Ke F’leg Jehovah Rogon E Kanawo’

“Re thin nib fel’ ney u murung’agen e gagiyeg rok Got e bay ni machibnag.”​—MATTHEW 24:14.

1. Uw rogon fare maruwel ko machib ni kan tay u nap’an e bin som’on nge bin 20 e chibog?

JEHOVAH e ir ba Got ni ma t’ufegey, ma aram fan ni ke m’agan’ ngay ni nge “thap urngin e girdi’ ngak ma ngar nanged e tin nib riyul’.” (1 Timothy 2:4) Aram fan nib t’uf fare maruwel ko machib. Nap’an e bin som’on e chibog, ma re maruwel ney ko machib e ke tay fare ulung ko Kristiano ni “ir e duga’ me ir e be dunubiy fare thin nib riyul’.” (1 Timothy 3:15) Ma boch nga tomren me yib e piin ni apostate ma ke war e tamilang ko tin riyul’. Ngiyal’ ney ni “ngiyal’ ko tomur” ma ke wer iyan e “thin riyul’ ” ma be pi’ e athap ngak bokum milyon e girdi’ ko yafas ni manemus ni bay ko Bible.​—Daniel 12:4.

2. Mang e ke rin’ Jehovah ni fan ko fare maruwel ko machib?

² Der tal Satan ni nge guy rogon ni nge n’igin ndabi lebug e tin nib m’agan’ Got ngay, machane yugu demtrug ma ke yib angin e maruwel ko machib u nap’an e bin som’on e chibog nge bin 20. Aram e be puguran nga lanin’uy e thin ku Isaiah ni profet. I yoloy Isaiah u murung’agen e ngiyal’ nra sul piyu Jew nga Judah u nap’an e bin nel’ e chibog B.C.E. ni gaar: “Urngin e loway ni bay nsuguy, ma urngin e burey ni bay ni bardey. Pi burey e bayi tagapas; ma yungi n’en nde pach e bay ni pacheg.” (Isaiah 40:4) Miki fl’eg Jehovah rogon e kanawo’ me pacheg ni fan ko maruwel ko machib u nap’an e bin som’on e chibog nge bin 20.

3. Uw rogon nrayog ni nge lebuguy Jehovah e tin nib m’agan’ ngay?

³ Gathi aram e ke rin’ Jehovah urngin ban’en u fayleng ni fan ni nge mon’ognag e maruwel ni nge wer fare thin nib fel’ iyan; ma gathi ke fanay Jehovah gelngin ni nge nang urngin ban’en nra buch. Rriyul’, nrayog ni nge nang ma nge gagiyegnag e pi n’en nra buch nga m’on. (Isaiah 46:9-11) Machane ku rayog ni nge ngongol nib puluw ko pi n’en u nap’an ni yugu be buch. Bod rogon be’ ni tachugol saf ni manang rogon ni nge pow’iy me ayuweg e pi saf rok, ma ku aram rogon ni ma pow’iy Jehovah e girdi’ rok. Ma pow’iyrad iyan ni ngar thapgad ngak, ma ma ayuwegrad ko tirok Got ban’en ma ma mithmithegrad ni ngar rin’ed boch ban’en ni nge yib angin e machib ko fare thin nib fel’ u ga’ngin e fayleng.​—Psalm 23:1-4.

Ba Maruwel nib Mo’maw

4, 5. Mang fan nib mo’maw fare maruwel ni ngan machibnag fare thin nib fel’?

⁴ Bod rogon fare maruwel u nap’an Noah ni nge toy fare ark, ma fare maruwel ni ngan machibnag e thin ko Gil’ilungun Got e rib gel​—aram rogon u nap’an e bin som’on e chibog nge ngiyal’ ney. Ba mo’maw ni ngan taw ngak urngin e girdi’ min weliy fare thin ngorad, ma re maruwel ney e rib gel e mo’maw riy. Nap’an e bin som’on e chibog, ma kari buch uw e piin ni yad pi gachalpen Jesus. Kan li’ Jesus ni Ani Ga’ rorad, min nog ni ir e ta togpuluw ko am. Ma kari mudugil e teliw ko piyu Jew. Ma immoy fare tempel nib gilbuguwan u Jerusalem. Maku bay e pi teliw nib mudugil ni gathi yad piyu Jew ko gin’en ni Mediterranean ni bay e pi tempel nge pi prist rorad riy. Ku aram rogon e “ngiyal’ ko tomur” ni ke tabab ko duw ni 1914, ma ke buch uw e pi Kristiano ni kan dugliyrad, ma boor e girdi’ ko pi yuraba’ i teliw e yad be yog ni yad be pigpig ku Got.​—Daniel 12:9.

