Machib U Fithik’ E Gonop Nge Ngan Pug Lanin’uy

“Gum’erchaen e en nib gonop e ra n’igin nge yib e gonop u l’ugun, ma ra pug laniyan’ e girdi’.”​—PROVERBS 16:23.

1. Mang fan ni gathi ke mus ni ngam weliy e thin ku be’ u nap’an ni ga be machibnag e Thin Rok Got?

GAD ma machibnag e Thin Rok Got ko girdi’ ma gad ma nameg ni nge tamilang u wan’ e piin ni gad ma fil e Bible ngorad nge taw nga gum’ercha’rad. (Efesus 1:18) Rogon ni ngan fil ban’en ngak be’ e gathi ke mus ni ngan weliy e thin. Proverbs 16:23 e be gaar: “Gum’erchaen e en nib gonop e ra n’igin nge yib e gonop u l’ugun, ma ra k’aring laniyan’ e girdi’.”

2. (a) Mang fan fare thin ni ngan “guy rogon ni nge mich u wan’uy”? (b) Uw rogon nrayog ko urngin e Kristiano ni ngar manged pi tamachib ni ma mithmitheg e girdi’?

² I fol apostal Paul ko re n’ey u nap’an e machib ni i tay. Nap’an ni immoy u Korinth, ma “gathi e sabbath ni yad maluluag e girdi’ e thin u lan tafen e muulung, ni aram e be guy rogon ni nge mich e tin ni be yog u wan’ piyu Israel nge piyu Greece.” (Acts 18:4) Rogon ni yog be’ ma fare bugithin nu Greek ni “be guy rogon ni nge mich u wan’uy” e be sor fan ko “ngan suwey laniyan’ be’ ko thin ni kan weliy nge thil e lem rok.” U daken e maluluag thin, ma ke yog rok apostal Paul ni nge mithmitheg e girdi’ ngar thiliyeged e lem rorad. Rib salap Paul ko re n’em ma aram me rus e pi toogor rok ngak. (Acts 19:24-27) Machane rogon e machib ni tay Paul e gathi sum u gelngin e girdi’. I gaar ngak piyu Korinth: “Welthin ni gu tay nge machib e da gu pi’ u fithik’ e fel’ nifengin l’ugun ni ma yib ko gonop ko girdi’, machane gelngin fare kan ni thothup rok Got e immoy u fithik’ e thin rok, ni ir e i micheg ngomed nra thin nem ni gu be yog e yib rok Got. Ya michan’ romed e gathi kam ted nga daken e gonop rok e girdi’ ya daken gelngin Got e kam ted ngay.” (1 Korinth 2:4, 5) Urngin e Kristiano ma bay e ayuw ko kan ni thothup rok Jehovah rorad, me ere yad gubin nrayog ni ngar manged e pi tamachib ni ma k’aring laniyan’ e girdi’. Machane uw rogon? Ngad lemnaged boch e kanawo’ ni ngan machibnag e girdi’ riy.

Mmotoyil nib Fel’ Rogon

3. Mang fan nib t’uf e gonop u nap’an ni ngan machibnag be’, ma uw rogon nrayog ni ngad tawgad nga gum’erchaen e piin ni gad ma fil e Bible ngorad?

³ Bin som’on e n’en nib ga’ fan ni ngan machibnag be’ riy e gathi rogon ni ngan non, ya rogon ni ngan motoyil. Rogon ni yog u Proverbs 16:23, ma ba t’uf e gonop ni ngan pug laniyan’ e girdi’. Dabi siy ni i gonopiy Jesus rogon ni i machibnag e girdi’. John 2:25 e be gaar: “Ri manang Jesus e n’en ni be lemnag girdi’.” Machane uw rogon nrayog ni ngad nanged e n’en ni bay u gum’erchaen e girdi’ ni gad ma machibnag? Reb e kanawo’ e ngad motoyilgad ngorad nib fel’ rogon. James 1:19 e be gaar: “Gubin e girdi’ ma thingara gurgad ko motoyil, machane dabra gurgad ngar damumuwgad.” Rriyul’, gathi urngin e girdi’ ma yad ma weliy e lem rorad ngak e girdi’. Machane faanra mich u wan’ e piin ni gad ma fil e Bible ngorad ni ri gad ba adag ni ngad ayuweged yad, ma sana yad ra weliy e lem rorad ngodad. Ngan fith boch e deer nib gol mab gonop ma rayog ni nge taw nga gum’ercha’rad ma rayog ni nge ‘mithmitheg’ ni ngar weliyed boch ban’en.​—Proverbs 20:5.

