‘Ngan Pi’ e Re Pa’ i Oloboch Ney Ngak e Pilung nu Roma’

1, 2. (a) Mang e be buch rok Paul? (b) Mang deer e ke sum ni bochan e dugliy Paul ni pilung nu Roma e nge pithig e oloboch ni kan togopuluwnag ngak?

BE MATANAGIY e pi salthaw Paul u nap’an ni bay u Cesarea. L’agruw e duw u m’on riy u nap’an ni sul nga Judea, ma sogonap’an dalip yay ni ke guy e pi Jew rogon ni ngar thanged e fan rok in e rran u tomuren ni taw ngaram. (Acts 21:27-36; 23:10, 12-15, 27) Yugu aram rogon ndawori yag ko pi toogor rok ni ngar rin’ed e re n’ey, machane dar talgad i guy rogon ni ngar thanged e fan rok. Ere nap’an ni guy Paul ni bay kun sulweg bayay nga pa’ e pi toogor rok, ma aram me gaar ngak Festus ni Governor ni ir be’ nu Roma: “Gu be wenig ni ngan pi’ e re pa’ i oloboch ney nge yan ngak e cha’ ni ir e pilung nu Roma.”​—Acts 25:11.

² Gur, ba m’agan’ Jehovah ko n’en ke dugliy Paul ni pilung nu Roma e nge pithig e oloboch ni kan togopuluwnag ngak, fa? Fulweg ko re deer ney e ba ga’ fan ngodad e piin gad be machibnag murung’agen Gil’ilungun Got nib fel’ rogon e ngiyal’ ney ko tin tomuren e rran. Ba t’uf ni ngad nanged ko kab t’uf ni ngad folwokgad rok Paul u rogon ni ‘ayuweg e Thin Nib Fel’ ni yib rok Got ma be micheg nga laniyan’ e girdi’’ e ngiyal’ ney fa danga’.​—Fil. 1:7.

“Gub Sak’iy e Chiney u Gil’ e Puf Oloboch” (Acts 25:1-12)

3, 4. (a) Mang fan ni yog e pi Jew ni ngan fek Paul nga Jerusalem, ma uw rogon nni ayuweg e yafos rok? (b) Uw rogon ni ma ayuweg Jehovah e pi tapigpig rok e ngiyal’ ney ni bod rogon ni ayuweg Paul?

³ Dalip e rran nga tomuren ni ke mang Festus e governor u Judea, ma aram me yan nga Jerusalem.a Aram e gin ni motoyil riy ngak e pi tolang ko prist nge piin yad ma yog e thin rok e pi Jew ni yad be togopuluwnag boch e oloboch nib gel e kireb riy ngak Paul. Yad manang ni baadag piyu Roma ni nge awnag e biney e governor ni kab beech e gapas u thilrad nge urngin e pi Jew. Ere rogned ngak Festus ni nge rin’ ban’en ni fan ngorad, ni aram e nge fek Paul nga Jerusalem nge pufthinnag u rom. Machane yad be makath ni ngar thanged e fan rok Paul u nap’an ni yad bay u kanawo’ ko ngiyal’ ni baaram ni yad be yan u Cesarea nga Jerusalem. De m’agan’ Festus ko n’en nrogned, me gaar: “Mpaged e piin ni ma yog e thin romed ngar uned ngog nga Cesarea nge mang yad e ra weliyed e tin nib kireb ni ke rin’, ni faanra ke rin’ ban’en nib kireb.” (Acts 25:5) Ere ireray bayay ni kun ayuweg e yafos rok Paul.

⁴ I fanay Jehovah Jesus Kristus ni nge pi’ gelngin Paul u fithik’ urngin e magawon ni i mada’nag. Dab mu pagtalin ni bay bayay nni pilyeg e changar rok e re apostal ney, me gaar Jesus ngak: “Dab mu rus!” (Acts 23:11) Ngiyal’ ney e ku ma mada’nag e pi tapigpig rok Got e magawon, maku yima gafgownagrad. Der ma yororiydad Jehovah u gubin e magawon ni gad ma mada’nag, machane ma pi’ e gonop ngodad nge gelngidad ni ngad athamgilgad u fithik’. Gubin ngiyal’ nrayog ni ngad taga’gad ko fare ‘gelngin ni ir e ba th’abi gel’ ni ma pi’ e Got rodad ni gad ba t’uf rok.​—2 Kor. 4:7.

