“Tin Yibe Guy Ko Re Fayleng Ney E Be Thil I Yan”

“Pi walageg, baaray e n’en ni gu be yog: daki yoor e tayim ni ke magey.”​—1 KORINTH 7:29.

1, 2. Mang e n’en ke thil ni kam guy u n’umngin nap’an e yafas rom?

NAP’AN e yafas rom ma mang e tin u fayleng ni kam guy ni ke thil? Rayog ni ngam weliy boch? Ba’, ni bod e mon’og ni kan ta’ ko tafalay. Bochan e binem e maruwel e ke fal’eg i gayiy, ma n’umngin nap’an e yafas ko girdi’ ni kan susunnag u boch e binaw e ke n’uw boch ya nap’an ni kefin tabab e fa bin reliw e chibog ma ke mus ni ke chuchugur ko 50 e duw rok e girdi’ ma chiney e ke pag 70! Maku, amu lemnag rogon ni ke fel’ rogodad ra ngad fanayed nrogon e radio, nge television, nge cell phone, nge fax machines. Maku baga’ fan ni ke mon’og rogon ni yima skulnagey, nge maaf, nge rogon ni yima ayuweg mat’awon e girdi’, urngin ni ke monognag ko yafas rok bokum million e girdi’.

² Riyul’ ni, gathi urngin ban’en ni ke thil e ke yibnag e fel’. Mo’maw’ ni ngan fek owchey ko magawon ni keb nbochan e oloboch ni yima rin’ ni ke yoor i yan, ma be war iyan e tayfan ko motochiyel nib l’ag rogon ko ngongol, ma be yoor iyan e girdi’ ni ma fanay e drug, ma rib papey ni be yoor e yu wu’ i mabgol ni be dar, ma be tolang i yan e magawon ko salpiy, ma be gel e riya’ ko terrorism. Demtrug rarogon e fayleng, sana ra puluw u wan’um ko pi n’en ni yoloy Paul ni apostal kakrom ni gaar: “Tin ni yibe guy ko re fayleng ney e be thil i yan.”​—1 Korinth 7:31.

3. Mang e be yip’ Paul fan u nap’an ni yoloy ni “tin yibe guy ko re fayleng ney e be thil iyan”?

³ Nap’an ni yog Paul e pi thin nem, me taareb rogonnag e fayleng ko reb e stage. Piin ni bay u daken e re stage nem​—ni girdien e politics, nge girien e teliw, nge girdi’ nib gilbuguwrad—​e be m’ug, ni yad be rin’ e maruwel rorad, ma ra digeyed e stage ni fan ko yugu boch e girdi’. I buch e pi n’en ni aram rogon u lan e pi chibog ni ke yan. Kakrom, reb e dynasty ara mfen ko pi pilung e sana u ra gagiyegad u lan boor e duw​—ara u lan e pi chibog—​mab sasagaal ni nge thil boch ban’en. Gathi aram rogon e chiney, ya rayog ni nge thil rarogon e girdi’ nib tomgin u nap’an ni yira li’ ngem’ reb e tayugang nib tolang! Arrogon, u lan e re tayim ney nib wagey, daworda nanged ko mang e n’en ni ra buch gabul.

4. (a) Piin Kiristiano e ba t’uf rorad e mang lem nib thabthabel u murung’agen e tin be buch u fayleng? (b) Mang l’agruw mich riy nib fel’ e gad ra weliy e chiney?

⁴ Faanra fare fayleng e eram fare stage ma pi tayugang riy e yad e piin ma dag ban’en ni yima guy u daken, ere piin Kristiano e yad e piin tayngeg.a Machane, bochan “gathi yad bang ko fayleng,” gathi rib gel e magafan’ rorad ko n’en yibe rin’ u daken e stage, ma gathi ri yad baadag ni ngar nanged ko mini’ e picha’ nem ni be’ nge be’. (John 17:16) Tin yad be rin’, e ri yad be gay e pow ni nge dag ni ke chuchugur e tomur ko re drama nem​—ni aram e magothgoth—​ya yad manang ni re m’ag ney e thingarni m’aynag u m’on ni nge sunmiy Jehovah fa bin nib beech e fayleng ni ke sug ko tin nib mat’aw ban’en ni yibe sonnag nib n’uw n’ap’an. Ere gad ra yaliy l’agruw e mich riy ni be micheg ni gad be par ko tin tomren e rran ma fa bin nib biech e fayleng e ke chuchugur. Gali n’en ney e (1) Bible chronology nge (2) rarogon e fayleng ni be kireb i yan.​—Matthew 24:21; 2 Peter 3:13.

