Lisine xungetano hi wusalamusi, wungoma ni wuloyi

1. Ku anzisile kuyini a kukholwa hi wusalamusi, wungoma ni wuloyi?

“LOMU Afrika, a ku laveki ku wutisa aku va kona valoyi kutani ahihi,” ku wula a bhuku African Traditional Religion (Wukhongeli ga Ntumbuluko ga Afrika), na gi engetela gi ku ngalo, “a ka va lomu Afrika va mitlawa yontlhe, a wuloyi lisine la lisima nguvu.” Xikari ka lava va kholwako ka wusalamusi, wungoma ni wuloyi va kona lava va nga gonzangiko ni lava va zigonzo zo tlakuka. Ni varangeli va wukhongeli lomu ka Xisulumanu ni ka wuKristu ga mawunwa va kholwa ka zona.

2. Maringano ni kukholwa loku ka nduma, yi ta hi kwihi a mintamu ya wusalamusi?

² Maringano ni kukholwa ka nduma lomu Afrika, wu kona moya wa ntamu, wa fihlakalo. Nungungulu hi yena a wu fumelako. A mimoya ni vakokwani va fileko va zi kota a ku wu tirisa. Vanhu vokari va zi kota ku tsutsumela ka wona ni ku wu tirisa, kani ku wu tirisela zi nene (ku ti vikela wuloyi), kutani ku wu tirisela kubiha (ku loya).

3. Xini wusalamusi ga kuloya niku vanhu va kholwa aku zini gi zi kotako ku maha?

³ Wusalamusi ga kuloya, kutani wungoma, gi tiriselwa valala. Ku kholwiwa lezaku lava va gi tirisako va zi kota ku rumela makhoha, zinyanyani, tinhongani ni zinwani zihari kasi ku vukela vanhu. Ku kholwiwa hi kuanzileko aku a wusalamusi ga kuloya hi gona gi hlamulako hi mazunga, wungonwa, mababyi hambu ni kufa.

4. Vanyingi va kholwa yini hi valoyi niku zini zi wuliwako hi lava va tirisileko wuloyi?

⁴ A wuloyi gi fanana hi kusuhani nguvu ni lezo. Ku wuliwa lezaku a valoyi va tsika mimiri ya vona ni wusiku va haha vaya kule, kani hi kuya kumana ni valoyi kuloni kutani hi ku yaga kutsongwani-tsongwani a wutomi ga lava va va welako. Kota lezi a mimiri ya valoyi yi simamako yi etlele masangweni ya vona, a wukustumunyu ga lezo gi nyikwa hi vanhu lava va tsikileko wuloyi. Hi xikombiso, a revista go kari lomu Afrika gi tshaha lava va nga hi valoyi (vanyingi va kona na va hi vanhanyana vo rama) va nga ku ngalo: “Nzi dele 150 wa vanhu hi ku va vangela timhango ta zithuthuthu.” “Nzi dele ntlhanu wa vanana hi ku pswongela nkhata wabye wontlhe.” “Nzi dele zigango zinharu hi kuva zi tsikile ku gangisana na mina.”

5. Xini wusalamusi ga kususa wuloyi niku gi tiriswa hi ndlela muni?

⁵ Ku vumelwa lezaku a wusalamusi ga kususa wuloyi gi vikela kubiha. Lava va tirisako wusalamusi ga kususa wuloyi va boha tiphera kutani masinza ya wusalamusi. Vanwa mimiri ya kuvikela hambu ni ku yi tola. Lomu tindlwini tabye va fihla hambu ku kelela zilo lahasi lezi va alakanyako aku zi na ni mintamu ya kuvikela. Vona va tsumba zitshungulu lezi zi nga ni mitsalo ya Alkorawu hambu ya Biblia.

Mawunwa ni wukanganyisi

6. Zini zi mahilweko hi Satani ni madimoni yakwe xikhatini xi hunzileko niku hi fanele ku alakanya yini hi mintamu yabye?

⁶ Lisine aku Satani ni madimoni yakwe valala vo tshisa nguvu ka vanhu. Vona va na ni ntamu wa ku kucetela kupima ni kuhanya ka vanhu, niku xikhatini xi hunzileko vona va enghenile mimirini ya vanhu ni zihari va va fumela. (Mateu 12:43-45) Hambu lezi hi nga laviko a ku tsongahata mintamu yabye, kambe a hi lavi ku alakanya aku vona va na ni mintamu ya hombe ku hunza leyi hakunene va nga nayo.

