Kam Un Ngak Got Ko Toffan?

“En nra yan nge un ngak Got ko toffan e ra toffan ko maruwel rok.”​—HEBREWS 4:10.

1. Mang fan ni yi ba adag e toffan?

TOFFAN. Aram bbugithin nib fel’! Gad be par ko ngiyal’ ni yibe gur ma boor e wagey riy, ere fel’ u wan’dad ni ngad toffangad boch. Demtrug ko gad e piin fel’ yangaren fa piin pillibthir, fa piin mabgol fa piin gathi yad mabgol, ma sana yibe wageynag lanin’dad ma kad magargad ko par u reb e rran nge reb. Ma piin nib m’ar fa ke kireb bang u dowrad e mmo’maw e par rorad u gubin e rran. Bod rogon ni yog e Bible ni gaar, “urngin e tin ni ke sunmiy Got e be gel’gel’ ko amith ni bod rogon e amith ko gargel, ni kab kakrom i yib ke mada’ ko chiney.” (Roma 8:22) Be’ ni be toffan e gathi ba malmal. Ya ba t’uf ko girdi’ ni ngar toffangad.

2. Mang ngiyal’ e be toffan Jehovah?

² Maku Jehovah Got e ir e be toffan. Fare babyor ni Genesis e be gaar: “Ma aram me yan i par ni ke m’ay i ngongliy e fayleng, nge lan e lang, nge urngin ban’en ni bay u daken e but’ ngu lan e lang. Ma chirofen ni gaman e medlip ngay e mu’ Got ko tin ni i ngongliy, ma aram e chirofen ni tal ko maruwel.” I ga’nag Jehovah fan “fa bin medlip e rran,” ya be ul’ul’ e Bible ni gaar: “Me thothupnag e bin medlip e rran nge ta’ ni reb e rran nib thil nga urngin e rran.”​—Genesis 2:1-3.

Ke Toffan Got ko Maruwel Rok

3. Mang boch ban’en ni gathi aram fan ni be toffan Got?

³ Mang fan ni ke toffan Got ko chirofen ni gaman e “bin medlip e rran ngay”? Gathi bochan ni ke magar. Ya “gelngin e rib gel” ma “der ma yib e magar ngak ma der m’ay gelngin.” (Isaiah 40:26, 28) Maku gathi ke toffan Got ni bochan ni ba t’uf ni nge tal ko binem e maruwel me rin’ ban’en ni yugu ba thil ya yog Jesus ni gaar: “Chitamag e gubin ngiyal’ ni be maruwel, ere ku er rogog nthingar gu maruwel.” (John 5:17) Ma “Got e ir ba Kan” ma ba thil nga downgin e girdi’ ni bay e gin ni ma mus riy ni ba t’uf boch ban’en ni nge ayuweg.​—John 4:24.

4. Uw rogon nib thil “fa bin medlip e rran” ko fa nel’ e ‘rran’ u m’on riy?

⁴ Uw rogon nrayog ni ngad nanged ko mang fan ni ke toffan Got ko “bin medlip e rran”? Ngad tedan’dad ngay ni yugu aram rogon ni ke felan’ ko pi n’en ni rin’ ko fa nel’ e ‘rran’ u m’on riy ni aram n’umngin nap’an nib n’uw ma ke flaabnag Got fa “bin medlip e rran” me yog ni rran nib “thothup.” Fare babyor ni Concise Oxford Dictionary e be yog ni fare bugithin ni “thothup” e sor fan nga ban’en ni “kan ognag (ngak ba got ara kan fal nga bang ni fan ko liyor).” Ere fan ni ke flaabnag Jehovah e “bin medlip e rran” me yog nib thothup e be tamilangnag ni rofen nem nge “toffan” ni tay e bay rogon ko tin nib m’agan’ ngay nib thothup ma gathi bochan ni ba t’uf ni nge tal ko maruwel. Uw rogon ni bay rogon ngay?

