Fa En Ni Sunmiyem—Mu Fil Rogen E’ Pi Ngongol Rok

“Baygu gagiyegnag nge yog ni ngam guy e urngin e tin nib fel’ ni gu ma rin, ma bay gu machibnag fithingan Jehovah u p’eowchem.”​—EXODUS 33:19, New World Translation.

1. Mang fan ni bay mat’awon e Ani Tasunmiy ni ngan tay fan?

APOSTAL John, ni ir e yoloy e bin tomur e babyor u lan e Bible, e yog boch e thin u murung’agen fa En Tasunmiy: “ Gur Jehovah, e bay rogom ni nga nog e sorok ngom, min ta’ fam, ma bay rogom ni nge mil suwon urngin ban’en ngom, ya kam sunmiyrad kar pared ke mada’ ko chiney ni bocham.” (Revelation 4:11, NW) Rogon ni weliy fare article nib m’on, pin’en ni ke piri’eg e science e ngiyal’ ney e baga’ ni ma micheg ni bay fa En ni sunmiy urngin ban’en.

2, 3. (a) Mang e n’en ni thingari fil e girdi’ u murung’agen e Ani Tasunmiy? (b) Mang fan ni dabiyog ni ngam guy e Ani Tasunmiy?

² Rogon ni baga’ fan ni nge mich e En Tasunmiy u wan’uy, e ku arrogon ni baga’ fan ni ngan fil ko mang e pi ngongol rok​—ni Ir reb e girdi’ nib riyul’, ma bay pi felngin nge kanawo’ rok ni ma chugur nag e girdi’ ngak. Demtrug ko mang e um rin from, ma gathi ffel’ ni ngam nang ko ir mini’? De t’uf ni ngam mada’gow ni ngam nang ko ir mini’, ni bod rogon ni gad ma mada’nag yugu boch e girdi’.

³ I yib e urngin e pi t’uf rok Jehovah, nge yal’ ni aram reb e t’uf ni gathi rib baga’. Ga be tafinaynag ni rayog ni ngam man mpar nib chuchugur ko fare yal’? Ri dabiyog! Boor e girdi’ e yad ma guy rogon ni dab ra sapgad nga mit e yal’ ara ra pired u taren e yal’ nib n’uw nap’an. Gawelngin e yal’ e sagonapan 15,000,000 degrees Celsius (27,000,000°F.). Gubin e second, ma re nifiy ney ni be daramram e be ayuweg bokum million e mass ni nge mang e energy. Ma ke mus ni bang ni baachichig ko re n’ey e ma aw nga fayleng ni aram e gawel nge tamilang, machane ba gaman e re n’ey ni nge ayuweg urngin ban’en nib fas. Pin’en ney e susun ni nge ayuwegdad ni ngad nanged ko uw fane gel gelngin fa En Tasunmiy. Aram fan ni i yoloy Isaiah u murung’agen “fare energy ko fa [En Tasunmiy] ni boor, ma ri ba gel gelngin.”​—Isaiah 40:26.

4. Mang e wenig Moses ngak Got, ma uw rogon ni ke fulweg Got ngak?

⁴ Machane, gam nang ni in e pul ni ke yan u tomren ni chuw piyu Israel ko Egypt ku duw ni 1513 B.C.E., Me wenig Moses ngak e En Tasunmiy ni gaar: “Wenig ngom, mu gagiyegnag nge yog ni gguy ramaem ni be gal.” (Exodus 33:18) Bochan ni fare yal’ e yib rok Got, ga manang e chiney ko mang fan ni yog ngak Moses ni gaar: “Dabiyog ni ngam guy owcheg, ya dariy be’ ni ra guyeg me par nib fas.” Ke pag Jehovah Moses ni nge mith u bang u nap’an ni “be yib ramaen u tooben” ko ngiyal’ ni ur moyew u daken fare burey ni Sinai.” Ere, bod ni ke guy Moses “keru” Got, ara boch ban’en ni be gal ramaen ko fa En Tasunmiy, ara wub rok.​—Exodus 33:20-23; John 1:18.

