LIBRARY U ONLINE ni fan ko Wulyang ko Damit
Wulyang ko Damit
LIBRARY U ONLINE
Waab
  • BIBLE
  • PI BABYOR
  • PI MUULUNG
  • ypq deer 5 pp. 15-17
  • Uw Rogon ni Faanra Yibe Gafgownageg u Skul?

Dariy e video ko n'en ni kam mel'eg.

Wenig ngom, dabiyog ni nge load e re video ney.

  • Uw Rogon ni Faanra Yibe Gafgownageg u Skul?
  • Fulweg u 10 e Deer ni Ma Fith e Piin Fel’ Yangaren
  • Boch Ban'en ni Ku Taareb Rogon Ngay
  • Mu Taga’ Ngak Jehovah u Nap’an ni Be Gafgownagem Be’
    Tin Ma Rin’ e Piin Kristiano nge Machib ni Yad Ma Tay—Babyor ni Fan ko Muulung—2023
Fulweg u 10 e Deer ni Ma Fith e Piin Fel’ Yangaren
ypq deer 5 pp. 15-17
Bochi pagel ni yibe gafgownag u p’eowchen e piin ni yad nga skul

DEER 5

Uw Rogon ni Faanra Yibe Gafgownageg u Skul?

FAN NIB GA’ FAN

N’en ni ga ra rin’ e rayog ni nge taleg e n’en ni be buch fa reb e gelnag e kireb riy.

MANG E GA RA RIN’?

Mu susunnag e re n’ey: Ke dabuy Thomas ni nge yan nga skul. Fa dalip i pul ni ke yan me tabab boch e bitir u skul i wereg boch ban’en nib kireb u murung’agen. Ngemu’, mu ur pininged boch e ngachal ngak nib kireb. Yu ngiyal’ e bayi n’en ma yigi yib be’ i toy e babyor u pa’ Thomas nge thay nga but’, me n’igin ni nge m’ug ni gowa gathi lem rok ni nge rin’ e re n’em. Fa reb e yugu ra yib ba ulung i bitir u keru’ mi yad thuruy, ma nap’an nra chel nge sap nga tomur ma dabi nang ko mini’ rorad e ke thuruy. Ma fowap e ni yoloy boch e thin ngan pi’ ngak ko Internet ni nge k’aring e marus ngak . . .

Faanra gur Thomas, ma mang e ga ra rin’?

MU TAL NGAM LEM!

Re n’ey e gathi be yip’ fan ndariy ban’en nrayog ni ngam rin’! Bin riyul’ riy e, rayog ni ngam cham ngak be’ ni be gafgownagem ndab mu fanay paam. Uw rogon?

  • DARIY BAN’EN NI NGAM RIN’. Be gaar e Bible: “Girdi’ nib manan’ e der ma mithag e damumuw rok, ma girdi’ nib sul laniyan’ ngak e yad ma k’adan’ ngar pired nga daken e damumuw rorad.” (Proverbs 29:11, BT) Faan ga ra guy rogon ni ngam par ni gab gapas, ma aram e piin ni yad be gafgownagem e rayog ni ngar talgad.

  • DAB MU SULWEG TABAN E KIREB NI KAN RIN’ NGOM. Be gaar e Bible: “Faanra rin’ be’ ban’en nib kireb ngomed, ma dab mu sulweged taban ngak nib kireb.” (Roma 12:17) Faan ga ra sulweg taban e kireb ni kan rin’ ngom, ma aram e ra ga’ boch fare magawon.

  • DAB MMAN KO GIN BAY E KIREB RIY. Be gaar e Bible: “Be’ nib gonop e ra guy e oloboch ni be yib me pilo’ riy.” (Proverbs 22:3) Mu guy rogon ni ngam palog ko piin nrayog ni ngar magawonnaged gur, mu kum palog ko gin nrayog ni ngan gafgownagem riy.

  • MU RIN’ BAN’EN NDANIR LEMNAG NI GA RA RIN’. Be gaar e Bible: “Lungun be’ nni fulweg nib sumunguy e ma chuweg e damumuw.” (Proverbs 15:1) Rayog ni nga mog ban’en nib mak’ak’ar. Bod ni faanra yog reb e pi girdi’ ney ngom ni kaygi pag ga’ngim, ma aram e rayog ni ngam gaar, “Gu be lemnag nsana rayog ni ngki mul in e pawn rog!”

  • MMAN NGAM CHUW. I yog Nora ni 19 e duw rok ni gaar: “Ga ra par ndab mu non, ma aram e be m’ug riy ni ke ilal e lem rom, ma ka gab gel ko en be gafgownagem. Re n’ey e be m’ug riy ni ga be t’ar lanin’um. Ireray reb e ban’en ndabiyog ni nge rin’ facha’ ni be gafgownagem.”​—2 Timothy 2:24.

  • NGE PAGAN’UM NGOM. Piin yad ma gafgownag e girdi’ e yad manang e piin yad ma lemnag boch ban’en nde puluw u murung’agrad nge piin ndabi cham ngorad. Machane boor e piin yad ma gafgownag e girdi’ ni yad ma tal ni faanra kar guyed ndabiyog ni ngar rin’ed ban’en ngom.

  • MOG NGAK BE’. Bay be’ ni i sensey kafram ni gaar: “Gu ma pi’ e athamgil nga laniyan’ e bitir ni yibe gafgownagrad ni nga rogned murung’agen e re n’em ngak be’. Ireray e n’en nib mat’aw ni ngan rin’, maku rayog ni nge taleg e gafgow ni yibe tay ngak be’.”

