Urngin E Teliw Mab Fel’ U Wan Got?

Uw rogon u wan’um, gubin e teliw e be fel’an’nag gum’ercha’en Got? Sana gubin e liyor ni ga manang e be nameg e ngongol nib fel’. Machane ba gaman ni ngan nameg e ngongol nib fel’ me felan’ Got ngay?

BOCH e girdi’ e ma yog ni ‘Ke mus ni ngam yul’yul’ ko liyor ni ga be tay ku Got ma ra felan’ ngom. Bay e tin nib fel’ ko gubin e teliw.’ Amu lemnag e Bahai Faith ni ke mich e re lem ney u wan’rad ni kar ted ni aram e machib rorad e bay mereb raba’ i teliw riy ni aram kenggin e teliw u fayleng. Re teliw ney e ma yog ni gubin e sum rok Got ma yad bang e tin nriyul’. Machane uw rogon nrayog e re n’ey?

Maku, bay mat’awum ni ngam lemnag ko uw rogon nrayog ni nge par baraba’ e teliw nib fel’ u wan’ Got ko ngiyal’ ni nge tay chilen ngak e girdi’ rok ni ngar wereged e nerve gas u yu yang ni tafen e yoor, ni rayog ni nge yim’ boor e girdi’ ngay. Kan nog e pi thin ney ni ke rin’ baraba’ e teliw u Sapan. Ara ba fel’an’ Got nga baraba’ e teliw ni be n’igin e girdi’ riy e be li’ ir? In e duw kafram, ke buch e re n’ey ku boch e girdi’ ni kar leked Jim Jones.

Faan gad ra lemnag fowap nge fowplan, ma rayog ni ngad fithed ko, Rayog ni nge fel’an’nag e pi yurba’ i teliw gum’ercha’en Got ko ngiyal’ ni ngar ted tanggin e mahl, ni bod rogon Guyey e Duw ni Un Mahl, ni kan cham u nap’an e 1618 nge mada’ ko 1648? Be weliy The Universal History of the World ni pi magawon u thilin e Katolic nge Protestant e aram e “mahl ni bin th’abi kireb ni kan rin’ u Europe.”

Maku wenegan ni yib ko fapi Crusades ni ke tay pi yurba’ i teliw u thilin e bin 11 nge bin 13 e chibog e rib kireb ya kan puog boor e racha’ nga but’. Amu lemnag e bin som’on e Crusade, ke thang e pi Kristiano ni ke un ko re crusade nem e fan rok boor e girdi’ u Jerusalem ni yad e girdi’ ni Muslim nge girdi’ nu Israel.

Maku amu lemnag e n’en ni buch u nap’an e Inquisition, ni ke tabab ko bin 13 e chibog me ulul i yan nga gonap’an 600 e duw. Bokum i biyu’ e girdi’ ni kan gafgownagrad min urfegrad ngar m’ad ni bochan e thin ni yog e pi tayugang ko teliw. U lan e babyor ni Vicars of Christ​—The Dark Side of the Papacy, ke yoloy Peter De Rosa ni gaar: “U fithingan e papa’, mmil fan ngak [e girdi’ ni ke un ko fare inquisition] e ngongol ni bin th’abi gel mab kireb ni kan ngongliy ni ka nap’an e ngiyal’ ni ke sum [e girdi’].” Me weliy De Rosa morngaagen e Dominican inquisitor nu Spain ni Torquemada fithingan ni gaar: “Kan dugliy ko 1483 ni nge gagiyeg, ma ke gagiyeg u fithik’ e yargel ni ragag nge lal e duw. Ke pag 114,000 e girdi’ ni kan li’rad kar m’ad ma kan urfeg 10,220 e girdi’ u fithik’rad.”

Gathi ke mus ni pi tayugang ko Kristendom e ba kireb e rorad ya kar puoged e racha’. I yoloy Blaise Pascal nu France u lan e babyor ni Pensee ni gaar: “Daki ngongliy e girdi’ e kireb nib gel mab falfalan’rad ngay ni bod e ngiyal’ ni yad be rin’ ni fan ko teliw rorad.”

