Ngan Yul’yul’ I Tay Tanggin E Thin Ni Thagthagnag Got

“Kad paged urngin e ngongol nib mith ni yima tamra’ ngay; darid ngongolgad u fithik’ e sabanban fa reb e gadad be pingeg fan e thin rok Got ngad banniged e girdi’ ngay.”​—2 KORINTH 4:2.

1. (a) Mang e ba t’uf ni ngan rin’ ko fare maruwel ni kan weliy morngaagen u Matthew 24:14 nge 28:19, 20? (b) Uw urngin mit e thin ni kan piliyeg e thin ko Bible riy u nap’an ni ke tabab e ngiyal’ ni tin tomren e rran?

I YIIYNAG Jesus Kristus ko thin ko profet u morngaagen e ngiyal’ ni ra moy nge ngiyal’ ni tomren e re m’ag nib kireb ney ni gaar: “Ma re Thin rok Got ney Nib Fel’ ni murung’agen e gagiyeg rok Got e bay ni machibnag u gubin yang u fayleng ni nge urngin e girdi’ me nang, ma aram mfini taw nga tomren e fayleng.” Miki tay chilen ko pi gachalpen ni gaar: “Mmarod ngak girdien e pi nam u gubin yang, . . . mi gimed fil ngorad rogon ni nguur folgad u gubin e tin ni ku gog ngomed ni nguum rin’ed.” (Matthew 24:14; 28:19, 20) Rogon ni ngan lebuguy e pi thin ko profet nem e ba muun ngay ni ngan piliyeg e thin ko Bible min fl’eg yu ken, min fil ngak e girdi’, ma ngan ayuwegrad ngar folgad riy. Rib taw’ath ni ngan un ko re maruwel nem! Nap’an e 1914 ma kan fl’eg e Bible ni polo’ ara yu yang riy ko 570 mit e thin. Ma ka aram ma kan fl’eg ko bokum miriay e thin nge dialect, ma boch e thin ma kab boor ko taab ken e Bible ni ba’.a

2. Mang boch ban’en ni ke k’aring e girdi’ ngar piliyeged e thin ko Bible mar wereged?

² Ba mo’maw ni nge piliyeg be’ mmit e thin nga yugu reb e thin me nang fan e girdi’ ni be poy ara be rung’ag. Boch e girdi’ ni ma piliyeg e thin ko Bible e ur rin’ed ni kar nanged u wan’rad ni pi thin ni yad be piliyeg e Thin Rok Got. Yugu boch e girdi’ e ke mus ni kar adaged ni ngar rin’ed e re maruwel nem ya mo’maw. Sana yad be lemnag ni thin ko Bible e baga’ fan ya aram ba ke babyor nkakrom. Ma boch e girdi’ e ma lemnag ni nge mang teliw e business rorad ma yad ma fl’eg e babyor ara ra piliyeged e thin riy ni rayog ni ngan tay fithingrad ngay ma aram e rayog e salpiy riy ngorad. Ma n’en ni be k’aring e piin ni ma piliyeg e thin ko Bible e be suwey lanin’rad nge rogon ni yad ma rin’ e re maruwel nem.

3. Uw rogon u wan’ fare New World Bible Translation Committee e maruwel rorad?

³ Rib puluw e n’en ni yog fare ulung ni New World Bible Translation Committee ni gaar: “Nap’an ni ngan piliyeg e thin ko Thin nib Thothup ma yibe piliyeg e lem nge thin rok Jehovah Got nga yugu mmit e thin . . . Aram ban’en ni rib baga’ fan. Pi girdi’ ni ur piliyeged e thin ko re ke babyor ney e yad ma t’ufeg e An ni Ke Yoloy e Thin nib Thothup ma bay madgun u wan’rad, ma aram mi yad lemnag nib mil fan ngorad ni ngar afuweged e lem Rok nge thin rok nrogon. Ku yad ma lemnag nib mil fan ngorad ni ngar yul’yul’gad ko piin ni be poy e Thin ni thagthagnag Got Nth’abi Ga’ ma yad be gayiy e thin riyul’ ni nge yog e yafas ni manemus ngorad. Aram e n’en ni be lemnag e re ulung ney ma aram ma boor e duw ni kar maruwelgad ni ngar fl’eged e re ke Bible ney ni New World Translation of the Holy Scriptures.” Ke nameg e re ulung nem ni ngar fl’eged ba ke Bible ni ba tamilang e thin riy me nang fan e girdi’ maku ke chugur ni taareb rogon ko thin ni Hebrew nge Greek ma aram e rayog ni nge mang def ni nguun mon’og iyan ko tamilangan’ nib riyul’.