5. Mang e rin’ Festus ngak Paul?

⁵ Boch e rran nga tomuren, me yan i par Festus “nga tagil’ u tafen e puf oloboch” u Cesarea.b Me yan i sak’iy Paul nge piin yad be togopuluw ngak nga p’eowchen. Yad be togopuluwnag boch e oloboch ngak Paul ndawori rin’. Ere gaar Paul ngorad: “Dariy ban’en nib kireb ni kug rin’ nib togopluw ko Motochiyel rok piyu Israel, ara tempel, ara pilung nu Roma.” Dariy ban’en ni ke bucheg e re apostal ney ma bay rogon ni ngan pag. Ere mang e ra dugliy Festus ni ngan rin’? Bochan ni baadag ni nge adag e pi Jew daken, ma aram me fith ngak Paul ni gaar: “Mog, gab adag ni ga ra yan nga Jerusalem ngan pufthinnigem u rom u p’eowcheg ko pi n’en ni baaray ni ka nog nib togopluw ngom?” (Acts 25:6-9) De puluw e re n’ey ni yog ni ngan rin’! Ya faanra ngan sulweg Paul nga Jerusalem, ma ra yan i aw ni piin yad be togopuluw ngak e ngar pufthinnaged mab mudugil ni yad ra thang e fan rok. Kab ga’ fan u wan’ Festus ni nge fel’ u wan’ e girdi’ ko bin nge rin’ e tin nib fel’. Ku aray e n’en ni rin’ Pontius Pilate ni ir reb e governor ni immoy u m’on riy ngak Jesus. (John 19:12-16) Ku arrogon e pi tapuf oloboch e ngiyal’ ney ni ku rayog ni ngar dugliyed boch ban’en nde mat’aw ya nge yag nra fel’gad u wan’ e girdi’. Ere aram fan ndab da gingad u nap’an ni yira dugliy boch ban’en ko pi tagil’ e puf oloboch nde puluw ko tin riyul’ ni ke gagiyel u murung’agen e girdi’ rok Got.  

6, 7. Mang fan ni yog Paul ni ngan pi’ e oloboch rok nge yan ngak e pilung nu Roma, ma mang e gad be fil ko n’en ni rin’?

⁶ Re n’ey ni baadag Festus ni nge fel’ u wan’ e pi Jew e rayog ni nge k’aring ni ngan thang e fan rok Paul. Ere fanay Paul mat’awun ni ir be’ nu Roma, me gaar ngak: “Gub sak’iy e chiney u gil’ e puf oloboch rok e en ni pilung nu Roma, ni aray e gin ni yalen ni ngan pufthinnigeg riy. Dariy ban’en nib kireb ni kug ngongliy ngak yu Israel, ni gur ma rib tamilangan’um riy. . . . Ere gu be wenig ni ngan pi’ e re pa’ i oloboch ney nge yan ngak e cha’ ni ir e pilung nu Roma.” Ba ga’ nnap’an nra yog be’ ni ngan rin’ ban’en ni aray rogon ma dabkiyog ni ngan thilyeg. Ireray e n’en ni tamilangnag Festus u nap’an ni gaar: “Kam wenignigem ni ngan pi’ e re pa’ i oloboch ney ngak e cha’ ni pilung nu Roma, ere bay ni piem ngam man ngak e pilung nu Roma.” (Acts 25:10-12) Nap’an ni yog Paul ni ngan pi’ e oloboch rok nge yan ngak e pilung nu Roma, ma ke dag e kanawo’ nrayog ni nge folwok e tin riyul’ e Kristiano riy e ngiyal’ ney. Nap’an nra guy e piin yad be togopuluw rogon ni ngar taleged e maruwel rodad, ma gad ma ning e ayuw ko pi tagil’ e puf oloboch ya nge yag nda ayuweged mat’awdad ni ngad liyorgad ngak Jehovah.c​—Ps. 94:20.

⁷ L’agruw e duw nni kalbusnag Paul ni yugu aram rogon ndariy ban’en ni ke bucheg, machane nga tomuren min pag ni nge yan nga Roma ni nge pi’ e fulweg ko pi n’en kan togopuluwnag ngak. Machane u m’on ni yan ngaram maku bay reb e pilung ni baadag ni nge guy.

“Gathi Da Gu Fol” (Acts 25:13–26:23)

8, 9. Mang fan ni yan Agrippa ni Pilung nga Cesarea?