Ke yag ni nge gel reb e pagel ngak e en ni be gafgownag ni bochan e be pagan’ ngak

Faanra pagan’um ngom ma aram e rayog ni nge yib gelngim. Ireray reb e ban’en ndabiyog ni nge rin’ e en be gafgownagem

GA MANANG E RE N’EY, FA?

Ra ngan gafgownag be’ u skul ma gathi kemus ni ngan li’, ya kub muun ngay ni:

  • Thin ni bod e nifiy ni be yib u l’ugun be’ ni ma gafgownag e girdi’

    Nga nog e thin nib kireb ngak. “Dariy ba ngiyal’ ni gu ra pagtalin e ngachal ni un pining ngog ara thin ni unog ngog. Pi thin ney e k’aringeg ni nggu lemnag ndariy fag, ma dariy be’ ni baadag ni nge chag ngog, ma dariy ban’en ni gub fel’ ngay. Kab fel’ e bin ni nge tugu’ be’ owcheg nge bech.”​—Celine, 20.

  • Ba pagel ni be par rok ni yigoo ir ni bochan e be guy e pi taab yangar rok rogon ndab ra chaggad ngak

    Ngaun palognagey rok. “Piin gamad nga skul e ra tababgad ni ngaur palognaged yad rog. Yad ma n’igin ni nge m’ug ni gowa dariy tagil’ig ko re tebel ni yad be par riy ya nge dab gu par u charrad. Re duw nem ni polo’ e ba dake gubin e rran riy ni gu ma yor ma gu be abich ni yigoo gag.”​—Haley, 18.

  • Reb e rugod ni ke palog u mit reb e computer u tomuren ni ka nog boch e thin ni nge k’aring e marus ngak

    Ngan yoloy boch e thin ngan pi’ ngak ko Internet ni nge k’aring e marus ngak. “Kemus ni in bug e thin ni ngam tay nga computer mag kirebnag thin be’ ara par rok. Re n’ey e gowa kaygi pag rogon ni kan weliy, machane ban’en ni ma buch!”​—Daniel, 14.

SKENG NI MURUNG’AGEN BE’ NI MA GAFGOWNAG E GIRDI’

RIYUL’ FA DE RIYUL’

FULWEG RIY

1 Ke yan bokum biyu’ e duw ni yima gafgownag e girdi’.

1 Riyul’. Nap’an Noah ma immoy ba ulung i girdi’ ni yad ma gafgownag e girdi’. Be yog e Bible ni yad e “Girdi’ ni N’un’uw ma Tagiyet.”​—Genesis 6:4.

2 Dariy ban’en nib kireb nra buch ni faanra un gafgownag be’, ya kemus ni yibe mak’arang. Re n’ey e gathi rib gel e kireb riy.

2 De Riyul’. Boor e fel’ yangaren ni kar lied yad kar m’ad ni bochan e yima gafgownagrad.

3 Bin th’abi fel’ e kanawo’ ni ngan taleg be’ ni ma gafgownag e girdi’ e aram e ngkun cham ngak.

3 De Riyul’. Pi girdi’ ney e ba ga’ nib gel gelngirad ko piin yad ma gafgownag, ere faan yira guy rogon ni ngan cham ngorad ma ra yan i aw nib m’ay fan.

4 Faanra mu guy be’ ni yibe gafgownag mab fel’ ni ngam fek owchem riy.

4 De riyul’. Faanra buch ban’en ni aray rogon, ma cha’ ni ke guy e dabiyog ni nge fek owchen riy me aw ni gathi ir e kireb rok. Faanra kam guy be’ ni yibe gafgownag ma dariy ban’en ni mog riy, ma aram e rayog ni ngam l’ag ko fare magawon ko bin ni ngam un i pithig.

5 Piin yad ma gafgownag e girdi’ e yad ma thin i ufanthin, machane bin riyul’ riy e der pagan’rad ngorad.

5 Riyul’. Yugu aram rogon ni bay boch e piin yad ma gafgownag e girdi’ nib tolangan’rad, machane boor i yad e der ma pagan’rad ngorad ma yad ma kirebnag laniyan’ e girdi’ ni bochan e nge fel’ lanin’rad.

6 Piin yad ma gafgownag e girdi’ e rayog ni ngar thilgad.

6 Riyul’. Faan yira ayuweg e piin yad ma gafgownag e girdi’, ma aram e rayog ni ngar thilyeged e lem nge ngongol rorad.

N’EN NGAM RIN’

  • Faanra be gafgownageg be’ ma baaray e n’en ni nggog ara nggu rin’:

KUM GAY BOCH BAN’EN!

Mu Cham ngak Be’ ni Ma Gafgownag e Girdi’ Ndab Mu Fanay Paam

Mu yaliy fare video ni kenggin e Beat a Bully Without Using Your Fists ni bay ko www.jw.org ni thin ni Meriken. (Mman ko BIBLE TEACHINGS > TEENAGERS)

    Yapese Publications (1984-2025)
    Mu Log Out
    Mu Log In
    • Waab
    • Mu Sharenag
    • Pi N'en Nrayog ni Ngam Mel'eg
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Rogon ni Ngan Fanay
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Mu Log In
    Mu Sharenag