ZƐŊ-LƐƐI 33
ŊULEI 4 “Jehovah Is My Shepherd”
Laa La A Gɛɛ I Wɛli Kaa Ziova Ma
“Ŋaa I lɛɣɛ a nyãa a wɛli-kɛ-maa su kpanaŋɔɔ.”—ZL. 31:3, NWT.
MƐNI-ŊUŊ
Kwa pai mɛnii kaai gɛ maa nɛ̃ɛi ku laa la a gɛɛ ku wɛli kaa Ziova ma da berei kwa pɔri gili-ŋa-siai ti su kpanani lai.
1. Le mɛni ɓe I ikpiŋ tɛɛ la Ziova pɔi? (Ya pɔri ŋɔnɔ votooi kaai.)
TÃI I ikpiŋ tɛɛ la Ziova pɔi kaa nii ikili-ŋa? I mɛni-kpɛtɛɛi ti kɛ kpɛni fei, I Ziova kɔlɔŋ, I ŋwɛli. I ikono tee a gɛɛ ya pai nĩa-mɛni pui fulɔi ikɛ-ɣeniɛi su, I ŋwɛli a ilii kelee, imɔleŋ kelee, ikili kelee da iwala-walalaai kelee a tãi kelee. (Maki 12:30) E siɣe tãi ti ma, iwɛli-kɛ-maai su a kpananii mɛni ma a ɣele kelee. A kɛ nuu ta a I mare kɛ a mare-kɛɛ ŋi, ya pɔri zukulai leŋ? Mare-kɛɛ ɓa, “I laai la Ziova wɛli kpɔɔi kaa ya?” Ku laai la ya pai moi a zu ponoɔ yɛɛi: “Oowei, Ziova wɛli kaa ma e tɛɛ la nuu ta kpaa sɛŋ kelee ta ma!”
Ŋwɛli-kɛ-maai kɛ iyeei Ziova mɛni ma a tãi I ikpiŋ tɛɛ la bɔ I batai kɛi kaa nii ikili-ŋa? (Ŋoo-ɣɛli-kpului 1 kaa)
2-3. Le ɓe Ziova a ŋwɛlii kukɛ a ku laa lai, nyaŋ le ɓe kwa pai maa-kɔrii zɛŋ-lɛɛi ŋi su? (Zɛlemaya 31:3, NWT)
2 Berei maŋ ku gɔlɔŋ la a gɛɛ Ziova wɛli kpɔɔi kaa kuai, kɛɛ tãi ta a kɛ a gbanaŋɔɔ a gɛɛ ku laa la a gɛɛ ku wɛli kaa Ziova ma. Tãi ta a pɔri kɛi kukili-ŋa a gɛɛ kumaa mɛni fe kpanani Ziova ma a gɛɛ e ku wɛli. Sisɛ ta nyii gaa-ɓela dife wɛli-kɛ-maa lɛ ni ma gɛɛ a loloŋ e mo nyɛɛi: “Naai la a gɛɛ ŋa Ziova wɛlini a nii kelee. Kɛɛ tãi tamaa mva kɛ a naa la a gɛɛ Ziova e ŋwɛlini.” Le ɓe a pɔri kpɔnii ya a gɛɛ I Ziova ŋɔkili-ŋa-siai kɔlɔŋ e pilaŋ ya?
