Pi Reference ni Fan ko fare Babyor ni Pi N’en ni Ma Rin’ e Piin Kristiano nge Machib ni Yad Ma Tay
November 7-13
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | PROVERBS 27-31
“Be Weliy e Bible Murung’agen Reb e Ppin nib Manigil”
(Proverbs 31:10-12)
Nge Par e Mabgol Rom nib Fel’ ma Bay e Felfelan’ Riy
10 En leengiy e ir e en ‘chagilen’ figirngin. Ma re liw rok ney e ba liw nib ga’ fan. (Mal. 2:14) Ma weliy rogon laniyan’ u boch ban’en nib t’uf ni ngan weliy, ma ma rin’ u fithik’ e tayfan, machane der ma thum’ nga wuru’ mat’awun ni kan pi’. Faanra ba gonop e en figirngiy, ma ra motoyil ko n’en ni be yog leengin ngak. (Prov. 31:10-31) Faanra un fol ma aram e rayog ni ngaun par ni bay e felfelan’, nge gapas, nge taareban’ u lan e tabinaw. Ma angin nra yib riy e ra felfelan’ fa wu’ i mabgol ni bochan e yow manang ni yow be rin’ e tin nib m’agan’ Got ngay.—Efe. 5:22.
w00-E 2/1 31 ¶2
Fonow rok Reb e Matin ni Bay e Gonop Riy
Ke weliy e Chitiningin Lemuel ngak murung’agen rarogon reb e ppin nib manigil ni ir e ngan leay ni gaar: “Figirngin e be par nib pagan’ ngak.” (Verse 11) Re thin ney e der yip’ fan ni nge gubin ngiyal’ ni nge rin’ fare pin ban’en, ma thingari yog ngak figirngin. Machane, u m’on ni nge dugliy ba wu’ i mabgol boch ban’en nib ga’ fan ko tabinaw rorow ni bod rogon ni ngan chuw’iy boch ban’en nib tolang puluwon, ara ngan weliy murung’agen rogon ni ngar chuguliyew e bitir rorow, ma thingar ra puruy’nagew. Faanra yow ra weliy murung’agen e pi n’ey, ma rayog ni nge chugur e tha’ e thilrow.
it-2-E 1183
En Leengiy
Boch e Motochiyel nra ayuweg faen leengiy. Yugu aram rogon ni en figirngiy e ir e en lolugen e tabinaw, machane rogon ni be yog e motochiyel rok Got e ir e ba milfan ngak ni nge pi’ e tin nib t’uf ko tabinaw rok ni bod rogon e ggan, nge mad, nge naun ma ngki ayuweg girdien e tabinaw rok ko tirok Got ban’en. Maku reb e, faanra bay ban’en nib kireb ni ke ngongliy reb e girdien e tabinaw rok, ma ir e yira yog riy; ere boor ban’en nib milfan ngak. Yugu aram rogon ni boor ban’en nib milfan ngak en figirngiy ko n’en nib milfan ngak e en leengiy, machane bay e motochiyel ni kan ngongliy ni be pi’ mat’awun e en leengiy ni nge rin’ e pi n’en nra yibnag e felfelan’ ngak.
Bay boch ban’en ni bay ko fare Motochiyel rok Moses nrayog ni nge ayuweg e piin leengiy ni bod ni: Faanra un fare pumoon ara fare ppin ngak be’ ni gathi mabgol rok ma rayog ni ngan thang e fan rok. Ma faanra be lemnag reb e pumoon ni ppin rok e be un ngak yugu be’, ma rayog ni nga ranow fare pin rok ko prist, ya nge yag ni nge pufthinnag Jehovah Got fare pin min nang ko riyul’ ni kar parew yugu reb e pumoon fa danga’. Ma faanra ke rin’ ban’en ni aram rogon ma wenegan nra yib ngak e ra kireb tafen e bitir rok. Machane, faanra de kireb e rok ma aram e thingari par fare pin nge pumoon rok ya nge yag ni nge diyen fare pin ni nge micheg ndawori un ngak yugu reb e pumoon. (Nu 5:12-31) Rayog ni nge chuw reb e pumoon ko ppin rok ni faanra ke rin’ e ppin rok boch e oloboch nib gel e kireb riy. Pi oloboch ney e ba muun ngay nder tayfan e pumoon rok ara be kirebnag thin e tabinaw rorow ara be kirebnag thin e chitamangin e pumoon rok. Machane, faanra be lemnag fare pumoon ni ngar dargow e ppin rok, ma thingari yoloy reb e babyor ni be yog ni kar wergow, ma aram e ku rayog ngki leengiy yugu reb e pumoon. (De 24:1, 2) Faanra ke micheg fare pin ban’en ni nge rin’ ma be lemnag e pumoon rok nde puluw e re n’em ara rayog ni nge magawonnag e tabinaw rorow, ma bay mat’awun e pumoon rok ni nge siyeg e re n’em. (Nu 30:10-15) Re motochiyel ney e rayog ni nge ayuweg fare pin ni nge dabi buch boch ban’en rok ni bochan e de fal’eg i lemnag e n’en ni ke dugliy.
Nap’an ni immoy piyu Israel u tan fare Motochiyel rok Moses ma rayog ni nge leay reb e pumoon boor e ppin, machane bay e motochiyel ni kan ngongliy ni nge ayuweg fapi ppin. Reb ko pi motochiyel nem e, susun ndabi laniyan’ fare pumoon ngak fa gal pagel ni bin nganni’ i fak ma thingari pi’ e f’oth rorow ni taareb rogon. (De 21:15-17) Faanra ke pi’ be’ nib moon fak nib pin ni chuway’ ni nge mang sib me munmun me fek e masta rok ni ngar parew machane gathi kar mabgolgow, ma boch nga tomuren ma daki adag fare masta e re ppin nem, ma aram e thingari pag e chitamangin fare pin ni nge yib i biyuliy nge fulweg. Ya dariy mat’awun fare masta ni nge pi’ fare pin ni chuway’ ngak be’ u yugu reb e nam. (Ex 21:7, 8) Faanra ke fek reb e pumoon ara ba pagel ni fak reb e ppin ni ngar parew machane me munmun miki leengiy yugu reb e ppin, mab milfan ko re pumoon nem ni nge pi’ e tin nib t’uf ko fare pin ni bod rogon e ggan, nge mad, nge naun ni kab muun ngay e n’en nib t’uf ko ppin rok nrogon e par ko piin mabgol.—Ex 21:9-11.
Faanra ke tunguy reb e pumoon e thin nga daken e ppin rok ni be yog ni fare pin e ke nang e pumoon u m’on ni ngar mabgolgow, ma kan nang nde puluw e re n’em, ma thingari pi’ fare pumoon puluwon e piin nib pin ndawor ra nanged e pumoon ni l’agruw yay nib muun daken. Ma dabi chuw fare pin ni leengin ma dariy biid nrayog ni nge n’ag fare pin u n’umngin nap’an e yafos rok. (De 22:13-19) Faan ni yira pirieg be’ nib pumoon ni ke kol reb e ppin u gelngin ndawor ni m’ag e mabgol rorow be’, ma re moon nem e ra pi’ puluwon ngak e chitamangin fare pin, ma faanra ba m’agan’ e chitamangin ngay ma nge leengiy ndariy biid nra chuw.—De 22:28, 29; Ex 22:16, 17.