Ran Poy Wom’enginrad

Dabi fel’an’ Got nga baraba’ e teliw ni bochan taa ban’en. Ra nge par baraba’ e teliw nib fel’an’ Got ngay, ma thingari puluw e machib nge ngongol ko Thin ni riyul’ ni bay u Bible. (Psalm 119:160; John 17:17) Liyor ni be fel’an’ Got ngay e thingari puluw ko pi motochiyel rok Jehovah Got.

Nap’an ni Machib Jesus u Daken e Burey, me weliy ni bayi m’ug bogi profet ma yad ra yog ni yad pi owchen Got. Ya i gaar Jesus: “Mu ayuwgad ko profet nde riyul’; ya bay ra bad ngomed ni yad bod e saf u wuru’ i dowrad, machane u fithik’ i lanin’rad e ri yad bod e wolf ni ma k’ad. Gimed ra nangrad ko ngongol rorad. Ya nochi ke gek’iy ni bay rachangalen e der k’uf ni grapes, ma pan nib makenken e der k’uf ni fig. Ba ke gek’iy nib fel’ rogon e ra k’uf ma ba fel’ wom’engin, ma ba ken nde fel’ rogon e ra k’uf ma ba kireb wom’engin. Ba ke gek’iy nib fel’ rogon e dabiyog ni nge yib wom’engin nib kireb, ma ba ken nde fel’ rogon e dabiyog ni nge yib wom’engin nib fel’. Re ke gek’iy ndabi yib wom’engin nib fel’ e yira th’ab nga n’in nga mit e nifiy. Ere gimed ra nang e profet ni goo bogi ban’en u rogon e ngongol rorad.” (Matthew 7:15-20) Pi thin ney e be dag ni ba t’uf ni ngad ayuweged gad ko tirok Got ban’en. Faan gad ra lemnag ni tayugang ko teliw ara yurba’ e teliw e be par nib fel’ u wan’ Got nge Kristus, ma kad olobochgad.

Ba T’uf ni Ngan Ayuw Riy

Yugu aram rogon ni be yog baraba’ e teliw ni ke michegrad Got ma ma bieg e pi tamachib riy e thin nu Bible, ma gathi be micheg ni ba felan’ Got ko liyor ni be tay. Yugu aram rogon ni be fl’eg e pi tayugang e maruwel ni yima ngat ngay ma gowa be m’ug ni be maruwel Got u dakenrad, machane sana de riyul’ e re teliw nem, ya be ngongliy e ngongol nde fel’ u wan’ Got. Bod e pi prist nu Egypt ni yad ma pig u nap’an Moses ma rayog ni ngar fl’eged boch e maruwel ni yima ngat ngay, machane de fel’an’ Got ngorad.​—Exodus 7:8-22.

Ngiyal’ ney e m’oneg e pi yurba’ i teliw e lem ara machib ko girdi’ ma der fol ko thin ni be yog Got ni aram e thin nriyul’. Ere ri bpuluw ni be ginangey e Bible ni be gaar: “Mu guyed rogomed ya ri kolmed be’ ngam manged kalbus rok ni be’ ni be maruwel ko gonop rok e girdi’ nge sabanban ndariy rogon nga bayang, ni yib ko machib ni sum rok e girdi’ ni yibe fil ngak reb e mfen nge reb, ma ki yib ko pi kan ni yad be gagiyeg u lan e gin’en ni ba’ urngin ban’en nu lan e lang riy nib muun e fayleng ngay, ma gathi Kristus e yib rok.”​—Kolose 2:8.

