Piin Fel’ Yangaren—Mu Nameged E Tin Yira Pining E Sorok Riy Ku Got
“Um par ma ga be muruwliy ni ngi i par pangim nib m’agan’ Got ngay.”—1 TIMOTHY 4:7.
1, 2. (a) Mang fan ni i pining Paul e magar ngak Timothy? (b) Uw rogon ni be maruweliy e piin fel’ yangaren e ngiyal’ ney ni ‘ngi i par pangirad nib m’agan’ Got ngay’?
“KE MUS ni goo ir e ba taareb lanin’mow ngomed, me ir e cha’ nri ba adag ni nge ayuwegmed. . . . Nge rogon ni ke par ni bod be’ ni fakag ngog ni be un ngak e chitamangin ko maruwel ni fan ko Thin Nib Fel’ ni yib rok Got.” (Filippi 2:20, 22) Uneg apostal Paul e pi thin ney ni be pining e magar u babyor ni yoloy nge yan ngak e pi Kristiano nu Filippi ko bin nsom’on e chibog. Mini’ e be weliy murung’agen? I Timothy, ni reb e pagal ni be un ngak ko milekag. Am lemnag rogon feni gel e athamgil ni yib nga laniyan’ Timothy ni bochan e pi thin nem ni yog Paul ni be dag rogon nib t’uf rok nge rogon feni ba pagan’ ngak!
2 Piin fel’ yangaren ni bay madgun Got rorad ni bod rogon Timothy e ba ga’ farad u fithik’ girdien Jehovah. (Psalm 110:3) Ngiyal’ ney e boor e fel’ yangaren u lan e ulung rok Got ni yad ma pigpig ni yad e pioneers, ara missionaries, ara piin ma maruwel ni ngan toy boch e naun ko ulung ndariy puluwrad, ara piin ni yad ma maruwel u Bethel. Maku boch i yad ni ku yibe pining e magar ngorad e yad e piin ni ma un nga boch e maruwel u lan e ulung u fithik’ e pasig maku yad be rin’ boch e maruwel nib mil fan ngorad. Gubin e pi fel’ yangaren ney nib fel’ laniyan’rad ni bochan e kar nameged e tin ni yira pining e sorok riy ngak e Chitamangidad u tharmiy, ni aram Jehovah. Riyul’ ni yad be ‘maruweliy ni ngi i par pangirad nib m’agan’ Got ngay.’—1 Timothy 4:7, 8.
3. Mang boch e deer ni yira weliy u lan e re article ney?
3 Bod ni gur reb e fel’ yangaren, ga be athamgiliy ni ngam nameg e tin ni yira pining e sorok riy ku Got, fa? Uw e rayog ni ngam pirieg e ayuw riy nra pi’ e athamgil nga lanin’um ni ngam rin’ ni aram rogon? Uw rogon nrayog ni ngam siyeg e towasar ko re fayleng ney? Mang boch e tow’ath ni ga be lemnag nra yog ngom ni faanra mu nameg e tin ni yira pining e sorok riy ku Got? Ngad guyed e fulweg ko pi deer ney ni aram e ngad fal’eged i yaliy rogon e yafos nge maruwel ku Timothy.
Rarogon Timothy
4. Mu weliy rogon e yafas ku Timothy ni ir reb e Kristiano.
4 I ilal Timothy u Lystra, ni reb e binaw u Galatia. Nap’an ni fel’ yangaren me yib i mang reb e Kristiano u nap’an ni yib i machib Paul nga Lystra ko duw ni 47 C.E. Yib i mang Timothy be’ nib fel’ thin u fithik’ e pi pumoon ni Kristiano u lan e ulung. Nap’an ni nang Paul rogon e mon’og ni ke tay ko ngiyal’ ni sul nga Lystra l’agruw e duw nga tomuren, me mel’eg Timothy ni nge un ngak ko milekag ni yow e missionary. (Acts 14:5-20; 16:1-3) Nap’an ni taw nga yangaren Timothy, ma kan tay ni nge mil fan ngak boch e maruwel ni kab ga’ boch, nib muun ngay reb e maruwel nib ga’ fan ni ngi pi’ e athamgil ko pi walag ni pumoon. Nap’an ni yol Paul ku Timothy u kalbus u Roma ko duw ni 65 C.E., ma be pigpig ni ir reb e piilal ni Kristiano u Efesus.
