“Dariy Taa Bigimed Nra Yim’”

1, 2. Uw rogon e milekag ni nge tay Paul? Mang boch ban’en nrayog ni be magafan’ ngay?

I GAAR Festus ngak Paul: “Bay ni piem ngam man ngak e pilung nu Roma.” Tomuren ni rung’ag Paul e pi thin ney, mab mudugil ni i lemnag e n’en nra buch rok u nap’an nra yan i guy Caesar. L’agruw e duw ni ke par Paul u kalbus, ere ba mudugil nra guy boch ban’en nib thil u nap’an e re milekag ney nra tay nga Roma. (Acts 25:12) Machane ke yoor yay ni ke milekag Paul u maday, ma gathi gubin yay e milekag ni tay nib fel’ rogon. Ere rayog ni be magafan’ ko re milekag ney ni nge tay, nge re n’em ni nge yan i non ngak Caesar.

² Boor yay ni mada’nag Paul boch ban’en ni bay e riya’ riy u “lan e rigur,” ma dalip yay ni pil e barkow ni bay u daken, maku bay bayay nib polo’ reb e nep’ nge reb e rran ni par u fithik’ e day. (2 Kor. 11:25, 26) Maku reb e re milekag ney ni nge tay e rib gel e thil riy ko pi milekag ni i tay ni be machib u nap’an ndawor ni kalbusnag. Ya ra milekag ni ir reb e kalbus nib n’uw yang e gin nge yan riy. Sogonap’an 2,000 e mayel ni nge milekag riy u Cesarea nge yan i mada’ nga Roma. Ere gur, rayog ni nge milekag nge taw ngaram ndabi buch ban’en rok? Mus ni faanra rayog, ma gur, ra taw ngaram ma yira dugliy ni ngan thang e fan rok, fa? Dab mu pagtalin nre am nth’abi gel lungun ko re fayleng rok Satan ney e ngiyal’ nem e ir e nge pufthinnag Paul.

3. Mang e ke dugliy Paul u wan’ ni nge rin’? Mang e gad ra weliy ko re guruy ney?

³ Tomuren urngin ban’en ni kam beeg u murung’agen Paul, ma gur, ga be lemnag ni mulan’ ni bochan e n’en nsana bayi buch rok? Danga’! Manang nib gel e gafgow ni bayi mada’nag, machane de nang ko ba miti mang gafgow e bayi yan u fithik’. Ere mang fan ni nge magafan’ nga boch ban’en ndariy ban’en nrayog ni nge rin’ ngay, me magawonnag e felfelan’ rok ko fare maruwel ni machib? (Matt. 6:27, 34) Manang Paul nib m’agan’ Jehovah ngay ni nge machibnag fare thin nib fel’ ni murung’agen Gil’ilungun Got ko girdi’ nib muun e pi pilung ngay. (Acts 9:15) Ke dugliy u wan’ ni nge rin’ e re n’ey ni yugu demtrug e re miti magawon nra mada’nag. Ku aray e n’en gad baadag ni ngad rin’ed. Ere chiney e ngad weliyed rogon e milekag ni tay Paul nga Roma, nge rogon nrayog ni nge yib angin ngodad e n’en ni rin’.

“Gamad Be Yan Nga Mit e Nifeng” (Acts 27:1-7a)

4. Ba miti mang barkow e milekag Paul riy ko som’on, ma mini’ e un ngak?

⁴ Bay reb e tolang ko salthaw nu Roma ni ka nog Julius ngak nni pag fan Paul nge yugu boch e kalbus ngak ni dugliy ni ngar milekaggad u reb e barkow ni ma fek e chugum ni ke yib nga Cesarea. Re barkow nem e ke yib u Adramyttium nib gampek ni bay ko ba’ ni ngal yu Asia Minor ni bay nga barba’ fare mach nu Mitylene ni bay ko fare donguch nu Lesbos. Re barkow ney e ra milekag ko lel’uch ngemu’ me yan nga ba’ ni ngal ni be tal ko pi binaw i yan ni nge tay boch e chugum miki fek boch. Mit ney e barkow e der ma un e girdi’ riy nib ga’ ni kalbus e dabiyog ni nge un riy. (Mu guy fare kahol ni kenggin e “Milekag u Maday Nge Gin Yima Yan Riy ni Yibe Thilyeg e Chugum Nga Boch Ban’en.”) Machane gathi yigoo Paul e Kristiano ni ngar milekaggad bogi girdi’ nib kireb u taabang. Ku bay l’agruw e Kristiano ni yow be un ngak ko milekag ni aram Aristarkus nge Luke. Bin riyul’ riy e Luke e ir e yoloy murung’agen e re n’ey. Dad nanged ko pi’ e gali cha’ney puluwrow ni ngar unew ko re barkow ney, fa ni pagrow ni ngar unew ndar piew puluwrow ni bochan e yow be ayuweg Paul.​—Acts 27:1, 2.