Kefin ni Pirieg e N’en ni Immoy nib Mith!

5. Mang “fare tayim ni kan dugliy ni fan ko pi nam,” ma mang fan ni gad baadag ni ngad nanged fan?

⁵ Chronology e reb e study u thilin e tayim nge tin ni ke buch. I weliy Jesus murung’agen reb e tayim ni fapi tayugang ko fayleng e ri yad e piin ni ri ma dag ban’en u daken fare stage ni der ma magawonagrad Gil’ilungun Got. I yog Jesus e re ngiyal’ nem ni fare “tayim ni kan dugliy ni fan ko pi nam.” (Luke 21:24) Ma nap’an ni ke “m’ay e pi tayim ni kan dugliy nem,” ma fare Gililungun Got u tharmiy e ngeb gelngin ni nge gagiyeg, ni Jesus e bay riy ni ri bay rogon ni nge gagiyeg nib mat’aw. Som’mon, ma Jesus e ra gagiyeg “u fithik’ e pi toogur [rok].” (Psalm 110:2) Ngemu’, rogon ni yog ko Daniel 2:44, fare Gil’ilungun e ra “thirif u but’ urngin” e am ko girdi’, ma bayi par ndariy n’umngin nap’an.

6. Wuin e tabab “fare tayim ni kan dugliy ni fan ko pi nam”, ma uw n’umngin nap’an ni ke par, ma wuin e ke m’ay?

⁶ Wuin e ra m’ay “fare tayim ni kan dugliy ni fan ko pi nam” me tabab fare Gil’ilungun Got ko gagiyeg? Fare fulweg, ni “ngan tay ndab nnang ma mmith nge yan i mada’ ko tungun,” e ba muun ngay e Bible chronology. (Daniel 12:9) Nap’an ni be chuchugur iyan e re “ngiyal’” nem, i rin’ Jehovah boch ban’en ni nge dag e fulweg ngak reb e ulung ko girdi’ ni ma un ko fol Bible nib sobutan’rad. U daken e ayuw ko kan ni thothup rok Got, ma kar guyed ni “fare tayim ni kan dugliy ni fan ko pi nam” e ke tabab u nap’an ni kan gothey Jerusalem ko duw ni 607 B.C.E. ma pi yu “ngiyal’” nem e 2,520 e duw n’umngin nap’an. Mu roy, e kar sumarnaged ni duw ni 1914 e ir fare pow ni ke taw ko tomur “fare tayim ni fan ko pi nam.” Maku kar guyed ni 1914 ireray e tayim ni ke tabab fare tomur en e re m’ag ney. Bochan ni gur e ga ma bieg e Bible ma rayog ni ngam fal’eg weliy ban’en u daken e thin riy nge uwrogon ni ngan theeg e duw ni 1914?b

7. Mang thin nu Bible e ra ayuwegdad ni ngad sumarnaged ko wuin e ke tabab, nge uw n’umngin nap’an, nge wuin e ra m’ay fare medlip e ngiyal’ ni yibe weliy u lan fare babyor rok Daniel?