Yugu aram rogon nib thil mat’awun e piin leengiy u nap’an piyu Israel kakrom ko piin leengiy e ngiyal’ ney, machane ka be yag ni nge felfelan’ e piin leengiy kakrom ko maruwel ni yad be rin’ u lan e tabinaw rorad. Ma ayuweg figirngin, me chuguliy e bitir rorow, me rin’ boch e maruwel u tabinaw, mab felfelan’ ni be rin’ e pi maruwel nib milfan ngak.
Rarogon e En Leengiy nib Manigil. Be weliy e Proverbs ko guruy ni 31 murung’agen e maruwel nib milfan ngak e piin leengiy nge rogon e felfelan’ nra tay. Ka nog ni miti ppin ney e ba ga’ fan u wan’ e pumoon rok ko boch e malang nib tolang puluwon. Rayog ni nge pagan’ e pumoon rok ngak. Ir be’ nib ta maruwel ya ma fal’eg e mad ni nge chuw girdien e tabinaw rok ngay, me chuw’iy boch ban’en nib t’uf ko tabinaw rok, ma be ngongliy e milay’, ma ma weliy ngak e pi tapigpig rok e n’en ni ngar rin’ed. Ku ma ayuweg e piin nib t’uf e ayuw rorad, ma ma fal’eg e mad nib fel’ yaan ni fan ko tabinaw rok, maku ma pi’ boch ni chuway’ ya nge yognag boch e salpiy ni fan ko tabinaw rorow nrayog ni nge ayuwegrad u nap’an nra buch boch ban’en nib tomgin. Ku ma welthin u fithik’ e sumunguy nge gonop. Bochan ni bay madgun Jehovah u wan’ mab fel’ e maruwel ni ma rin’, ma aram fan ni ma pining e pumoon rok nge pi fak e sorok ngak. Ma bochan e pi maruwel ney ni ma rin’, ma aram fan ni yima tayfan e pumoon rok nge tabinaw rorow u lan binaw. Ere, faanra ke pirieg reb e pumoon reb e ppin nib manigil ni nge leay, ma aram ban’en nib fel’ ni ke pirieg ma be dag ni ke tow’athnag Jehovah.—Pr 18:22.
U Lan e Ulung ni Kristiano. Rogon e motochiyel ni ma fol e piin Kristiano riy e, ra reb e pumoon ma thingari leengiy taareb e ppin u n’umngin nap’an ni yow ba fas. (1Ko 7:2; 1Ti 3:2) Piin leengiy e thingar ra ted fan e pumoon rorad, ni demtrug ko ma pigpig e pumoon rorad ngak Jehovah fa danga’. (Efe 5:22-24) Thingari pi’ e en leengiy ir ngak e pumoon rok nrogon e en leengiy ni bochan e en “leengiy e gathi ir e suwon downgin, ya faanem ni figirngin e ir e suwon.” (1Ko 7:3, 4) Kan tay chilen ngak e piin leengiy ni nge par e bin riyul’ i rarogorad nib fel’ rogon ma ngaur daged e pi wom’engin gelngin Got nib thothup. Ma faanra ba fel’ e ngongol rok e en leengiy ma rayog rok ni nge ayuweg e pumoon rok ni nge adag e tin riyul’.—1Pe 3:1-6.
Rogon ni Kan Fanathinnag. Bochan fare m’ag ni ke ngongliy Jehovah u thilrad fare nam nu Israel ma ke tay ni gowa ke mang e ppin rok. (Isa 54:6) Ke weliy apostal Paul murung’agen Jehovah ni gowa ir en Chitamangin e piin Kristiano ni kan dugliyrad ma “bin ba u tharmiy e Jerusalem” e ir e chitiningrad. Ere bod ni ke leengiy Jehovah e re ppin ney ya nge yag ni nge sum fare ulung ko Kristiano ni kan dugliyrad. (Ga 4:6, 7, 26) Fare ulung ni Kristiano e ka nog ni ir fare pin ni nge un ko mabgol ni aram e ir leengin Jesus Kristus.—Efe 5:23, 25; Re 19:7; 21:2, 9.
(Proverbs 31:13-27)
w00-E 2/1 31 ¶3-4
Fonow rok Reb e Matin ni Bay e Gonop Riy
Reb e ppin nib manigil e boor e maruwel nib milfan ngak ni nge rin’ u lan e tabinaw. Bay boch e fonow nge kenggin e motochiyel ko verse 13 nge mada’ ko 27 nrayog ni nge yib angin ngak girdien reb e tabinaw ni faan ra fol e piin leengiy riy. Pi fonow nge pi kenggin e motochiyel ney e ku rayog ni nge yib angin ngorad e ngiyal’ ney ni bod rogon kafram. Bochan ni ke tolang puluwon e mad nge boch ban’en ni fan nga lan e naun ma rayog ni nge fil e piin leengin rogon ni nge rin’ boch ban’en me maruwel ko salpiy nib fel’ rogon ya nge yag ni nge ayuweg girdien e tabinaw rok ni nge fel’ rogon e munmad rorad. (Verse 13, 19, 21, 22) Ku ma gay rogon ni nge yung boch e woldug ni ngan kay ya nge ayuweg e salpiy ni be pi’ ni puluwon e ggan maku be gonopiy rogon e chuway’ ni be tay ni nge dabi adbey e salpiy.—Verse 14, 16.
Ere, ba tamilang ni miti ney e ppin e “gubin ngiyal’ ni be par ni be ngongol ma be guy e tin ndabi siy ni nge yog ngak girdien e tabinaw rok.” Ma maruwel nib gel ma ma guy rogon ni nge yarmiy e maruwel nib t’uf ni ngan rin’ u lan e tabinaw rok. (Verse 27) Ir be’ nib ‘pasig ko maruwel’ ni aram e gubin ngiyal’ ni ma un i rin’ boch e maruwel nib gel. (Verse 17) Ma od ndawori tamilang ni nge rin’ e tin nib t’uf ni ngan rin’ ma ma maruwel ni nge n’uw e nep’. Bochan ni manang nib ga’ fan e pi maruwel ni ma ngongliy ma aram fan ni ma maruwel nge n’uw e nep’.—Verses 15, 18.
(Proverbs 31:28-31)
Nge Par e Mabgol Rom nib Fel’ ma Bay e Felfelan’ Riy
8 Piin figirngiy ni Kristiano e de t’uf ni nga rogned ngak pi leengirad nthingar un tay farad. Ya yad ‘manang’ rarogon e piin leengirad. Ma yad ma ‘tay farad’ ni bochan e yad manang ni yad ba meewar ko pumoon. (1 Pet. 3:7) Gubin ngiyal’ nthingar i dag e piin figirngiy ko thin nge ngongol rorad nib ga’ fan pi leengirad u wan’rad ndemtrug ko yad bay u fithik’ e girdi’ ara u bang ni yigoo yad. (Prov. 31:28) Faanra i t’ufeg e en figirngiy leengin, ma aram e ku ra i dag leengin e t’ufeg nge tayfan ngak, ma aram e ra tow’athnag Got e mabgol rorow.
w00-E 2/1 31 ¶5
Fonow rok Reb e Matin ni Bay e Gonop Riy
Bin th’abi ga’ fan riy e, reb e piin nib manigil e ir be’ nib ga’ fan e tirok Got ban’en u wan’. Bay madgun Got u wan’ ma ma liyor ngak u fithik’ e tayfan. (Verse 30) Ku ma ayuweg e pumoon rok u rogon ni ngar skulnagew e bitir rorow ni ngkur ted fan Got. Be yog e verse 26 ni gaar: “Ma welthin nib sumunguy u fithik’ e gonop.”
w00-E 2/1 31 ¶8
Fonow rok Reb e Matin ni Bay e Gonop Riy
Pi fonow ni weliy e chitiningin Lemuel ngak e be puguran ngak Lemuel feni rib ga’ fan ni nge dag ni be tayfan e ppin rok. Fan ni yog chitiningin Lemuel e re fonow ney e bochan e ireram ban’en ni buch rok. Manang nnap’an nra fol Lemuel ko re fonow ney ma ra gel e t’ufeg rok ngak e ppin rok ko tin ka bay e girdi’. Ere mu susunnag feni t’uf e ppin rok Lemuel rok u nap’an ni yog e pi thin ney ni gaar: “Pire’ e ppin ni leengiy nib fel’, machane gur e th’abi fel’ u fithik’rad.”—Proverbs 31:29.