5. Mang e rin’ Jehovah ko n’en ni ke ning Moses ngak me fel’fel’an’ Moses riy, ma biney e be dag e mang?

⁵ Baadag Moses ni nge nang e En Tasunmiy nib fel’ rogon e ngiyal’ nem me yib angin ngak. Ba tamilang ni nap’an ni be non u l’ugun fare engel, me yan Got nga tooben Moses me gaar: “I Jehovah, e ir fare Got nri ma runguy e girdi’ ma ma kireban’ ngorad, ni gathi mmachreg ni ma yib e puwan ngak’ ma ma t’ufeg e girdi’ ma ma yul’yul’ ngorad. Ma t’ufeg e girdi ni bokum i biyu, ma ma nag fan uwan’ e oloboch nge denen ni ke rin’ e girdi’, machane, dabi fek owchen fe pag ndabi gechignag pi fak.” (Exodus 34:6, 7) Biney e be micheg ni ra ngan nang e En Tasunmiy ma gathi kemus ni nga guy downgin, machane, ri bat’uf ni ngan nang ko ir mini’, ngongol rok, nge rogon ni ma rin’ ban’en.

6. Uw rogon ni fare immune system rodad e un ngat ngay?

⁶ Reb e kanawo’ ni gad ra nang pi felngin Got riy e ngada yaliyed e tin ni sunmiy. Mu lemnag e immune system rom. Reb e babyor u murung’agen e immunity, e weliy be’ nu Meriken riy nib cheg ko science ni gaar: “Ka nap’an ni daworni gargeleg nge mada’ ko ngiyal’ ni kannim’, ma fare immune system e be par ni be thamiy ban’en. Fapi molecules nge cells ni kan yarmiy nib thilthil . . . e be ayuwegdad ndabi par e fak’lud nge bayking u fithik i dowdad. Ra dariy fare n’en ni be ayuwegdad, ma dabiyog ni nge par e girdi’ nib fas.” I yib e pi n’ey u uw? Reb e article ko fa binem e babyor e ke weliy ni gaar: “Fapi cells ni kan yarmiy nib fel rogon ni ma cham ko pi bayking ni ma kirebnag e dowef e yib u boch e cell ni yib nib m’on ni sagonapan mereb e wik u tomren ni sum e bitir u meyal.” Fare ppin ni ke diyen e ma afweg boch e immunity ngak e bitir rok ni be ga’ iyan. Ma ra munmun, me pi’ boch e immune cells nge boch ban’en nib fel’ ko bitir rok u nap’an ni be tathuthnag.

7. Mang e n’en ni ngad lemnaged u murung’agen e immune system rodad, ma aram e mang e rayog ni ngad dogned ni bochan?

⁷ Rayog ni ngam mog ni fare immune system rom e kab fel’ ko urngin e falay ni bay ko ngiyal’ ney. Aram fan nib fel’ ni ngam fithem, ‘Biney e be micheg ni fa En ni sunmiy e re ne’y e ir mini’?’ Ma ra m’ug e re n’ey ko yay ni som’on ni sagonapan mereb e wik u tomren ni ke sum e bitir u meyal ma ngiyal’ nem e bay gelngin ni nge ayuweg e bitir ni kab achichig. Ere biney e be dag ni kan sunmiy u fithik’ e gonop. Machane mang boch ban’en ni rayog ni ngada filed u murung’agen e En Tasunmiy u rogon e n’en ni sunmiy Albert Schweitzer nge yugu boch e girdi’ ni kara tiyan’rad ko maruwel rorad ni yad ma pi’ boch e falay ngak e girdi’ nib gafgow? Boor i gadad e be finey ni yad e girdi’ ni uw rogon? Baga’ ni gad ra yog ni yad e girdi’ nib gol nge girdi’ ni ma runguy. Mu lemnag, mang e rayog ni ngad dogned u murung’agen e En ni sunmiydad, ma pi’ fare immune system ni fan ko girdi’ nib gafgow nge girdi’ nib fel rogon? Ba tamilang, ni bat’uf e girdi’ rok, gathi ba laniyan’, ba runguy, ma ba yal’uw. Gathi bpuluw e re n’ey ko boch e thin ni i rung’ag Moses u murung’agen e En Tasunmiy?

Be Dag Ko Be’ Ni Ba U rogon

8. Mang reb e kanawo’ ni be fil Jehovah ngodad murung’agen nib thil rogon?

⁸ Bay reb kanawo’ ni rayog ni nga nanged e En ni sunmiydad riy​—u daken e Bible. Ri baga’ fan e re n’ey ya boor ban’en u murung’agen e science nge palpalthib e dabiyog ni nge tamilangnag ban’en nib fel’ rogon ni bod e Bible. Reb faram e aram fare ngochol ko En Tasunmiy. Kemus ni fare Bible e be tamilangnag murung’agen fithingan e En Tasunmiy nge mang fan. U lan e Bin ni Hebrew e M’ag ko Bible, ma ke m’ug fithingan ni 7,000 yay ni kemus ni aningeg e consonants riy ni aram e YHWH ara JHVH, ma baga’ ni yima tay ni Jehovah ko thin nu Meriken.​—Exodus 3:15; 6:3.