⁸ Boch e rran nga tomuren ni yog Paul ngak Festus ni ngan pi’ e oloboch rok nge yan ngak e pilung nu Roma, me yib Agrippa ni Pilung nge walagen ni ppin ni ka nog Bernice ngak ni “ngar guyew” e bin nib beech e governor.d Nap’an piyu Roma ma ka ban’en ni yima rin’ ni nge yan e pi tayugang’ ra guyed e piin ka fin nni dugliyrad ni ngar manged governor. Ere be guy Agrippa rogon ni nge fal’eg reb e tha’ nra fel’ rogon riy ni ir e pilung.​—Acts 25:13.

⁹ I weliy Festus murung’agen Paul ngak fare pilung, ma aram me adag ni nge non ngak Paul. Nap’an e bin migid e rran nga tomuren, me par e gal tayugang’ nem ko fare “tagil’” u tafen e puf oloboch. Machane kab gel e ngat ni yira tay ko n’en ni yog Paul nga rogon ni yib Agrippa nge Festus ngaram ni ngar pufthinnagew Paul.​—Acts 25:22-27.

10, 11. Uw rogon ni dag Paul e tayfan ngak Agrippa? Mang e weliy Paul ko re pilung nem u murung’agen u m’on ni nge mang reb e Kristiano?

¹⁰ I pining Paul e magar ngak Agrippa ni Pilung ni ke pag ni nge weliy salpen ngak, nib ga’ ni bochan e ri manang Agrippa e pi Jew nge pi n’en yad ma luag e thin riy nib fel’ rogon. Tomuren me weliy Paul murung’agen u m’on ni nge mang reb e Kristiano ni gaar: “Ug par ni gag reb i girdien fare raba’ i girdi’ ko ba’ romad e teliw, ni aram e Farise fithingrad, ni yad be par ni yad be fol u urngin e motochiyel.” (Acts 26:5) Nap’an ni immoy Paul ni ir reb e Farise, ma i athapeg e ngiyal’ nra yib fare Messiah riy. Ma chiney ni ke mang reb e Kristiano e der rus ni nge weliy ni Jesus Kristus e ir fare Messiah ni ke n’uw nap’an ni yibe sonnag. Ere weliy ngak Agrippa ni fan ni yibe pufthinnag e bochan ni be machibnag ni ke lebug e n’en ni micheg Got, nre n’ey e ban’en nib mich u wan’ maku arrogon e piin yad be togopuluw ngak. Tomuren ni rung’ag Agrippa e n’en ni yog Paul, miki adag ni ngki nang boch.e

¹¹ Tomuren me weliy Paul rogon e gafgow ni i tay ko piin Kristiano ni gaar: “I gag ma gu tafinaynag nthingar gu rin’ urngin e tin nrayog rog nib togopluw nga fithingan Jesus nu Nazareth. . . . Ug wan ko pi binaw i yan ni bay nga wuru’ yu Israel ni fan e ngug gafgownagrad [pi gachalpen Kristus] ni bochan e kar gu damumuw ngorad.” (Acts 26:9-11) Gathi yugu ba thum’ nga wuru’ rogon ni be weliy Paul e re n’ey. Ya boor e girdi’ ni yad manang murung’agen e gafgow ni i tay ko piin Kristiano. (Gal. 1:13, 23) ‘Ere mang e ke rin’ ma ke mang be’ ni aray rogon reb e Kristiano?’ Rayog ni i lemnag Agrippa e re n’ey.

12, 13. (a) Uw rogon ni weliy Paul rogon ni mang reb e Kristiano? (b) Uw rogon ni i ngongol Paul ni bod “ba garbaw ni falig nga ba ley i gek’iy ni ma fek e cha’ ni ir e fak fare garbaw”?

¹² Tin migid e thin ni yog Paul e pi’ e fulweg riy ni aram e gaar: “Ereray tapgin ni gu wan nga Damaskus, ni ke pi’ e pi tolang ko prist mat’awug ma ka rogned e tin ni nggu rin’. Pilung, gu bay u kanawo’ ni ke yan i misiw’ mu ggu’ ramaen ban’en ni kab gel ramaen nga ramaen e yal’ ni mat ramaen u lan e lang nga dakenag nge pi pumoon ni gamad be milekag. Gamad gubin ni gu thaygad riy nga but’, mu gu rung’ag ba lam ni be non ngog ni thin ni Hebrew ni be gaar, Saul, Saul! Mang fan ni ga be gafgownigeg? I gur e ga ra maad’ad ngom ni faanra mu chel ngam togopluw ngog, ni bod rogon ba garbaw ni falig nga ba ley i gek’iy ni ma fek e cha’ ni ir e fak fare garbaw. Mu gu fith ni lungug, Somol, i gur mini’? Me yog Somol ni gaar, I gag Jesus, ni ir e ga be gafgownag.”f​—Acts 26:12-15.