Ngan Fal’eg i Gay Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
(Proverbs 27:12)
Magafan’ Nga Boch Ban’en ni Bay e Riya’ Riy
Piin nib sul lanin’rad ngorad e yad manang nra i buch boch ban’en nib kireb, ere nap’an ni yad “ra guy e oloboch ni be yib mi yad pilo’ riy.” (Proverbs 27:12, BT) Rayog ni ngad rin’ed boch ban’en nrayog ni nge ayuweg lanin’dad nge gum’ircha’dad ni bod rogon ni gad ma guy rogon ni nga i par dowdad nib fel’ rogon. Pi n’en ni yima chuweg e chalban ngay nib sug yaan e cham riy nge pi news ni yima dag yaan boch ban’en riy nib kireb e ku aram boch ban’en ni ma k’aring e magafan’ ngodad nge pi fakdad. Gad ra siyeg e pi n’ey ma gathi aram e be yip’ fan ni gad be fek owchedad u boch ban’en nriyul’ ni be buch. De sunmiydad Got ni ngaud pared ma gad be lemnag e tin nib kireb ban’en. Ya susun ni ngad suguyed lanin’dad ko pi “n’en nriyul’, nge n’en nib yal’uw, . . . ma mmachalbog, . . . nge tin ndariy thibngin.” Faan gad ra rin’ ni aray rogon, ma fare “Got ni ir e be pi’ e gapas” e ra pi’ e gapas nga lanin’dad nge gum’ircha’dad.—Filippi 4:8, 9.
(Proverbs 27:21)
w11-E 8/1 29 ¶2
Reb e Rran ni Bay e Felfelan’ Riy Ma Boor Ban’en nib Fel’ ni Ur Athapeged
Ke beeg Brother Morris e Proverbs 27:21, BT ni gaar: “Nifiy e ma skengnag e silber nge gol; buguwan be’ e ku rayog i skengnag.” Ke tamilangnag Brother Morris ko welthin rok ni thin ni ma yog e girdi’ ngodad u nap’an ni yad ra pining e sorok ngodad u ban’en ni kad rin’ed e rayog ni nge skengnag rarogodad ni bod rogon ni yima ranrannag e gol nge silber ni ngan chuweg e pi n’en ni ke maathuk ngay. Ni uw rogon? Nap’an nra pining be’ e sorok ngom ma rayog ni nge gagiyelnag boch ban’en u rarogom. Ya rayog ni nge k’aringem ni nge tolang e lem rom me munmun me kireb e tha’ u thilmew Got. Ara reb e ra ayuwegem ni nge ga’ fan Jehovah u wan’um mag dugliy u wan’um ni ngaum fol ko pi motochiyel rok. Ere i pi’ Brother Morris e athamgil nga laniyan’ e piin ni kar uned ko re skul nem ni ngar gayed rogon ni ngar pared nib sobut’ lanin’rad ni aram e nge m’ug riy ni bay “madgun” Jehovah u wan’rad.
Tin nib Ga’ Fan ko Babyor ni Proverbs
27:21. Nap’an ni yira pining e sorok ngom ma rayog ni nge m’ug riy ko gab miti mang girdi’. Re n’ey e rayog ni nge k’aringem ni nge tolang e lem rom me palog e tha’ u thilmew Jehovah. Ara reb e rayog ni nge tamilang u wan’um nib ga’ fan e ngongol rom u wan’ Jehovah mag gay rogon ni ngam fol ko pi motochiyel rok ni gubin ngiyal’.
November 14-20
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | EKLESIASTES 1-6
“Mu Felfelan’ ko Maruwel nib Gel ni Ga Be Rin’”
(Eklesiastes 3:12, 13)
Rogon ni Ngad Adaged e Maruwel nib Gel
“Gadad gubin ndabi siy ni ngad abichgad ma gadad garbod nge felan’dad ko tin ni kad maruweliyed; ya pi n’ey ni gubin e tow’ath rok Got ngodad.” (Eklesiastes 3:13) Faanra baadag Got ni ngad felfelan’gad ko maruwel ni gad ma rin’, me ere gathi ba puluw ni nge dag ngodad rogon ni ngad felfelan’gad ngay? (Isaiah 48:17) Bin riyul’ riy, e ma dag Got ngodad ko Thin rok u Bible rogon ni ngad felfelan’gad ko maruwel ni gad ma rin’. Am lemnag e pi fonow ni baaray ni kan fek u Bible nra ayuwegem u rogon ni ngam felfelan’ ko maruwel ni ga ma rin’.
NGE PULUW ROGON NI NGAUM LEMNAG E MARUWEL
Demtrug ko maruwel rom e ga ma lem nib gel riy, ara ga ma rin’ boch ban’en riy ni ga ma mithmith nib gel, ara reb e yugu ba par u mathilin, ma thingar mu nang ni faan ga ra ‘maruwel ma ra bung rogon e par rom.’ (Proverbs 14:23) Ni uw rogon? Faanra ud maruwelgad nib gel ma rayog ni ngad yognaged e tin nib t’uf ko par rodad. Riyul’ ni ke micheg Got nra pi’ e tin nib t’uf rok e piin ni yad ma pigpig ngak u fithik’ e yul’yul’. (Matthew 6:31, 32) Machane, ku baadag Got ni ngad rin’ed e n’en nib milfan ngodad ni aram e ngad maruwelgad ma gad guy rogon ni ngad yognaged e tin nib t’uf ko par rodad.—2 Thessalonika 3:10.
Ere, ku rayog ni ngaud ted ni maruwel ni gad ma un ngay e ra ayuwegdad ni ngad rin’ed e n’en ni gad be nameg. Ku aram reb e ban’en ni ku ra ayuwegdad ni ngad rin’ed e n’en nib milfan ngodad. I yog Joshua ni 25 e duw rok ni gaar: “Ga ra yognag e tin nib t’uf rom, ma aram e ke yag ni ngam rin’ e tin nib t’uf ni ngam rin’. Faanra rayog ni ngam pi’ puluwon e n’en nib t’uf rom, ma aram e ke yib fan fare maruwel ni kam un ngay.”