Mang e Ke Buch ko Ngochol rok Got?

4. Uw fene ga’ fan fithingan Got u lan e Bible?

⁴ Ban’en ni baga’ fan ni ma rin’ e Bible e ma ayuweg e girdi’ ngar nanged e bin riyul’ e Got. (Exodus 20:2-7; 34:1-7; Isaiah 52:6) I fil Jesus Kristus ko pi gachalpen ni ngar yibilayed ni ngan “thothupnag” fithingan, ara ngan n’uf, min tay fan. (Matthew 6:9) Tay Got e ngochol rok nga lan e Bible nib pag 7,000 yay. Ya ba adag ni nge nang e girdi’ e re ngochol nem nge felngin fa En ni aram fithingan.​—Malaki 1:11.

5. Uw rogon ni piliyeg boch e girdi’ fare ngochol nib thothup?

⁵ Boor e girdi’ ni ma piliyeg e thin ko Bible e kar ted fan fare ngochol nib thothup mar fanayed. Boch e girdi’ e ba adag fare thin ni Yahweh. Ma yugu boch e girdi’ e ba adag fare ngochol nib thothup ni kan piliyeg ko thin rorad machane kab gagiyel ni bpuluw ko n’en ni bay ko Bible nthin ni Hebrew, ma aram rogon ni yima yog u lan boor e duw. Fare ke Bible ni New World Translation of the Holy Scriptures e bay fithingan Jehovah riy ni 7,210 yay.

6. (a) Ngiyal’ ney ma mang e ma rin’ e piin ni ma piliyeg e thin ko Bible ko fare ngochol nib thothup? (b) Uw fene gel ni yima rin’ e re n’ey?

⁶ Ngiyal’ ney ma yugu aram rogon ni fanay e piin ni ma piliyeg e thin ko Bible fithingan e pi got ni googsur ni bod Baal nge Molech, machane yad be chuweg fithingan e bin riyul’ e Got ko pi babyor ni yad ma piliyeg e Thin ni thagthagnag Got riy. (Exodus 3:15; Jeremiah 32:35) U Matthew 6:9 nge John 17:6, 26, ma ba ke Bible nthin ni Albania e ke piliyeg fare thin ni Greek ni “fare ngochol rom” (ni aram fithingan Got) ko “gur” ni gowa dan weliy morngaagen e ngochol ko pi verse nem. Kan chuweg fithingan Got nge thin ni ma tamilangnag ni Got e ba’ fithingan u Psalm 83:18, ko fare ke Bible ni The New English Bible nge Today’s English Version. Fare ngochol nib thothup e bay ko tin kakrom e Bible ni piliyeg e thin riy ko yugu boch e thin ko fa Bin ni Hebrew e M’ag ko Bible, machane tin nib biech e Bible ni yibe fl’eg ko ngiyal’ ney e dariy e re ngochol nem riy ara ke mus ni kan weliy u morngaagen ko margin. Aram rogon e pi Bible ni fl’eg ko thin ni English, nge yugu boch ko thin nu Europe, nge Africa, nge South America, nge India, nge pi donguch u Pacific.

7. (a) Mang e be rin’ e piin ni ma piliyeg e thin ko Bible ko thin ni Africa ko fare ngochol nib thothup? (b) Uw rogon e re n’em u wan’um?

⁷ Ma piin ni ma piliyeg e Bible ko boch e thin nu Africa e ka bay ban’en ni yad be rin’. Ya gathi ke mus ni yad ma tay e liw nu Bible nga lon fare ngochol nib thothup ni bod Got ara Somol, ya yad be tay boch e ngochol ko teliw ko binaw rorad ngay. Fare ke Bible ni The New Testament and Psalms in Zulu (1986 version), e ma fanay e liw ni Got (uNkulunkulu) ni taareb rogon ko yugu reb e ngochol (uMvelinqangi) ni aram fithingan reb e kan ni ma yog yu Zulu ni ir ‘chitamangirad nkakrom ni yima liyor ngak u daken e girdi’ rorad nkakrom.’ Kan weliy u lan fare magazine ni The Bible Translator, ko October 1992, ni nap’an ni kan fl’eg fare ke Bible nthin ni Chichewa ni Buku Loyera, ma piin ni ur piliyeged e thin riy e ur ted fare thin ni Chauta ni fan ko ngochol rok Got min tay nga lon Jehovah. Weliy fare magazine ni Chauta, e aram “fare Got rorad ni kar nanged mar liyorgad ngak.” Machane boor e pi girdi’ ney e ke mich u wan’rad ni bay e kan ko piin ni kar m’ad ma yad ma liyor ngay. Rriyul’ ni faanra meybil e girdi’ ngak fa “En Th’abi Ga’” ma aram ma demtrug fithingan ni yad ma pining ko fa “En Th’abi Ga’” ma aram ba puluw nga fithingan Jehovah, ndemtrug ko uw rogon e liyor ni yad ma tay? Ri danga’! (Isaiah 42:8; 1 Korinth 10:20) Dabi ayuweg e girdi’ ngar chugurgad ku Got ni faanra ran chuweg fithingan Got min tay yugu reb e ngochol nga lon ni aram e ra lemnag e girdi’ nib riyul’ e machib ko binaw rorad.