4. Mang fan ni ba t’uf ko piilal ni Kristiano ni ngar motoyilgad nib fel’ rogon?

⁴ Rib ga’ fan ko piin piilal ni Kristiano ni ngar motoyilgad nib fel’ rogon. Ya kari mus ni aram rogon nrayog ni ngar “pied e fulweg nib mat’aw ko tin ni ke fith be’ nge be’.” (Kolose 4:6) Proverbs 18:13 e be ginangey ni gaar: “Be’ ni be pi’ e fulweg u ban’en u m’on ndawori motoyil ngay, e aram be’ nib balyang ma ra tamra’.” Bay biyay ni pi’ l’agruw e walag e fonow ngak reb e walag ni ppin u murung’agen ni ngan chag ko fayleng ni bochan e ke pag boch e muulung. Ke kireban’ fare ppin ya dar fithew ngak ko mang fan nde un nga boch e muulung. Ya immoy u aspital ma kan sey, ere thingari par u tabinaw. Ere rib ga’ fan ni ngad motoyilgad ko girdi’ u m’on ni ngad pied e fonow!

5. Uw rogon nrayog ni nge pithig e piin piilal e magawon u thilin e pi walag?

⁵ Rogon e machib ni ma tay e piin piilal ma baga’ ni yad ma pi’ e fonow ko girdi’. Ere baga’ fan ni ngar motoyilgad nib fel’ rogon. Ma ri baga’fan ni ngan motoyil nib fel’ rogon u nap’an ni sum e magawon u thilin e pi Kristiano. Ya kari mus u tomren ni kar motoyilgad ma rayog ni nge folwok e piin piilal rok e “Chitamangin ni ir e ma pufthinnag urngin e girdi’ nder ma laniyan’.” (1 Peter 1:17) Baga’ ni ba gel e lem ko girdi’ ko ngiyal’ ni bay e magawon, me ere fel’ ni nge dabi pag e piilal talin e thin ko Proverbs 18:17 ni be gaar: “Fa en nsom’on ni nge pi’ e magawon rok ko court e be’ nib mat’aw; ma ra yib be’ me fl’eg i yaliy urngin ban’en.” Be’ nib salap ko machib e ra motoyil ngak ra bagayow fagali cha’ ni bay e magawon u thilrow. Ra fek e meybil ma aram e ra ayuwegrad nge gapas thilrad. (James 3:18) Ma faanra kari damumuw bagayow ma rayog ni nge weliy e magawon rok ngak fare piilal ma gathi yow ra non ngorow mi yow tugthin. Ma ra fith boch e deer nib puluw, ma rayog ni nge tamilangnag fare piilal e pi n’en ni baga’fan. Ma boor yay ni ke sum e magawon u thilin be’ nge be’ ni bochan e dan weliy nib tamilang, ma gathi bochan e fanenikay. Machane faanra kan th’ab e motochiyel ko Bible ma ba’ tamachib ni ma runguyey e ra pi’ e fonow u fithik’ e gonop, ya ke rung’ag l’agruw raba’ ko re magawon nem.

Baga’ Fan ni Ngan Weliy e Thin nib Mom

6. Mang kanawo’ ni dag Paul nge Jesus ma kar machibgow u rogon nib mom?

⁶ Ku reb e kanawo’ ni ngan machibnag e girdi’ nib fel’ rogon riy e ngan weliy e thin nib mom. Rriyul’ ni gad ba adag ni piin ni gad ma fil e Bible ngorad e “nge yib gelngin e tafinay rorad nge yog ni ngar nanged fan feni ga’ radan nge feni n’uw nge feni tolang nge feni toar rogon” e thin riyul’. (Efesus 3:18) Bay boch e machib ko Bible nib toar mab mo’maw’ ni ngan nag fan. (Roma 11:33) Machane, nap’an ni i machibnag Paul piyu Greece, ma ke tamilangnag fare thin nib mom u murung’agen ‘Kristus nri yam’ ni tay u daken baley i gek’iy.’ (1 Korinth 2:1, 2) Ku aram rogon ni i machib Jesus nib tamilang nge rogon ni yiba adag. I fanay e thin nib mom u nap’an ni pi’ fare Welthin u daken fare Burey. Machane thin ni ke weliy e aram e tin nth’abi ga’ fan e thin nriyul’ ndawor ni weliy biid.​—Matthew, guruy ni 5-7.

