te holi ki te ʼu koloa. ʼE ʼaoga kia tatou fuli he meʼa kai, mo he meʼa laofi pea mo he nofoʼaga. ʼE mole kovi tatatou fia maʼu ia te ʼu meʼa ʼaia. Kaʼe neʼe fakatokaga mai e Sesu ʼe mole tonu ke tou fakamuʼamuʼa te ʼu meʼa ʼaia ʼi totatou maʼuli. Neʼe fai e Sesu ia te fakamatala ʼo ʼuhiga mo te tagata maʼu koloa neʼe kua fonu ʼana tanakiʼaga magisi. Neʼe mole ke ʼi ai he faʼahi ke tanaki ki ai te taʼukai ka haʼu, koia neʼe ina loto ai ke ina holoʼi ʼana tanakiʼaga magisi pea ke ina toe fakatuʼu ni ʼihi ʼe lalahi age. Neʼe ina ui fenei kia ia totonu: “E au tanaki anai ki ai taku magisi fuli mo oku koloa fuli; pea e au ui anai ki toku laumalie: Sioku laumalie, kua lahi ou koloa ae kua ke tanaki ki ni tau lahi osi; malolo la, kai mo inu, pea mo ke fakafiafia.” Kaʼe neʼe galo ki te tagata maʼu koloa ʼaia ia te faʼahi maʼuhiga ʼaeni: Kapau ʼe mate ʼi te po ʼaia, pea ko ʼana gaue fuli ko te alu noa.—Luka 12:16-20.

ʼAki te temi, ʼe tou kamata tuʼania ʼo ʼuhiga mo te falā ki te temi ʼae ka tou matutuʼa ai. ʼE feala ke liliu ko he takuʼaki ke tou gaue hola fakalaka, ke tou to ʼi te ʼu fono, ke mole tou kau ki te faifakamafola pea ke mole tou tokakaga ki ʼotatou maʼua Fakakilisitiano. Peʼe tou tupulaga pea mo tou iloʼi ko te selevisi temi katoa ʼe ko te faʼahiga maʼuli lelei pe ʼaia. Kaʼe lagi tou manatu tatou ke tou gaue ʼo tanaki hatatou falā ke lahi ʼi muʼa ʼo tatatou kau ki te selevisi pionie. Kapau ʼe kotou maʼu te taʼi manatu ʼaia, pea ʼe tonu ke kotou manatuʼi ʼe ko te temi pe ʼaeni ʼae ʼe tonu ke kotou gaue malohi ai ʼi te tauhi ki te ʼAtua. Ko ai ʼe ina iloʼi peʼe tou maʼuʼuli anai ʼi te apogipogi.

Te inu ʼo te kava. ʼE ui fenei ia Taaga Lea 23:20: “Ke aua naa ke kau i te kau inu vino.” Kapau ʼe malohi takotou fia inu kava, pea ʼe kotou maʼu anai he ʼu takuʼaki ke kotou inu kava tuʼumaʼu. Ohage la, ʼe feala ke kotou ui fenei: “ ʼE mole au inu ke au konahia, kaʼe au inu pe au moʼo fakamaholo.” Kapau ʼe kotou maʼu te taʼi manatu ʼaia, kotou fakakaukau fakahagatonu ki te ʼuhiga ʼo tokotou loto naʼa ina kakāʼi koutou.

Te filifili ʼo ʼokotou kaumeʼa. ʼI te ʼaho fuli, ʼe tou felaveʼi mo te ʼu hahaʼi ʼe mole natou tauhi kia Sehova ʼi te fale ako, mo te fale gaue pea mo te minisitelio. ʼE mole lelei anai ke lahi fau te temi ʼae ʼe tou fakatahi ai mo natou. ʼE tou lagi maʼu anai he ʼu takuʼaki ʼo tou ui ʼe ko he ʼu hahaʼi lelei. Kaʼe fakatokaga lelei mai te Tohi-Tapu: “Aua naa kotou faihala: E maumaui e te u kaumea kovi te u agalelei.” (1 Ko. 15:33) Ohage pe ko he kiʼi moʼi vai ʼe ʼuli ʼe feala ke ina ʼulihi he vai ʼe maʼa, ko te fakakaumeʼa mo natou ʼae ʼe mole ʼoʼofa ʼi te ʼAtua ʼe feala ke ina maumauʼi tatatou felogoʼi lelei ʼae mo Sehova. ʼE feala pe ke tou kamata manatu ai, mo teuteu, mo palalau pea mo fai ni aga ohage ko te hahaʼi ʼo te malama.