3 Ziova a ŋwɛlii I laa la a gɛɛ e I wɛlini. (Zɛlemaya 31:3, NWT, lono.) Dɔ̃yai ɓa, Ziova nya kpiŋ ɓe I lɛɣɛ a nyaa. Nyaŋ tãi I ikpiŋ tɛɛ la bɔ I batai kɛi, e ɓɛlɛ-see-sɛŋ mɛni kpanaŋɔɔ ta tɛɛ ipɔ, nya ɓa ŋɔwɛli-kɛ-maa su kpanaŋɔɔi. Nyiŋi sukulai ɓa I wɛli kpɔɔi kaa Ziova ma, nyaŋ ve pai wɔlɔ bolu tɔɔi ya. Ŋwɛli-kɛ-maa su kpanaŋɔɔi ŋi ɓe a nii kula a gɛɛ e vɛli-ɓela kelee kaa a ‘nya kpiŋ bɔɔ.’ (Ml. 3:17) Ziova a ŋwɛlii a gɛɛ ikili-ŋa-siai e kɛ nɔ yɛɛ zia-nuui Pɔɔ ŋɔi. E kɛ kpɔ a naa la a gɛɛ ŋwɛli e kɛ Ziova ma. E mo nyɛɛi: “Naai la a gɛɛ saa, kpaa maŋ fulu-laa, kpaa ɣala-taa-kela, kpaa nuu-mɛi-ɓela, kpaa maŋ zãai kwa di kaai da nyii-ŋai pai pai, kpaa maŋ wala-walalaa-ŋa, mɛi-pere, kpaa maŋ mu-pere, kpaa maŋ ŋeniɛi su-sɛŋ kelee, fe pai pɔrii ku kulai Ɣala ŋɔwɛli-kɛ-maai ma.” (Lo. 8:38, 39) Zɛŋ-lɛɛi ŋi su, kwa pai mɛnii kaai gɛ nɛlɛɛi a gɛɛ ku laa la a gɛɛ ku wɛli kaa Ziova ma da mɛnii kwa pɔri gɛi a gɛɛ ku gili-ŋa-siai ti su kpanaŋ.
MƐNII GƐ MAA NƐ̃ƐI KU LAA LA A GƐƐ KU WƐLI KAA ZIOVA MAI
4. Lɛɛ kɛɛ leŋ ɓe Setɔŋ a ŋwɛlii ku laa lai, nyaŋ kwa pɔri kupolu tɔɔi leŋ nɛɛ ti ma?
4 Kwa laa la a gɛɛ ku wɛli kaa Ziova ma, kwa pai pɔrii tɔɔi Setɔŋ “ŋɔwoya-tua-pere-ŋai” tɔnɔ ma. (If. 6:11) Setɔŋ a ŋwɛlii ku kpera Ziova fɛlii. Mɛni ma, a pai kɔi a pere sii kelee a gɛɛ e nyiŋi kɛ. Marei dɔnɔ nyii Setɔŋ a tii kɛ lai ɓa gili-ŋa-siai a gɛɛ ku wɛli fe Ziova ma. Nyiŋi kaa a lɛɛ nyɔmɔɔ. Ŋala-kɔlɔi e Setɔŋ kɔɔŋ yala-sulu ma. (1 Pi. 5:8, 9) Yala-sulu a pɛlɛ sua-ŋa dia nyii-ŋai difa pɔri dikpiŋ maa kɔ̃ɔi. Bere sii tɔnɔi ti su, tãi tamaa Setɔŋ a ku sukɔɔŋ a tãi kufii a kɛ a gbɛɛ lai yɛɛ kulii a kɛ a doɔɔ polu kupɔara-mɛni-maa-ŋai mɛni ma, mɛni-kpanaŋ-ŋai kwa tɛɛi zu lonii mai da tãi kukili-ŋa a kɛ a buɔɔ la e pilaŋ tinaa-tuɛ-pere mai. (Tá. 24:10, NWT) Setɔŋ a ŋwɛlii e kufii kpɛɛ a gɛɛ ku kpera Ziova fɛlii, kɛɛ kwa pɔri ‘tɔɔi Dɛɓelei ma.’—Zĩ. 4:7.
5. Le mɛni ɓe nɛlɛɛi la a gɛɛ I laa la a gɛɛ I wɛli kaa Ziova ma, nyaŋ imaa mɛni kpanaŋɔɔi ma?
5 Kwa laa la a gɛɛ ku wɛli kaa Ziova ma, nyiŋi a pai kulaoi-laai su kpanani a nyaa. Kwa pɔri nyiŋi ɓoi le mɛni ma? Ziova e ku kpɛtɛ a bere sii nyii kwa pɔri wɛli-kɛ-maa lɛi nua dia, nyaŋ kwa ŋwɛli a gɛɛ nua di wɛli-kɛ-maa lɛ kua. Nuu ta a wɛli-kɛ-maa lɛ kua, nyiŋi a kulii kula a gɛɛ kua maŋ ku di wɛli. Kwa laa la a gɛɛ ku wɛli kaa Ziova ma, nyaŋ kumaa mɛni kpanaŋɔɔi ma, nyiŋi a pai gɛi a gɛɛ kuwɛli-kɛ-maai e ɓɔlɔ mɛni ma. (1 Zɔŋ 4:19) Kuwɛli-kɛ-maai a ɓɔlɔ mɛni ma, nyaa maŋ ŋɔwɛli-kɛ-maai a pai ɓɔlɔi kumɛni ma. Ŋala-kɔlɔi e mo a zu ponoɔ nyɛɛi: “Ka lɛɣɛ a Ɣala, a kɛ ti a pai lɛɣɛi a kaa.” (Zĩ. 4:8) Le ɓe kwa pɔri gɛi a gɛɛ ku laa la a gɛɛ ku wɛli kaa Ziova ma?