5. Mang e tababnag Got u nap’an fa nel’ e ‘rran’ ni ke sunmiy urngin ban’en?

⁵ Fa ‘nel’’ e rran u m’on riy me tababnag Got urngin e cycle nge motochiyel ni be gagiyegnag urngin ban’en u fayleng nge urngin ban’en ni ba liyeg. Fin chiney e be tamilang u wan’ e pi scientist ko uw fene fel’ e pi n’en ney ni kan fl’eg. Nap’an ni ke chugur nga tungun e “bin nel’ e rran” me sunmiy Got e gal ni som’on e girdi’ me tayrow nga lan fare milay’ ni Eden, ni ba’ ko ngek.” Nge mu’ me yog Got e tin nib m’agan’ ngay ni fan ko girdi’ nge fayleng ko pi thin ney ni ke yiiynag ni gaar: “Mu diyengow nge yoor pifakmew, nge wer e piin ni owchemew nga gubin yang u fayleng ngar pired riy me yad suwey. Nggu ta’mew ni gimew e ngam suweyew e nig, nge arche’, nge urngin e gamanman ni maloboch, ni tin ni ba ga’ nge tin ni ba achig.”​—Genesis 1:28, 31; 2:8.

6. (a) U tomren fa “bin nel’ e rran” ma uw rogon u wan’ Got urngin ban’en ni ke sunmiy? (b) Uw rogon nib thothup “fa bin medlip e rran”?

⁶ Ma nap’an ni ke chugur ni nge m’ay e “bin nel’ e rran” e be weliy e Bible ni gaar: “Me par Got nge guy urngin e n’en ni ke ngongliy ma rib fel’ u wan’.” (Genesis 1:31) I felan’ Got ko urngin ban’en ni ke sunmiy. Ere ke toffan ara ke tal ndaki fl’eg ban’en nib biech ni fan ko fayleng. Rib fel’ yaan fare paradis u lan fare milay’ machane ke mus ni ri ba achig yang ni bay, ma kari mus ni l’agruw e girdi’ u fayleng. Ra n’uw nap’an nfini taw e fayleng nge girdi’ nga rogon ni ke m’agan’ Got ngay. Aram fan ni ke dugliy e “bin medlip e rran” ni ra pag ni nge lebug urngin ban’en ni ke finey ni fan ko urngin ban’en ni ke sunmiy u lan fa nel e ‘rran’ u m’on riy nge puluw ko n’en ke m’agan’ ngay nib thothup. (Mu taarebnag ko Efesus 1:11.) Ma nap’an ni ke chugur iyan nga tungun fa “bin medlip e rran” ma ra paradis ga’ngin e fayleng ma girdi’ ni flont e ra par riy ni yad taab tabinaw ndariy n’umngin nap’an. (Isaiah 45:18) Ere fa “bin medlip e rran” e kan tay ni fan ni nge lebug urngin ban’en ni ke m’agan’ Got ngay ni fan ko fayleng nge girdi’. Aram rogon ma ba “thothup.”

7. (a) Uw rogon ni ke toffan Got u nap’an “fa bin medlip e rran”? (b) Ra uw rogon urngin ban’en u nap’an e ngiyal’ ntungun “fa bin medlip e rran”?

⁷ Ere ke tal Got ko maruwel ndaki sunmiy ban’en ko fa “bin medlip e rran.” Bod rogon ni ke tal ni nge pag e tin ni ke tababnag nge yan u kanawoen. Ma kari mich u wan’ ni nap’an nra taw nga tungun “fa bin medlip e rran” ma urngin ban’en ni ke m’agan’ ngay e ke aw nga rogon. Mus ni ra yib e magawon ni be togopuluw ngak, ma ra gel ngay. Ma urngin e girdi’ ni ma fol rok e ra yib angin ngorad u nap’an nra riyul’ e tin nib m’agan Got ngay nge mus rogon. Dariy ban’en nra taleg ni nge buch e re n’ey ya ke flaabnag Got “fa bin medlip e rran” ma ke tay ni rran nib “thothup.” Rib fel’ e n’en ni bay nga m’on ko piin ni ma fol!