Maruwel nib gel ni gad ma tay e ku ma ayuwegdad ni nge yib fadad u wan’dad. Ya bin riyul’ riy, e maruwel nib gel e gathi ban’en nib mom. Machane, faan gad ra fil rogon ni ngad rin’ed e maruwel rodad ndemtrug ko ba maruwel nib kankanan’ ara ba mo’maw’, ma rayog ni ngad felfelan’gad ni bochan e gad manang ni kad rin’ed u rogon nrayog rodad. Maku reb, e ke yag ni ngad siyeged fare lem, ni aram e dabuy ni ngaun maruwel nib gel. (Proverbs 26:14) Faan gad ra rin’ ni aray rogon, ma rayog ni ngad felfelan’gad ko maruwel ni gad ma rin’. Aaron ni kad weliyed murung’agen ko fa binem e article e yog ni gaar: “Nap’an ni gu ra mu’ ko maruwel u reb e rran, ma ri gu ma felfelan’. Sana rib gel e magar ni kug tay ni bochan e maruwel ni ku ug rin’. Maku reb e sana dariy be’ ni ke guy e maruwel ni ku ug tay—machane, gu manang ni bay ban’en ni kug rin’.”
NGAM TAY ROGOM KO MARUWEL ROM
Be weliy e Bible murung’agen be’ nib moon ni “ma rin’ e maruwel nib fel’,” nge be’ nib pin ni baadag ni ma ‘ngongliy’ boch ban’en nga pa’. (Proverbs 22:29, BT; 31:13) Riyul’, ni dabiyog ni nga yigi pos be’ me rin’ e maruwel nib fel’. Maku reb, e ri in i gadad e baadag ni nga i rin’ ban’en ni gathi rib salap riy. Sana aram fan ni boor e girdi’ ndubrad e maruwel ni yad ma rin’; ya darur guyed rogon ni ngar salapgad i rin’ e pi maruwel nem.
Bin riyul’ riy, e faanra tiyan’ be’ nge fil rogon ni nga i rin’ e maruwel rok nib fel’ rogon, ma demtrug e miti maruwel nra un ngay, ma ra i rin’ u fithik’ e felfelan’. I yog William ni 24 e duw rok ni gaar: “Ga ra guy angin ba maruwel ni ka rim tay rogom ngay kam rin’ nrib fel’ rogon, ma ri ga ra felfelan’. Ya dab mu lemnag ni ga be rin’ ni bochan e nge papey nge m’ay ara bochan ni nge chuw e thin riy.”
MU SAP NGA ROGON ANGIN NI BE YIB NGAK BOCH E GIRDI’
Mu guy rogon ndabi yan i par ni yigoo urngin e salpiy ni ma yag ngom ko fare maruwel ni ga ma un ngay e ir e ngaum lemnag. Ya ngam fithem ni nge lungum: ‘Mang nib ga’ fan e re maruwel ney ni gu be un ngay? Mang e ra buch ni faanra de yag ni nggu mu’nag e re maruwel ney, ara de yag ni nggu rin’ nib fel’ rogon? Ma mang angin nra yib ngak boch e girdi’?’
Rib ga’ fan ni ngad fal’eged i lemnag e bin tomur ko pi deer ney, ya rayog ni ngad felfelan’gad ko maruwel ni gad ma tay ni faan gad ra guy angin ni be yib ngak boch e girdi’. I yog Jesus ni gaar: “Ba gel e felfelan’ ni ma yib ko pi’ ban’en ngak be’ ko bin ni be’ e nge pi’ ban’en ngom.” (Acts 20:35) Nap’an ni gad ra un nga barba’ e maruwel, ma gathi kemus ni yigoo piin ni gad be rin’ fare maruwel ni fan ngorad nge piin ni yad ba ga’ ko fare raba’ i maruwel e ir e ra yib angin fare maruwel ni gad be rin’ ngorad, ya ku bay boch e girdi’ ni ma fel’ rogorad ko maruwel nib gel ni gad ma tay. Pi cha’ney e ba muun ngay chon e tabinaw rodad nge piin ni ke t’uf e ayuw rorad.
Chon e tabinaw rodad. Faanra maruwel reb i lolugen e tabinaw nib gel ni nge pi’ e tin nib t’uf rok chon e tabinaw rok, ma l’agruw e kanawo’ nra yib angin riy ngorad. Bin som’on e, aram e be guy rogon ni nge yag e tin nib t’uf ko par rorad ni bod rogon e ggan, nge mad, nge naun. Ra rin’ ni aray rogon, ma aram e be rin’ e maruwel rok ni ke pi’ Got ni aram e nge ‘ayuweg girdien e tabinaw rok.’ (1 Timothy 5:8) Bin l’agruw e, be’ ni ma maruwel nib gel ni nge yognag e tin nib t’uf ko tabinaw rok e ku rayog ni ngaun folwok rok. Shane, ni bay e thin rok ko fa binem e article ni ke yan e yog ni gaar: “Rayog ni ngan folwok ko chitamag, ya ir be’ ni ma tiyan’ ko maruwel. Ir be’ nib yul’yul’, ma n’umngin nap’an e yafas rok ni ir be’ ni ma maruwel nib gel. Mab ga’ ni dimow naun e aram e miti maruwel ni i un ngay. Kug fil rok nrib ga’ fan ni ngan nang rogon ni ngaun ngongliy boch ban’en nga paay, nge rogon ni ngan ngongliy boch ban’en nrayog ni nge fanay boch e girdi’.”
Piin ni ke t’uf e ayuw rorad. I yog apostal Paul ngak e piin Kristiano ni ngar ‘maruwelgad . . . [ya] nge yog nra ayuweged e piin ni gafgow.’ (Efesus 4:28) Faan gad ra maruwel nib gel ni ngad yognaged e tin nib t’uf rodad nge chon e tabinaw rodad, ma aram e ku rayog ni ngkud ayuweged e piin ni ke t’uf e ayuw rorad. (Proverbs 3:27) Ere, faanra ud maruwelgad nib gel ma aram e ra ud felfelan’gad ngay ni ngaud pied ban’en ku be’.
GATHI KEMUS NI NGAM RIN’ NI CHI ROGON NI KA NOG NGOM
I yog Jesus ko fare Welthin rok u Daken e Burey ni gaar: “Faanra gelnag reb e salthaw nu reb e nam ni ba’ ko nam rom ir ngom ni ngam fek e chugum rok ntaareb e mayel, ma ka ga fek u reb e mayel.” (Matthew 5:41) Uw rogon ni ngam fol ko re thin ney u nap’an ni ga be rin’ e maruwel rom? Gathi kemus ni ngam rin’ fare maruwel ni chi rogon ni ka nog ngom, ya ngkum rin’ ni ka boor boch ko tin ni ka nog ngom ni ngam rin’. Mu nameg boch ban’en ni ngam rin’; mag guy rogon ni ngam rin’ fare maruwel ni kab fel’ boch rogon nga rogon ni ka nog ngom ara mu guy rogon ni ngam mu’nag nib papey nga rogon ni lemnag faen ni pi’ fare maruwel ngom. Mu uf ko maruwel ni ga ma rin’ ni ki mada’ nga nochi ban’en riy ni gathi rib ga’ fan.
Faanra um rin’ boch ban’en ni ka boor boch ko tin ni ka nog ngom ni ngam rin’, ma ga ra felfelan’ ko maruwel ni ga ma rin’. Mang fan? Ya gur e ga be gagiyegnag e n’en ni ngam rin’. Ma ga be rin’ fapi n’em ni bochan e ga baadag ni ngam rin’, ma gathi bochan e be towasariyem be’ ni ngam rin’. (Filemon 14) Sana ra yib ngan’dad fare kenggin e motochiyel ni bay ko Proverbs 12:24, BT ni gaar: “Maruwel nib gel e ra pi’ gelngim; ma fanam gamead e ra mang nagem ba sib.” Riyul’ nri in e girdi’ e kar manged sib ara yima towasariyrad ni ngar rin’ed boch e maruwel. Machane, be’ ni kemus ni ma rin’ ban’en ni chi rogon ni ka nog ngak e rayog ni nge lemnag ni yibe maruwel ngak, ni bochan e ke par ni be’ e yug be yog e n’en ni nge rin’. Machane, be’ ni ma guy rogon ni nge rin’ ban’en ni ka boor boch ko tin ni ka nog ngak ni nge rin’, ni bochan e aram rogon ni ke dugliy ni nge rin’, e rayog ni nge guy ni ir e be gagiyegnag ir.