⁷ Reb e thin ni rayog ni nge ayuwegey e ni mithag nga lan fare babyor ni Daniel. Bochan ke fanay Jehovah Nebuchadnezzar ni fare pilung nu Babylon ni nge gothey yu Jerusalem u nap’an ni tabab e “pi tayim ni kan dugliy,” Duw ni 607 B.C.E., me dag Got u daken e re pilung nem ni fapi nam e ra ululgad ko gagiyeg ni dabi magawonnagrad Got u lan medlip ngiyal’ ni be yip’ fan ban’en. (Ezekiel 21:26, 27; Daniel 4:16, 23-25) Uw n’umngin nap’an e pi tayim nem ni medlip yay? Rogon ni yog ko Revelation 11:2, 3, nge 12:6, 14, ma dalip nge baley e tayim e 1,260 e rran n’umngin. Ere, medlip e l’agruw yay n’umngin nap’an, ara 2,520 e rran. Ireray e tomur riy fa? Danga’, ya bochan ke pi’ Jehovah ngak yugu reb e profet u nap’an Daniel, ni Ezekiel fithingan, fare kanawo’ u rogon ni ngan weliy fan fare fanathin: “Reb e rran e fan nga reb e duw, reb e rran e fan nga reb e duw, e n’en ni kug pi’ ngom.” (Ezekiel 4:6) Ere, fa medlip ya ngiyal’ e 2,520 e duw n’umngin nap’an. Ngan ta’ ni 607 B.C.E. ireray e duw ni tabab riy ma 2,520 e duw n’umngin nap’an, rayog ni nga dogned ni pi tayim ni kan dugliy e ra m’ay ko 1914.

“Tin Tomren e Rran” e Kan Nang nib Riyul’

8. Mang e mich riy e rayog ni nga mog ni nap’an 1914 me gel i yan e magawon?

⁸ Tin ke buch u fayleng ni tabab ko 1914 iyan e be micheg ni fare tamilangan’ ni kefin ni weliy u lang ni kan puluwnag ko Bible chronology e ba puluw. Jesus e ir e ke yog ni “tomur ko fare m’ag” nib kireb e yira nang nbochan e mahl, ma bayi buchuw e ggan, ma ra yim’ boor e girdi’. (Matthew 24:3-8; Revelation 6:2-8) Ka nap’an e 1914 ma ri aram e n’en ni buch. Paul ni apostal e ke uneg boch e tamilangan’ ngay, me yog ni ri bayi thil rogon ni ma lemnag e girdi’ yugu boch e girdi’. Rib puluw e n’en ni yog ni ke thil ko n’en ni kad guyed.​—2 Timothy 3:1-5.

9. Mang e ke yog e piin ni ma yaliy ban’en u murung’agen e pi magawon ni tabab ko 1914?

⁹ Ka nap’an e 1914 me riyul’ ni kari thil e “n’en ni yima guy ko re fayleng ney”? U lan fare babyor ni The Generation of 1914, Professor Robert Wohl e yog ni gaar: “Piin ni ka ra mageygad nib fas u nap’an e mahl e kari mich u wan’rad ni reb e fayleng e ke m’ay ma yugu reb e ke tabab ko August 1914.” Be gelnag Dr. Jorge A. Costa e Silva, e pi thin ney, ni ir fare mental-health director ko fare World Health Organization, i yoloy ni gaar: “Gad be par ko tayim ni rib papey ni be thil ban’en, ni be k’aring e magafan’ nge mochuch ni nge taw nga boch e dowdow ni daworni guy u nap’an chepin e girdi’’.” Ireray e n’en ni ke buch rom fa?

10. Uw rogon ni be tamilangnagdad e Bible u murung’agen e n’en ni be gelnag e magawon ko fayleng ni tabab ko 1914?

¹⁰ Mini’ faen nib kireb ni ir e ke k’aring e magawon ko fayleng ni be gel i yan? Revelation 12:7-9 e be dag ko mini’ ni gaar: “Ma aram mi ni mahl u tharmiy! Me cham Michael [Jesus Christ] nge tirok e engel ngak fare dragon, me cham fare dragon [Satan fare Moonyan’] nge tirok e engel ngorad; machane me meewar fare dragon, ma da ni pag fare dragon nge tirok e engel ni ngar pired u tharmiy. Mi nin’ fare dragon nri ba ga’ nga wuru’ e tharmiy, . . . ni ir faanem ni bannag e girdi’ nu fayleng ni polo’.” Ere Satan ni fare Moonyan’ e ke rin’ e tin nib kireb ma ma k’aring e wagey, ma bochan ka nin’ nga wuru’ e tharmiy ko duw ni 1914 ma aram ri bayi “gafgow e fayleng nge day, ya ke yib fare Moonyan’ ngomed ni kari damumuw, ya manang ndaki n’uw nap’an ni nge par.”​—Revelation 12:10, 12.