⁵ I ginang Jesus pi gachalpen ni ran gafgownagrad. I gaar: “Bayi kolmed e girdi’ ngar pied gimed ngan gechignagmed, ma bay nthang e fan romed. Ma urngin e girdi’ ni bay ra fanenikayed gimed ni bochag.” (Matthew 24:9) Ma nap’an e “tin tomren e rran” e ke gel e magawon ko pi Kristiano ya ke “mo’maw ni ngan par nrogon e tin riyul’ ni girdien Kristus.” (2 Timothy 3:1) Ba mo’maw e maruwel ko machib ya ba gel e maruwel riy, ma yira togopuluw ngay, maku ke mo’maw e par ko ngiyal’ ney. Ba t’uf e michan’ nib gel.

6. Mang e ke micheg Jehovah ko girdi’ rok?

⁶ I nang Jehovah ni ra sum e magawon machane ki nang ni dariy ban’en nra taleg fare maruwel. Ya kan yiiynag ni ra fel’ rogon e machib me lebug u nap’an e bin som’on nge bin 20 e chibog ma kan gaar: “Ma re Thin rok Got ney Nib fel’ ni murung’agen e gagiyeg rok Got e bay ni machibnag u gubin yang u fayleng.”​—Matthew 24:14.

7. Uw fene gel e machib ni kan tay u nap’an e bin som’on e chibog?

⁷ Pi tapigpig rok Got u nap’an e bin som’on e chibog e ba gel e michan’ rorad ma bay e kan ni thothup rok Got rorad mu ur rin’ed e maruwel ni kan tay chilen ngorad. Bochan ni ke par Jehovah rorad ma ke yib angin e maruwel ni ur ted u rogon ni rib gel ni da ur lemnaged. Nap’an ni ke yoloy Paul e babyor ngak piyu Kolose ma ke pag 27 e duw u tomren ni ke yim’ Jesus, ma aram e ke yog u murung’agen fare thin nib fel’ ni “kan machibnag ngak urngin e girdi’ u fayleng.” (Kolose 1:23) Mu tungun e bin 20 e chibog, ma kan machibnag fare thin nib fel’ u 233 e binaw.

8. Uw rogon salpen e girdi’ mar uned ko fare thin nib fel’? Mu weliy boch.

⁸ Ngiyal’ ney ma bokum milyon e girdi’ ni kar folgad ko fare thin nib fel’. Ma boor i yad e kar rin’ed u fithik’ e magawon​—nap’an e ngiyal’ ni bay e mahl, ara kan taleg e machib, ara kan togopuluw. Ku aram rogon u nap’an e bin som’on e chibog. Bay biyay ni kan toy Paul nge Silas nib elmirin ko dimow min nin’row nga kalbus. Ma be m’ug riy ni dabkiyog ni ngar ayuwegew e girdi’ ngar manged pi gachalpen Jesus! Machane i n’igin Jehovah ni nge buch. Kan pag Paul nge Silas u kalbus, ma fa en ni pilungen e kalbus nge girdien e tabinaw rok e ke mich Jesus u wun’rad. (Acts 16:19-33) Pi n’en ni buch ni aram rogon e be dag ni dabiyog ko piin ta togopuluw ni ngar taleged e machib ko fare thin nib fel’. (Isaiah 54:17) Machane chepin e Kristiano e be dag ni gathi gubin ngiyal’ ma goo yibe togopuluw ma yibe gafgownag e Kristiano. Ngad lemnaged boch ban’en nib fel’ ni ke ayuweg e machib ni nge yib angin fare thin nib fel’ u nap’an e bin som’on nge bin 20 e chibog.