DAB MARUWEL NGE PAG ROGON
Ba fel’ e maruwel nib gel, machane dab da paged talin ni gathi kemus fan e yafos rodad ni kan pi’. Riyul’ ni be pi’ e Bible e athamgil nga lanin’dad ni ngaud maruwelgad nib gel. (Proverbs 13:4) Machane, der yog ni ngaud maruwelgad nge pag rogon. Be gaar e Eklesiastes 4:6, BT: “Kab fel’ ni nge yag ngom ni buchuuw, nib gapas lanin’um, ko bin ni nge thay parwom ni gubin ngiyal’ ni ga be maruwel nga l’agruw raba’ i paam, ni ga be guy rogon ni ngam focholiy e nifeng.” Mang fan e re thin ney? Be’ ni ma maruwel nib pag rogon e dabiyog ni nge guy angin e maruwel ni be tay ni bochan e be fanay urngin e tayim rok nge gelngin ni fan ko maruwel. Ere, ra yan i aw nib m’ay fan e maruwel ni be tay ya bod ni be ‘guy rogon ni nge focholiy e nifeng.’
Rayog ni nge ayuwegdad e Bible ni ngaud lemnaged e maruwel ni gad ma tay nib fel’ rogon. Yugu aram rogon ni be yog ni ngad ted rogodad ko maruwel rodad, machane ku be fonownagdad ni ngad “mel’eged e tin ni ir e th’abi ga’ fan.” (Filippi 1:10, NW) Mang e pi n’en ni kab ga’ fan? Pi n’ey e ba muun ngay e tayim ni gad ma tay ni fan ngak chon e tabinaw rodad nge pi fager rodad. Ma n’en th’abi ga’ fan e aram e tirok Got ban’en, ni bod rogon e Thin rok ni gad ma beeg ma gad fal’eg i lemnag.
Piin ni yad ma m’oneg e tin nib ga’ fan ni ngar m’oneged u lan e yafas rorad e yad ma felfelan’ ko maruwel ni yad ma rin’. William ni faan kad weliyed murung’agen e yog ni gaar: “Immoy be’ ni ug maruwel rok kafram nrib manigil, ya manang rogon ni nge m’oneg e tin nib t’uf ni nge m’oneg ko maruwel ni ma rin’. Ir be’ ni ma maruwel nib gel, ma kub fel’ e tha’ u thilrad e piin ni ma rin’ boch e maruwel ni fan ngorad ni bochan e rib fel’ e maruwel ni ma rin’. Machane, nap’an nra mu’ ko maruwel u reb e rran ni yan nga tabinaw ma manang rogon ni nge dab ki lemnag e maruwel rok, me tiyan’ ko tabinaw rok nge liyor ni be tay ni fan ngak Got. Ma ga manang? Kug guy ni ir be’ ni ma par nrib felfelan’!”
[Kahol ko page 5]
Rogon ni Yad Ma Lemnag e Maruwel nib Gel
“Yugu aram rogon ni kar gu magar e rofen nem, machane gu manang ni bay ban’en ni kug rin’ ma kug ma felfelan’. Ya gu manang nrib gel e maruwel ni kug tay.”—Nick.
“Bin th’abi fel’ e kanawo’ ni nge maruwel be’ riy e aram e nga i maruwel nib gel. Faanra ga be rin’ ban’en nib ga’ fan, mag guy rogon ni ngam rin’ nib fel’ rogon.”—Christian.
“Boor ban’en nrayog ni nge rin’ dowdad ni yugu aram rogon ni gad ma lemnag ndabiyog. Gu baadag ni nggu dag feni ga’ fan u wan’ug e yafos rog ni kan pi’ nib tow’ath ni aram e ngaug maruwel nib gel ma gu be ayuweg boch e girdi’.”—David.
(Eklesiastes 4:6)
Rogon ni Ngad Adaged e Maruwel nib Gel
DAB MARUWEL NGE PAG ROGON
Ba fel’ e maruwel nib gel, machane dab da paged talin ni gathi kemus fan e yafos rodad ni kan pi’. Riyul’ ni be pi’ e Bible e athamgil nga lanin’dad ni ngaud maruwelgad nib gel. (Proverbs 13:4) Machane, der yog ni ngaud maruwelgad nge pag rogon. Be gaar e Eklesiastes 4:6, BT: “Kab fel’ ni nge yag ngom ni buchuuw, nib gapas lanin’um, ko bin ni nge thay parwom ni gubin ngiyal’ ni ga be maruwel nga l’agruw raba’ i paam, ni ga be guy rogon ni ngam focholiy e nifeng.” Mang fan e re thin ney? Be’ ni ma maruwel nib pag rogon e dabiyog ni nge guy angin e maruwel ni be tay ni bochan e be fanay urngin e tayim rok nge gelngin ni fan ko maruwel. Ere, ra yan i aw nib m’ay fan e maruwel ni be tay ya bod ni be ‘guy rogon ni nge focholiy e nifeng.’
Rayog ni nge ayuwegdad e Bible ni ngaud lemnaged e maruwel ni gad ma tay nib fel’ rogon. Yugu aram rogon ni be yog ni ngad ted rogodad ko maruwel rodad, machane ku be fonownagdad ni ngad “mel’eged e tin ni ir e th’abi ga’ fan.” (Filippi 1:10, NW) Mang e pi n’en ni kab ga’ fan? Pi n’ey e ba muun ngay e tayim ni gad ma tay ni fan ngak chon e tabinaw rodad nge pi fager rodad. Ma n’en th’abi ga’ fan e aram e tirok Got ban’en, ni bod rogon e Thin rok ni gad ma beeg ma gad fal’eg i lemnag.
Piin ni yad ma m’oneg e tin nib ga’ fan ni ngar m’oneged u lan e yafas rorad e yad ma felfelan’ ko maruwel ni yad ma rin’. William ni faan kad weliyed murung’agen e yog ni gaar: “Immoy be’ ni ug maruwel rok kafram nrib manigil, ya manang rogon ni nge m’oneg e tin nib t’uf ni nge m’oneg ko maruwel ni ma rin’. Ir be’ ni ma maruwel nib gel, ma kub fel’ e tha’ u thilrad e piin ni ma rin’ boch e maruwel ni fan ngorad ni bochan e rib fel’ e maruwel ni ma rin’. Machane, nap’an nra mu’ ko maruwel u reb e rran ni yan nga tabinaw ma manang rogon ni nge dab ki lemnag e maruwel rok, me tiyan’ ko tabinaw rok nge liyor ni be tay ni fan ngak Got. Ma ga manang? Kug guy ni ir be’ ni ma par nrib felfelan’!”
Ngan Fal’eg i Gay Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
(Eklesiastes 2:10, 11)
Mang e Ma Ta’ e Yafas nib Ga’ Fan?
Gur, Ra Felfelan’nagdad e Chugum nu Fayleng?