De Yog Rok Yu Israel ni Ngar Uned Ngak Got ko Toffan

8. Wuin nge uw rogon ni ke fol yu Israel ko fare Sabbath?

⁸ Ke yib angin ngak fare nam nu Israel ni bochan e yaram rok Jehovah ni fan ko maruwel nge toffan. U m’on ni ke pi’ Got ngak yu Israel fare Motochiyel u daken fare Burey ni Sinai, me yog ngorad u daken Moses ni gaar: “Dab mpaged talin ni gag Jehovah e kug pi’ ngomed fare rran ko matal; aram fan ni chirofen ni nel’ fen e maruwel e gu be pi’ ngomed e ggan ni nge yog ngomed u l’agruw e rran. Ya ra be’ ma nge par ko gin ni ba’ riy ko chirofen ni medlip; ma dariy be’ ni nge pag e tabinaw rok e rofen nem.” Me ere “da i maruwel e girdi’ ko chirofen ni gaman e medlip.”​—Exodus 16:22-30.

9. Mang fan ni ra felan’ yu Israel ni ngar folgad ko Sabbath?

⁹ Re yaram nem e fan ko piyu Israel, ni kan thapegrad kar chuwgad u Egypt. Sana piyu Egypt nge yugu boch e nam e kar dugliyed n’umngin ba ngiyal’ nra gaman lal fa ragag e rran riy, machane dar paged piyu Israel ngar toffangad reb e rran ya yad e sib. (Mu taarebnag ko Exodus 5:1-9.) Ere ba puluw ni ngan lemnag ni kari felan’ yu Israel ko n’en ni turguy Jehovah. Susun ni nge falfalan’ yu Israel ni ngar folgad ko motochiyel ko Sabbath, ma dabra lemnaged ni aram ban’en nib tomal. Ma munmun me yog Got ngorad ni Sabbath e susun ni nge pugurannagrad e ngiyal’ ni ur pared u Egypt ni yad e sib me chuwegrad Got ni ke pithigrad riy.​—Deuteronomy 5:15.

10, 11. (a) Faanra fol yu Israel ma mang e rayog ni ngar athapeged ni ngar uned ngay u fithik’ e falfalan’? (b) Mang fan nde yog ko yu Israel ni ngar uned ngak Got ko toffan?

¹⁰ Ma faanra par yu Israel ni yad be fol u tomren ni kar chuwgad u Egypt ni yad Moses, ma aram e ran taw’athnagrad mi yad un nga lan fare “binaw nib yong’ol e but’ riy.” (Exodus 3:8) Mu rom ma yad ra un ko falfalan’ ko bin riyul’ e toffan, ni gathi ke mus ko rofen ni Sabbath ya n’umngin nap’an e yafas rorad. (Deuteronomy 12:9, 10) Machane gathi aram rogon ni buch. Ya ke weliy apostal Paul u morngaagrad ni gaar: “Mini’ e rung’ag laman Got me togopuluw ngak? Fapi girdi’ ni fekrad Moses nga wuru’ yu Egypt. Chon mini’ e i par Got nib damumuw ngorad ni aningeg i ragag e duw? I par nib damumuw ngak e piin ni ur denengad, ni aram e pi cha’ nra m’ad u daken e ted. Ma faani dugliy Got ni gaar, “Ri dab ra uned ngog ko toffan”​—chon mini’ e be weliy murung’agrad? Aram e be weliy murung’agen e piin nra togopuluwgad ngak. Ere kad guyed nde yog ni nga ranod ko fare nam ni ngar toffangad riy ni bochan e de michan’rad ngak.”​—Hebrews 3:16-19.

¹¹ Rib gel e n’en ni gad be fil ko re n’em! Ya bochan ni de michan’rad ngak Jehovah, ma de un e re mfen nem ko fare toffan ni ke yog Got ni bayi pi’ ngorad. Danga’, ya kar m’ad u daken e ted. Dar nanged fan ni bochan ni yad pi fak Abraham ma yad bang ko pi n’en ke m’agan’ Got ngay ni nge flaabnag girdien urngin e nam u fayleng. (Genesis 17:7, 8; 22:18) Dar ngongolgad nib puluw ko tin nib m’agan’ Got ngay ya kari mus ni tirorad ban’en nib siin ni ur lemnaged. Ngad athamgilgad ndabda folgad ko re kanawo’ nem!​—1 Korinth 10:6, 10.