5. Rogon ni bay ko 2 Timothy 3:14, 15, mang l’agruw ban’en ni ayuweg Timothy nge mel’eg e tirok Got ban’en?
5 Rib tamilang ni mel’eg Timothy ni nge nameg e tirok Got ban’en. Machane mang e k’aring ni nge rin’ e re n’em? Nap’an e gin migid e babyor ni yoloy Paul nge yib ngak, e bay riy l’agruw ban’en ni thingari turguy. I yoloy ni gaar: “Nguum par ko tin nib riyul’ e thin ni kan fil ngom, ni ir e kari mich u wan’um. I gur e ga manang ko mini’ e piin ni ur machibniged gur, ma ga manang nnap’an ni ka gab bitir ma ga manang e thin ni bay u lan fare babyor nib thothup.” (2 Timothy 3:14, 15) Ere som’on e ngad guyed e n’en ni rin’ e n’en ni mel’eg Timothy ngak yugu boch e Kristiano.
Angin e Tin nib Fel’ ni Ra Ayuwegey
6. Mang boch e skul ni un tay ku Timothy, ma uw rogon ni fel’ rogon riy?
6 Timothy e ni chuguliy u lan ba tabinaw ni ru raba’ e teliw riy. Chitamangin e be’ nu Greece, ma chitiningin ni Eunice nge titaw rok ni Lois e yow l’agruw i Jew. (Acts 16:1) I fil Eunice nge Lois e tin nriyul’ ngak Timothy ko pi Hebrew Scriptures u nap’an ni kab achig. Nap’an nra mangew Kristiano, ma dariy e maruwar riy nra ayuwegew ni nge mich u wan’ e pi machib ko Kristiano. Rib tamilang ni ri fel’ rogon Timothy ko re skul ney. I yoloy Paul ni gaar: “Ma dagur pag talin rogon nrib mich Got u wan’um, ni taareb rogon nga rogon nib mich Got u wan’ e titaw rom i Lois nge chitinam i Eunice. Rib mudugil u wan’ug ni ku ba’ rom.”—2 Timothy 1:5.
7. Mang tow’ath e ma felfelan’ boor e fel’ yangaren ngay, ma uw rogon nrayog ni nge yib angin e pi n’ey ngorad?
7 Ngiyal’ ney e boor e piin fel’ yangaren nib fel’ rogorad ni bochan e gallabthir rorad e bay madgun Got u wan’rad, ma bod rogon Lois nge Eunice, yad manang feni ga’ fan e tirok Got ban’en ni ngan nameg. Bod rogon be’ ni Samira fithingan ni ka ma yib ngan’ e sabethin nib n’uw nap’an ni yad ma tay e gallabthir rok u nap’an ni kab fel’ yangaren. I yog ni gaar: “I fil Nina’ nge Papa’ ngog ni nggu sap nga urngin ban’en u rogon ni ma sap Jehovah ngay ma nggu tay e machib ni ir e ba m’on u wan’ug. Ur k’aringew gag ni nggu nameg e pigpig u polo’ e tayim.” I fel’ u wan’ Samira e athamgil ni pi’ e gallabthir rok ngak ma chiney e ma pigpig u Bethel ko nam rok. Faanra be pi’ e gallabthir rom e athamgil ngom ni ngam tiyan’um ko pi n’en ni yima nameg ni fan ko tirok Got ma thingar mu fal’eg i lemnag e fonow rorow. Yow baadag ni n’en ni ga ra mel’eg e ra yibnag e felfelan’ ngom.—Proverbs 1:5.
8. Uw rogon ni fel’ rogon Timothy ko tha’ nib fel’ u thilin e Kristiano?
8 Ba ga’ fan ni ngam gayiy e tafager u fithik’ e walag ni Kristiano nrayog ni nge ubungem. Yib i mang Timothy be’ nib ga’ fan ngak e piin piilal ni Kristiano nge girdi’ ko ulung rok nge ngak e piin ni yad ma par u Ikonium ni reb e binaw ni bay u sogonap’an 20 e mayel palogin. (Acts 16:1, 2) I maruweliy nge par nib chugur e tha’ u thilrow Paul, ni be’ nib pasig. (Filippi 3:14) Babyor ni yoloy Paul e i dag riy ni Timothy e be’ ni baadag e fonow ma ba fel’ rogon nrayog ni nge folwok rok boch e girdi’ nib gel e michan’ rorad. (1 Korinth 4:17; 1 Timothy 4:6, 12-16) I yoloy Paul ni gaar: “Machane kam fol ko machib ni gu be yog, nge pangig, nge n’en ni gu be nameg ko biney e tamilang; ma kam fal’eg i yaliy rogon ni gu be par nib mich Kristus u wun’ug, nge fanag gum’an’, nge rogon nib t’uf Got rog nge girdi’, nge rogon ni gu ma k’adan’ug.” (2 Timothy 3:10) Arrogon, i folwokgad Timothy ko n’en ni i rin’ Paul. Ku taareb rogon ni faan ga ra chugur ko pi walag u lan e ulung ni kar ilalgad ko tirok Got ban’en, ma yad ra ayuwegem ni ngam nameg boch ban’en ni fan ko tirok Got ban’en.—2 Timothy 2:20-22.