7. Uw rogon nrayog ni ngad filed ban’en nib mom ngak e piin ni gad ma fil e Bible ngorad?

⁷ Ku arrogodad nrayog ni ngad weliyed boch ban’en nib mom ngak e piin ni gathi ga ma fil e Bible ngorad. Uw rogon? Ya ngad “mel’eged e tin i ir e ba th’abi ga’ fan.” (Filippi 1:10, NW) Nap’an ni gad be weliy u murung’agen ban’en nib mo’maw, ma susun ngad guyed rogon ni ngad weliyed ko thin nib mom. Ma susun ni ngad tamilangnaged e pi thin ko Bible ni baga’ fan ma gathi ngan poy ma ngan weliy u murung’agen urngin e thin ko Bible ni ka nog u lan fare ke babyor. Aram e ba t’uf ni ngad fl’eged rogodad u m’on riy. Ba t’uf ni nge siy i weliy e thin ni kaygi yoor ngak e girdi’ ma dabda sorgad nga bayang ngad weliyed yugu boch ban’en ni gathi rib ga’ fan. Faanra bay e der rok fa en ni yibe fil e Bible ngak, nde sor fan ko n’en ni yibe fil ko ngiyal’ nem, ma rayog ni ngad dogned ni gad ra weliy fan e re deer nem u tomren ni kan mu’ ko study.

Ngan Fith Boch e Deer

8. Uw rogon ni fanay Jesus e deer ni ke yib angin?

⁸ Ku reb e kanawo’ ni ngan machibnag e girdi’ riy e ngan fith boch e deer ngorad. I fanay Jesus Kristus e deer u nap’an ni i machibnag e girdi’. Baaray rogon, i fith Jesus ku Peter ni gaar: “‘Simon, uw rogon ni ga be finey? Mini’ e ma pi’ e tax ko chugum fa tax ko pi pilung nu roy u fayleng? Girdien e nam fa girdi’ ni yib u bayang ko fare nam?’ Ma faani fulweg Peter ni gaar: ‘Piin nra bad u bayang ko fare nam,’ ma aram me yog Jesus ngak: ‘Faanra er rogon ma girdien e nam e dabi pi’ e tax.’” (Matthew 17:24-26) Jesus e ir Fak ni maagirag Rok fa En ni yibe liyor ngak u lan fare tempel, me ere de t’uf ni nge pi’ e tax ko tempel. Ma ke tamilangnag Jesus e re n’ey u daken boch e deer ni i fith. Ere ke ayuweg Jesus Peter ni nge tamilangnagan’ u murung’agen ban’en ni ke nang boch ban’en u murung’agen.

9. Uw rogon nrayog ni ngad fanayed e deer u nap’an ni gad be fil e Bible ngak e girdi’?

⁹ Rayog ni ngad fanayed e deer u nap’an ni gad ma fil e Bible ko girdi’. Faanra pi’ be’ e fulweg ni gathi ir, ma mmom ni ngad pied e fulweg nib puluw, machane ri ra nang fan e re n’em fa? Ere kab fel’ ni ngan pow’iy facha’ ko boch e deer ni yira fith ngak me ir e ra yog e fulweg nib puluw. Baaray rogon, faanra mo’maw ni nge tamilang u wan’ nib ga’ fan ni nge fanay fare ngochol nib thothup, ma rayog ni ngad fithed ni gaar, ‘Uw rogon u wan’um, baga’ fan e ngochol rom fa? . . . Mang fan? . . . Ra uw rogon u wan’um nfaanra dabun be’ ni nge piningem ko ngochol rom? . . . Ere gathi bpuluw ni nge adag Got ni ngad fanayed e ngochol rok fa?’

