GURUY NI 03
Rayog ni Nge Pagan’um ko Bible, Fa?
Boor ban’en ni kan micheg u lan e Bible maku boor e fonow riy. Dabisiy ni ga baadag ni ngam nang e n’en be fil, machane sana ka bay boch ban’en ni be maruwar u wan’um. Ere gur, rayog ni nge pagan’um ko n’en be micheg e re ke babyor ney ni ke kakrom nge fonow riy, fa? Rayog ni ngari mich u wan’um e n’en be yog u murung’agen rogon ni nge fel’ e par rodad e chiney nge boch nga m’on, fa? Bokum milyon e girdi’ ni yad be lemnag nrayog. Ere gamad be pi’ e athamgil ngom ni ngam fal’eg i yaliy ni gur rom, ya nge yag ni mich u wan’um.
1. Riyul’ e pi chep u lan e Bible, fa?
Be yog e Bible ni gubin e thin riy nib “riyul’.” (Eklesiastes 12:10, BT) Riyul’ e pi n’en ni be weliy ni i buch nge girdi’ ni be weliy murung’agrad. (Mu beeg e Luke 1:3; 3:1, 2.) Nap’an nra weliy e Bible reb e chep, ma ma weliy e n’en ni buch, nge en ni buch rok, nge ngiyal’, nge gin’en ni buch riy. Ere rib mom ni ngad nanged e n’en nri buch.
2. Mang fan nrayog ni nga dogned ni kab puluw e thin nu Bible ko par rodad e ngiyal’ ney?
Ba ga’ ni ma weliy e Bible boch ban’en ndawori nang e girdi’ murung’agen ko ngiyal’ nni yoloy riy. Bod ni ma weliy boch ban’en u murung’agen e science. Boor ban’en ni ke weliy u murung’agen e re n’ey nda i lemnag e girdi’ nriyul’ ko ngiyal’ nni yoloy riy. Machane, pi n’en kan nang u murung’agen e science e chiney e be micheg nib puluw e n’en be yog e Bible. Ere rayog ni ngan “pagan’uy ngay . . . ni gubin ngiyal’.”—Psalm 111:7, 8, BT.
3. Mang fan nrayog ni nge pagan’dad ko n’en be yog e Bible u murung’agen e n’en nra buch boch nga m’on?
Bay e yiiya u Bible ni be weliy murung’agen e “tin ni bay yib.” (Isaiah 46:10) Boor ban’en nib puluw rogon ni ke yiiynag u m’on ni nge buch. Kub tamilang rogon ni be weliy murung’agen e pi n’en be buch e ngiyal’ ney. Gad ra weliy boch e yiiy u Bible ko re guruy ney. Yira ngat nga rogon nib puluw!
KUM FIL BOCH BAN’EN U MURUNG’AGEN
Mu guy rogon nib puluw e n’en kan nang u murung’agen e science e chiney ko n’en be yog e Bible, mu kum fal’eg i gay murung’agen in e yiiy u Bible ni yira ngat ngay.
4. Ba puluw e science ko Bible
Yooren e girdi’ kakrom e ba mich u wan’rad ni bay e fayleng u daken ban’en. Mu yaliyew e re VIDEO ney.
Mu tay fanam i yan ko n’en kan yoloy nga lan fare babyor rok Job sogonap’an 3,500 e duw ni ke yan. Mu beegew e Job 26:7, mi gimew weliy e fulweg ko re deer ni baaray:
Mang fan ni yira gin ko fare thin ni be yog ‘ndariy’ ban’en ni kan the’ e fayleng ngay?
Yal’ e ma gowelnag e day me n’igin ni nge sul nga lan e lang. Me aw ni n’uw nga daken e binaw, miki yan i map’ nga maday bayay. Sogonap’an l’agruw miriay e duw ni ke yan ni ka fini tamilang e re n’ey u wan’ e girdi’. Machane, mu tay fanam i yan ko n’en ke yog e Bible u murung’agen e re n’ey ni ke pag sogonap’an 3,500 e duw ni ke yan. Mu beegew e Job 36:27, 28, mi gimew weliy e fulweg ko gal deer ni baaray:
Mang fan ni yira ngat nga rogon feni mom ni be weliy e Bible murung’agen e re n’ey?