Mu Fil “fapi Yol nib Thothup”
9. Ngam mel’eg e piin nib fel’ ni ngam chag ngorad, maku mang e ngam ‘muruwliy ngi i par pangim nib m’agan’ Got ngay’, ni ir e ga be nameg?
9 Ngan nameg e tirok Got ban’en e kemus ni ngan mel’eg e piin ni ngan chag ngorad, fa? Danga’. Bod rogon Timothy, ba t’uf ni ngam fal’eg i yaliy “fapi yol nib thothup.” Sana fol Bible e gathi ri ban’en nri ga baadag ni ga ma rin’, machane dab mu pag talin ni i ‘muruwliy Timothy ngi i par pangin nib m’agan’ Got ngay.’ Piin ni ma un ko gosgos e yima skulnagrad nib fel’ rogon ni bokum e pul nge yog nra tawgad ko n’en ni yad be nameg. Taareb rogon ko tirok Got ban’en, ra nge yog e tin ni yibe nameg ni fan ko tirok Got ban’en ma ba t’uf e pagfay nge athamgil nib gel. (1 Timothy 4:7, 8, 10) Sana ga ra fith ni lungum, ‘machane uw rogon nra ayuwegeg e fol Bible nggu yognag e tin ni gu be nameg?’ Ngad weliy dalip e kanawo’.
10, 11. Mang fan nra k’aringem e thin nu Bible ni ngam nameg e tirok Got ban’en? Mu weliy reb.
10 Bin nsom’on, thin nu Bible e ir e ra k’aringem. Bible e ma tamilangnag e pi fel’ngin e Chitamangidad nu tharmiy, t’ufeg rok ngodad, nge pi flaab ni bay ni fan ngak e pi tapigpig rok nib yul’yul’ ndariy n’umngin nap’an. (Amos 3:7; John 3:16; Roma 15:4) Nap’an nra ga’ e tamilangan’ rom u murung’agen Jehovah, ma ku ra gel e t’ufeg rom ngak ma ra k’aringem ni ngam ognag e yafas rom ni fan ngak.
11 Boor e Kristiano nib fel’ yangarad ni ka rogned ni fol Bible u gubin e rran e ke mang ban’en nib ga’ fan maku ma ayuwegrad ni ngar ted e tin nriyul’ nib ga’ fan u wan’rad. Bod rogon Adele ni be’ ni chuguliy u lan reb e tabinaw ko Kristiano machane da i nameg boch ban’en ni fan ko tirok Got. I yog ni gaar: “Ma fekeg e gallabthir rog nga Kingdom Hall, machane dagur ma fol Bible ni yigoo gag maku da gur ma motoyil u nap’an e muulung.” Tomuren ni un reb e ppin ni walagen ko taufe, ma aram fini tabab Adele i tiyan’ ko n’en ni be fil. “Gu tabab i beeg e Bible rog ni ga’ngin. Gu ra beeg buchuuw ngemu’ mug tal nggu yoloy ban’en ni kug nang fan ara ban’en u murung’agen fare n’en ni ka fin gu mu’ i beeg. Ka bay rog urngin e pi n’em ni ug yoloy. Kug beeg fare Bible u lan taareb e duw.” Angin e n’en ni rin’ Adele e k’aring ni nge ognag e yafos rok ku Jehovah. Chiney e ir reb e pioneer ara ma un ko machib u polo’ e tayim rok.
12, 13. (a) Mang boch ban’en nra ayuweg e fol Bible be’ riy nge thil, ma uw rogon? (b) Mu weliy boch e gonop ni bay u lan e Thin rok Got.