5. Mini’ e yag ni nge guy Paul u nap’an ni yan nga Sidon? Mang e rayog ni ngad filed ko re n’ey?

⁵ Tomuren reb e rran ni kar pared u maday ma kkur milekaggad u lan sogonap’an 70 e mayel ni yad be sor ko lel’uch, ma aram mar bad ra talgad nga Sidon ni bay u dap’el’ay u Syria. Be m’ug riy nde ngongol Julius ngak Paul ni bod be’ ni ke th’ab e motochiyel nsana bochan e Paul e ir be’ nu Roma ma dawor ni dugliy nib kireb e rok. (Acts 22:27, 28; 26:31, 32) I pag Julius Paul ni nge yan nga daken e binaw ni ngar mada’gad boch e Kristiano. Ba mudugil nri felfelan’ e pi walag ni ngar ayuweged e re apostal ney ni ke n’uw nap’an ni ke par nib kalbus! Rayog ni ngam lemnag boch e kanawo’ nrayog ni ngam gol riy ngak e pi walag mag pi’ e athamgil nga lanin’rad ni aray rogon, fa?​—Acts 27:3.

6-8. Kun binaw e yan chon Paul ngay u tomuren nra chuwgad u Sidon? Uw rogon nrayog ni mab e kanawo’ ngak Paul ni nge machib?

⁶ Nap’an ni chuw fare barkow u Sidon, me yan u rom nge pag yu Cilicia nib chugur nga Tarsus ni aram e gin ni ilal Paul riy. Yugu aram rogon ni yog Luke ni yad bay u thatharen e riya’ u nap’an ni yog ni yad “be yan nga mit e nifeng,” machane de weliy murung’agen yugu boch e binaw nra talgad riy. (Acts 27:4, 5) Yugu aram rogon ma gad manang ni ulul Paul i machibnag fare thin nib fel’. Ba mudugil ni i machibnag yugu boch e kalbus nge girdi’ ni ur moyed u daken e re barkow nem nib muun ngay e piin yad ma maruwel u daken e re barkow nem, nge pi salthaw, nge girdi’ ni ur moyed ko pi gampek ni i tal e re barkow nem riy. Ku arrogodad nrayog ni ngad machibgad ko ngiyal’ ni ke mab e kanawo’ ngodad ni bod e n’en ni rin’ Paul.

⁷ Munmun me taw e re barkow nem nga Myra nreb e gampek ni bay ko yimuch u Asia Minor. Aram e gin ni af Paul nge yugu boch e girdi’ riy nga yugu reb e barkow ni ir e nge fekrad nga Roma ni aram e gin yad be sor ngay. (Acts 27:6) Ngiyal’ nem e ba ga’ ni ma fek yu Roma yooren e wheat rorad u Egypt, ma pi barkow ni ma yib u Egypt ni ke fek e wheat e ma tal u Myra. Ere gay Julius reb e pi barkow nem me yog ngak e pi salthaw rok nge fapi kalbus ni ngar afgad ngay. Binem e barkow e sana kab ga’ ko bin baaram ni ur milekaggad riy ko som’on. Ya be fek e wheat ni boor, nge 276 e girdi’ ni aram e piin yad ma maruwel u daken e re barkow nem, nge fapi salthaw, nge kalbus, nge sana yugu boch e girdi’ ni yad be milekag i yan nga Roma. Ba tamilang ni ga’ yang e gin nrayog ni nge machib Paul riy ni bochan e ra thilyeged e barkow ni yad be milekag riy, ma dariy e maruwar riy ni machibnag urngin e girdi’ nrayog ni nge machibnagrad.

⁸ Gin migid nra talgad riy e Knidus ni bay ko yimuch u Asia Minor. Faanra ba fel’ rogon e nifeng ma rayog ni nge milekag reb e barkow ko gin’em u lan sogonap’an reb e rran. Yugu aram rogon me yog Luke ‘nranod i yan ni yad ba sowath ni in e rran, nrib mo’maw’, machane me munmun ma yad taw nga bang nib chugur ko binaw nu Knidus.’ (Acts 27:7a) I mo’maw’ ni ngan milekag ni bochan e ba kireb e yafang. (Mu guy fare kahol ni kenggin e “Rogon e Nifeng u Lan e Mediterranean.”) Am lemnag gelngin e gafgow ni tay e girdi’ u daken e re barkow nem u nap’an ni be milekag ko ngiyal’ nrib gel e nifeng nge day.