Uw Rogon ni Yira Dag e Tomur

11. (a) Mang kanawo’ ni ma fanay Satan ni nge bannag “urngin e girdi’ ni ma par u fayleng”? (b) Mang maruwel rok Satan nib thil e ke weliy Paul murung’agen?

¹¹ Bochan ni manang Satan ni be chuchugur i yan ni ngan thang, ma aram e ka nap’an e 1914 ni maruweliy nib elmerin ni nge bannag “fare fayleng ni polo’.” Bochan ni rib salap Satan u rogon ni ma sasaliyebnag e girdi’, ma be maruweliy ban’en nib mith, ma be tay e pi tayugang ko fayleng nga daken e stage nge piin ni ma yog boch e tamilangan’ nib biech ni ngar daged boch ban’en. (2 Timothy 3:13; 1 John 5:19) Reb u fithik’ e pi n’en ni be nameg e nge sasaliyebnag e girdi’ ni nge mich u wan’rad ni rogon ni ma gagiyeg e ra aw e bin riyul’ e gapas nga dakenrad. Ra ngan weliy ni gubin, rogon ni ma k’aring e girdi’ ma keb angin, ya girdi’ e ka be par ni be lagan’rad ngay ni yugu demtrug ko ke yooryoor e mich riy ni fapi magawon e be ubchiya i yan. Paul ni apostal e ke yiiynag u m’on ni ngan gothey e re m’ag ney, ma bayni dag ban’en nib thil ni ma k’aringey nib rok satan. I yoloy ni gaar: “Ngiyal’ i n’em e ra gaar e girdi’ ke gapas ndariy ban’en nra buch, ma yad ra da’da’ ni ke taw e riya’ ngorad! Ma dabiyog ni ngar milgad riy- ya bod e amith ni ma yib ngak be’ ni ppin ni be n’en ni nge gargel.”​—1 Thessalonika 5:3; Revelation 16:13.

12. Mang maruwel ni be ulul iyan e ngiyal’ ney ni fan ni nge aw e gapas ngodad?

¹² Fapi duw ni kefin ni yan, ma girdien e am e kar fanayed fare bugithin ni “ke gapas ndariy ban’en nra buch” ni fan ni ngan weliy e n’en ni be finey e girdi’ nib thilthil. Maku kar tunguyed fare duw ni 1986 ni fare International Year of Peace, yugu aram rogon ma de yib e gapas u fayleng ko re duw nem. Gur re maruwel nem ni tay e pi tayugang ko fayleng e kari lebuguy fare thin ni bay ko 1 Thessalonika 5:3, fa ke weliy Paul murung’agen e n’en nra buch ni urngin e girdi’ nu fayleng e yad ra nang?

13. Nap’an ni yiiynag Paul fare tolul ni “Ke gapas ndariy ban’en nra buch!,” me taareb rogonnag e mogothgoth ni yib u tomur ko mang, ma mang e gad ra fil riy?

¹³ Bochan ni fapi yiiy u Bible e baga’ ni yira nang fan nrib tamilang kemus ni tomren ni ke lebug ara nap’an ni be lebug, e thingarda sonnaged. Machane, ban’en ni ngan lemnag ni i taareb rogonnag Paul fare mogothgoth nib tomgin ngay nra buch e tomren ni yira tolulnag ni “Ke gapas ndariy ban’en nra buch!” ko amith ni ma yib ko ppin nib diyen. Sogonapan u lan mereb e pul, ma fare matin ni ke diyen e ma thamiy ni be ilal fare tir u yin. Sana rayog ni nge rung’ag lingan gum’irchaen fare tir ni be mithmith u yin. Ku rayog ni nge balignag. Fapi pow e baga’ ni papey ni ngari gagiyel i yan i yan nge mada’ nga reb e rran, ni ke thamiy e amith nrib gel, ni be dag ni n’en ni yibe athapeg,​—ni nge gargeleg e bitir—​e ke taw. Ere, uw rogon ni nge lebug fare tolul ni “Ke gapas ndariy ban’en nra buch!” ni kan yiiynag, ma ra pow’iyey nga ban’en nib tomgin, ma ba amith, machane tomur riy e bay e felfelan’ riy​—ni aram e ngan gothey e tin nib kireb ma ra tabab e fayleng nib biech.