¹³ U m’on ni buch e pi n’ey, ma be ngongol Paul ni bod “ba garbaw ni falig nga ba ley i gek’iy ni ma fek e cha’ ni ir e fak fare garbaw.” Ere be kirebnag Paul e tha’ u thilrow Got ni bochan e be togopuluw ko n’en nib m’agan’ Got ngay. Bochan ni m’ug Jesus ni kan faseg ko yam’ ngak Paul u daken e kanawo’ ni sor nga Damaskus, ma aram e n’en ni k’aring Paul ni nge thilyeg e lem rok.​—John 16:1, 2.

14, 15. Mang e weliy Paul u murung’agen e pi n’en ke thilyeg ko ngongol rok?

¹⁴ Boor ban’en ni thilyeg Paul ko ngongol rok. I gaar ngak Agrippa: “Gathi da gu fol ko tin ni gguy ni yib u tharmiy. Som’on e lan yu Damaskus ngu lan yu Jerusalem, ngu lan e nug nu Judea ni polo’ ngu fithik’ e piin ni gathi yad piyu Israel, e gu machibnag riy nthingar ra kolgad ngan’rad ngar pied keru’rad ko denen ni yad be rin’ ngar pig i chelgad ngak Got, ngar ngongliyed e pi n’en ni ir e ra m’ug riy ni kar pied keru’rad ko denen ni yad be rin’.” (Acts 26:19, 20) Ke yoor e duw ni be lebguy Paul e n’en ni yog Jesus Kristus ni nge rin’ u nap’an ni m’ug ngak u daken e kanawo’ ni sor nga Damaskus. Ere mang angin ni ke yib riy? Piin ni m’agan’rad ko fare thin nib fel’ ni i machibnag Paul e ra kalgadngan’rad, mi yad tal i rin’ e ngongol nib kireb mar tababgad i rin’ e n’en nib m’agan’ Got ngay. Ere ur folgad ko motochiyel mu ur mon’ognaged e gapas ko gin yad be par riy.

¹⁵ Pi Jew e dariy fan u wan’rad angin e thin ni be machibnag Paul ni be yib ko girdi’. I gaar Paul: “Ereray tapgin ni koleg piyu Israel ko ngiyal’ ni baaram ni gu ba’ riy u tempel, mi yad guy rogon ni ngar thanged e fan rog. Machane ke yib i mada’ ko bin daba’ e rran ni i ayuwegeg Got, ere kug sak’iy u roy ni gu be weliy e pi n’ey ngomed ni gimed gubin, ni taareb rogon e piin nsobut’ nge piin nib tolang.”​—Acts 26:21, 22.

16. Uw rogon nrayog ni ngad folwokgad rok Paul u nap’an ni gad be weliy e michan’ rodad ngak e pi tapuf oloboch nge pi pilung?

¹⁶ Gadad e tin riyul’ e Kristiano e thingar da ‘fal’eged rogodad ni gubin ngiyal’ ni ngad pied e fulweg ko n’en nra fith be’ ngodad ni ngad weliyed u murung’agen’ e michan’ rodad. (1 Pet. 3:15) Nap’an ni gad be weliy e michan’ rodad ngak e pi tapuf oloboch nge pi pilung, ma rayog ni ngad folwokgad u rogon ni non Paul ngak Agrippa nge Festus. Rayog ni ngad weliyed ngorad u fithik’ e tayfan rogon ni ke ayuwegdad e Bible nge yugu boch e girdi’ ni ngad manged boch e girdi’ nib manigil. Re n’ey e sana ra ayuweg e pi tapuf oloboch nge pi pilung ni ngar turguyed nib fel’ e rodad.