“Me Cham e Nifeng nib Gel” (Acts 27:7b-26)

9, 10. Mang boch e magawon nra mada’naged u nap’an ni yad ba chugur nga Krete?

⁹ I lemnag e gabitey ko fare barkow ni nga ranod u rom nga Knidus, machane yog Luke ‘ndakiyog ni nga ranod i yan ko gin ni yad be sor ngay ni bochan e nifeng.’ (Acts 27:7b) Nap’an ni palog e re barkow nem ko binaw me yib bangi nifeng nib gel ko lel’uch ni ngal nge aw ngay nge pi’ i yan ko yimuch. U m’on riy e yag ni ngar sorgad ko ba’ nib mocha’ e donguch nu Cyprus, ma yaney e ra sorgad ko ba’ nib mocha’ e donguch nu Krete. Tomuren nra chuwgad u tooben yu Salmone, ma aram me fel’ rogon boch e milekag ni yad be tay. Mang fan? Ya ke taw e re barkow nem ko ba’ ni yimuch e re donguch nem ko gin gathi rib gel e nifeng riy. Ba mudugil ni piin ur moyed u daken e re barkow nem e ra paged ba pogofan ngay ya kar chuwgad ko gin nrib gel e nifeng riy! Machane manang e piin yad ma maruwel u daken e re barkow nem ndab ki n’uw nap’an ma bay yib e garbeb, ma rra mo’maw’ rogon e milekag ni ngar ted. Ere bay rogon ni nge magafan’rad.

¹⁰ I yog Luke ni gaar: “Mu ug warod i yan ni gamad ba chugur nga dap’e l’ay [u Krete], ma gamad athamgil nga bangi ban’en ni ka nog yu ‘Dubchol nib Fel’’ ngay.” Yugu aram rogon ni yad ba chugur ko binaw, machane kab mo’maw’ rogon ni ngan yap’nag e re barkow nem. Tomur riy mar pirieged bang nrayog ni nga ron’ed e yiluy rorad riy nga maday ni yibe lemnag ni bay u bangi ban’en u tabon u baley e re donguch nem nib pig nga lan e lel’uch. Uw n’umngin nap’an nra pared u rom? I yog Luke “nib n’uw nap’an” nra pared u rom, machane feni n’uw nap’an ni yad be par ma aram e ri be gel e mo’maw’ ko milekag ni ngar ted. Nap’an e September ara October e aram e ngiyal’ ni kari wogwog rogon e milekag ni yibe tay u maday.​—Acts 27:8, 9.

11. Mang e yog Paul ko girdi’ ni yad bay u daken fare barkow, machane mang e ra dugliyed ni ngar rin’ed?

¹¹ Sana rayog ni bay boch e girdi’ u daken e re barkow nem nra fithed laniyan’ Paul ni bochan e ke yoor yay ni ke milekag u lan e Mediterranean. Ere yog nsusun e dabki ulul e re barkow nem ko milekag. Ya faan yad ra ulul ko milekag mab “gel e mogoth nra tay e chugum nge barkow” ma sana ku arrogon e girdi’ nra yim’. Machane fare gabitey nge en ir e suwon fare barkow e yow baadag ndab ra talgad ni bochan e sana yow be lemnag nib t’uf ni ngar gayed bang ni nga ranod ngay ndabi buch ban’en rorad. I mich e thin nrognew u wan’ Julius maku yooren girdi’ u daken e re barkow nem e yad baadag ni ngar guyed rogon ni ngar thapgad nga Fenix, ya rayog ni kab ga’ e gampek u rom ma kab fel’ boch nrayog ni ngar pared riy u nap’an e garbeb. Ere nap’an ni yib e nifeng u lan e yimuch nib war, ma aram ma ranod.​—Acts 27:10-13.

12. Tomuren ni chuw fare barkow u Krete, ma mang boch e magawon ni yan nga fithik’? Mang e rin’ e pi sala ya nge dabi pil fare barkow?