Ka Bay Reb e Toffan

12. Mang athap ni bay ko pi Kristiano u nap’an e bin som’on e chibog, ma uw rogon nrayog ngorad?

¹² Tomren ni tamilangnag Paul ni de un yu Israel ngak Got ko toffan ni bochan e de michan’rad ngak ma aram me yog boch ban’en ngak e pi walag ni girdien Kristus. U Hebrews 4:1-5, me pi’ e athamgil nga lanin’rad ni “ka be par e thin ni yog Got ngodad ni ka rogon ni faani gaar rayog ni nga darod ngad uned ngak ko toffan.” I piningrad Paul ni nge michan’rad ko fare “thin nib fel’,” ya “gadad e piin ni ke michan’dad ko thin rok e nga darod ngak Got ngad uned ngak ko toffan.” Goo kan chuweg fare Motochiyel u daken fare maligach ni biyul ni pi’ Jesus, me ere gathi be weliy Paul u morngaagen fare toffan ko Sabbath. (Kolose 2:13, 14) Ke weliy Paul e thin ni bay ko Genesis 2:2 nge Psalm 95:11, me ere be yog ko pi Kristiano ni Hebrew ni ngar uned ngak Got ko toffan.

13. Mang fan ni tamilangnag Paul fare thin ni “daba’” ni bay ko Psalm 95?

¹³ Susun ni nge lemnag e pi Kristiano ni Hebrew ni fare thin ni rayog ni ngar uned ngak Got ko toffan e aram e “thin nib fel’”, ni bod rogon fare toffan ko Sabbath aram e “thin nib fel’” ko yu Israel kafram. Ere yog Paul ko pi walag ni dabra olobochgad ni bod yu Israel u nap’an ni yad bay u daken e ted. Ke weliy e thin ko Psalm 95:7, 8, me tamilangnag fare bugithin ni “daba’” ni yugu aram rogon ni ke n’uw nap’an faram ni ke toffan Got ko maruwel ndaki sunmiy ban’en. (Hebrews 4:6, 7) Mang e be tamilangnag Paul? Ka gad bay ko “fa bin medlip e rran” ni ke tay Got ni nge lebug e tin nib m’agan’ ngay ni fan ko fayleng nge girdi’. Ere, baga’ fan ko pi Kristiano ni ngar maruwelgad u taabang ko re n’em ma gathi ngar pared ni ke mus ni yad be lemnag e tirorad ban’en nib siin. Ku biyay ke ginang ni gaar: “Dabi gel lanin’med.”

14. Uw rogon ni dag Paul ni ka be “toffan” Got?

¹⁴ Miki dag Paul ni fare “toffan” ni ka nog e gathi ke mus ni aram e ran par u lan fare Binaw ni Kan Micheg u tan pa’ Joshua. (Joshua 21:44) Ye gaar Paul: “Ya faan mang e fek Joshua fapi girdi’ ngar uned ngak Got ko toffan, ma dab ki weliy Got ko toffan, ma dab ki weliy Got nga tomren murung’agen yugu reb e rran.” Ere ki weliy Paul ni gaar: “Rogon e chiney e ka ba’ e toffan ko sabbath ni nge tay girdien Got ni bod e toffan ni tay Got ko re rran ni man e medlip ngay.” (Hebrews 4:8, 9) Mang fare “toffan ko sabbath”?

Ngan Un Ngak Got ko Toffan

15, 16. (a) Mang e be tamilangnag fare thin ni “toffan ko sabbath”? (b) Mang fan fare thin ni ‘nge toffan be’ ko maruwel rok’?

¹⁵ Fare thin ni “toffan ko sabbath” e ni piliyeg ko bbugithin ni Greek ni ma sor fan ko “yibe sabbath.” (Kingdom Interlinear) Weliy Professor William Lane ni gaar: “Sum e re thin nem ko thin ni kan weliy ko teliw ni Judaism u daken e thin ko Exodus 20:8-10, ni be tamilangnag ni toffan e ba peth ko pining e sorok . . . ma be tamilangnag ni ngan par nib falfalan’, ma ngan pining e sorok ngak Got.” Ere fare sabbath ni bay yib e gathi ke mus ni ngan tal ko maruwel. Ya ran chuw ko maruwel ni yima magar riy ma dariy fan, min yan ko pigpig nib falfalan’ ni be n’uf Got.