LE ƁA KPƆŊ YA A GƐƐ I LAA LA A GƐƐ I WƐLI KAA ZIOVA MA?
6. Le ɓe ya pɔri gɛi a kɛ ife laa ni la a gɛɛ I wɛli kaa Ziova ma?
6 Ziova fɛli a tãi kelee a gɛɛ e kpɔŋ ya I mɛnii kɔlɔŋ gɛ I wɛli kaa la mai. (Luu 18:1; Lo. 12:12) Tãi ta maa nɛ̃ɛi I vɛli a tãi tamaa folo ma a gɛɛ e kpɔŋ ya I ŋɔkili-ŋa-siai kɔlɔŋ e pilaŋ ya. Tãi taŋa ikili-ŋa-siai e pilaŋ ikpiŋ ma a gɛ a gbanaŋɔɔ a gɛɛ I laa la a gɛɛ I wɛli kaa Ziova ma. Kɛɛ e lɛɛ ikili-ŋa a gɛɛ Ziova kɛtɛi e tɛɛ ilii ma. (1 Zɔŋ 3:19, 20) A itua-pere lɛlɛɛ-ŋai kaa berei maŋ ifa di kaa lai. (1 Sa. 16:7; 2 Kɔ. 6:30) Mɛni ma, ilii su mɛni kelee ɓo ma, I mare kɛ a gɛɛ e kpɔŋ ya I laa la a gɛɛ I wɛli kaa ma. (Ŋu. 62:8) Naa polu ma, tii kɛ a iɣala-fɛli-wooi a mɛni-ŋai ŋi kɛɛ.
7-8. Ŋule-woo kɔlɔi a kpɔŋ leŋ kua a gɛɛ ku laa la a gɛɛ ku wɛli kaa Ziova ma?
7 Laa a mɛnii Ziova a moi. E Ŋala-kɔlɔ pɔ̃yɛ-ɓelai teniŋ tɔɔ a gɛɛ di Ŋala sii lɛ gaa la a tɔ̃ya pere. Mɛni lɛlɛɛi kaa ŋule-woo pɔ̃yɛ-nuui Deeɓe e mo e pilaŋ berei ma Ziova kpaaŋɔɔi la kumɛni mai. E mo nyɛɛi: “Diai dilii tooɔi polui, Yawɛɛ kaa dikɔlɛ. A diai ŋuŋ ma ɓo kili-kɛ-zu fe ŋɔnɔ diyeei.” (Ŋu. 34:18) Ilii a kɛ a dooɔ polu a ŋanaa, tãi ta a kɛ ikili-ŋa a gɛɛ nuu ta fe mɛnii kɔlɔŋ ya tɛɛi zui kpaa ikpɔŋ maa-nuu fe ma. Kɛɛ Ziova aa gono tee a gɛɛ a pai kɛi naa kumɛni ma a tãi kɛɛ ti kpɛni fei e gɔlɔŋ a gɛɛ kwa ŋwɛlii a ŋɔkpɔŋ maai e tɛɛ bɔlɔi ma. Deeɓe e ŋɔnɔ mo nyɛɛi: “I gɔlɔŋ berei ŋɛi ya a pui lai.” (Ŋu. 56:8) Ziova a I kaa ya kɛ tɛɛi mɛni-soli su. Gbaaŋɔɔi imɛni ma, nyaŋ nii a too polu a I kaa mɔ̃lɛi. Yɛɛ berei nɔ nuu nyii fɛ̃ɛ-kpalaŋ su a ya loŋ maa mɛni siɣe la a gbanaŋɔɔi, bere