U Fithik’ e Pi Yuraba i Teliw

9, 10. Uw rogon ni ke n’igin Jehovah ni yira sonnag e ngiyal’ ni ngan wereg fare thin nib fel’ u nap’an e bin som’on nge bin 20 e chibog?

⁹ Mu lemnag e yu ngiyal’ ni kan wereg e machib u ga’ngin e fayleng. Nap’an e bin som’on e chibog ma fare thin ko profet u murung’agen fa medlip i ragag e wik ko pi duw ni bay ko Daniel 9:24-27 e ke tamilangnag e duw ni ra m’ug fare Messiah​—ni 29 C.E. Fapi Jew u nap’an e bin som’on e chibog e dar nanged fan rogon nra lebug e re n’em, machane kar pared ni yad be sonnag fare Messiah. (Luke 3:15) Fare babyor nu French ni Manuel Biblique e be gaar: “I nang e girdi’ ni fa medlip e ragag e wik ko fapi duw ni yog Daniel e be chgur iyib; me ere dariy be’ ni ke gin ngay u nap’an ni yog John ni Ta taufe ni gagiyeg rok Got e ke chugur iyib.”

¹⁰ Ma uw rogon e ngiyal’ ney? Ban’en ni baga’ fan ni ke buch e kan pilungnag Jesus u tharmiy, ni aram tabolngin e ngiyal’ ni ba’ ma kan pi’ mat’awun ni nge gagiyeg. Thin ko profet ni bay ko Bible e be dag ni ke buch e re n’ey ko duw ni 1914. (Daniel 4:13-17) Ma boch e girdi’ ko pi yuraba i teliw ko ngiyal’ ney e kar sonnaged e re ngiyal’ i n’em. Ku aram rogon e piin ni ka nog Bible Student ngorad ni kar fl’eged e re ke babyor ney ko duw ni 1879 ma fithingan e re ke babyor ney ko ngiyal’ nem e Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence. Ere nap’an e bin som’on e chibog nge ngiyal’ ney ma kan sonnag ban’en ma kan fl’eg rogon e kanawo’ ni ngan machibnag fare thin nib fel’.a

11. Uw rogon ni kan fl’eg e kanawo’ ni ngan ayuweg e machib ko fare thin nib fel’?

¹¹ Ku reb e ban’en ni ke ayuweg fare maruwel ko pi Kristiano kafram nge ngiyal’ ney e boor e girdi’ ni goo yad manang e thin ni bay ko Bible. Nap’an e bin som’on e chibog ma ke wer e pi Jew u lan e pi nam ko piin ni gathi yad piyu Jew. Pi binaw nem e bay e pi tafen e muulung rorad ma gubin ngiyal’ e ma muulung e girdi’ u taabang ni ngar motoyilgad ko thin ko Bible ni yibe bieg ma yibe tamilangnag. Ere ke yog ko pi Kristiano ni ngar tamilangnaged ko girdi’ e thin ko Bible ni kar nanged. (Acts 8:28-36; 17:1, 2) Ku aram rogon e girdi’ rok Jehovah faram u lan boor e binaw ko ngiyal’ ney. U lan e pi binaw nu Kristendom ma boor e girdi’ e bay e Bible rorad, ma baga’ ni aram rogon u lan e pi binaw ko girdi’ ni yad e Protestant. Kan bieg u lan e pi galesiya, ma bokum milyon e girdi’ e ra bagayad ma ba’ baken e Bible rok. Ere boor e gird’ ni bay e Bible rorad machane ba t’uf e ayuw rorad ni ngar nanged fan e n’en ni bay riy.