¹⁶ Aram e n’en ni be tamilangnag e n’en ni yog Paul ni migid ni gaar: “Ya en nra yan nge un ngak Got ko toffan e ra toffan ko maruwel rok, ni bod rogon Got ni toffan ko maruwel rok.” (Hebrews 4:10) De tal Got ko maruwel u nap’an e bin medlip e rran ni ke sunmiy urngin ban’en ni bochan ni ke magar. Danga’, ke tal ndaki sunmiy yugu boch ban’en ya nge pag e pi n’en ni sunmiy ni ngar mon’oggad iyan nge mus rogon, mi yad n’uf mar pininged e sorok ngak. Gad bang ko pi n’en ni sunmiy Got me ere susun ni ngad uned ko re yaram nem. Susun ni ngad ‘toffangad ko maruwel rodad,’ ni aram e dabda guyed rogon ni ngad mat’awnaged gadad u p’eowchen Got ni nge yog ni ngad thapgad ngak. Ya susun ni nge mich u wan’dad ni rogon ni ngad thapgad ngak Got ni bochan fare maligach ni pi’ Jesus Kristus ni biyul, ma aram e n’en nra chugumiy urngin ban’en nga taabang nrogon nke m’agan’ Got ngay.​—Efesus 1:8-14; Kolose 1:19, 20.

Thin Rok Got e Ba’ Gelngin

17. Mang kanawo’ ni lek yu Israel ni thingarda siyeged?

¹⁷ De yog ko piyu Israel ni ngar uned ngak Got ko toffan ni bochan ndar folgad rok ma der michan’rad ngak. Ere yog Paul ko pi Kristiano ni Hebrew ni gaar: “Ere ngad athamgiliyed ngad uned ngak Got ko toffan. Thingari dariy bagadad ni nge dabi fol ni bod ni rin’ fa piinem, nde yog nra uned ngak Got ko toffan.” (Hebrews 4:11) Boor piyu Jew u nap’an e bin som’on e chibog e de michan’rad ngak Jesus, ma boor i yad e kar gafgowgad u nap’an ni ke m’ay e m’ag ko yu Jew ko duw ni 70 C.E. Ere ri baga’ fan ni nge michan’dad ko Thin Rok Got ni tin ni ke yog ko ngiyal’ ney!

18. (a) Rogon ni yog Paul ma mang fan nib puluw ni nge michan’uy ko thin rok Got? (b) Uw rogon ma thin rok Got e “kab m’uth nga bangi sayden ni ruw raba’ ma mm’uth”?

¹⁸ Bay tapgin ni nge michan’dad ko thin rok Jehovah. I yoloy Paul: “Ya thin rok Got e ba fos ma ba’ gelngin ni ma maruwel. Ya kab m’uth nga bangi sayden ni ruw raba’ ma mm’uth. Ya ma yan nge yan i taw nga fithik’ i lanin’dad ko n’en ni gadad be lemnag, nge fithik’ e ul’ul’ nge yil, ma ma pufthinnag e n’en ni yima yim’ ni bochan nge tin ni yima lemnag.” (Hebrews 4:12) Arrogon, thin rok Got e “kab m’uth nga bangi sayden ni ruw raba’ ma mm’uth.” Ba t’uf ko pi Kristiano ni Hebrew ni dabra paged talin e n’en ni buch ko pi chitamangirad kakrom. Ur dariy fannaged e pufthin rok Jehovah ni yog ni yad ra yim’ u daken e ted, ma ur guyed rogon ni nga ranod nga lan fare Binaw ni Kan Micheg ngorad. Machane i ginangrad Moses ni gaar: “Gimed ra mada’ e pi Amalekite nge pi Kanaanite ma gimed ra yim’ u fithik’ e mahl.” Ma ke gel laniyan’ yu Israel ka ranod ma aram “me yib e pi Amalekite nge pi Kanaanite ni be par u rom ra mahlgad ngorad ngar gelgad ngorad, mi yad lol’ograd ngar mada’gad nga Hormah.” (Numbers 14:39-45) Thin rok Jehovah e kab m’uth nga bangi sayden ni ruw raba’ ma mm’uth, ma girdi’ ni ra siyeg i fol riy e dabi siy ni ra yib wenegan ngorad.​—Galatia 6:7-9.