9. Mang fan e ngochol rok e Ani Tasunmiy, ma be mang e rayog ni ngad dogned riy?

⁹ Faanra gad baadag ni ngad nanged e En Tasunmiy nib fel’ rogon, ma thingari mich uwan’dad ni ba’ ma gathi kemus ni ngad lemnaged ni “N’igin ban’en nge sum ko tabolngin” ara fare thin nde tamilang ni “I gag.” Be dag e ngochol rok ni aram rogon. Fan e re ngochol nem e aram “ke mang” ara “ke micheg ni aray rogon.”a (Mu taarebnag ko Genesis 27:29; Eklesiastes 11:3.) Fan e ngochol rok Got e “Ma n’igin ni Nge Buch Ban’en” me tamilangnag ni rayog ni nge yarmiy ban’en ma ma rin’. Rayog ni ngari l’agan’dad nra lebuguy urngin ban’en ni i micheg ngodad nfaanra kad nanged fan e ngochol rok ma gad be fanay.

10. Mang e n’en ni baga’ fan nrayog ni ngad filed ko pi thin ni bay ko babyor ni Genesis?

¹⁰ Fare tamilangan’ u murung’agen e tin nib m’agan’ Got ngay nge ngongol rok e bay u Bible. Fare babyor ni Genesis e be dag ni immoy e gapas u thilin e girdi’ nge Got. Ma bay e athap rorad ni nge yog ngorad e yafas nib n’uw ma ba’ fan. (Genesis 1:28; 2:7-9) Rib mudugil ni ra chuweg Jehovah e gafgow nge kankanan’ ko girdi’ ya re n’ey e bpuluw nga fan e ngochol rok. Gad ma beeg u murung’agen rogon ni nge lebug e tin nib m’agan’ ngay: “Tin ni sunumeg Got e kan pag ni ngeb e kireban’ ngorad, ni gathi bochan ni yad e ra turguyed, machane aram e tin nib m’agan’ e En Tasunmiy ngay, ya ra yodor, ma ra yib reb e rran.  . . ni yad ra un ko flaab rok pi fak Got.”​—Roma 8:20, 21, The New Testament Letters, by J. W. C. Wand.

11. Mang fan ni ngad yaliyed e pi chep u lan e Bible, ma mang e pi n’en nni weliy ko reb e chep nni tay.?

¹¹ Maku fare Bible e rayog ni nge ayuwegdad ni ngad nanged e En ni sunmiydad ya biney e be weliy ko mang e i rin’ nge rogon e ngongol rok u nap’an ni be ayuweg piyu Israel kakrom. Mu lemnag e n’en ni buch ku Elisha nge Naaman, fa en ni ir e baga’ ko pi salthaw nu Syria. Ram beeg e re chep ne’y u 2 Kings guruy ni 5, ma rayog ni ngam nang murung’agen fare buliyal ni ir be’ nu Israel ni yog ni sana rayog ni nge m’ay e daraw rok Naaman nfaanra ra ayuweg Elisha ni ir be’ nu Israel. Ke yan Naaman nge guy Elisha. Be sonnag Naaman ni nge chichingeg Elisha pa’ ni nge golnag u rogon e yalen rorad. Machane, ke yog Elisha ngak ni nge maluk ko fare lul’ nu Jordan. Fare sib rok Naaman e yugu aram rogon pi’ athamgil nga laniyan’ ni nge fol ko thin rok Elisha, ma tomren ni rin’, ma ke gol. Ke pi’ Naaman boch e taw’ath nib tolang puluwon, machane de fek Elisha. Munmun ma fare tapigpig rok Elisha e ke yan nib mith nge guy Naaman me fek boch fapi taw’ath u fithik’ e sabanban. Bochan ni ir be’ ni de yul’yul’ ma aram me af e daraw ku Naaman ngak. Re chep ney e ba manigil ​—ya rayog ni ngad filed boch ban’en nib fel’ riy.