Te filifili ʼo ʼakotou fakafiafia. ʼAki te ʼu meʼa foʼou ʼaeni kua faʼu, kua faigafua takita maʼu te ʼu faʼahiga fakafiafia kehekehe. Kaʼe ko te lahi fau ʼo te ʼu fakafiafia ʼe mole lelei ki he Kilisitiano. Neʼe ui e Paulo ki te kau Kilisitiano ke ʼaua naʼa natou palalau ki te ʼu meʼa ʼae ʼe heʼe maʼa. (Efe. 5:3) ʼE feafeaʼi la moka ʼe tou fia sio pe ʼe tou fia fakalogo ia he meʼa ʼe heʼe maʼa? ʼE lagi tou kumi anai he takuʼaki pea mo tou ui ko te meʼa pe ia moʼo fakamaholo peʼe tou ui ʼe fakalogo pe kia kita. Kaʼe ʼe tonu ke tou mulimuli tuʼumaʼu ki te tokoni ʼa Paulo ʼo mole tou sio mo fakalogo ia he meʼa ʼe heʼe maʼa.

ʼE FEALA KE TOU FAI HE ʼU FETOGI

Logope te kakāʼi ʼo tatou e totatou loto pea mo tatatou kumi he ʼu takuʼaki moʼo fai he ʼu aga ʼe kovi; ʼe heʼeki tauhala ia ke tou fai he ʼu fetogi. (Efe. 4:22-24) Tou vakaʼi te ʼu faʼifaʼitaki ʼe lua.

Neʼe ʼaoga kia Miguela ke ina fakatonutonuʼi tana manatu ʼo ʼuhiga mo te holi ki te ʼu koloa. ʼE ina ui fenei: “Ko au mo toku ʼohoana pea mo toku foha, ʼe matou ʼomai mai te fenua ʼe fakamaʼuhiga ai te maʼu ʼo te ʼu koloa foʼou mo te ʼu meʼa ʼae ʼe lelei ki te maʼuli. Pea neʼe au faiga malohi ke au maʼu te ʼu meʼa fuli ʼae ʼe feala ke au maʼu mai te malama, ʼi taku manatu ʼae ʼe mole feala anai ke au to ki te hele ʼo te holi ki te ʼu koloa.” Neʼe tokagaʼi vave e Miguel te hala ʼo tana manatu. Neʼe faikole kia Sehova ke tokoni age ke ina fetogi tana faʼahiga manatu. ʼE toe ui e Miguel: “Neʼe au fakaha age ko au mo toku famili ʼe matou fia tauhi katoa kia te ia. Neʼe feala ai ke matou fai te tonu ʼae ke fakafeʼauga tomatou maʼuli pea mo matou hiki ki he koga meʼa ʼe ʼaoga ki ai he kau faifakamafola. Mole tuai pea neʼe matou toʼo te selevisi pionie. Neʼe matou sio ai leva ki te mole ʼaoga ʼo he ʼu koloa lahi ke matou maʼu ai he maʼuli fiafia.”

Neʼe lahi te temi ʼae neʼe fakatahi ai ia Lee mo ʼona kaumeʼa ʼe mole ko he ʼu fakakauga lelei. ʼE ha ʼi te meʼa ʼae neʼe hoko kia ia te maʼuhiga ʼae ʼo te fakakaukau lelei muʼa ʼo ʼuhiga mo te meʼa ʼae ʼe tou loto ki ai pea mo ʼae ʼe tou fai. Neʼe fia alu tuʼumaʼu ia Lee ʼo inu mo natou ʼae neʼe fakatuʼutuʼu gaue mo ia. Neʼe ina iloʼi ko te ʼu fakatahi ʼaia ʼe konana ai te hahaʼi, kaʼe neʼe fia alu pe ia ki ai. Tuʼa lahi, neʼe meimeihiʼi pe ke konahia ai pea neʼe fakahemala ki te meʼa ʼae neʼe ina fai ki muli age. Neʼe mahino ai kia ia ʼe ʼaoga ke ina fetogi tana faʼahiga manatu. ʼE ina fakamahino fenei: “Neʼe tokoni mai te Folafola ʼa te ʼAtua pea mo te kau tagata ʼafeā ke au mahino ai ko te meʼa ʼae neʼe au faiga moʼoni kiai ʼe ko te fakatahi mo te ʼu hahaʼi ʼe mole ʼoʼofa ia Sehova.” ʼI te temi ʼaeni, ʼe mole kei fakatahi ia Lee mo te ʼu hahaʼi ʼaia, kaʼe ʼe ina faigaʼi ke ina fai pe ʼana fakatuʼutuʼu gaue mo natou ʼi te telefoni.

ʼE tonu ke tou fakahagatonu kia tatou totonu pea mo tou faiga ke tou iloʼi lelei te meʼa ʼae ʼi totatou loto. ʼO feafeaʼi? ʼE feala ke tou faikole kia Sehova, ʼae “e ina iloi te u manatu fakapulipuli o te loto.” (Pes. 44:22) ʼE tou toe maʼu foki ia te Folafola ʼa te ʼAtua. Ka tou lau te Tohi-Tapu, pea ʼe hage ia ko he sioʼata ʼe tokoni mai ke tou sio lelei ki totatou ʼuhiga totonu. (Sakp. 1:22-25) ʼE tou toe maʼu ia te ʼu tokoni mai ia Sehova ʼi ʼatatou fono pea mo ʼatatou tohi. ʼE tokoni mai te ʼu meʼa fuli ʼaia ke tou taupau totatou loto pea ke tou haga fai te meʼa ʼae ʼe totonu.