Felngin e Motochiyel

12. Uw rogon ma pi motochiyel nu Roma u nap’an e bin som’on e chibog e be pi’ e ayuw?

¹² Boor yay ni be ayuweg e pi motochiyel ko am e machib ko Kristiano. Nap’an e bin som’on e chibog ma fare nam nu Roma e ke gagiyegnag e fayleng, ma pi motochiyel rorad e ke suwey e par ko girdi’ u gubin ngiyal’. Pi motochiyel nem e ke ayuweg e girdi’ ma ke yib angin ngak e pi Kristiano. Susun, ke yog Paul ni thingarni fol ko motochiyel nu Roma ma aram e kan pag u kalbus ma dan li’. (Acts 16:37-39; 22:25, 29) Ma bochan ni kan puguran ngak e girdi’ u murung’agen e motochiyel ko court rok piyu Roma ma aram e ke paslag e girdi’ nu Efesus ni kar damumuwgad. (Acts 19:35-41) Bay biyay ni kan chuweg Paul u fithik’ e cham u Jerusalem ni bochan e ir reb e girdi’ nu Roma. (Acts 23:27) Ma boch nga tomren ma ke fanay e motochiyel nu Roma ni nge ayuweg ir u court me weliy e michan’ rok u p’eowchen fare pilung nu Roma. (Acts 25:11) Boor e pilung nu Roma ni kar gagiyeggad u fithik’ e yargel, machane pi motochiyel u nap’an e bin som’on e chibog ma ke ayuweg “fare Thin Nib Fel’ ni yib rok Got me par nib puluw ko motochiyel.”​—Filippi 1:7.

13. Uw rogon ni kan ayuweg e maruwel ko machib ko ngiyal’ ney ni bochan e motochiyel ko am?

¹³ Ku aram rogon u lan boor e binaw ko ngiyal’ ney. Boch e girdi’ e ra ‘makathgad ni ngar k’aringed e magawon,’ machane pi motochiyel u lan boor e binaw e ma yog ni bay mat’wun e teliw ni nge par nib puf rogon. (Psalm 94:20) Boor e am ni kar nanged ni Pi Mich Rok Jehovah e dar ma k’aringed e magawon, me ere yad ma pag ni ngar pared ni bay rogorad. U Meriken ma boor e babyor ni ma fl’eg e Pi Mich Rok Jehovah ni ngar wereged, ma pi motochiyel nu rom e ke ayuweg ngan fl’eg fare babyor ni Wulyang Ntagil’ e Damit u lan 120 e duw ma yibe bieg u gubin yang u fayleng.

Yu Ngiyal’ ni Bay e Gapas nge Fel’ Thiliy

14, 15. Uw rogon ni ke mon’og e maruwel ko machib u nap’an e bin som’on e chibog ni bochan ni be par e girdi’ ndar wageygad?

¹⁴ Kan ayuweg fare maruwel ko machib ko ngiyal’ ni bay e gapas. Ke yiiynag Jesus ni yu ngiyal’ ma reb e ‘nam e ra cham ngak reb e nam,’ machane ra moy yu ngiyal’ nib gapas ma rayog ni ngan gelnag e maruwel ko machib ko Gil’ilungun Got. (Matthew 24:7) Ke par e tin som’on e Kristiano ko ngiyal’ ni Pax Romana, ara Gapas nu Roma. Be’ ni ma yoloy e chep e ke gaar: “Ke gel yu Roma ngak e girdi’ nu Mediterranean ni ga’ngin ma aram e kan taleg urngin e mahl ni goo yad be tay u gubin e ngiyal’.” Ma aram e kan bing e kanawo’ ko tin som’on e Kristiano ni nga ranod iyan u lan e pi binaw nu Roma ni dariy e magawon rorad.

¹⁵ Fare am nu Roma e ke athamgil ni nge par urngin e girdi’ u lan e binaw ni kar taab girdi’gad. Me ere kar paged ni nga un milekag iyan nib puf rogoy, ma kar paged e girdi’ ni ngar weliyed e lem rorad nib puf rogon ya nge par urngin e girdi’ ni yad walag. Fare ke babyor ni On the Road to Civilization e be gaar: “Bochan ni i par yu Roma ni kar taab girdi’gad ma aram e ke yog ko [pi Kristiano ni ngar uned ko machib] ni ke puf rogorad. Ya kan chuweg e pi n’en ni ma ruw raba’nag girdien reb e nam nge reb. Be’ ni ir e girdi’ nu Roma e ir girdien e fayleng. . . . Maku yira adag e teliw ni be fil ko girdi’ ni urngin e girdi’ ma yad walag ya re am nem e be mon’ognag e lem ni urngin e girdi’ ma yad taareb.”​—Mu taarebnag ko Acts 10:34, 35; 1 Peter 2:17.