12. Mang e rayog ni ngad dogned u murung’agen e Ani Tasunmiy ko chep u thilin Elisha nge Naaman?

¹² Re chep ney, e be dag ni fa En ni i sunmiy e palpalthib e gathi kaygi tolang ni dabi motoyil ku reb e buliyal, ma baga’ ni gathi aram rogon e yalen ko girdi’ e chiney. Maku biney e be dag ni fa En Tasunmiy e gathi ba laniyan’ machane girdi’ e ra par nib fel uwan’ ndemtrug ko be’ u kun nam. (Acts 10:34, 35) Am sap, det’uf ni ngan fanay e hocus-pocus ara pig​—ni aram e n’en ni ma rin’ boor e “girdi’ ni ma golnag e m’ar” kakrom nge chiney —machane fa En Tasunmiy e ke fanay e gonop rok. Manang rogon ni nge golnag be’ ni ba daraw. Maku ke dag ni ba gonop ma ba mat’aw ya de pag ni nge gel e sasalap ngak. Biyay, gathi bpuluw e re n’ey ko pi thin nni weliy u murung’agen e ngongol rok Jehovah ni ke rung’ag Moses? Ba ngoch e binem e chep nu Bible, machane boor ban’en ni kada filed riy u murung’agen rogon e ngongol rok fa En ni Sunmiydad!​—Psalm 33:5; 37:28.

13. Ngam mu weliy rogon ni ngad filed e tin ni baga’ fan ko pi chep u lan e Bible.

¹³ Yugu boch e thin ni be weliy u murung’agen piyu Israel ni yad e girdi’ nib gelan’ nge rogon ni ke ayuwegrad Got e be micheg ni riyul’ ni i runguyrad Jehovah. Fare Bible e be weliy ni ke skengnag piyu Israel Got biyay nge biyay me amithnag gumircha’en. (Psalm 78:40, 41) Ere biney e be dag, ni Ani Tasunmiy e ma thamiy ban’en, ma baga’ fan e n’en ni ma rin’ e girdi’ ngak. Maku, boor ban’en ni rayog ni ngad filed ko boch e thin nni weliy u murung’agen boch e girdi’ nib lingagil. Faan nduguliy ni David era mang pilung nu Israel, me gaar Got ku Samuel: “Girdi’ e yad ma guy be’ u wuru’ i downgin; machane Jehovah, e ma guy e lem ko girdi’.” (1 Samuel 16:7) Arrogon, fa En Tasunmiy e ma guydad u rogon e lem rodad, gathi kemus ni wuru’ i dowdad. Uw fini fel’!

14. Gad ra bieg e Bin ni Hebrew e M’ag ko Bible, ma mang e n’en ni rib fel’ ni ngad rin’ed?

¹⁴ Bay guyey nge mereb e babyor u Bible nni yoloy u m’on ni yib Jesus, ma thingar da bieged e pi babyor nem. Biney e gathi kemus ni ngad nanged boch e chep nu Bible. Faan mang e gad baadag ni ngad nanged murung’agen e pi ngongol ko fa En ni sunmiydad, ma aram e thingar da fal’eged i lemnag e pi thin nem. Susun, ‘re chep ney e be tamilangnag murung’agen ko mang e pi ngongol rok? Be mang e ngongol rok ni yibe weliy uroy?’b Ran yodor ma sana mus ko girdi’ ndawori mudugilanin’rad era mich u wan’rad ni fare Bible e riyul’ ni yib rok Got. Ma aram e ra tabab ni nga ri tamilang u wan’rad fa En ni i n’igin ni ngan yoloy e re ke babyor ney.

Reb e Sensey Nrib Fel’ Era Ayuwegdad Nngad Nanged e En Tasunmiy

15. Uw rogon ni ri ngad filed ban’en ko pin’en ni i rin’ Jesus nge rogon ni i fil ban’en ngak be’.

¹⁵ Sana, girdi’ ni dawori mudugil uwan’rad ko bay e En Tasunmiy fa dariy ara piin ni gathi ri yad manang Got e yad e piin ni buchuw e thin nu Bible ni ke mit ngorad. Susun kam mada’nag be’ ni dabiyog ni nge yog ko mini’ e yib nib m’on ku Moses fa Matthew. Maku de nang ko mang e i rin’ Jesus nge machib ni tay kakrom. Rib gel e kireban’ riy ya rayog ni ngan nang nib tamilang u murung’agen e Ani Tasunmiy u daken Jesus, ni ir fare Sensey ni Rib Fel’. Bochan ni rib fel’ thilrow Got, ma aram e rayog ni nge dag murung’agen e ngongol rok e Ani Tasunmiy. (John 1:18; 2 Corinthians 4:6; Hebrews 1:3) Ma i yodor. Ya bay biyay ni gaar: “Cha’ ni ke guyeg e ke guy e en ni Chitamangiy.”​—John 14:9.