Tomren ni i weliy Jesus u morngaagen e wom’engin e gek’iy nib fel’ nge kireb, me gaar: “Gathi gubin e girdi’ ni ma piningeg ni ma lungurad ‘Somol, Somol,’ e yad ra yan nga suwon Got u tharmiy, ya ke mus ni piin ni yad ma rin’ e n’en ni ba adag e Chitamag nu tharmiy ni ngar rin’ed e yad ra yan ngay. Ma ra yan i taw ko chirofen nem ma boor e girdi’ e ra gaar ngog, ‘Somol, Somol! U daken fithingam e ug weliyed e thin rok Got riy ngak e girdi’, ma fithingam e ug tulufed boor e moonyan’ ngay, ma fithingam e ug ngongliyed boor e maang’ang ngay?’ Ma aram e bay lungug ngorad, Ri da gu nangmed! Mu chuwgad rog, gimed e piin ni gimed ma rin’ e kireb!”​—Matthew 7:21-23.

Nga Mu Skengnag Wom’engin

Ba tamilang ni baga’ fan ni ngan yaliy e wom’ngin e teliw u m’on ni ngan turguy ni ba felan’ Got ngay. Ya amu lemnag ni faanra ma un e teliw ko politics? Ma ga lemnag e pi thin ney ni bay ko James 4:4: “Cha’ nra finey ni nge mang fager rok e fayleng e aram e ke tay ir ni ir e toogor rok Got.” Maku, ma yog Jesus ngak e tin nriyul’ i gachalpen ni gaar: “Gathi yad e girdi’ nu roy u fayleng ni bod gag ni gathi gag e girdi’ nu fayleng.” (John 17:16) Faanra fel’ baraba’ e teliw u p’eowchen Got ma dabi un ko politics ko re fayleng ney, ya “be suweyrad faanem nib kireb,” ni ir e kan ndabiyog ni ngan guy ni Satan ni Moonyan’. (1 John 5:19) Ya raba’ e teliw ni ba fel’an’ Got ngay e ra yul’yul’ ko Gagiyeg rok Got u pa’ Jesus Kristus ma ma wereg fare thin nib fel’ u morngaagen e re am nu tharmiy nem.​—Mark 13:10.

Ra fel’an’ Got nga baraba’ e teliw ni be m’oneg ni dabni fol ko am? Ba gagiyel e fulweg ni faanra gad ra fol ko fonow rok apostal Paul ni be gaar: “Mpuguran ngak e girdi’ ni yad ba’ u wur ni ngar folgad rok e piin ni pilung nge piin ni yad be tay morngaagen e girdi’, mi yad rin’ e tin ni yad be yog, mi yad par ni ngar rin’ed urngin e tin nib fel’.” (Titus 3:1) I dag Jesus ni pi gachalpen e ngar “pied ngak e pilung nu Roma e tirok ban’en, mi yad pi’ ngak Got e tirok Got ban’en.”​—Mark 12:17.

Ra uw rogon ni faanra un baraba’ e teliw ko mahl ko pi nam. Be weliy e Bin Som’on e Peter 3:11 ngodad ni ngad “rin’ed e tin nib fel’” ma ngad “gayed e gapas ngu un par riy.” Uw rogon ni be fel’an’nag baraba’ e teliw gum’ercha’en Got nfaanra m’agan’ e girdi’ rok ngay ni nge li’ ngem’ walagen nu reb e nam. Girdien e teliw ni ba fel’an’ Got ngay e ra m’ug fel’ngin Got rorad​—ni t’ufeg. Ma i gaar Jesus: “Faanra um pired nib t’uf bigimed rok bigimed, ma aram e urngin e girdi’ ni yad ra nang ni gimed pi gachalpeg.” (John 13:35) Re t’ufeg nem e de puluw ko cham nge fanenikay ni ke sum ko mahl ni ke ngongliy e pi nam.

Fa baan riyul’ e teliw e be thiliyeg pangin e girdi’ ko mahl ni ngar m’oneged e gapas. Kan yiiynag e re n’ey ko pi thin ni baaray: “Bay ra pirdiiyed e pi sayden rorad ngar ngongliyed talin e maruwel riy ni ma gi’ e but’, ma yad yodoromnag e pi sarey rorad nge mang yar ni yima th’ab papa’ngin e woldug ngay. Pi nam e dab kur mahlgad bayay, ma dab kur fl’eged rogorad bayay ni fan ko mahl.” (Isaiah 2:4) Dab rogned e thin ko fanenikay, ya piin ni ma maruweliy e bin riyul’ e liyor e ra fol ko re thin ney ni: “Thingari t’uf rom e en ni ir e mmigid ngom ni gowe gur.”​—Matthew 22:39.

