Mini’ e Rayog ni Ngam Pagan’um Ko Tin Ke Micheg?

“PIN’EN ni i micheg e ri bagel, ni bod ir ni immoy, ni rib gel; machane n’en ni i rin’ e ke aw ni dariy fan, ni ri bod rogon ir e chiney ni dakuriy fan.”​—King Henry the Eighth, by William Shakespeare.

Fapi n’en nib gel i micheg ni i weliy Shakespeare e aram e n’en ni i micheg Thomas Wolsey nib cardinal nu Ngalis, ni immoy nib gel gelngin ko am u Ngalis u nap’an e bin 16 e chibog. Boch e girdi’ e rayog ni nga rogned ni rarogon e n’en ni ke yog Shakespeare e kub m’ag nga oren e pi n’en ni yad be rungaag ni yibe micheg e chiney. Gathi taab yay ni yima micheg bogi ban’en ko girdi’ ma ri bochuw e ma yib ngorad. Arfan, ni ba mom ni ngan nang ko mang fan ni kar pared ni ke maruwaran’rad ko pin’en ni yibe micheg.

Boor e Ke Mulan’rad

Nap’an fapi cham nib n’uw nap’an ma ba gel e kireb riy ni un tay u lan e Balkans u lan e pi duw ni 1990’s, ni bod rogon, ni fare Security Counsil ko United Nation e rogned ni mach rok yu Bosnian u Srebrenica e aram e gin “ni dariy e maadad riy ni yima par riy.” Yibi m’ug ni aram e gin ni ba fel’ ni ke dugliy e pi nam ni yad e United Nation. Bokum biyu’ e refugees ni Muslim nu Srebrenica ni ra lemniged ni aram rogon. Machane, me tomur riy, ma fare gin’en nni micheg ni dariy e n’en ni ra buch riy e ri dariy fan. (Psalm 146:3) Lan e July ko duw ni 1995, ma yu raba’ i salthaw e ra tulufed e salthaw ko UN nge chuw mar feked fare mach. Boor ko 6,000 e Muslim ni ranod nga bayang, mab lich ko 1,200 e Muslim ni gathi salthaw e ni li’rad ngar m’ad.

Urngin yu yang ko yafas e ke sug ko pi n’en ni yibe micheg ma danir rin’. Girdi’ e yad be lemnag ni yibe sasaliyebnagrad “ko pi n’en ni googsur ni dabiyog i thieg nge pi n’en ni be chafegey nga bang ni yibe advertisenag” ni ke ingrad ko ngiyal’ ney. Kar nanged ko “pi n’en ni be micheg bokum e tayugang ko am ma baga’ ni danir rin’ ma da nir rin’.” (The New Encyclopædia Britannica, Volume 15, page 37) Pi tayugang ko teliw ni yima pagan’uy ngorad ni kar micheged ni ngara ayuweged e pi saf rorad e yad be rin’ e tin ni de fel’ ngorad ko tin th’abi kireb e kanawo. Ki mada’ko yu raba’ ni baaray e maruwel ni bod rogon e skul nge aspital​—ni susuna nge gagiyegnagrad e runguy nge nga un lemnag boch e girdi’—​ma boor i yad e dar yul’yul’gad ko pagan’ ni yibe tay ngorad ma yad be sasalap ara yad be li’ ngem’ e piin ni yad ba’ u tan pa’rad ni ngar ayuweged. Dabi balyangan’dad ngay ni be ginangdad e Bible ni dabda tayed e michan’ rodad nga daken urngin bugithin!​—Proverbs 14:15.

Pin’en ni Yima Micheg Min Rin’

Riyul’, ya boor e girdi’ ni ma rin’ e tin ke micheg, ni yu ngiyal’ ma rib tolang puluwon ni yad ma pi’. (Psalm 15:4) Thin rorad e pagan’ rorad, ma kar lebuguyed. Ma boch e girdi’ e ri yad ba yul’yul’ ni yad baadag ni ngar rin’ed e tin kar micheged nib th’abi fel’ ni kar lemnaged. Kar fal’eged rogorad ma rib m’agan’rad ngay ni ngar rin’ed e tin kar micheged machane ri de yog ni ngar rin’ed ni aram rogon. Ya rarogon e pi n’en ma buch e ku ma magawonnag e tin th’abi fel’ rogon ni yima lemnag.​—Eklesiastes 9:11.

Yugu demtrug ko mang fan, ma bin riyul’ riy e boor e girdi’ ni yad be pirieg ni kari mo’maw’ ni nge mich e tin ni ke yog be’ u wan’rad. Ma aram me bi m’ug fare deer ni gaar: Kaba’ boch ban’en ni yira micheg ni rayog ni da pagedan’dad ngay fa? Arrogon. Rayog ni ngad pagedan’dad ko pi n’en ni kan micheg ni kan pirieg ko Thin rok Got, ni fare Bible. Mang ni dabmu fal’eg i guy e n’en ni be yog e bin migid e thin ko re n’eney? Sana ra yan i m’agan’um ngay, ni bod ni ke rin’ bokum milyon e girdi’, ni ri rayog ni ngad pagedad’dad ko pi n’en ni ke micheg Got.

[Picture Credit on page 3]

AP Photo/Amel Emric