10. Uw rogon nrayog ni nge fanay e piin piilal boch e deer ni ngar ayuweged e girdi’ ni ke kireban’rad ni bochan ban’en?

¹⁰ Piin piilal e ku rayog ni ngar fanayed boch e deer u nap’an ni yad be gafaliy e yu ran’ i saf. Boor e girdi’ u lan e ulung ni ke kirebnag e fayleng rok Satan lanin’rad, ma sana yad be lemnag ni dariy rogon ni ngan t’ufegrad ya yad ba alit. Ere rayog ni nge fith reb e piilal ngak be’ ni aram rogon ni gaar: ‘Yugu aram rogon ni ga be lemnag ni gathi gab klin, machane uw rogom u wan’ Jehovah? Faanra ke pag e Chitamangidad nu tharmiy ni nge yim’ Fak me pi’ ir ni biyul’ ni bocham, ma gathi aram e mich riy ni gab t’uf rok Got fa?’​—John 3:16.

11. Mang fan e pi deer ni ka nog e rhetorical question ngay, ma uw rogon nrayog ni ngan fanay u nap’an ni yibe welthin ni fene yoor?

¹¹ Boch e deer ni ka nog rhetorical questions ngay e kub manigil ni ngan fanay ni ngan machibnag e girdi’. Ya gathi yibe fith e deer ni nge pi’ be’ e fulweg ni baga’ laman, ya susun ni nge fl’eg i lemnag e fulweg riy. Pi profet nkakrom e ur fithed boch e deer ni fan ni nge pug e tafinay ko piin ni be motoyil ngorad. (Jeremiah 18:14, 15) I fanay Jesus boch e deer ni rhetorical questions me yib angin. (Matthew 11:7-11) Pi deer ni aram rogon e ba’ angin u nap’an nran fith ko ngiyal’ ni yibe pi’ e welthin ni fen e yoor. Gathi ke mus ni ngan nog ko girdi’ ni thingara pigpiggad ku Jehovah u polo’ i gum’ercha’rad ni ngar felan’naged, ya kab fel’ ni ngan fith ni ngan gaar, ‘Faanra gathi gad ma pigpig ku Jehovah u polo’ i gum’ercha’dad, ma ra felan’ ngodad fa?’

12. Mang felngin e pi deer ni ka nog e viewpoint question ngay?

¹² Mmit e deer ni ka nog e viewpoint questions ngay e ra ayuwegem ngam nang ko kari mich u wan’um e en ni ga be fil e Bible ngak e tin ni ke fil fa danga’. (Matthew 16:13-16) Rayog ni nge pi’ be’ fulweg nib mat’aw u murung’agen e ngongol ndarngal ni aram ba ngongol nib kireb. Machane rayog ni ngkum fith boch e deer ni bod e tin baaray ni, Uw rogon u wan’um e pi motochiyel rok Got ni fan ko gafarig boch ban’en ni gad ma rin’? Ga be lemnag ni kaygi gel fa? Ga be lemnag ni bay fan ni ngam fol ko pi motochiyel rok Got fa danga’?

Pi Fanathin ni Ma Taw Nga Gum’erchaey

13, 14. (a) Uw rogon ni ngan weliy ban’en u fithik’ e fanathin? (b) Mang fan ni bay angin ni ngan fanay e fanathin nib puluw?

¹³ Ku reb e kanawo’ ni nge taw e machib nga gum’erchaen e piin ni be motoyil ngodad nge piin ni gad ma fil e Bible ngorad e ngan weliy boch e fanathin. Fare bugithin ni Greek ni “fanathin” e ba sor fan ko “ngan tay ban’en u charen ban’en ara ngan tay u taabang.” Nap’an ni ga ra yog e fanathin ma ga be weliy ban’en ya ga be ‘tay ban’en u charen’ ban’en nib taareb rogon ngay. Baaray rogon, i fith Jesus ni gaar: “Susun e be mang e gadad ra susunnag e gagiyeg rok Got ngay? Fa mang fanathin e ir e gadad ra maruwel ngay nge mang ir e tamilangnag?” Me pi’ Jesus e fulweg riy, ya ke weliy u murung’agen awochngin e mustard.​—Mark 4:30-32.

¹⁴ Pi profet rok Got e ur fanayed boor e fanathin ni rib manigil. I fanay Got yu Assyria ni nge gechignag piyu Israel, machane kaygi elmirin e kireban’ ni ur rin’ed ngorad, ma aram me tamilangnag Isaiah rogon fene tolangan’rad me yog reb e fanathin ni gaar: “Fare talin e maruwel ni tow e ra tolangnag ir ngak fa en ni be fanay be th’ab ban’en ngay fa, fare goloyoch e ra suwey fa en ni be maruwel ngay fa?” (Isaiah 10:15) Nap’an ni i fil Jesus ban’en ko girdi’ ma boor e fanathin ni i weliy. Kan nog ni “ke mus nu fithik’ e fanathin e i machib ngorad riy.” (Mark 4:34) Pi fanathin nib manigil e bay angin ya ma pug laniyan’ nge gum’erchaen e girdi’. Ma ma ayuweg e piin ni be motoyil ngay ni ngar filed ban’en nib pay ya be taarebnag nga ban’en ni goo yad manang.