8. Mang fan ndaworni kirebnag e n’en ni ke m’agan’ Got ngay ni nge nang urngin e girdi’ fithingan?

⁸ Pi n’ey ni gubin e de thiliyeg ma de kirebnag e n’en nib m’agan’ Jehovah ngay ni nge nang gubin e girdi’ fithingan. Yugu mmit e thin ko pi binaw nu Europe, nge Africa, nge America, nge Orient, nge pi donguch, ma ka bay e pi Bible ni bay fare ngochol nib thothup riy. Ma bay 5,400,000 e Pi Mich Rok Jehovah u 233 e nam nge binaw ni yad ma tay boor ko reb e bilyon e awa u reb e duw ni ngar weliyed ngak yugu boch e girdi’ morngaagen fithingan e bin riyul’ e Got nge tin nib m’agan’ ngay. Yad ma fl’eg ma yad ma wereg boch e Bible​—ni bay fare ngochol nib thothup riy​—u boch e thin ni thin ko 3,600,000,000 e girdi’ u fayleng, nib muun ngay e thin ni English, Chinese, Russian, Spanish, Portuguese, French, nge Dutch. Ku yad ma fl’eg boch e babyor ni ma tamilangnag e thin ko Bible ma bay ko thin ni ma nang fan boor e girdi’. Dabki n’uw nap’an ma ra rin’ Got ban’en ni ra lebuguy e n’en ni ke yog ni pi nam e “thingara nanged ni [ir] Jehovah.”​—Ezekiel 38:23.

Boch e Girdi’ e Ma Piliyeg e Thin nu Bible u Rogon e n’en ni ke Michan’rad Ngay

9. Uw rogon ni be tamilangnag e Bible fene ga’ fan e n’en nib mil fan ngak e piin ni ma piliyeg e Thin Rok Got?

⁹ Ri baga’ fan e n’en nib mil fan ngak e piin ni ma piliyeg e thin ko Thin Rok Got nge piin ni ma fil e Bible ngak e girdi’. Yog apostal Paul u morngaagen e machib ni i tay nge piin ni yad ni gaar: “Kad paged urngin e ngongol nib mith ni yima tamra’ ngay; darid ngongolgad u fithik’ e sabanban fa reb e gadad be pingeg fan e thin rok Got ngad banniged e girdi’ ngay. Gadad be weliy e tin nib riyul’ nib tamilang, ma gadad be par u p’eowchen Got ma gadad be guy rogon ni nge guy e girdi’ e ngongol rodad mi yad nang u lanin’rad ni aray rogon.” (2 Korinth 4:2) Fare thin ni ngan pingeg e thin rok Got e ma sor fan ko ngan kirebnag ya ngan uneg ban’en ndariy rogon ngay ara ban’en de fel’. Apostal Paul e gathi bod e pi tachugol saf nde yul’yul’ nu Israel u nap’an Jeremiah ni ke puwan’ Jehovah ngorad ya kar filed e lem rorad ngak e girdi’ ma gathi thin rok Got. (Jeremiah 23:16, 22) Machane mang e ke buch ko ngiyal’ ney?

10. (a) Mang boch ban’en ni ke k’aring boch e girdi’ ni ur piliyeged e thin ko Bible ko ngiyal’ ney ma dar yul’yul’gad ku Got? (b) Mang e kar rin’ed ndariy rogon ngorad?