Piin ni yad be maruweliy e bin riyul’ e liyor e yad be athamgil ni ngar folgad ko pi motochiyel rok Jehovah Got, ma dabra uned ko ngongol nde yalen. Thin rok Got e gaar: “Ri gimed manang ni piin nib kireb e dabiyog ni ngar manged girdien e gin nsuwon Got. Dab mu banniged gimed, ya girdi’ ni ma ngongliy e ngongol ko darngal, ara yad ma ta’ fan ma yad ma meybil ko liyos ni ma meybil boch e girdi’ ngay, ara yad ma par e piin ni gathi mabgol rorad, ara yad e pumoon ni ma darngalnag e pumoon, ara piin ni yad ma iring ban’en u fithik’ e yargel, ara yad ba chogow, ara yad ma balyang ko rrum, ara yad ma t’ar e thin nga daken boch e girdi’, ara yad ma th’ab e motochiyel, dariy bagayad e mit i girdi’ ney nrayog ngorad e gin nsuwon Got. Ba’ boch i gimed ni immoy ni aram rogon. Machane ke n’ag Got fan e denen romed ke beechnagmed, ma ka ni pi’ med ngak Got, ma ka ni mat’awnagmed ngak Got u daken fithingan Somol Jesus Kristus ngu daken fare kan ni thothup rok e Got rodad.​—1 Korinth 6:9-11.

Ngiyal’ ni Ngan Turguy Ban’en

Baga’ fan ni ngan poy e thil u thilin e liyor ni googsur nge fa baan riyul’ e teliw. U lan e babyor ko Revelation ni bay u Bible, e pi yurba’ i teliw ni googsur e be yip’ fan e “Babylon nib Gilbuguwan,” ppin ni ma chuway’ ngak ma “fapi pilung nu fayleng e kar chaggad . . . ngak yad be ngongliy e ngongol ko darngal.” Mmil fan rachaen e piin nli’rad ngar m’ad ngak ma bay e kap ni kan ngongliy ko gol u pa’ “nib sug ko tin ni puwlag nge tin nib golong ban’en, ni aram wenegan e darngal rok.” (Revelation 17:1-6) Dariy ban’en rok ni be fel’an’nag Got.

Ireray e ngiyal’ ni ngan turguy ban’en. Be pining e Ani Tasunmiy e girdi’ ni ka yad bay u fithik’ Babylon nib Gilbuguwan ni gaar: “Mired pi girdieg ngam chuwgad rok! Mired ngam chuwgad rok! Ya thingar dab mu uned ko denen ni be ngongliy, ya thingar dab mu uned ko gechig ni bay nta’ ngak.”​—Revelation 18:4.

Faanra ga baadag ni ngam maruweliy e liyor ni ba fel’an’ Got ngay, mang ndabmu chaggad ngak e Pi Mich Rok Jehovah! Mu guy e Bible rom ni ngam guy nfaanra bpuluw e machib ko Pi Mich Rok Jehovah ko Thin Rok Got. Ngam mu fithfith ni ngam nang ni faanra teliw rorad e ma yib wom’engin nib fel’ ara ngongol nsusun ni nge puluw ko baan riyul’ e liyor. Faan ga ra pirieg ni aram rogon, ma kam pirieg e raba’ e teliw ni be fel’an’nag gum’ercha’en Got.

[Sasing ko page 4]

Kan li’ ngem’ bokum i biyu’ e girdi’ u nap’an e Inquisition

[Sasing ko page 5]

Wenegen e Crusade e kan puog rachaen boor e girdi’ nli’ rad ngar m’ad

[Sasing ko page 6]

Yima nang e baan riyul’ e teliw ko wom’engin nib fel’ riy

[Credit Line]

Cover: Garo Nalbandian