“Bay Mu Pingegeg Nggu Mang Reb e Kristiano” (Acts 26:24-32)

17. Mang e rin’ Festus u nap’an ni be welthin Paul, ma uw rogon ni ku ma dag e girdi’ e re lem ney e ngiyal’ ney?

¹⁷ Nap’an ni be motoyil Festus nge Agrippa ngak Paul ni be welthin, ma daki yag ni ngar fekew telrow ko n’en be weliy Paul. Mu tay fanam i yan ko n’en ni buch. Be gaar e Bible: “Nap’an ni be welthin Paul ni ara’ rogon ni aram e be ayuweg ir, me tolul Festus ngak ni gaar, ‘Paul, kam aliliy! Kaygi gel e skul ni kam tay ke aliliynigem!’” (Acts 26:24) N’en ni rin’ Festus e aram e n’en nib ga’ ni ma rin’ boor e girdi’ e ngiyal’ ney. Yad ma lemnag ni piin yad ma fil ko girdi’ e n’en nri be weliy e Bible e yad bbalyang. Piin nib tolang e skul rorad u roy u fayleng e ba ga’ nib mo’maw’ ni nge m’agan’rad ko n’en be fil e Bible u murung’agen e fos ko yam’.

18. Mang e yog Paul ngak Festus, ma mang e yog Agrippa ni bochan e re n’ey?

¹⁸ Machane bay e fulweg ni pi’ Paul ko re governor nem. I yog ni gaar: “Festus ni pilung, dawor gu aliliy! Pi thin ney ni gu be weliy e ba riyul’ ma gathi kug thum’ ngay. Agrippa ni pilung! Rayog ni gu welthin ngom ndab gu tamdag, ni fan e ga manang murung’agen e pi n’ey . . . Agrippa ni pilung, mmich u wun’um fapi profet fa danga’? Gu manang nib mich u wun’um!” Me fulweg Agrippa ni gaar: “Dabki n’uw nap’an ma bay mu pingegeg nggu mang reb e Kristiano.” (Acts 26:25-28, NW) Demtrug ko riyul’ e re n’ey fa danga’, ma be m’ug riy nrib ga’ angin e thin ni yog Paul ko re pilung ney.

19. Mang e dugliy Festus nge Agrippa ni ngan rin’ ngak Paul?

¹⁹ Ngemu’ me sak’iy Agrippa nge Festus nga lang ni aram e be m’ug riy ni ke m’ay e re muulung nem. “Ma nap’an ni ka ranod mi yad yog rorad ni be lungurad, ‘Re moon nem e dawori ngongliy ban’en ni gomanga ke yib tapgin riy ni ngan thang e pogofan rok ara ntay nga kalbus.’ Me gaar Agrippa ngak Festus, ‘Re moon nem e faan mang e dawori wenignag ir ni ngan pi’ e oloboch nge yan ngak e en ni pilung nu Roma nge mang ir e pufthinnag, ma kan pag e chiney.’” (Acts 26:31, 32) Kar nangew ndariy ban’en ni ke bucheg Paul. Ma sana chiney e rayog ni ngar nangew rarogon e piin Kristiano mu kur sumunguygow ngorad.

20. Mang fan nib fel’ ni weliy Paul salpen u p’eowchen e gal tayugang’ ney?

²⁰ Dariy bagayow e gal tayugang’ ney ni kan weliy murung’agen ni be m’ug riy ni m’agan’ ko fare thin nib fel’ ni murung’agen Gil’ilungun Got. Ere gur, ba fel’ e re n’ey ni yan i weliy apostal Paul salpen u p’eowcherow, fa? Arrogon. I machibnag Paul e “pi pilung ko nam nge piin ni yad be yog e thin” u Judea nrayog ndariy be’ ni ke weliy e re thin ney ngorad u m’on riy. (Luke 21:12, 13) Maku reb e pi n’en ni buch rok nge rogon e yul’yul’ ni tay u nap’an ni be mada’nag e magawon e pi’ e athamgil nga laniyan’ pi walagen ni Kristiano.​—Fil. 1:12-14.

21. Mang boch ban’en nib manigil nrayog ni nge buch u nap’an ni gad ra ulul ko machib ni yugu aram rogon ni gad be mada’nag e magawon?

²¹ Ku arrogon e ngiyal’ ney. Boor ban’en nib manigil nrayog ni nge buch u nap’an ni gad ra ulul ni ngad machibgad ni yugu aram rogon ni be togopuluw e girdi’ ngodad ara gad be mada’nag e magawon. Rayog ni ngad machibnaged boch e tayugang’ nsana rayog nib mo’maw’ ni nge taw e machib ngorad. Athamgil ni gad ra tay u fithik’ e yul’yul’ e rayog ni nge pi’ e athamgil nga laniyan’ pi walagdad ni Kristiano, miki k’aringrad ni ngar machibnaged murung’agen Gil’ilungun Got nib fel’ rogon ndab ra rusgad.