¹⁰ Nap’an e World War II, ma ba ulung e girdi’ ni theologian nge pastor e ur ayuweged fare am ko Nazi u German ni ngar fl’eged ba ke babyor ni “Bin nib Biech e M’ag” ni dariy e thin riy ni ma n’uf piyu Jew ma der yog ni Jesus Kristus e ir reb e Jew. Maku piin ni kar piliyeged e thin ko fare ke Bible ni The New Testament and Psalms: An Inclusive Version e kar thiliyeged yugu ban’en, ya kar chuweged urngin e thin ni be weliy ni piyu Jew e yad tapgin e yam’ ni tay Kristus. Pi girdi’ nem e ur lemnaged ni ra felan’ e piin ppin ni faanra kan weliy morngaagen Got ni gathi ir e Chitamangidad, ya ir e Chitamangidad nge Chitingidad ma nga nog ni Jesus e gathi ir Fak Got ni pumoon ya ir e Bitir rok. (Matthew 11:27) Maku ur chuweged e pi thin ni be weliy ni piin ppin e susun ni ngar pared u tan pa’ pi figirngirad ma susun ni nge fol e bitir ko gallabthir rorad. (Kolose 3:18, 20) Piin ni ur fl’eged e pi babyor nem e de taareban’rad apostal Paul ni ke m’agan’ ngay ni dabi ‘pingeg fan e thin rok Got nga bayang.’ Ya kar paged talin e n’en nib mil fan ngak e en ni ra piliyeg e thin ko Bible ma kar manged e piin ni ma tunguy e thin, mi yad fl’eg e pi babyor ni ma mon’ognag e lem rorad u daken e Bible.

11. Uw rogon ni ma togopuluw e machib nu Kristendom ko n’en ni yog e Bible u morngaagen e yaal nge yam’?

¹¹ Pi teliw nu Kristendom e yad ma yog ni yaal ko girdi’ e kan, ma ma chuw ko dowef u nap’an nra yim’ be’, ma ma par ndariy n’umngin nap’an. Machane tin kakrom e Bible ko yugu mmit e thin e be tamilangnag ni girdi’ e yad e yaal, maku pi gamanman e yad e yaal, ma ma yim’ e yaal. (Genesis 12:5; 36:6; Numbers 31:28; James 5:20) Re n’em e ke n’igin ni nge tamra’ e pi tayugang ko teliw.

12. Uw rogon ni ma mithag boch e Bible ko ngiyal’ ney e thin riyul’?

¹² Ma chiney ma tin nib biech e Bible e der weliy e thin riyul’ nib tamilang. Uw rogon? Ya yad ma siyeg i piliyeg fare bugithin ni Hebrew ni neʹphesh (yaal) ko boch e verse. U Genesis 2:7, ma yad ma tay ni fa bin som’on e pumoon e “ke tabab ni nge par nib fas” (ma gathi ke “mang e yaal nib fas”). Ara yad ma yog fare thin ni “creature” ma gathi “yaal” ni fan ko gamanman. (Genesis 1:21) Ma boch e thin ni bod e bin ni bay ko Ezekiel 18:4, 20, ma yad ma yog ni “en” ara “be’” (ma gathi “fare yaal”) ni ra yim’. Sana ba mat’aw e re n’em u wan’ e en ni ke piliyeg e thin riy. Machane uw rogon ni yad be ayuweg e piin nib yul’yul’ ni yad be gayiy e thin riyul’ machane kan skulnag ko pi machib ko Kristendom nde puluw ko Bible?b

13. Uw rogon ni kan mithag u boch e Bible e n’en nib m’agan’ Got ngay ko re fayleng ney?

¹³ Piin ni kar piliyeged e thin ko Bible​—fa pi theologian ni ma suwey e maruwel rorad​—ni yad ba adag ni ngar micheged e lem rorad ni urngin e piin nib fel’ e ra yan nga tharmiy ma yad ma guy rogon ni ngar mithaged e n’en ni yog e Bible u morngaagen e n’en nib m’agan’ Got ngay ko re fayleng ney. U Psalm 37:11, ma bay yu ken e babyor ni ma yog ni piin nib sobut’an’ e ra par u daken “fare binaw.” Rayog ni ngan nog “binaw” ko fare bugithin ni (ʼeʹrets) nthin ni Hebrew. Machane fare ke Bible ni Today’s English Version (ni aram ba ke babyor ni yima fanay ni ngan piliyeg e thin riy nga yugu mmit e thin) e ke pag rogon e n’en ni ke yoloy. Ya re ke Bible ney e ma piliyeg fare bugithin ni Greek ni ge ko “fayleng” ni 17 yay u lan fare Gospel ko Matthew, machane u Matthew 5:5 ma kan tay e thin ni “n’en ni ke micheg Got” nga lon fare bugithin ni “fayleng.” Ma girdi’ ko galesiya e ma lemnag ni pi thin nem e ma sor fan ko tharmiy. Ma dan yul’yul’ ni ngan tamilangnag ngorad ni nap’an ni welthin Jesus Kristus u daken fare Burey, ma ke yog ni piin nib sumunguy, ara sobut’an’ e ra “tafanay e fayleng.”