14. Mang e tin ra buch ko gabul nge langlath ni rogon ni kan, ma mang wenegen?

¹⁴ Fare mogothgoth ni bayi yib e ra k’aring e marus ngak e piin Kristiano nib yul’yul’ ni yad be guy. Som’mon, ma pi pilung nu fayleng (bang ko ulung rok Satan ni political) e ra cham ngak e piin be ayuweg fare Babylon nib Gilbuguwan (teliw) ma ra thang e pogofan rorad. (Revelation 17:1, 15-18) Ere, rogon ni nge thil ban’en ni yira gin ngay, e ra ruwraba’ gil’ilungun Satan ngar chamgow ngorow, ma ra aw ni dakuriy gelngin Satan ni nge ayuwegrow. (Matthew 12:25, 26) Ra ta’ Jehovah nga gum’irchaen e pi pilung nu fayleng ngar “rin’ed e tin be lemnag,” ni ngan chuweg u fayleng e pi yurba’ i teliw ni toogur rok. Tomren ni kan thang e pi yurba’ i teliw ni googsur, ma ra gagiyegnag Jesus Kristus e pi salthaw rok u tharmiy ni ngar gelgad nib polo’ ko tin ka ba’ ko ulung rok Satan​—ni aram e pi n’en ni bang ko fol chuway nge politics. Ma tomur riy, e dabkiyog rok Satan ni nge rin’ ban’en. Mu daken e re n’em, ra ning fare curtain, ma fare drama ni ke n’uw nap’an e ke mus.​—Revelation 16:14-16; 19:11-21; 20:1-3.

15, 16. Susun mang angin ko yafas rodad fare puguran ni “daki yoor e tayim ni ke magey”?

¹⁵ Wuin e ra buch e pi n’em? Daworda nanged fare rran nge fare awa. (Matthew 24:36) Machane, gad manang ni “daki yoor e tayim ni ke magay.” (1 Korinth 7:29) Ere, ri baga’ fan ni ngad fanayed e tayim ni ka ba’ u fithik’ e gonop. Uw rogon? Rogon ni weliy Paul ni apostal, thingarda ‘fanayed e tayim ni kan bing ngodad’ ni fan ko tin ni ri baga’ fan ngad n’aged e tin de ga’ fan ma ngad ted ni gubin e rran ma nguud rin’ed e tin baga’ fan. Mang fan? “Ya tiney e rran e mmo’maw’.” Ma bochan ‘ke tamilang u wan’dad e tin nib m’agan’ Got ngay’ ni fan ngodad, dabda adbeyed e tayim ni ke lich mab ga’ fan ni ke magay.​—Efesus 5:15-17; 1 Peter 4:1-4.

¹⁶ Bochan gad manang ni ke chuchugur ni ngan gothey e pi n’en ko re fayleng ney ni polo’, ma mang e ra rin’ ngodad? Peter ni apostal e ke yoloy ni fan ngodad ni gaar: “Bochan urngin e pi n’en ney e yira kirebnag, mit i mang girdi’ e ngam boded ko ngongol nib thothup nge ngan yul’yul’ ku Got!” (2 Peter 3:11, NW) Ba t’uf ni ngad manged girdi’ ni aram rogon! Ba puluw ko fonow ni ke pi’ Peter nib gonop, ma ba t’uf ni (1) ngad yaliyed e ngongol rodad nge mudugil nib thothup ma (2) ngari mudugil ni pigpig rodad ku Jehovah u fithik’ e pasig e ma dag e t’ufeg rodad ku Got nib gel u gubin ngiyal’.