16, 17. Mang e ke k’aring e girdi’ ngar athamgilgad ngar mon’ognaged e gapas ko ngiyal’ ney, ma mang e be lemnag boor e girdi’?

¹⁶ Ma uw rogon e ngiyal’ ney? Tin th’abi kireb e mahl e kan tay u nap’an e bin 20 e chibog, ma boor e binaw e ka yad be mahl. (Revelation 6:4) Machane ku immoy yu ngiyal’ nib gapas. Ke pag 50 e duw ni dariy e mahl u thilin e pi am nib gel. Ma aram e kan ayuweg e machib ko fare thin nib fel’ u lan e pi binaw nem.

¹⁷ Bochan ni rib gel e kireb ko pi mahl u nap’an e bin 20 e chibog ma boor e girdi’ e ke tamilangan’rad ni ba t’uf rodad reb e am ni ra gagiyegnag e fayleng. Bochan ni kan rus ni ra sum e mahl u ga’ngin e fayleng biyay, ma kan ngongliy fare League of Nations nge fare United Nations. (Revelation 13:14) Ma gali ulung nem e be nameg ni ngan mon’ognag e gapas nge fel’ thilin urngin e nam. Girdi’ ni manang ni aram e n’en nib t’uf rodad e yad ba adag fare thin nib fel’ u murung’agen fare am ni ra gagiyegnag e fayleng ni polo’ ma ra yibnag e gapas ndabi m’ay biid​—ni aram Gil’ilungun Got.

18. Uw rogon e pi yuraba’ i teliw u wan’ e girdi’ ma aram e kan ayuweg e maruwel ko machib?

¹⁸ Yu ngiyal’ ma kan gafgownag e pi Kristiano nib elmirin, machane nap’an e bin som’on nge bin 20 e chibog ma immoy yu ngiyal’ ni be par e pi yuraba i teliw nib puf rogorad. (John 15:20; Acts 9:31) Piyu Roma faram e kar uned ko liyor ko pi got ko pi binaw ni kar gelgad ngorad. I yoloy Rodney Stark ni ir e Professor ni gaar: “Kab gel e puf rogon ko teliw u nap’an Roma ko urngin e ngiyal’ nga tomren nge mada’ ko ngiyal’ u tomren fare American Revolution.” Ngiyal’ ney ma girdi’ u boor e binaw e yad ba adag ni ngar rung’aged murung’agen yugu boch e lem ko girdi’, ma aram e yad ma motoyil ko thin ko Bible ni ma weliy e Pi Mich Rok Jehovah.

Wenegan e Technology

19. Uw rogon ni ke fanay e tin som’on e Kristiano fare codex?

¹⁹ Bin tomur, amu lemnag rogon ni ke ayuweg Jehovah e girdi’ rok nge fel’ rogorad ko pi n’en nib technological ni ke mon’og iyan. Yugu aram rogon ni de par e tin som’on e Kristiano ko ngiyal’ ni be mon’og iyan e tin nib technological machane reb e ban’en ni kan fl’eg ni kar fanayed e aram fare codex, ara babyor ni bay e pi page riy. Ke yan fare codex u luwan e scroll ni aram e babyor ni yima bachiy. Be weliy fare babyor ni The Birth of the Codex ni gaar: “Ke sagaal e girdi’ ni ngar fanayed fare codex nga luwan e babyor ni kan bachiy machane pi Kristiano e kar rin’ed nib papey ni taab yay ma yad gubin.” Ku be yog e re ke babyor ney ni gaar: “Nap’an e bin l’agruw e chibog ma goo be fanay e pi Kristiano e codex nib elmirin ma aram fan ni yibe yog ni kan sunmiy e codex u m’on ko duw ni A.D. 100.” Kab mom ni ngan fanay fare codex ko scroll ni aram e babyor ni kan bachiy. Ya rayog ni ngan pateg riy e pi thin ko Bible nib pay. Aram e ke ayuweg e tin som’on e Kristiano ni bod Paul ni gathi ke mus ni nge weliy e thin ko Bible ya nge ‘dag u lan e babyor ni thothup’ e pi n’en ni yad be machibnag.​—Acts 17:2, 3.