14. Uw rogon ni be m’ug ko boch e Bible ni en ni ke piliyeg e thin riy e ke mus ni be rin’ nrogon ni nge mon’ognag e n’en ni ba adag?

¹⁴ Bay yu ken e Bible ni kan piliyeg e thin riy ni ngan ayuweg e pi tamachib nge yog e salpiy ngorad. Rriyul’ ni be yog e Bible ni gaar: “En ni be maruwel e ba’ mat’awun ni ngan pi’ puluwon ngak.” (1 Timothy 5:18) Machane fare thin ni bay ko 1 Timothy 5:17, e be yog ni piin ni piilal nib fel’ e maruwel ni yad be tay ni aram e yad be gagiyegnag girdien e galesiya e susun ni ngan “tafinaynag ni ba’ rogorad ni nge bagayad min tay fan ni ke l’agruw yay,” ma boch e Bible e kari mus ni yad be lemnag ni ngan tay farad ko salpiy. (Mu taarebnag ko 1 Peter 5:2.) Ere fare Bible ni The New English Bible e be yog ni piin piilal e “ba’ rogorad ni nge bagayad min pi’ e salpiy ngorad ni ke l’agruw yay,” ma fare ke Contemporary English Version e be yog ni “ba’ rogorad ni nge bagayad min pi’ puluwon ni ke l’agruw yay.”

Ngan Tay Tanggin e Thin Rok Got

15. Uw rogon nrayog ni ngad gonopiyed ko bin ngan e Bible e gad ra fanay?

¹⁵ Mang fan e pi n’ey ko en ni ma poy e Bible nge piin ni ma fil e Bible ngak e girdi’? Yu mit e thin ko pi binaw ni boor e girdi’ riy ma bay boor ko taab ken e Bible ni rayog ni ngan mel’eg. Ere mu gonopiy ko bin ngan e Bible ni ga ra fanay. (Proverbs 19:8) Faanra de yul’yul’ ba ken e Bible ya dan tamilangnag ko mini’ Got​—ya kan chuweg fithingan ko Thin Rok ni ke thagthagnag​—ma sana piin ni ur piliyeged e thin riy e kur thiliyeged yugu boch ban’en ko re ke Bible nem fa? Faanra bay e maruwar riy ko ri uw rogon ni kan piliyeg e thin ma ga taarebnag ko yu ken e Bible nkakrom. Faanra ga ma fil e Thin Rok Got ko girdi’, ma ngam fanay e pi Bible ni ba chugur ni nge taareb fan ko thin ni Hebrew nge Greek.

16. Uw rogon nrayog ni ngad daged ni gad ba yul’yul’ nrogon ni gad ma fanay e Thin ni thagthagnag Got?

¹⁶ Ra bagadad ma susun ni nge par nib yul’yul’ ko Thin Rok Got. Gad ma yodorom u nap’an ni gad be tay ni baga’ fan u wan’dad e n’en ni bay riy ma aram e gad ra poy e Bible u gubin e rran nfaanra rayog. (Psalm 1:1-3) Gad ma yodorom nfaanra gad ma fol riy ko yafas rodad, ma gad fil rogon ni ngad folgad ko pi motochiyel riy ma gad taga’ nga daken u nap’an ni thingarda turguyed ban’en. (Roma 12:2; Hebrews 5:14) Gad ma dag ni gad ba yul’yul’ ko Thin Rok Got nfaanra gad ba passig i machibnag ngak yugu boch e girdi’. Maku gad ma yodorom nfaanra ngad ayuwgad riy u nap’an ni gad be fil e Bible ngak e girdi’, ma dabda pingeged e thin nga yugu ban’en ara ngan ga’nag fan nge puluw ko lem rodad. (2 Timothy 2:15) Ri ra riyul’ e n’en ni ke yiiynag Got. Ya ba yul’yul’ ni nge lebuguy e Thin rok. Ere ngad yul’yul’gad i tay tanggin.

[Boch e Thin nra Tamilangnag Murung’agen]

Ka Ga Manang?

◻ Mang e ke k’aring e piin ni kar piliyeged e thin ko Bible ko ngiyal’ ney?

◻ Mang fan ni yugu demtrug nib kireb rogon ni yima piliyeg e thin ko Bible ko ngiyal’ ney machane dawori tal e n’en nib m’agan’ Got ngay ni fan ko ngochol rok?

◻ Uw rogon ni ma mithag yu ken e Bible e thin nriyul’ u morngaagen e yaal, nge yam’, nge fayleng?

◻ Uw rogon nrayog ni ngad daged ni gad ba yul’yul’ i tay tanggin e Thin Rok Got?

[Sasing ko page 26]

Bin ngan e Bible e susun ni ngam fanay?