15, 16. Uw rogon me yib angin e pi fanathin ni gad ra weliy? Mu weliy boch e kanawo’.

¹⁵ Uw rogon nrayog ni ngad fanayed e pi fanathin ni ra taw nga gum’erchaen e girdi’? Som’on ma thingari puluw fare fanathin ko n’en ni yibe weliy. Faanra dabi puluw e n’en ni kan taarebnag ngay, ma dabi ayuweg fare fanathin nge tamilang u wan’ e girdi’. Bay be’ ni ke pi’ e welthin ni murung’agen girdien fachi ulung ni yad ma par nib sobut’an’rad u tan pa’ Jesus Kristus ma ke taarebnagrad nga reb e kus ni ke par nib yul’yul’ ko en fak. Machane ba manigil e n’en ni kan taarebnag Jesus nge girdien fachi ulung ngay fa? Be weliy e Bible e thin ni be tamilangnag e re n’em u rogon nib manigil. Ya ke taarebnag Jesus girdien fachi ulung ni yad 1444,000 u gubin ni yad bod “be’ ni ppin ni nge mabgol ni ke yin’ e mad rok nib fel’ ni nge yan ngar mada’gow e pumoon rok.”​—Revelation 21:2.

¹⁶ Ma yib angin ko fanathin nfaanra ma sor fan ko par ko girdi’. Fare fanathin ni weliy Nathan u murung’agen fare fak e saf ni kan li’ e ke taw nga gum’erchaen David ni Pilung ya ba t’uf e saf rok, ya nap’an ni kab pagal ma ir e tachugol saf. (1 Samuel 16:11-13; 2 Samuel 12:1-7) Faan mang e ke weliy e fanathin u murung’agen ba gamanman ni bull ara garbaw, ma sana dabi yib angin nib fel’. Ku aram rogon e pi fanathin ni ma sor fan ko pi n’en ko science ara boch ban’en nib sor fan nga chepin e girdi’ ni gathi ri yima nang murung’agen e dabi pug laniyan’ e piin ni be motoyil ngodad. Pi fanathin ni weliy Jesus e bay fan ko pi n’en ni yima rin’ u reb e rran nge reb. I weliy u murung’agen bogi ban’en ni bod e magal, nge pi arche’ nu lang, nge pi floras ni ma tugul u ted ni lily. (Matthew 5:15, 16; 6:26, 28) Ma piin ni ur motoyilgad ku Jesus e rayog ni ngar nanged fan e pi n’en nem.

17. (a) Mang boch ban’en nrayog ni ngad weliyed murung’agen ko fanathin? (b) Uw rogon nrayog ni ngad fanayed e pi fanathin ni bay ko pi babyor rodad ngad puluwnaged ko piin ni gad ma fil e Bible ngorad?

¹⁷ Nap’an ni gad be machib, ma bay boor rogon ni ngad weliyed boch e fanathin nib mom. Mu par ni ga be tiyan’um ko facha’ ni ga be machibnag. (Acts 17:22, 23) Sana rayog ni ngam weliy e fanathin u murung’agen e pi bitir rok, fa tabinaw rok, fa maruwel rok, ara ban’en ni ma rin’ ni fan ko fafel. Fa rayog ni ngad fanayed e fanathin ni bay ko babyor ni gad be fil ngak be’ nib m’ag ngak. Baaray rogon, bay e fanathin ko paragraph 14 ko guruy ni 8 ko fare ke babyor ni Knowledge That Leads to Everlasting Life. Be weliy murung’agen reb e labthir nib fel’ wurengan’ ma be’ ni bugiliy yoror rok e ke t’ar e thin nga daken. Rayog ni ngad lemnaged ko uw rogon ni ngad puluwnaged e re fanathin nem ngak fa en ni gad be fil e Bible ni ku ir reb e gallabthir.