9 Solomon e immoy ni ir be’ nth’abi yoor ban’en rok u fayleng ko ngiyal’ ni yoloy fare babyor ni Eklesiastes. (2 Kron. 9:22) Demtrug e n’en ni baadag ma rayog ni nge yognag. I yoloy ni gaar, “Demtrug e n’en ni ning lan owcheg ma da ug taleg.” (Ekl. 2:10, NW) Ma yugu aram rogon, me pirieg ni chugum ni boor e dabi yibnag e felfelan’. I yog ni “be’ nri baadag e silber e dabi gaman ko silber, maku er rogon be’ nri baadag ni nge yoor bogi ban’en rok ni ku bay e salpiy ni ku be yib riy.”—Ekl. 5:10, NW.
10 Yugu aram rogon ni be thilthil i yan puluwon e chugum, machane fel’ rogon e kab gel chogowen. Reb e survey ni kafin tay u Meriken, e 75 pasent ko urngin e bitir ni skul ko bin som’on e duw ko university e rogned ni n’en nib ga’ ni yad be nameg u lan e yafas rorad e aram e “ngari fel’ rogorad ko salpiy.” Mus ni faanra nge yag ngorad e tin ni yad be nameg, ma gur riyul’ ni yad ra felfelan’? Danga’. Piin ni yad ma gay murung’agen ban’en e kar pirieged ni faanra par be’ ni yigoo chugum e ir e ba ga’ fan u lan e yafas rok, ma ra mo’maw’ rok ni nge pirieg e felfelan’. Ke n’uw nap’an ni ke tamilang u wan’ Solomon e re n’ey. I yoloy ni gaar: “Ku er rogon ni kug ulunguy e silber nge gol ni fanag nge chugum ni fan ko pilung . . . Ma am sap! Urngin nib m’ay fan, ma yibe l’ol’og e nifeng.” (Ekl. 2:8, 11, NW) Ere faan gad ra fanay e yafas rodad ni ngad pigpiggad ngak Jehovah u polo’ i gum’ircha’dad ma aram e ra yag ngodad e tow’ath rok, me yag e bin riyul’ e fel’ rogon ngodad.—Mu beeg e Proverbs 10:22.
(Eklesiastes 3:16, 17)
Tin nib Ga’ Fan ko Babyor ni Eklesiastes
3:16, 17. Ngan lemnag nra aw nib mat’aw urngin ban’en e de puluw. Thingar da sonnaged Jehovah ni nge yal’uweg gubin ban’en ko bin ni nga i magafan’dad ko pi n’en ni be buch u fayleng e ngiyal’ ney.
November 21-27
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | EKLESIASTES 7-12
“Mu Lemnag e En ni Sunumiyem ko Ngiyal’ ni Ka Gab Pagel”
(Eklesiastes 12:1)
Ngan Mel’eg Ban’en u Fithik’ e Gonop u Nap’an ni Kab Fel’ Yangarey
N’EN TH’ABI GA’ FAN NI NGAM MEL’EG
3 Nap’an ni kab fel’ yangaren be’ ma aram e ngiyal’ ni nge mel’eg ni nge rin’ boch ban’en nib ga’ fan. Machane, n’en ni th’abi ga’ fan ni kam mel’eg e aram e kam nameg ni ngam pigpig ngak Jehovah. Mingiyal’ e ba fel’ ni ngam rin’ e re n’ey? I yog Jehovah ni gaar: “Mu lemnag e. . . En ni Sunumiyem ko ngiyal’ ni ka gab pagel.” (Ekl. 12:1) Bin th’abi fel’ e kanawo’ u rogon ni ngam “lemnag” Jehovah riy e ngam pigpig ngak u polo’ i gum’irchaem. (Deut. 10:12) N’en ni th’abi ga’ fan ni ngam dugliy e aram e ngam pigpig ngak Got u polo’ u gum’irchaem. Re n’ey e ra ayuwegem ni nge yag e yafas ngom nib fel’ e chiney nge boch nga m’on.—Ps. 71:5.
Mu Pigpig ngak Jehovah u M’on Ndawor Mu Pilibthir
KAN thagthagnag nga laniyan’ Solomon ni Pilung ni nge yog boch ban’en ni fan ko piin fel’ yangaren ni gaar: “Mu lemnag e En ni Sunumiyem ko ngiyal’ ni ka gab pagel u m’on ndawor mu taw ko pi rran nge duw ni ka bay nga m’on ni bay mu taw ngay ma kam pilibthir.” I fanay Solomon boch e thin nib ga’ fan ni nge weliy murung’agen e pi magawon ni ma mada’nag e piin pilibthir, ni aram e—ma da’da’ pa’rad nge ayrad, ma ke mulmul nguwelrad, ma ke buugol e changar rorad, ma ke kireb telrad, ma ke manna’ piyan lolugrad, ma ke bugbug keru’rad. Machane, de fel’ ni nge son be’ nge mada’ ko ngiyal’ ney mfini pigpig ngak Jehovah.—Mu beeg e Eklesiastes 12:1-5.
(Eklesiastes 12:2-7)
Mu Ayuwegem ko M’ar Nrogon nib Puluw ko Bible
2 Rib tamilang rogon ni be weliy e Eklesiastes guruy ni 12 murung’agen e “pi rran nge duw” ni kan pilibthir riy ni bochan rarogodad ndawor da flontgad. (Mu beeg e Eklesiastes 12:1-7.) Lolugey ni ke manna’ e kan taarebrogonnag ko floras ko ‘gek’iy ni almond.’ Immoy nib gel ey machane chiney e ke “par ni ke war.” Kan taarebrogonnag e changar rok be’ ni ke “buugol” ku boch e ppin ni yad be changar u langan e winda nga wen ma ke talumor. Ma bochan nri ka in nguweley ma ‘ke mo’maw’ rogon ni ngaun yengyeng e ggan.’
Tin nib Ga’ Fan ko Babyor ni Eklesiastes
11:9; 12:1-7. Bay ban’en nib milfan ngak e piin nib fel’ yangaren ni ngar weliyed ngak Jehovah. Ere, thingar ra fanayed e tayim rorad nge gelngirad ni ngar pigpiggad ngak Got u m’on ni ngar pilibthirgad.
(Eklesiastes 12:13, 14)
w11-E 11/1 21 ¶1-6
Ngan Chugur ngak Got
Ngad Rin’ed e N’en nib Milfan Ngodad
BAY ba ngiyal’ ni kaam lemnag ko, ‘Mang fan e yafos?’ Ke sunmiydad Jehovah ni gathi kemus nrayog ni ngad fithed boch e deer ni bod e biney, ya ku bay ban’en u fithik’dad ni gad baadag ni nge tamilang e fulweg riy. Ere gad be pining e magar ngak Got ni ke ayuwegdad ni ngad nanged e fulweg riy. Bay e fulweg ko re deer ney u lan e Bible. Am lemnag e thin ni yog Solomon ni Pilung nrogon ni bay ko Eklesiastes 12:13.
Bochan rarogon e yafos rok Solomon ma aram fan nrayog rok ni nge weliy murung’agen rogon ni ngan pirieg e felfelan’ nge fan e yafos. Ma bochan ni ir be’ nib gonop, maku ir be’ nib fel’ rogon, maku bay mat’awun ni ir e pilung, ma aram fan nrayog rok ni nge fal’eg i gay murung’agen boch ban’en ni ma nameg e girdi’ nib muun ngay rogon ni nge fel’ rogoy nge rogon ni nge tolang e liw rok be’. (Eklesiastes 2:4-9; 4:4) Ere nni thagthagnag nga laniyan’ ni nge weliy e n’en ni ke yan i nang u murung’agen e re n’ey ni gaar: “Tungun e re babyor ney e be fonownag e girdi’ ni be gaar: ‘Nguum par ni ba’ madgun Got u wun’um ma ga be fol ko thin rok, ya kari mus fan ni sunumiy Got e girdi’.’” Pi thin ney be tamilangnag e n’en nth’abi ga’ fan nsusun ni nge rin’ e girdi’.