¹² Machane de n’uw nap’an me yib e “nifeng nrib gel.” Ere ra linggad nga fon fare “donguch nu Kauda” nsogonap’an 40 e mayel u Dubchol nib Fel’. Yugu aram rogon ma rayog ni nge girngiy e nifeng e re barkow nem nge yannag nga daken e yan’ u dap’el’ay u Africa me pil. Ere gur e pi sala ngar girngiyed bochi bowoch ni kan m’ag gafan ko re barkow nem, mi yad fek nga daken e barkow. Machane rib mo’maw’ ni ngar rin’ed e re n’ey ni bochan e ke sug e ran u lan e re bowoch nem. Ngemu’ mi yad yin’ boch e tal nge chen u barba’ fare barkow ngan fek u t’ay nge yan nga barba’ ni nge kol fare barkow. Ma aram mi yad pilig e lay nga but’ mi yad athamgil nib gel ni nga ranod u fithik’ fagi lang nga barba’. Am lemnag gelngin e marus nra ted! Yugu aram rogon urngin ban’en nrin’ed, machane ka be “cham e nifeng nib gel” nga i aw ko fare barkow. Faani af ko bin dalip e rran, mi yad yin’ talin e maruwel nu barkow nga maday nsana bochan e nge dabi ligil e re barkow nem nga ar.​—Acts 27:14-19.

13. Dabisiy ni uw rogon e par rok fapi cha’ ni ur moyed u lan fare barkow ni bay Paul riy u nap’an fagi lang?

¹³ Ba mudugil nri rus e piin ur moyed u daken e re barkow nem. Machane Paul nge fa gal fager rok e dar rusgad. I micheg Somol ngak Paul u m’on riy nra machib u Roma, me boch nga tomuren miki micheg reb e engel e re n’ey ngak. (Acts 19:21; 23:11) Machane l’agruw e wik ni cham e gi lang nem nga dakenrad. Bochan nib gel e n’uw ni i aw mab dub’ag e manileng u lan e lang, ma aram e daki yag ni ngan guy e yal’ ara t’uf u lan e lang, ere dabiyog ni nge nang fare gabitey e gin ke taw fare barkow ngay ara gin yad be sor i yan ngay. Mus ni ngar abichgad ma dabiyog. Bin riyul’ riy e dabisiy ndariy bagayad ni be lemnag e abich ni bochan gelngin e garbeb, nge n’uw, nge mislal ni kar ted, nge marus.

14, 15. (a) Mang fan ni sul Paul u daken fapi thin ni yog u m’on riy u nap’an ni be non ngak e piin yad bay u daken fare barkow? (b) Mang e rayog ni ngad filed ko fapi thin ni yog Paul nrayog ni nge pi’ e athap ko fapi girdi’?

¹⁴ Ere sak’iy Paul nga lang. Me sul u daken e n’en ni yog ngorad u m’on riy, machane gathi be gathibthibnagrad. Ya bin riyul’ riy e n’en be buch rorad e ngiyal’ nem e be micheg nib puluw e n’en ni yog Paul ngorad u m’on riy. Ere gaar ngorad: “Chiney e gu be wenig ngomed ni ngam athamgilgad! Ya dariy taa bigimed nra yim’; ke mus nre barkow ney e ir e bayi kireb.” (Acts 27:21, 22) Rib mudugil ni fal’eg e pi thin nem laniyan’ e pi girdi’ nem! Ku arrogon Paul nib mudugil ni felfelan’ ngay ni ke yog Jehovah ban’en ngak nrayog ni nge weliy ko pi girdi’ nem. Ba ga’ fan ndab da paged talin ni gubin e girdi’ nib ga’ farad u wan’ Jehovah. I yoloy apostal Peter ni gaar: “Somol . . . e dabun ni nge n’ag be’, ya ba adag ni nge urngin e girdi’ mi yad pi’ keru’rad ko urngin e denen ni yad be rin’.” (2 Pet. 3:9) Ere rib ga’ fan ni ngad athamgilgad u rogon nrayog rodad ni ngad weliyed e thin rok Jehovah nra pi’ e athap ngak urngin e girdi’ nrayog! Bay e yafos ko girdi’ u thatharen e riya’.