nɔ ɓe iŋɛi-ya maa mɛni kpanaŋɔɔi la Ziova ma. Nyaŋ e tãi kelee kɔlɔŋ ilii a too la polu, ikɛ kpiŋ wɔlɔi. Ŋule-wooi 139:3 e mo nyɛɛi: “I [Ziova] ndua-pere kelee kɔlɔŋ.” Ziova e itua-pere kelee kɔlɔŋ, kɛɛ a ŋɛi kɛ mɛni lɛlɛɛ-ŋai dia ya gɛi. (Ib. 6:10) Le mɛni ma? Kpɛni fei a berei kaai ya kɔi la a gɛɛ I nĩa-mɛni kɛ, nyaŋ nii nɛ̃ɛi mɛni ma.a
8 Ziova kaa tii kɛi a ŋala-kɔlɔ-kpua-ŋai ŋi a gɛɛ e nɛ kua a gɛɛ gbaaŋɔɔi kumɛni ma, nyaŋ ku wɛli kpɔɔi kaa ma. Kɛɛ yɛɛ berei ku maa-kɔri lai, Setɔŋ a ŋwɛlii I laa la a gɛɛ Ziova fe I wɛlini. Mɛni ma a kɛ ikili-ŋa puɔɔi e pilaŋ Ziova ŋɔwɛli-kɛ-maai ma imɛni ma, ikili-ŋa sia e pilaŋ mare-kɛɛ ŋi ma, ‘Gbɛɛ ɓe ŋa pai laai lai, Setɔŋ nyii gaa a “lɛɛ naŋ” kpaa Ziova nyii a “dɔ̃yai Ɣalai”?’—Zɔŋ 8:44; Ŋu. 31:5.
9. Kono-tee kɛɛ leŋ ɓe Ziova e gɛ diai ŋwɛlini dia? (Ɛsedɔ 20:5, 6)
9 I kili-ŋa sia e pilaŋ berei ma Ziova ŋɔkili-ŋa-siai kaa la e pilaŋ nuai ŋwɛlini dia. Mɛnii kaa Ziova e mo Mose da Eezuɛ-ŋai dia. (Ɛsedɔ 20:5, 6 lono.) Ziova e gono tee a gɛɛ a pai kɛi nɔ wɛli-kɛ-maa su kpanaŋɔɔ lɛi nuai dia nyii-ŋai ŋwɛlini a tãi kelee. Gono-teei ŋi sukulai ɓa, ee Ziova kaa a Ɣala nyii wɛli-kɛ-maa su kpanaŋɔɔ kaa nyeei, ve pai wɔlɔ kperai wɛli-kɛ-maa lɛi diai dia nyii-ŋai ŋwɛlini. (Ni. 1:5) Mɛni ma, ya kɛ I kili-ŋa siai a gɛɛ I wɛli fe Ziova ma, e lɛɛ ikili-ŋa a gɛɛ I Ziova wɛlini. Nyaŋ a kɛ I Ziova wɛlini, ikɛ kɔ a gɛɛ I nĩa-mɛni kɛ, gɛ ni laa la a gɛɛ I wɛli kpɔɔi kaa ma. (Da. 9:4; 1 Kl. 8:3) Nyiŋi sukulai ɓa, a kɛ I laai la a gɛɛ I Ziova wɛlini, gɛ ni ye laa la a gɛɛ nya maŋ e I wɛlini. Ya pɔri kɛi a I laa la a gɛɛ ve pai wɔlɔ bolu tɔɔi ya.