17. Mang e pi wup rok Satan e thingari kol ayuw e piin Kristiano nib yul’yul’ riy?

¹⁷ T’ufeg ku Got e ra yororiydad ni dabda chaggad ko re fayleng ney nbochan e tin ni bay riy ni ma k’aringey. Bochan e n’en ni bayi buch ko re m’ag ney, ma bay e riya’ riy ni gad ra adag e fayleng ni gowa rib fel’ ni ngan un ngay, ni aram e yafas ni ri yi baadag e fafel. Yugu aram rogon ni gad ma par ni gad be un ko maruwel u roy u fayleng, ma thingarda folgad ko fare fonow nib gonop ni dabda fanayed e fayleng ni urngin. (1 Korinth 7:31) Riyul’, ni thingarda rin’ed e tin th’abi fel’ ni dabi sasaliyebnagdad rogon ni be wawliydad e fayleng. Re fayleng ney e dabiyog ni nge pithig e magawon. Dabiyog ni nge ayuweg ir ni manemus. Uw rogon me mudugil lanin’dad? Bochan e Thin rok Got ni kan thagthagnag e be yog ni aram rogon ni gaar: “Re fayleng ney nge urngin ban’en ni ba’ riy ni be yim’ e girdi’ ni bochan e bayi m’ay; machane en nra rin’ e tin nib m’agan’ Got ngay e ra par nib fos ndariy n’umngin nap’an.”​—1 John 2:17.

Bay Yib e Tin Th’abi Fel’!

18, 19. Mang e pi n’en ni ga baadag ni ngan thiliyeg ko fa bin nib biech e fayleng, ma mang fan ni bay fan ni ngan sonnag?

¹⁸ Dabi n’uw nap’an ma ra thang Jehovah owchen Satan nge piin ma par u tan pa’. Tomur riy, nib muun ngay e flaab ni yib rok Got, ma piin ni kar magaygad nib fas u nap’an ni ke m’ay e re m’ag ney e yad ra tabab ko maruwel ni ngan thiliyeg e “tin yibe guy” me par ndariy n’umngin nap’an. Mahl e dabki kirebnag e tin yibe guy u fayleng; ya Got e ra “taleg e pi mahl ni yibe tay u fayleng i yan.” (Psalm 46:9) Dakuriy e magawon ko ggan, ya “ra sug e fayleng ko grain; . . . ra par ni boor ni boor e ggan riy.” (Psalm 72:16) Dakuriy e kalbus, nge tafen e polis, nge m’ar ni ma yib nbochan e par ko ppin nge pumoon, nge ani pilung ko drug, nge court ni fan ko nge dar e mabgol, nge magawon ko salpiy, nge terrorism.​—Psalm 37:29; Isaiah 33:24; Revelation 21:3-5.

¹⁹ Dakuriy ban’en u lan e pi low ko yam’, ma bokum bilyon e girdi’ ni kan fasegrad ko yam’​—ma ra yoor e girdi’ ngar uned i dag ban’en—​e bay ra bad nga fayleng. Rib gel e felfelan’ riy ni reb e mfen e ngar pared u taabang biyay ma piin ni yad ba t’uf rorad ni ke n’uw nap’an ni kar dargad e yad ra gamuchmuch ngorad! Ma boch nga ram, urngin ban’en nib fas e ra i liyor ngak Jehovah. (Revelation 5:13) Nap’an ni ke thil urngin ban’en, ma ra tabab ni ngan dag yaan ban’en nib biech, ni aram e ke paradis ga’ngin yang e fayleng. Mang e gara thamiy u nap’an ni ga be yaliy e tin yibe guy ni bayi yib? Dariy e maruwar riy ni ngan k’aringem nga mog ni, ‘Ke n’uw nap’an ni kug sonnag e re n’en ney, machane kug son ni ri bay fan!’

[Footnotes]

Uw Rogon ni Ngam Pi’ e Fulweg?

• Uw rogon ni ke m’ug nib riyul ko ngiyal’ ney ni gad be riy e thin rok Paul ni apostal ni gaar ni “tin ni yibe guy ko re fayleng ney e be thil i yan”?

• Uw rogon ni be dag fare Bible chronology fare tomur ko “fare tayim ni kan dugliy ni fan ko pi nam”?

• Uw rogon ma rarogon e fayleng ni be thil i yan e be micheg ni duw ni 1914 e ir e pow ni ke tabab “e ngiyal’ ko tomur”?

• Mang angin ngodad fare tamilangan’ ni “daki yoor e tayim ni ke magey”?

[Picture on page 30]

Kafin nni pirieg​—e n’en nib mith!