20. Uw rogon ni be fanay e girdi’ rok Got e tin nib biech ban’en ko technology ni ngar mon’ognaged fare maruwel ko machib u ga’ngin e fayleng, ma mang fan?

²⁰ Yima ngat nga rogon e pi n’en nib technological ni yibe ngongliy u lan e re chibog ney. Kan fl’eg e masin ni ma fl’eg e babyor nib pay ni high-speed printing presses ma aram e rayog ni ngan fl’eg e pi babyor ni ma tamilangnag e Bible ni taab yay u boor mit e thin. Bochan e pi n’en ko technology mab papey ni rayog ni ngan piliyeg e thin ko Bible. Ma pi karro ni truck, nge train, nge barkow, nge skoki e be ayuweg e maruwel ni ngan afuweg e pi babyor ko Bible u ga’ngin e fayleng. Ma bochan e pi telefon nge masin ni fax machine ma rayog ni ngan non ngak be’ ko chi ngiyal’ nem. U daken e kan ni thothup, ma ke k’aring Jehovah e pi tapigpig rok ni ngar fanayed e pi n’em nem ko technology ni ngar mon’ognaged rogon ni yad be wereg fare thin nib fel’ u ga’ngin e fayleng. Gathi yad be fanay e pi n’en nem ni bochan e yad ba adag ni ngar nanged mar fanayed e tin th’abi biech ban’en u fayleng. Ya som’on ma yad ba adag ni ngar fanayed e n’en nra ayuwegrad ngar lubeged e maruwel rorad ni ngar machibnaged e girdi’ nib fel’ rogon.

21. Mang e rayog ni nge pagan’dad ngay?

²¹ “Ma re Thin rok Got ney Nib Fel’ ni murung’agen e gagiyeg rok Got e bay ni machibnag u gubin yang u fayleng,” aram e n’en ni i yiiynag Jesus. (Matthew 24:14) Bod rogon e tin som’on e Kristiano ni kar guyed ni ke lebug e re thin ko profet nem, maku arrogon e ngiyal’ ney ma gad be guy ni be lebug nge mus rogon. Kan machibnag fare thin nib fel’ ma ka yibe machibnag ni yugu demtrug nib gel e maruwel riy mab mo’maw, ma kan machibnag ko ngiyal’ ni bay e togopuluw nge ngiyal’ ndariy, nge ngiyal’ ni ke thil e motochiyel nge lem ko girdi’ nge nap’an e mahl nge ngiyal’ nib gapas, ngu fithik’ e pi n’en nib technological ni be thil thil iyan. Gathi ga be ngat nga rogon fene gonop Jehovah ma be rin’ boch ban’en u daken e tin ni manang ni bay yib nga m’on? Rayog ni nge mich u wan’dad ni ran museg fare maruwel ko machib u rogon nib puluw ko ngiyal’ ni ke turguy Jehovah ma ra lebug e tin nib m’agan’ ngay ma ra flaab e tin nib mat’aw. Yad ra tafanay e fayleg mi yad par riy ndariy n’umngin nap’an. (Psalm 37:29; Habakkuk 2:3) Faanra gad ra puluwnag e yafas rodad ko tin nib m’agan’ Jehovah ngay, ma rayog ni ngad uned ngay.​—1 Timothy 4:16.

[Footnote]

Boch Ban’en ni Ngan Sul nga Daken

◻ Mang fan nib mo’maw ni ngan machibnag fare thin nib fel’?

◻ Uw rogon ni kan ayuweg e maruwel ko Kristiano ni bochan e pi n’en ni ngongliy e pi am ma ke par e girdi’ ni dariy e magawon?

◻ Bochan ni be flaabnag Jehovah e maruwel ko machib ma mang e rayog ni nge michan’dad ngay ni ra buch nga m’on?