¹⁵ Dabisiy ni ka i machibnag Paul ngak boor e girdi’ u daken e re barkow nem murung’agen fapi thin ni ‘be l’agan’ ngay ni yog Got ni bay rin’.’ (Acts 26:6; Kol. 1:5) Ere chiney ni yad be lemnag ni aram e nge pil e barkow ngorad e rayog ni nge yog Paul boch e thin nrayog ni nge pi’ e athap ngorad. I gaar: “Fowngan e Got ni gag girdien . . . e yib ba engel rok ngog me gaar, Paul, dab mu rus! Ya thingar mman mu sak’iy nga p’eowchen e en ni pilung nu Roma; yi Got nib fel’ laniyan’ e ke pi’ e pogofan rok e pi cha’ney ni yad gubin ngom ndab ra m’ad, ni pi girdi’ ney ni gimed be yan u barkow.” Me tay Paul ir ngorad ni gaar: “Ere mu athamgilgad! Ya ba pagan’ug ngak Got ni bay yan i aw ni bod rogon ni ka nog ngog. Machane bayi seregdad e nifeng nga reb e donguch.”​—Acts 27:23-26.

“Ma Gamad Thap Nga Arow ni Gamad Gubin Nde Buch Ban’en Romad” (Acts 27:27-44)

16, 17. (a) Mingiyal’ e meybil Paul, ma mang angin ni yib riy? (b) Uw rogon ni riyul’ fapi thin ni yog Paul u m’on riy?

¹⁶ Tomuren l’agruw e wik ni ke fek e nifeng e re barkow nem u lan sogonap’an 540 e mayel, me sananag e pi sala ko re barkow nem ni kar chugurgad ko binaw nsana bochan e yad be rung’ag lingan e n’ew ni be yan i pil nga dap’el’ay. Ere ron’ed e yiluy nga maday u p’ebuk’ fare barkow ya nge tal ndab ki man’ me yag ni nge sap p’emit ko binaw. Yad be guy rogon ni ngar feked e re barkow nem i yan nga daken e yan’. Ere ra guyed rogon ni ngar milgad ko fare barkow, machane me talegrad fapi salthaw. I yog Paul ngak fare tolang ko salthaw nge pi salthaw rok ni gaar: “Faanra dabi par e pi sala ney u daken e barkow, ma dabiyog ni gimed ra fos.” Ngiyal’ nem e ke paslag boch fare barkow, ma aram me yog Paul ngorad ni ngar abichgad miki micheg ngorad bayay ndab ra m’ad. Ngemu’ ‘me pining e magar ngak Got u p’eowcherad ni yad gubin.’ (Acts 27:31, 35) Ba manigil e n’en ni rin’ Paul nrayog ni nge folwok Luke, nge Aristarkus, nge piin Kristiano riy e ngiyal’ ney u nap’an ni pining e magar ngak Got u daken e meybil. Gur, ga ma pi’ e athamgil ngak yugu boch e girdi’ mag fal’eg lanin’rad ko meybil ni ga ma tay u fithik’ey, fa?

¹⁷ Tomuren ni mu’ Paul ko meybil, “mi yad athamgil, ma yad gubin nra bagayad me kay boch e ggan.” (Acts 27:36) Ngemu’ mar guyed rogon ni ngki baud boch fare barkow ni aram e ron’ed fapi wheat nga maday ya nge yag ni mom rogon ni nge yan ko binaw. Ma faani rran me th’ab fapi sala gafan fapi angkar, mi yad pithig e pi tal ni baaram ni kan m’ag ko yap’ ko barkow, mi yad girngiy e lay nga lang u mit e barkow ya nge yag nra mithmitheged fare barkow me sor i yan nga dap’el’ay. Machane me yan i ser mit fare barkow nga bangi yan’ ara nga fithik’ e bar nib thay nga orel u dap’el’ay, me bilig e n’ew e ley ni p’ebuk’. Bay boch fapi salthaw ni yad baadag ni ngar lied urngin fapi kalbus ya nge dab ra milgad, machane me talegrad Julius. I yog ngorad ni ngar nonggad nga arow ara ra towlelgad nga yungi plang ara yu yang ko barkow ni ke m’ing nge fekrad nga arow. I riyul’ e n’en ni yog Paul u m’on riy ya yad 276 u gubin ndariy bagayad ni yim’. Arrogon, ra ‘thapgad nga arow ni yad gubin nde buch ban’en rorad.’ Machane uw e ka ranod ra madabgad ngay?​—Acts 27:44.

Ba Ga’ e ‘Ayuw’ ni Pi’ e Girdi’ u Rom (Acts 28:1-10)

18-20. Uw rogon nib ga’ e ‘ayuw’ ni pi’ fapi girdi’ nu Malta? Mang maang’ang e ngongliy Got u daken Paul?