Ngan Poy e Thin ko Bible nib Fel’ Rogon

18. Mang fan nsusun ni ngad athamgilgad ni ngad bieged e babyor nib fel’ rogon?

¹⁸ I weliy Paul ku Timothy ni gaar: “Mu tiyan’um nguum bieg e thin u lan e babyor nib thothup ngak e girdi’ ko muulung, ma ga be machib ngorad ma ga be weliy fan e thin rok Got ngorad.” (1 Timothy 4:13) Bible e aram e def ko machib rodad, me ere susun ni ngad bieged nib fel’ rogon. Piyu Levi e yad ba tow’ath ya yad ra bieg fare Motochiyel rok Moses ngak e girdi’ rok Got. Ere rogon ni kar bieged e kar tuntungad fa kar poyed u rogon nib monotone? Danga’, ya be yog e Bible u Nehemiah 8:8 ni gaar: “Mi yad afweg e thin ko fare ke babyor ko pi motochiyel rok e bin riyul’ e Got ko bin baaram ni manang e girdi’ fan, mar tamilangnaged mar weliyed nib fel’ rogon.”

19. Uw rogon nrayog ni ngad mon’oggad i bieg e thin ko Bible?

¹⁹ Boch e pumoon ni Kristiano e yad ba cheg ko welthin machane gathi rib fel’ rogon ni yad ma bieg e babyor. Uw rogon nrayog ni ngar mon’oggad ko re n’em? Faanra yad ra rin’ u gubin ngiyal’. Arrogon, faanra yad ra bieg e babyor ni baga’ lamrad u gubin ngiyal’ nge mada’ ko ngiyal’ nrayog ni ngar rin’ed nib fel’ rogon. Faanra bay e pi audiocassette ko Bible ko thin rom, ma manigil ni ngam motoyil nga rogon ni yibe bieg ma ngam nang rogon ni ngan nog fithingan e girdi’ nge boch e thin nu bang. Piin ni bay fare Bible ni New World Translation ko thin rorad e rayog ni ngar guyed e pi n’en ni bay riy ni be yog ko uw rogon ni ngan puthuy boch e thin.a Faanra ngam rin’ u gubin ngiyal’ ma mus ko pi ngochol ni bod e bin baaray ni Maʹher-shalʹal-hash-baz e rayog ni ngan nog ndariy e magawon.​—Isaiah 8:1.

20. Uw rogon nrayog ni ngad ‘tedan’dad nga rogon e machib ni gad be tay’?

²⁰ Gadad e girdi’ rok Jehovah ma ri gad ba tow’ath ni be ni ngad machibnaged e girdi’! Ere nguuda ted fan e re n’em ni kan tay nib mil fan ngodad. Ma ngad ‘tedan’dad ngodad nge nga rogon e machib ni gad be tay.’ (1 Timothy 4:16) Rayog ni ngad managed e pi tamachib nib fel’ nfaanra gad ra motoyil ko girdi’ nib fel’ rogon, ma gad weliy e thin nib mom, ma ngad fithed boch e deer u fithik’ e gonop ma ngad weliyed boch e fanathin, ma ngad bieged e thin ko Bible nib fel’ rogon. Ngad folgad ko fonow ni pi’ Jehovah ngodad u daken e ulung rok ma ra yib angin ngodad, ma ra ayuwegdad “nge yib u l’ugundad e thin ni yib ko piin ni kan fil ban’en ngorad.” (Isaiah 50:4, NW) Faanra gad ra fanay urngin e talin e maruwel ni kan pi’ ngodad ni fan ko machib, nib muun ngay e pi brochure, nge audiocassette, nge videocassette, ma aram e rayog ni ngad machibnaged e girdi’ u fithik’ e gonop ma ra mithmithegrad.

[Boch e Thin nra Tamilangnag Murung’agen]

Ka Ga Manang?

◻ Uw rogon nrayog ni nge yib angin e machib ni gad ma ay nfaanra gad ra motoyil ko girdi’ nib fel’ rogon?

◻ Uw rogon nrayog ni ngad folwokgad rok Paul nge Jesus u rogon ni kar machibgow nib mom?

◻ Miti mang deer nrayog ni ngad fithed ko girdi’ ni gad be machibnag?

◻ Miti mang fanathin nib th’abi fel’ e ra puluw?

◻ Uw rogon nrayog ni ngad mon’oggad iyan u rogon ni gad ma poy e babyor ni fene yoor?