10-11. Ziova a ŋwɛlii I maa-tee-sɛŋ kaa leŋ? (Galesiɛŋ 2:20, NWT)
10 I kili-ŋa sia e pilaŋ maa-tee-sɛŋ ma. Maa-tee-sɛŋ nyii Ziova e dɛɛ a Noŋ Zisɛ Korai kulaa a salai, ɓa mɛlɛ-see-sɛŋ kɛtɛi a ta wɔlɔ dɛɛ nuu-kpune pɔi. (Zɔŋ 3:16) Kɛɛ I laai la a gɛɛ Ziova e Noŋ tɛɛ a gɛɛ e saa imɛni ma? Oowei! Mɛnii kaa zia-nuui Pɔɔ e tɛɛ zui. E mɛni nyɔmɔɔ tamaa kɛ e lɛɛ pai kɛi a Korai-nuu, nyaŋ gɛɛ kpiŋ aa kɛ a Korai-nuui, maa nɛ̃ɛi kɛ e kanaŋ kɔi ŋɔfii-kpɛɛ mɛni-ŋai pɔ. (Lo. 7:24, 25; 1 Te. 1:12-14) Kɛlɛ, e nii maa-tee-sɛŋ kaa a ɓɛlɛ-see-sɛŋ gbiŋ mɛni ma. (Galesiɛŋ 2:20, NWT, lono.) Gɔlɔŋ a gɛɛ Ziova ɓe Pɔɔ teniŋ tɔɔ a gɛɛ e ŋoo-ŋai ti pɔ̃yɛ Ŋala-kɔlɔi su. Mɛni ma Ziova a ŋwɛlii a gɛɛ ku mɛni maa-kɔri mɛnii su Pɔɔ e moi. (Lo. 15:4) Pɔɔ woo a nɛi a gɛɛ Ziova a ŋwɛlii I laa la a gɛɛ e Noŋ tɛɛ a gɛɛ e saa imɛni ma. Ya maa-tee-sɛŋ kaa a bere sii ŋi, a pai ilaa-lai su kpanani a gɛɛ Ziova e I wɛlini.
11 Kwa Ziova sɛɣɛi fe Noŋ Zisɛ tɛɛi nɔii ma a gɛɛ e saa kumɛni ma. Kɛlɛ mɛni-ŋuŋ takpɛnii nyii gɛ Zisɛ kɛ pa nɔii mai ɓa, a gɛɛ e dɔ̃yai lɛ e pilaŋ Ɣala ma. (Zɔŋ 18:37) Nyaŋ dɔ̃yai ti tɔnɔ ɓa berei Ziova e ku wɛlini lai.
ZISƐ E BEREI LƐ KU WƐLI KAA LA ZIOVA MAI
12. Le mɛni ɓe kwa pɔri laai la a mɛnii Zisɛ e mo e pilaŋ Ziova mai?
12 Tãi Zisɛ e kɛ la nɔii mai, nii e kɛ a nɛ̃ɛ a gɛɛ e nuu sii lɛ Ziova kaa lai. (Luu 10:22) Kwa pɔri laai a mɛnii Zisɛ e mo e pilaŋ Ziova ma. Le mɛni ma? Kpɛni fei Zisɛ e kɛ Naŋ Ziova kɔlɛ ɣala-taa a koraŋ ŋɔbiliyɔŋ tamaa e lɛɛ pai pai nɔii ma. (Ko. 1:15) Zisɛ e kɛ a berei kɔlɔŋɔɔ ŋwɛli kaa la Naŋ mai, nyaŋ aa ŋwɛli-kɛ-maai kaa Naŋ aa nɛ ŋala-taa kela-ŋai da vɛli-ɓela kelee dia nɔii ma. Zisɛ a kpɔŋ leŋ nua dia a gɛɛ di laa la a gɛɛ di wɛli kaa Ɣala ma?
13. Le ɓe Zisɛ a ŋwɛlii ku gɔlɔŋ e pilaŋ Ziova ma?
13 Zisɛ a ŋwɛlii ku Ziova ŋɔkili-ŋai-siai kɔlɔŋ e pilaŋ kua. Zisɛ e Ziova toli a “Naŋ” giei ŋuŋ tɔnɔ, polu buu lɔɔlu mɛi da (160) Duŋ Lɛlɛɛ kɔlɔ-ŋai su. Nyaŋ gɛɛ lonoi ŋɔpolu-ɓelai pɔ e tii kɛ a ŋooi “Ka Naŋ” kpaa “Kaɣala-taa Naŋ.” (Mf. 5:16; 6:26) Zisɛ e lɛɛ pa pai nɔii ma, Ziova fɛli-ɓela da kaa Ziova toli a laa-maa-nɛ̃ɛ laa takpɛni-ŋa yɛɛ, ‘Ŋwala-wala Kelee Ɣalai’ da ‘Zɛŋ-lɛ-nuu Kɛtɛi.’ Nyiŋi e nɛ a gɛɛ Ziova a ŋwɛlii a gɛɛ vɛli-ɓela di lɛɣɛ a nyaa yɛɛ berei loloŋ a lɛɣɛ la a ŋɔwɛli-kɛ-maa naŋ. Mɛni ma Zisɛ e kɛ nɛi kua a gɛɛ ku wɛli kpɔɔi kaa Ziova ma yɛɛ berei Naŋ-nuu lɛlɛɛ a ŋɔnĩa-pɛlɛɛi wɛli lai. Kwaa mɛni-kɔɔŋ-maa feerɛ kaa nyii Zisɛ e tii kɛ a ŋooi ‘Naŋ’ gɛɛ lonoi e pilaŋ Ziova mai.