¹⁸ Kar madabgad ko fare donguch nu Malta ni bay ko yimuch u Sicily. (Mu guy fare kahol ni kenggin e “Uw e Bay Yu Malta Riy?”) Ba ga’ e ‘ayuw’ ni pi’ e girdi’ u rom ngorad nib thil e thin rorad. (Acts 28:2) Ra k’oreged ba nifiy ni fan ko pi girdi’ ney ndar nanged owcherad ni kar bad nga arow ni yad ba munur ma yad be da’da’ ko ulum. Re nifiy nem e ayuwegrad ni ngar magowelgad ni yugu aram rogon nib gel e garbeb ma be aw e n’uw. Ngemu’ me buch reb e maang’ang.

¹⁹ Baadag Paul ni nge pi’ e ayuw. Ere kunuy ba thum i l’ud, me tay nga mit e nifiy. Me yib ba porchoyog nga tamilang nge yabochboch nga pa’ me k’ad. I lemnag e girdi’ nu Malta nre n’ey e ba gechig ni ke yib rok e pi got.a  

²⁰ Girdi’ ko fare donguch nra guyed Paul ni ke k’ad e porchoyog e ra lemnaged ni bayi “thow” downgin. Be yog ba ken e babyor ni fare bugithin ni Greek ni kan fanay u roy e “bbugithin ni yima yog ni bay rogon ko tafalay.” Ere aram fan ndab da gingad ngay ni fanay Luke ni ir reb e “togta” e re bugithin ney. (Acts 28:6; Kol. 4:14) Machane me dengdang Paul fare porchoyog nge mul nga but’ nde buch ban’en rok.

21. (a) Mang boch ban’en ni weliy Luke ko re thin ney nrib puluw rogon ni weliy? (b) Mang maang’ang e ngongliy Paul, ma mang e rin’ e girdi’ nu Malta ni bochan e re n’ey?

²¹ Bay be’ nib moon ni ma par u rom nib fel’ rogon ni bay yu yang i binaw ni tafen ni ka nog Publius ngak. Cha’ney e rayog ni ir reb i pilungen e pi salthaw nu Roma ni yad bay u Malta. I yog Luke ni “ir e pilung ko re donguch nem,” ni aram e re liw ni kan pirieg ni kan yoloy nga daken l’agruw i malang ni kan pirieg u rom u Malta. I fek Paul nge fa gali cha’ ni yow be un ngak nga tafen ngar pared rok ni dalip e rran ma be ayuwegrad. Machane ngiyal’ nem e ba m’ar e chitamangin Publius. Kub puluw rogon ni weliy Luke murung’agen e m’ar rok. I yoloy ni bay “u bet nib m’ar, nib gel e gowel u daken ma ba thum’iyal.” Ba tamilang rogon ni weliy murung’agen e m’ar rok ni be fanay yu bugithin ni yima yog ni bay rogon ko tafalay. Ere yan Paul ngak nga singgil, me meybil me tay pa’ nga daken ma aram me gol. Bochan nri ngat e girdi’ ko fare donguch ko re maang’ang ney ni buch, ma aram mar feked e girdi’ nib m’ar i yib ngak Paul ni nge golnagrad, mu kur pied e tow’ath ngak Paul nge fa gali cha’ ni yow be un ngak.​—Acts 28:7-10.

22. (a) Mang e yog reb e sensey u reb e skul nib tolang u rogon ni yoloy Luke murung’agen fare milekag nni tay nga Roma? (b) Mang e gad ra weliy ko bin migid e guruy?

²² Rib puluw rogon ni kan weliy murung’agen fare milekag ni tay Paul ni ka fin nda weliyed. I yog reb e sensey u reb e skul nib tolang ni gaar: “N’en ni yoloy Luke e aram bang u Bible ni kan yoloy nrib tamilang e thin riy. Bochan nrib tamilang rogon ni kan weliy riy murung’agen e milekag ni un tay u maday e ngiyal’ nem, ma ri kub puluw rogon nni weliy riy murung’agen e pi n’en ni i buch ko ngek u Mediterranean,” mab mudugil ni kan fek e pi n’ey ko n’en ni i guy be’ ni i buch ma be yoloy nga lan ba ke babyor. Rayog ni i yoloy Luke e pi n’ey u nap’an ni yow be milekag e re apostal ney u taabang. Faanra arrogon, ma boor ban’en nrayog ni nge yoloy murung’agen ko gin migid ko milekag nra tew. Mang e ra buch rok Paul u nap’an ni yad ra taw nga Roma? Ngad guyed.