“Nguum par ni ba’ madgun Got u wun’um [ara ngan rus ngak Got].” Ra nge lemnag be’ ni nge rus ngak Jehovah ma dabisiy ni aram ban’en ni gathi ri baadag. Machane re thin ney ni ngan rus ngak Got e be yip’ fan ni ngan gay rogon ni nge yib madgun Got u wan’uy. Rayog ni ngan taarebrogonnag e re n’ey ngak reb e bitir ni baadag ni nge felfelan’nag e chitamangin ma gathi reb e sib ni be rus nri k’aring e damumuw ngak e masta rok. Be weliy reb e babyor murung’agen e re n’ey nra ngan rus ngak Got ma be yip’ fan ni “bochan nib t’uf Got rok e pi tapigpig rok ma aram fan ni yad ma dag ni bay madgun u wan’rad ma yad be tayfan gelngin nge feni rib tolang.” Ireray e n’en ni ma k’aringdad ni ngad rin’ed e n’en nib m’agan’ ngay nib bochan e ba t’uf rodad ma gad manang ni gad ba t’uf rok. Faanra bay madgun Got u wan’dad ma gathi kemus ni ban’en ni ngaud ted u lanin’dad ya susun ni ngki m’ug ko ngongol rodad. Ni uw rogon?
“[Mu] fol ko thin rok.” Bochan ni bay madgun Got u wun’dad ma re n’ey e ra k’aringdad ni ngad folgad ko pi motochiyel rok. Mab puluw ni ngad folgad rok. Bochan ni ir e Ke Sunmiydad, ere manang e bin th’abi fel’ e kanawo’ u rogon ni ngad rin’ed boch ban’en u lan e yafos rodad ni bod rogon be’ ni ke ngongliy ba mit e talin e maruwel ni ir e manang e bin th’abi fel’ e kanawo’ u rogon ni ngan maruwel ko re talin e maruwel ney. Bin riyul’ riy e ri baadag Jehovah ni nge ayuwegdad. Maku baadag ni ngad felfelan’gad, ma pi motochiyel rok e rayog ni nge ayuwegdad ni nge fel’ boch rogon e yafos rodad. (Isaiah 48:17) I yoloy apostal John ni gaar: “Baaray fan ni nge t’uf Got rodad: fan e ngad folgad ko tin ni ke yog ni ngad rin’ed. Ma tin ni ke yog ni ngad rin’ed e gathi rib mo’maw’.” (1 John 5:3) Ere, faan gad ra fol ko pi motochiyel rok Got ma aram e be m’ug riy nib t’uf rodad, ma pi motochiyel nem e be m’ug feni ri gadad ba t’uf rok.
“Kari mus fan ni sunumiy Got e girdi’.” Pi thin ney e be tamilangnag feni ga’ fan ni ngad daged ni bay madgun Got u wan’dad ni aram e ngad folgad rok. Ere, fan nthingar da folgad ko pi motochiyel rok e bochan ni aram e n’en nib milfan ngodad. Jehovah e ir e Ke Sunmiydad, ere thingar da rin’ed gubin ban’en ni fan ngak. (Psalm 36:9) Maku thingar da folgad rok. Nap’an ni gad ra rin’ e pi n’en nib m’agan’ ngay ma aram e gad be lebguy e n’en nib milfan ngodad.
Ere, mang fan e yafos? Baaray e n’en ni be yip’ fan ni aram e: Ngad rin’ed e tin nib m’agan’ Got ngay. Kemus rogon ni ngad pirieged e felfelan’ u lan e yafos rodad. Mang ni dam mu gay rogon ni ngam nang boch murung’agen e pi n’en nib m’agan’ Jehovah ngay, mag gay rogon ni ngam fol riy. Ra felfelan’ e Pi Mich Rok Jehovah ni ngar ayuweged gur.
Ngan Fal’eg i Gay Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
(Eklesiastes 10:1)
Tin nib Ga’ Fan ko Babyor ni Eklesiastes
10:1. Thingar da kol ayuwgad ko thin nge ngongol rodad ya pi n’en ni gad ma rin’ ni bod e damumuw nib pag rogon, nge muun alkul nib pag rogon, nge boch ban’en ni bay rogon ko ngongol ni puwlag e ba mom ni nge kirebnag thin be’ ni yima tayfan.
(Eklesiastes 11:1)
Tin nib Ga’ Fan ko Babyor ni Eklesiastes
11:1, 2. Thingar da gayed rogon ni ngaud golgad ngak e girdi’ ya faan gad ra rin’ ni aram rogon maku ra gol e girdi’ ngodad.—Luke 6:38.
November 28–December 4
BOCH E THIN NIB GA’ FAN KO THIN ROK GOT | TANG ROK SOLOMON 1-8
“Rib Fel’ ni Ngan Folwok Rok fare Rugod nu Shulem”
(Tang rok Solomon 2:7)
(Tang rok Solomon 3:5)
Gur, Rayog ni Nge Par e T’ufeg u Thilin L’agruw Ni’ nib Gel?
DAB MU GUY ROGON NI NGAM ‘ADAG BE’ NI GATHI RRIYUL’ NI GA BAADAG’
11 Ku bay boch ban’en nrayog ni nge fil e piin Kristiano ni ka yad ba muchugbil ko n’en ni kan weliy ko fare Tang rok Solomon. Fare rugod ni kan weliy murung’agen ko pi tang ney e de adag Solomon. Aram fan ni yog ngak fapi ppin nu Jerusalem ni gaar: “Dab mu guyed rogon ni nggu adag be’ nda gu adag.” (Tang rok Sol. 2:7; 3:5, NW) Mang fan? Ya de puluw ni nga yugu ni adag be’ ni yug demtrug. Ma faanra be lemnag reb e Kristiano ni nge un ko mabgol, mab fel’ ni nge son nge taw ko ngiyal’ ni ke pirieg be’ nriyul’ nri baadag.
12 Mang fan nri baadag fare rugod nu Shulem fare pagel ni ma gafaliy e saf? Riyul’ nib pichoay e re pagel nem, ya kan taarebrogonnag ko “gazelle,” ma rifrifen pa’ e “rib fel’ i chamiy,” ma bay e “luwaw riy nni ayliy e malang ni galgal ngay,” ma rib fel’ yaan ay ma rib gel ni bod e “duga’ ni marble.” Machane, re pagel nem e gathi kemus nib pichoay mab gel, ya ki yog fare rugod ni ‘en yow’ e “bod rogon ba ke arfath u fithik’ e gek’iy u loway.” Ere, faanra aray rogon e re pagel nem u wan’ e re rugod nem nrib t’uf Jehovah rok, me ere dariy e maruwar riy nri kub t’uf Jehovah rok e re pagel nem.—Tang rok Sol. 2:3, 9; 5:14, 15, BT.