14. Zisɛ e nɛ leŋ a gɛɛ ku kelee kumaa mɛni kpanaŋɔɔi kuɣala-taa Naŋ ma tɛitɛi? (Maafiu 10:29-31) (Ya pɔri ŋɔnɔ votooi kaai.)
14 Kwaa mɛnii kaa fulɔi Zisɛ e mo Maafiu 10:29-31 sui. (Nono.) Liyeŋ-ŋa dikaa a ŋɔni pɛlɛ-pɛlɛɛ-ŋa nyii-ŋai dife pai wɔlɔ Ziova wɛlii kpaa di vɛlii. Kɛlɛ, liyeŋ-ŋa maa mɛni kpanaŋɔɔi kuɣala-taa Naŋ ma a bere sii nyii dɔnɔ kpiŋ a too nɔii ma, a gɔlɔŋ. A kɛ bere ɓe ŋɔni pɛlɛ-pɛlɛɛ-ŋai ŋi maa mɛni kpanaŋɔɔi la Ziova ma, gɛ ni kwa pɔri laai la a gɛɛ gbaaŋɔɔi ku kelee kumɛni ma tɛitɛi kpɛni fei, ku ŋwɛlini nyaŋ kwa vɛlii. Zisɛ e ŋɔnɔ mo a gɛɛ Kunaŋ e ‘kuŋuŋ-leɣai kuŋuai kelee kɔlɔŋ tɛitɛi.’ A kɛ Ziova e mɛni pɛlɛɛ-pɛlɛɛ-ŋai ŋi kelee kɔlɔŋ e pilaŋ kua, gɛ ni kwa pɔri laai la a gɛɛ tɔ̃ya ma gbaaŋɔɔi kumɛni ma. Zu ponoɔi a gɛɛ Zisɛ a ŋwɛlii ku laa la a gɛɛ ku kelee kumaa mɛni kpanaŋɔɔi kuɣala-taa Naŋ ma tɛitɛi.
Liyeŋ-ŋa maa mɛni kpanaŋɔɔi Ziova ma a bere sii nyii dɔnɔ a too nɔii ma a gɔlɔŋ. A kɛ ŋɔni pɛlɛ-pɛlɛɛ-ŋai ŋi maa mɛni kpanaŋɔɔi Ziova ma, gɛ ni kwa pɔri laai la a gɛɛ gbaaŋɔɔi vɛli-ɓela mɛni ma tɛitɛi! (Ŋoo-ɣɛli-kpului 14 kaa)
15. Le ɓe mɛnii Zisɛ e mo Zɔŋ 6:44 sui a nɛ ya e pilaŋ iɣala-taa Naŋ ma?
15 Kwaa mɛni-kɔɔŋ-maai veerɛ ɣelei kaa nyii Zisɛ e tii kɛ a ŋooi “Naŋ.” (Zɔŋ 6:44 lono.) Iɣala-taa Naŋ nya kpiŋ ɓe kpɔŋ ya a gɛɛ I gɔlɔŋ, I ŋwɛli. Le mɛni ɓe e nyiŋi kɛ lai? Kpɛni fei e gaa a gɛɛ tua-pere lɛlɛɛ-ŋa kaa iyeei. (Dikɛ-mɛni-ŋai 13:48) Tãi Zisɛ e mɛnii gaa Zɔŋ 6:44 sui ɓo lai, tãi ta e kɛ lonoi e pilaŋ mɛnii ma Ziova e mo Zɛlemaya 31:3 sui. Ŋala-kɔlɔ-kpuai ti su, Ziova e mo ŋɔnuai dia nyɛɛi: “Ŋaa I lɛɣɛ a nyãa a wɛli-kɛ-maa su kpanaŋɔɔ.’ (Zl. 31:3, NWT; Osia 11:4 kaa.) I kili-ŋa sia e pilaŋ nyiŋi sukulai ma. Kuwɛli-kɛ-maa Naŋ a itua-pere lɛlɛɛ-ŋai kaa a tãi kelee berei maŋ ya kpiŋ ifa pɔri di kaai lai.