16. I un Jesus ko sabethin ko reb e ppin nu Samaria ma binem e be dag e mang?

¹⁶ Mu lemnag e re n’ey. Reb e rran ma ke magar Jesus ni bochan e milekag ni tay, me non ngak fare ppin ni be’ nu Samaria nib chuchugur nga Sychar. I wereg e tin riyul’, me weliy ni thingarni “liyor ngak e Chitamangiy u fithik’ i lanin’uy nge tin riyul’.” Ngiyal’ nem ma piyu Jew e dubrad daken piyu Samaria. Machane, i dag Jesus ni Jehovah e bat’uf urngin e girdi’ ni pumoon nge ppin rok ndemtrug ko be’ u kun nam ni taab rogon ko fare chep u murung’agen Elisha nge Naaman. Biney e be skulnagdad ni ba thil e lem rok Jehovah ko girdi’ ni nib ngochngochan’rad ma yad ba tatogopluw ni yad bay u ga’ngin yang u fayleng e chiney. Maku kada filed faram ni m’agan’ Jesus ni nge fil ban’en ngak be’ nib ppin, ma re ppin nem e be par ko reb e pumoon ni dawora mabgolgow. De puwan’ Jesus ngak, me non u fithik’ e gol, aram reb e kanawo’ ni rayog ni nge ayuweg fare ppin riy. Ngemu’, ma yugu be’ nu Samaria ni ke motoyil ku Jesus e gaar: “Gad manang nri ir faanem ni nge thapeg e girdi’ nu fayleng ngak Got.”​—John 4:2-30, 39-42; 1 Kings 8:41-43; Matthew 9:10-13.

17. Fare chep u murung’agen e fas ko yam’ ni tay Lazarus’ e be dag e mang?

¹⁷ Ngada weliyed boch ban’en ni be dag ni faanra kada filed u murung’agen e n’en ni rin’ Jesus nge pin’en ni ke fil ngak boch e girdi’ ma aram e kada nanged murung’agen e Ani Tasunmiy. Mu lemnag fare rran ni yim’ Lazarus ni fager rok Jesus. Reb e rran u m’on riy me dag Jesus ni bay gelngin ni nge faseg e girdi’ ni kem’. (Luke 7:11-17; 8:40-56) Mang e rin’ Jesus ko ngiyal’ ni be sap Maria ni walagen ni ke kireban’? Me “ri taganan’” Jesus. Gathi ir be’ ni dariyfan uwan’ yugu boch e girdi’; me “yor” Jesus. (John 11:33-35) Ma gathi kemus ni be dag Jesus ngak e girdi ni ke kireban’. Kan k’aring ni nge rin’ e tin nib fel’​—i faseg Lazarus. Mu lemnag ko uw rogon ni i ayuweg pi gachalpen ni ngar nanged rogon ni be thamiy e Ani Tasunmiy ban’en nge rogon ni ma ngongliy ban’en. Maku, tinnem e rayog ni nge ayuwegdad nge yugu boch e girdi’ ni ngad nanged fan pi fel’ngin e Ani Tasunmiy nge tirok e kanawo’.

18. Mang e thingari lemnag e girdi’ ko fol Bible?

¹⁸ Dariy fan ni ran tamra’ ni ngan fil e Bible ma yira nang murung’agen e Ani Tasunmiy. Fare Bible e gathi ba babyor ni dakuriy fan e chiney. Fa cha’ ni ke fil e re ney me mang reb e fager ku Jesus e John. Ma munmun me yoloy: “Gadad manang ni en ni fak Got e ke yib ma ke tamilangnagan’dad ni ngad nanged e bin riyul’ e Got. Gadad bay u fithik’ e bin riyul e Got, u fithik’ fak ni Jesus Kristus. Ir e bin riyul’ e Got, ma ir e yafas ndariy n’umngin nap’an.” (1 John 5:20) Ere ran fanay “an’uy” ni ngan nang ko mini’ e “fa bin riyul’ e Got,” fa en Tasunmiy, era pow’iydad ko “yafas ni manemus.”