Be gelnag e pi thin ney ni kam beeg e pagan’ rom ko Bible, fa?
5. Ke yiiynag e Bible boch ban’en nib ga’ fan nra buch
Mu beegew e Isaiah 44:27–45:2, mi gimew weliy e fulweg ko re deer ni baaray:
Mang boch ban’en ni yiiynag e Bible u murung’agen rogon ni yira gel ko fare mach nu Babylon 200 e duw u m’on ni nge buch?
Bay boch ban’en ni buch kakrom ni be micheg ni gel Cyrus ni Pilung nu Persia nge pi salthaw rok ko fare mach nu Babylon ko duw ni 539 B.C.E.b Ra chefeged e ran u lan fare lul’ ni be yororiy e re mach nem nge sor e ran riy nga bang. Nap’an ranod u langan e garog ndan ning nga lan fare mach, me yag ni ngar koled nde t’uf ni ngar chamgad ngay. Chiney ni ke pag 2,500 e duw ni ke yan e yugu bay fare mach nu Babylon ndakuriy ban’en ni ke magey riy. Mu tay fanam i yan ko n’en ke yiiynag e Bible.
Mu beegew e Isaiah 13:19, 20, mi gimew weliy e fulweg ko re deer ni baaray:
Uw rogon ni lebug e re yiiy ney?
N’en ke magey u Babylon ni bay u Iraq
6. Ke yiiynag e Bible e pi n’en gad be guy ni be buch e ngiyal’ ney
Be yog e Bible ni gad bay ko “tin tomren e rran.” (2 Timothy 3:1) Mu tay fanam i yan ko n’en ke yiiynag u murung’agen e ngiyal’ ney.
Mu beegew e Matthew 24:6, 7, mi gimew weliy e fulweg ko re deer ni baaray:
Mang boch ban’en ni ke yog e Bible nra buch ko tin tomuren e rran?
Mu beegew e 2 Timothy 3:1-5, mi gimew weliy e fulweg ko gal deer ni baaray:
Mang boch ban’en ni be weliy e Bible u rarogon e girdi’ ni gad ra guy u nap’an e tin tomuren e rran?
Tin ngan ko pi ngongol ney e ga be guy ni yibe rin’?
MA GAAR BOCH E GIRDI’: “Thin ko girdi’ e bay u Bible.”
Mang e ri be micheg nga lanin’um nrayog ni nge pagan’um ko Bible?
N’EN KAN FIL
Pi n’en ni i buch kakrom, nge science, nge yiiy e be dag nrayog ni nge pagan’um ko Bible.
Ngan Sul u Daken
Riyul’ e pi chep u lan e Bible, fa?
Mang boch ban’en ni be weliy e science nib puluw ko Bible?
Ga be lemnag ni be yiiynag e Bible e n’en nra buch boch nga m’on, fa? Mang fan ni ka mog ni arrogon?
MU GAY MURUNG’AGEN
Bay ban’en ni ke yog e Bible u murung’agen e science nde puluw, fa?
“Does Science Agree With the Bible?” (Article ni bay ko website)
Mang e tin riyul’ u murung’agen e “tin tomren e rran”?
“6 e Yiiy u Bible ni Ga Be Guy ni Be Lebug” (Fare Wulyang ko Damit, June 1, 2011)
Mu fil rogon ni lebug fapi yiiy u Bible ni murung’agen fare Am nu Greece.
Mu guy rogon ni thilyeg e pi yiiy u Bible rogon ni ma lemnag be’ nib pumoon e Bible.
a Yiiy e aram boch e thin ni ke yib rok Got ni be yog e n’en nra buch boch nga m’on.
b B.C.E. e be yip’ fan e “pi duw u m’on ni sum e Kristiano,” ma C.E. e be yip’ fan e “pi duw u nap’an ni sum e Kristiano.”