16. (a) Le ɓe Zisɛ aa nɛ kua, nyaŋ le mɛni ɓe maa nɛ̃ɛi ku laa lai? (b) Le ɓe a kpɔŋ ya I laa la a gɛɛ Ziova ɓa Naŋ-nuu lɛlɛɛi imɛni ma? (Ya pɔri ŋɔnɔ basii, “Naŋ-nuui Ku Kelee Kwa Ŋwɛlii” kaai.)
16 Zisɛ e nɛ a gɛɛ Ziova fe nɔ a Naŋ, kɛɛ gaa a Inaŋ ya maŋ. Zisɛ a ŋwɛlii I laa la a gɛɛ Ziova e I wɛlini a ŋanaa, nyaŋ gbaaŋɔɔi imɛni ma. Mɛni ma tãi taŋa a kɛ a gbanaŋɔɔ a gɛɛ I laa la a gɛɛ I wɛli kaa Ziova ma, laa a mɛnii Zisɛ e moi, kpɛni fei a tɔ̃ya ɓo a tãi kelee, nyaŋ nya ɓe Kunaŋ kɔlɔŋ a nɛlɛɛ e tɛɛ nuu kelee ta ma.—1 Pi. 2:22.
KANAŊ ILAA-LAI SU KPANANI A GƐƐ I WƐLI KAA ZIOVA MA
17. Le mɛni ɓe maa nɛ̃ɛi ku laa la a tãi kelee a gɛɛ ku wɛli kaa Ziova ma?
17 Maa nɛ̃ɛi ku kanaŋ kulaa-lai su kpanani a gɛɛ ku wɛli kaa Ziova ma. E lɛɛ kukili-ŋa a gɛɛ Setɔŋ kaa kɔi a pere sii kelee a gɛɛ nɔ e ku kpera Ziova fɛlii. A ŋwɛlii kufii e kpɛɛ. Mɛni ma a pai kɔi a tãi kelee a gɛɛ e gɛ ku laa la a gɛɛ ku wɛli fe Ziova ma. Kɛlɛ kufe wɔlɔ ŋwɛlii ku laa a Setɔŋ!—Zoo 27:5.
18. Le ɓe ya pɔri gɛi a gɛɛ I laa la a tãi kelee a gɛɛ I wɛli kaa Ziova ma?
18 A gɛɛ I ilaa-lai su kpanaŋ Ziova ŋɔwɛli-kɛ-maai su imɛni ma, kanaŋ vɛlii a gɛɛ I ikpiŋ kaa yɛɛ berei a I kaa lai. I kili-ŋa sia e pilaŋ ɣala-kɔlɔ-kpua-ŋa dia nyii berei lɛi Ziova kpaaŋɔɔi la diai ŋwɛlini mɛni ma. E lɛɛ ikili-ŋa a gɛɛ Ziova a pai diai ŋwɛlini wɛlii a tãi kelee. Ife wɔlɔ nĩa a gɛɛ Ziova e Noŋ tɛɛ a gɛɛ e saa imɛni ma. Laa la a gɛɛ Ziova kaa a Inaŋ yɛɛ berei Zisɛ e mo lai. Gɛ ni a kɛ nuu ta a I mare kɛ: “I laai la I wɛli kaa Ziova ma?” ya pai pɔrii ŋoo su tooi a ilii kelee yɛɛ mai: “Oowei, ŋwɛli kaa ma! Nyaŋ ŋa kɔ a gɛɛ ŋa wɛli-kɛ-maa lɛ ma a ɣele kelee!”
ŊULEI 154 Unfailing Love