7. Zini Satani a lavako aku hi kholwa ka zona niku lezi zi fananiswa hi ndlela muni?

⁷ Satani xigogo xa wukanganyisi. Yena i xengetela vanhu kasi va alakanya aku i na ni ntamu wa hombe ku hunza lowu hakunene a nga nawo. Hi mufananiso: Tiyimpini ta xikhatanyana lexi tikweni go kari lomu Afrika, masochwa ma tirisile zitiro za pfumawulo kasi ku chavisela valala vabye. Na ma nga se vukela valala, a masochwa ma lo bisa a makaseti ya zibhamu za hombe ni lezi za nzilo hi pfumawulo wo tlakuka. Vona va wa lava aku a nala a alakanya lezaku i vukelwa hi yimpi yi nga ni zibhamu zinyingi za ntamu nguvu. Hi ndlela ya kunghaho, Satani i lava lezaku vanhu va alakanya aku yena i na ni ntamu wu nga hiko na magumo. A khungo gakwe ga ku dzukisela vanhu lezaku va maha kuranza kakwe va nga mahi kuranza ka Jehova. A hi alakanyeleni makunu a mawunwa manharu lawa Satani a lavako aku vanhu va kholwa ka wona.

8. Hi gihi ginwe ga mawunwa ma hangalaswako hi Satani?

⁸ Ginwe ga mawunwa ma hangalaswako hi Satani hi legi: A ku na nchumu ni munwe wa kubiha wu mahekako halahala; zontlhe lezi za kubiha zi nga vangiwiko hi munhu zi vangiwa hi ntamu wa mimoya. Hi xikombiso, ahi alakanyeni n’wana a fileko hi mudinyani. A nyine wakwe wa zi kota ku ngha a zi tiva aku mudinyani wubabyi gi thapeliswako hi tisuna. Kanilezi yena kuzilava a nga kholwa aku wo kari i tirisile wuloyi kasi ku rumela suna yi ya luma n’wana wakwe.

9. Gi kombisa kuyini a Biblia aku Satani ahi muvangi wa zontlhe zikarato?

⁹ Hambu lezi Satani a zi kotako ku vanga zikarato zo kari, a ku lulamangi ku kholwa lezaku yena i na ni ntamu wa ku vanga zontlhe zikarato. A Biblia gi ngalo: “A kupalisaneni, a xitsutsumi a xi dawuli, a nhenha a yi hluli yimpini, a zakuga a zi lumbi lava vo tlhariha, a wukosi a hi ga lava va kupima, ni kudzunziwa a hi ka titlhari; hakuva vontlhe va chikelelwa hi xikhati, zi dzuka zi va humela.” (Mutshawuteli 9:11) A xitsutsumi xa zi kota ku ngha xi hatlisa nguvu kupalisaneni ku hunza vanwani, kanilezi xi nga dawuli. A ku ‘dzuka xi humelwa hi zona’ ka zi kota a ku xi maha xi luza. Kuzilava xi khunguvanyeka xiwa hambu ku nga tizwi khwatsi kutani ku woma xihlafa. Zilo lezo zi wa ta maheka ka ni wihi munhu. Lezo a hi ku zi vangiwa hi Satani kutani hi wuloyi; zona za so maheka.

10. Ku wuliwa yini hi valoyi niku hi zi tivisa kuyini aku zona mawunwa?

¹⁰ A wunwa ga wumbiri gi hangalaswako hi Satani hi legi: Valoyi va tsika mimiri ya vona va enza ni wusiku kasi kuya kumana ni valoyi kuloni hambu kuya pswongela kutani kuga hi kutsongwani-tsongwani a wutomi ga lava va va welako. Makunu, ti wutise: ‘Loku a valoyi va zi kota ku maha lezo, xini hakunene xi tsikako a miri?’ Kota lezi hi zi wonileko, a muhefemulo a hi nchumu lowu wu zi kotako ku suka ka munhu, kanilezi hi munhu. Kambe, a moya i ntamu wa wutomi lowu wu nyikako ntamu ka miri, kanilezi a wu zi koti ku maha nchumu ni wunwe handle ka miri.

11. Hi zi tivisa kuyini aku valoyi a va zi koti ku tsika mimiri ya vona niku wa kholwa ka zona?

¹¹ A muhefemulo ge hambu moya a zi tsiki miri kasi ku maha nchumu, kani ngwo saseka kutani ngwa kubiha. Hilezo, a valoyi a va zi koti ku tsika mimiri ya vona. Hi lisine, vona a va mahi zilo lezi va nge ngalo va maha kutani va alakanyako aku va mahile.