Uw Rogon ni Ngam Ayuweg Yugu Boch e Girdi’ u Murung’agen?

19. Mang ban’en nni rin’ ni fan ni ngan ayuweg e girdi’ ni ka be maruwaran’rad?

¹⁹ Boch e girdi’ e bat’uf boor ban’en ni nge tamilang uwan’rad fini pagan’rad ni riyul’ ni bay e Ani Tasunmiy nib gol ni ma lemnagdad me fel’fel’an’ ko pi ngongol rok. Ka bay bokum million e girdi’ ni dawori mudugilanin’rad ko bay e Ani Tasunmiy fa dariy ara lem rorad e de puluw ko thin nu Bible. Uw rogon ni ngam mu ayuwegrad? Fare district nge international convention ko Pi Mich Rok Jehovah ko duw ni 1998/99, e fl’eg reb e talin a maruwel ni biech ni kan wereg min piliyeg ko boor mit e thin​—fare babyor ni Is There a Creator Who Cares About You?

20, 21. (a) Uw rogon ni ngan fanay fare babyor ni Creator book ni nge yib angin? (b) Mu weliy boch ban’en ni be micheg ni kan pirieg ni fare babyor ni Creator e ffel’.

²⁰ Re babyor ney era ayuwegem ni nge gel e michan’ rom ko En ni Sunmiydad ma ra fel’fel’an’um nga felngin nge tirok e kanawo’. Mang fan ni ba mudugil e re n’ey? Ya fare babyor ni Is There a Creator Who Cares About You? e kan ngongliy ni fan ni nge ayuweg e girdi’ ni aram rogon e lem rorad. Ma kenggin e biney e babyor e “Ra yibnag fan e yafas rom fa?” Pin’en ni bay u lan e re ke babyor ney era pug e tafinay rok e girdi’ ni mus ko piin ni buchuw e skul rorad. Machane, re babyor ney e be weliy e pin’en in ra bagadad ma baadag. Bay boch ban’en riy ni ma pug e tafinay rok e girdi’ ni be maruwaran’ ko bay e Ani Tasunmiy fa dariy. Fa cha’ nra bieg e biney e babyor e det’uf ni ir be’ ni ke mich e Ani Tasunmiy uwan’. Pin’en ni kafeni pateg e science nge tin ni kar filed e rayog ni nge ayuweg e piin ni ka be maruwaran’rad. Ma pin’en ney e rayog ni nge ubung e michan’ ku piin ni ke mich Got uwan’rad.

²¹ Ran bieg e biney e babyor, ma yira nang ni yu yang riy e be sumarnag e pin’en ni buch kakrom ma ra tamilang uwan’uy e pi fel’ngin Got, me nang e girdi’ murung’agen Got nib fel’ rogon. Boor e girdi’ ni kara bieged ere ke babyor ney e kar rogned ni ri aram e angin ni ke yib ngorad. Yibe athapeg ni tomren ni kam fil e re ke babyor ney ma ra yib angin ngom ma rayog ni ngam fanay ni ngam ayuweg yugu boch e girdi’ ni ngar nanged e En ni sunmiyrad.

[Boch e Thin nra Tamilangnag Murung’agen]

Ka Ga Manang?

◻ Uw rogon ni i nang Moses Jehovah nib fel’ rogon u nap’an ni ur moyew u daken fare burey ni Sinai?

◻ Mang fan ni ri ra fil e Bible ma aram e n’en nra ayuwegdad ni ngad nanged e ngongol rok Jehovah?

◻ Rani bieg e Bible, mang e thingarda rin’ed ni ngad pared nib chuchugur ko Ani Tasunmiy?

◻ Mang e ga be lemnag u rogon ni ngam fanay fare babyor ni Creator?

[Sasing ko page 14]

Fare immune system rodad e be micheg e mang u murung’agen e En ni Sunmiydad?

[Sasing ko page 15]

Bang ko babyor ni kan nog e Dead Sea Scrolls ngay, ma bay fare Tetragrammaton riy (Ngochol Rok Got nu Hebrew) nni yoloy

[Credit Line]

Ayuw ni pi’ fare Shrine of the Book, Israel Museum, Jerusalem

[Sasing ko page 16]

Mang e rayog ni ngad filed ko n’en ni rin’ Jesus u nap’an ni i guy Maria ni ke kireban’?