13 Ma uw rogon fare rugod nu Shulem? Rriyul’ nrib pidorang e re rugod nem, ya mus ngak Solomon ni “nel’ i ragag e queen, nge meruk i ragag e ppin rok nge rugod ni dabiyog i theeg” e ngiyal’ nem, miki adag e re rugod nem. Machane, i yog e re rugod nem ni ir e ‘kemus nib floras u ma’pan u Sharon,’ ya taareb rogon ko yug floras. Ere, rriyul’ nrib sobut’an’ e re rugod nem. Aram fan ni kan taarebrogonnag nga ba “floras ni giyab u fithik’ e rachangal,” ya de taareb rogon ko yug floras u wan’ fare pagel ni ma gafaliy e saf! Maku reb e ku ir be’ nib yul’yul’ ngak Jehovah.—Tang rok Sol. 2:1, 2; 6:8, BT.
(Tang rok Solomon 4:12)
(Tang rok Solomon 8:8-10)
Gur, Rayog ni Nge Par e T’ufeg u Thilin L’agruw Ni’ nib Gel?
14 Kan tay chilen ko piin Kristiano ni muchugbil ni faanra nge un bagayad ko mabgol, ma thingari rin’ nrogon “girdien Kristus” ara nge mabgol u lan e ulung. (1 Kor. 7:39) Aram fan ni faanra baadag reb e Kristiano ni nge un ko mabgol ma thingari gay reb e tapigpig rok Jehovah nib yul’yul’ ni ngar mabgolgow ma dabi leay be’ nder ma pigpig ngak Jehovah. Ya faanra nge par ba wu’ e mabgol ni bay e gapas nge taareban’ u thilrow u nap’an ni kar mada’nagew boch e magawon, ma thingar ra parew ni yow ba yul’yul’ ngak Got. Ma ireray boch e fel’ngin nthingari yaliy be’ rok be’ ni be lemnag ni nge leay. Ku ireray e pi fel’ngin ni i guy fare rugod nge fare pagel rorow.
MALE’ ROG E BOD “BA MILAY’ NI KAN RUNGRUNGUY”
15 Mu beeg e Tang rok Solomon 4:12. Mang fan ni yog fare pagel ni ma gafaliy e saf ni fare rugod nu Shulem e bod “ba milay’ ni kan rungrunguy”? Ba milay’ ni kan rungrunguy e dabiyog ni nge yan e yug girdi’ ngay. Ya bay e garog riy ni kan locknag. Ere, fare rugod nu Shulem e bod e gi milay’ nem ni bochan e kemus ni yigoo fare pagel ni ngar mabgolgow e ir e baadag. Bochan nde m’agan’ ko pi n’en ni i ognag fare pilung ngak, ma aram fan ni kan taarebrogonnag nga “bang i rungrung,” ma dan taarebrogonnag nga “ba garog” nrayog ni ngan fal ngan tay. (Tang rok Sol. 8:8-10, BT) Ku arrogon e pi walag ni pumoon nge ppin ndawor ra uned ko mabgol ni gathi nga yugu ra adaged be’ ni yug demtrug, ya ngar ted e adag rorad ni fan ko en ni yad ra leay.
16 Nap’an ni yog fare pagel ni ma gafaliy e saf ngak fare rugod nu Shulem ni nga ranow nga bang ni yigoo yow, ma de pag pi walagen ni pumoon ni nge un ngak fare pagel. Ma aram ma rogned ngak ni nge matanagiy fagi milay’ ko grapes. Mang fan? Gur, der pagan’rad ko fare rugod? Gur, yad be lemnag ni be guy rogon ni nge un ko ngongol ndarngal? Danga’, ya yad be ayuweg walagrad ni ppin ni nge dabi rin’ ban’en nra waliy i yan ko kireb. (Tang rok Sol. 1:6; 2:10-15) Rayog ni nge fil reb e Kristiano ni muchugbil ban’en ko re n’ey. Nap’an ni yow be puruy’nag be’ e mabgol ma thingar ra guyew rogon ni ngar siyegew boch ban’en nrayog ni nge k’aringrow ni ngar unew ko ngongol ndarngal. Susun ndab u ranow nga bang ni yigoo yow. Yugu aram rogon nrayog ni ngaur dagew e adag rorow ngorow u boch e kanawo’, machane thingar ra kol ayuwgow ndab ra rin’ew boch ban’en nrayog ni nge waliyrow ko kireb.
Ngan Fal’eg i Gay Boch Ban’en nib Ga’ Fan ko Thin rok Got
(Tang rok Solomon 2:1)
Gur, Rayog ni Nge Par e T’ufeg u Thilin L’agruw Ni’ nib Gel?
13 Ma uw rogon fare rugod nu Shulem? Rriyul’ nrib pidorang e re rugod nem, ya mus ngak Solomon ni “nel’ i ragag e queen, nge meruk i ragag e ppin rok nge rugod ni dabiyog i theeg” e ngiyal’ nem, miki adag e re rugod nem. Machane, i yog e re rugod nem ni ir e ‘kemus nib floras u ma’pan u Sharon,’ ya taareb rogon ko yug floras. Ere, rriyul’ nrib sobut’an’ e re rugod nem. Aram fan ni kan taarebrogonnag nga ba “floras ni giyab u fithik’ e rachangal,” ya de taareb rogon ko yug floras u wan’ fare pagel ni ma gafaliy e saf! Maku reb e ku ir be’ nib yul’yul’ ngak Jehovah.—Tang rok Sol. 2:1, 2; 6:8, BT.
(Tang rok Solomon 8:6)
Gur, Rayog ni Nge Par e T’ufeg u Thilin L’agruw Ni’ nib Gel?
RAYOG NI NGE YAG E BIN RIYUL’ E T’UFEG NGODAD!
3 Mu beeg e Tang rok Solomon 8:6. Bay boch e Bible ni be fanay fare thin ni “nifiy rok Jah.” Re thin ney ni kan fanay ni nge tamilangnag murung’agen e t’ufeg e ban’en nrib toar fan. Mang fan? Ya bin riyul’ e t’ufeg e aram e “nifiy rok Jah.” Re n’ey e be yip’ fan ni Jehovah e ir e Yib e bin riyul’ e t’ufeg rok. I sunmiy e girdi’ ni yad bod yaan ma rayog rorad ni ngar daged e t’ufeg. (Gen. 1:26, 27) Tomuren ni sunumiy Got e bin som’on e pumoon ni aram Adam, me pi’ be’ nib pin ngak ni nge leay nrib pidorang. Th’abi som’on ni guy Adam Efa e ri felfelan’ nib gel, ma aram me tabab ni nge weliy rogon e re ppin nem u wan’. Dariy e maruwar riy ni i thamiy Efa nrib chugur e tha’ u thilrow Adam ya ir e “ni fek” Efa rok. (Gen. 2:21-23) Ere, bochan ni ke sunmiy Jehovah e girdi’ nrayog ni ngar daged e t’ufeg, ma aram fan nrayog ni nge par e t’ufeg u thilin be’ nib pumoon nge be’ nib pin nib gel u n’umngin nap’an e yafas rorow.
Tin nib Ga’ Fan ko Babyor ni Tang rok Solomon
Bin riyul’ e t’ufeg e aram e “nifiy rok Jehovah.” Mang fan? Bochan nre t’ufeg nem e yib rok Jehovah. Ir e ke dag e t’ufeg ngodad. T’ufeg e bod ba nifiy ni dabiyog ni ngan thang. Tang rok Solomon e be dag ni t’ufeg u thilin reb e pumoon nge ppin e rayog ni nge “gel [ndabiyog ni ngan taleg] ni bod e yam’.”—Tang rok Solomon 8:6, NW.