12. Satani i mahisa kuyini aku vanhu va kholwa lezaku va mahile zilo lezi va nga zi mahangiko?

¹² Hi nga tlhamuselisa kuyini a wukustumunyu ga lava va tirisako wuloyi? Satani wa zi kota ku maha vanhu va kholwa lezaku va ringile zilo lezi hakunene va nga zi ringangiko. Hi miwoniso, Satani wa zi kota ku maha vanhu va alakanya aku va wonile, va zwile niku va mahile zilo lezi hi lisine va nga zi wonangiko, va nga zi zwangiko ni ku nga zi mahangiko. Hi ndlela leyi, Satani i rinzela ku hambukisa vanhu ka Jehova ni ku va maha va alakanya aku a Biblia gi hoxekile.

13. (a) Xana gi nene a wusalamusi ga kususa wuloyi? (b) Yi wula yini a Mitsalo hi wusalamusi?

¹³ A wunwa ga wunharu hi legi: A wusalamusi ga kususa wuloyi — wusalamusi legi gi alakanywako aku gi vikela wusalamusi ga kuloya — gi nene. A Biblia a gi hambanyisi wusalamusi ga kuloya ni wusalamusi ga kususa wuloyi. Gona gi nyenya gontlhe wusalamusi. Alakanyela milayo leyi Jehova a nga nyika a tiko ga ka Israeli xungetano hi kuhlahluva ni lava va ku tirisako:

•  ‘Mu nga hlahluvi.’ — Levi 19:26.

•  “Wanuna kutani wasati a ta nga wutisa ka tinguluve, kutani loye a nga xitumbe, va ta dawa.” — Levi 20:27.

•  “Ngha ku nga kumiwi ni munhu munwe ka wena . . . loyi a tirako wutumbe, kutani mungoma, ni mulori, ni noyi, ni loyi a fembako.” — Deuteronome 18:10-14.

14. Hikuyini Jehova a mahileko milayo xungetano hi wusalamusi?

¹⁴ Milayo leyo yi dlunyatisile lezaku Nungungulu a nga lavangi aku vanhu vakwe va tirisa wusalamusi. Jehova i nyikile milayo leyo ka vanhu vakwe hi lezi a nga va ranza ni ku nga lavi aku vona va maha tikhumbi ta kuchava ni kukholwa ka hava. I wa nga lavi aku vona va tsimbeketwa hi madimoni.

15. Gi kombisa kuyini a Biblia aku Jehova i na ni ntamu nguvu ku hunza Satani?

¹⁵ Hambu lezi a Biblia gi nga engheniko ka zontlhe lezi madimoni ma zi kotako kutani ma nga zi kotiko ku maha, gona gi komba lezaku Jehova Nungungulu i na ni ntamu nguvu ku hunza Satani ni madimoni yakwe. Jehova i mahile lezaku Satani a hoxiwa hi le tilweni. (Kuvululelwa 12:9) Wona kambe lezaku Satani i kombele kuchusiwa kasi wa ringa Joba niku i ingisile xilayelo xa Nungungulu xa ku nga dayi Joba. — Joba 2:4-6.

16. Hi fanele ku tsutsumela ka mani kasi ha pona?

¹⁶ Mavingu 18:10 i ngalo: “A vito ga Jehova i khokhola go tiya; loyi a lulamileko wa chavela ka gona a pona.” Hizalezo, hi fanele ku tsutsumela ka Jehova kasi ha pona. A malanza ya Nungungulu a ma tsutsumeli wusalamusi hambu tin’anga ta wungoma kasi ma vikelwa mitirweni ya kubiha ya Satani ni madimoni, hambu ni kutsongwani a ma chavi wuloyi. Malanza ya Nungungulu ma kholwa lezi a Biblia gi wulako: “A mahlo ya Jehova ma languta misaveni yontlhe a ku tiyisa lava va nga vakwe hi timbilu tabye tontlhe.” — 2 Kronekele 16:9.

17. Jakobe 4:7 i hi tsumbisa yini, kanilezi zini hi faneleko ku maha?

¹⁷ Na wenawo wa zi kota kuva ni kutsumba loku u tirela Jehova. Jakobe 4:7 i ngalo: “Hikwalaho ti koramiseni ka Nungungulu; alani Satani, zonake i ta suka ka nwina.” Loku wena u tirela Nungungulu wa lisine, u ti koramisa ka yena, wa zi kota ku tsumba lezaku Jehova i ta ku vikela.