19. Uw rogon fene gel e thin rok Got ni ma ‘kuruf’ ban’en, ma mang fan ni susun ni ngad lemnaged ni thingarda weliyed e pi n’en ni ud rin’ed ngak Got?

¹⁹ Rib gel e thin rok Got ni ma “yan nge yan ni taw nga fithik’ i lanin’dad ko n’en ni gadad be lemnag, nge fithik’ e ul’ul’ nge yil”! Ma yan nga fithik’ e tin ni yima lemnag ma manang e n’en ni yima yim’ ni bochan, ni gowa be kuruf nga fithik’ e yil me taw nga lan e yil! Nap’an ni kan pithig yu Israel kar chuwgad ko sib u Egypt ma aram mar rogned ni yad ra fol ko fare Motochiyel, machane i nang Jehovah ni gum’ercha’rad e der tay fan e tin ni ke rin’ ni fan ngorad ma der tay fan e tin nib t’uf ni ngar rin’ed ngak. (Psalm 95:7-11) Goo yad be lemnag e tin ni yad be yim’ ni bochan ma gathi tin nib m’agan’ Got ngay. Ere dar uned ngak ko toffan, ya kar m’ad u daken e ted. Ba t’uf ni ngad ted e re n’em nga lanin’dad, ya “dariy ban’en nrayog ni ngan mithag rok Got. Ya urngin ban’en ni ke m’ay i sunumeg rok e be par u peowchen ndariy e upong u daken; mi ir e ri gadad ra weliy e pi n’en ni ud rin’ed ngak.” (Hebrews 4:13) Kad ognaged gad ngak Jehovah ere ngad ngongolgad nib puluw ngay ma dabda “pied keru’dad ngak Got ya gad ra un ko magothgoth.”​—Hebrews 10:39.

20. Mang e bay nga m’on rodad, ma mang e thingarda rin’ed e chiney ni ngad uned ngak Got ko toffan?

²⁰ Ka gad bay ko “fa bin medlip e rran”​—ni rorran rok Got ko toffan​—machane ka be tiyan’ ko n’en ni ke m’agan’ ngay ni fan ko fayleng nge girdi’. Dabki n’uw nap’an ma fare Pilung ni Messiah ni Jesus Kristus e ra chuweg urngin e tin ni be togopuluw ko tin nib m’agan Got ngay, nib muun Satan ni Moonyan’ ngay. Nap’an fare Biyu’ e Duw ko Gagiyeg rok Kristus ma Jesus nge fapi 144,000 e girdi’ e ra sulweg e fayleng nge girdi’ nga rogon ni ke m’agan’ Got ngay. (Revelation 14:1; 20:1-6) Ereray e ngiyal’ ni ngad micheged ni yafas rodad e fan ko tin nib m’agan’ Jehovah Got ngay. Dabda pared ni gad be mat’awnagdad u p’eowchen Got ma gad m’oneg e tirodad ban’en, ya ereray e ngiyal’ ni ngad ‘toffangad ko maruwel rodad ni tirodad ban’en’ ma ngad pigpiggad ni fan ko Gil’ilungun Got. Faanra gad ra yodor ma gad par nib yul’yul’ ngak e Chitamangidad nu tharmiy ni Jehovah ma gad ra taw’ath ya gad ra un ngak Got ko toffan e chiney iyan ngaram ndariy n’umngin nap’an.

Rayog ni Ngam Weliy?

◻ Mang fan ni ke toffan Got u nap’an “fa bin medlip e rran”?

◻ Mang toffan e rayog ni nge un yu Israel ngay, machane mang fan ndar uned ngay?

◻ Mang e thingarda rin’ed ni ngad uned ngak Got ko toffan?

◻ Uw rogon nib fos e thin rok Got, ma ba’ gelngin ni ma maruwel, ma kab m’uth nga bangi sayden ni ruw raba’ ma mm’uth?

[Sasing ko page 14]

I fol yu Israel ko Sabbath, machane dar uned ngak Got ko toffan. Ga manang ko mang fan?