12 Bin l’agruw, ra ayuwegem e Bible ni ngam thilyeg boch ban’en u lan e yafos rom. I yog Paul ngak Timothy ni “fapi yol nib thothup” e “ba ga’ fan ya ma fil e tin nib riyul’ e thin ngodad, ma be yal’uweg e tin ni be oloboch e girdi’ riy, ma be fulweg e girdi’ ko ngongol nib fel’, ma be fonownag e girdi’ u rogon e ngongol ni ngar pired riy ni ir e ba mat’aw u mit Got, ya en ni be pigpig ngak got e nge par ni ke bung rogon nrayog ni nge rin’ urngin mit e ngongol nib fel’.” (2 Timothy 3:16, 17) Faanra um fal’eg i lemnag nib fel’ rogon e pi n’en ni bay rogon ko Thin Rok Got u gubin e rran ma ga fol ko pi kenggin e motochiyel u lan e Bible, ma ga ra pag e Kan ni Thothup rok Got ni nge beechnag pangim. Ga ra maruweliy e pi fel’ngin nib ba ga’ fan ni bod e sobut’an’, athamgil laniyan’, nge t’ufeg nib riyul’ ngak e pi walag ni Kristiano. (1 Timothy 4:15) Bochan ni i yog ngak Timothy e pi fel’ngin ney me yib i ga’ fan ku Paul nge ulung ni i pigpig riy.—Filippi 2:20-22.
13 Bin dalip, Thin rok Got e bod e soko ko gonop. (Psalm 1:1-3; 19:7; 2 Timothy 2:7; 3:15) Ra ayuwegem ni ngam mel’eg e piin nib fel’ ni nge mang tafager rom, mag mel’eg e tin nib fel’ e fafel ni yima felfelan’ riy, mag pithig e magawon rom. (Genesis 34:1, 2; Psalm 119:37; 1 Korinth 7:36) Ba ga’ fan ni ngam turguy ban’en u fithik’ e gonop ni faanra nge yog ni mu yognag e tin ni ga be nameg ni fan ko tirok Got ban’en.
“Mu Athamgil Ngam Mil ni Ke Musmus Rogom”
14. Mang fan ni ngan mon’eg e tirok Got ban’en e de mom?
14 Ngan mon’eg i nameg e tin ni yira pining e sorok riy ku Jehovah e bin th’abi gonop e kanawo’ ni ngan lek, machane gathi ban’en nib mom. Ni bod ni, faanra nge yib ko ngam mel’eg e miti n’en ni ngam rin’, ma boor e towasar ni ma yib ko girdi’ rom, piin ni gimed nga skul nge piin nib tolang nge maruwel nib fel’ e aram e n’en nra yibnag e fel’ rogon nge felfelan’. (Roma 12:2) Bod rogon Timothy, ba t’uf ni ngam “athamgil ngam mil ni ke musmus rogom ko sagreng ni yibe tay u rogon nib mich Got u wan’uy” ngam ‘yognag ngom e yafas ndariy n’umngin nap’an’ ni be ognag Jehovah ngom.—1 Timothy 6:12; 2 Timothy 3:12.
15. Mang togopluw e dabisiy ni yib ku Paul?
15 Nap’an ndabi fel’ u wan’ girdien e tabinaw rom nde mich u wan’rad e thin nriyul’ e n’en ni kam micheg, ma aram e ra gel e skeng ngom. Ba mudugil ni ki mus ngak Timothy maku thingari gel ko togopluw ni aram rogon. Rogon ni yog reb e babyor e, tabinaw ku Timothy e dabisiy ni “ba tabinaw nib skul e girdi’ riy ma boor e salpiy ni ma yib ngay.” Dabisiy ni i finey e chitamangin Timothy ni nge un Timothy ko skul nib tolang me ul’ul i maruweliy e siyobay ko tabinaw.a Am lemnag e n’en ni rin’ e chitamangin Timothy u nap’an ni nang ni ka baadag Timothy e maruwel rorow Paul ni missionary!
16. Uw rogon ni gel reb e fel’ yangaren ko togopuluw ni i tay e gallabthir rok ngak?
16 Pi Kristiano ni fel’ yangaren e ngiyal’ ney e ku aram rogon e magawon ni ma yib ngorad. Matthew, ni ma pigpig u reb e tochuch ko Pi Mich Rok Jehovah e gaar: “Nap’an ni gu tabab ko pigpig ni gag reb e pioneer, ma ri kireb laniyan’ e chitamag. Be lemnag ni kug ‘adbey’ e skul ni kug un ngay ni bochan e kug un ko maruwel ni gag reb e ta klin ni fan e nge yog buchuuw e salpiy ngog maku gu be machib ni polo’ e tayim rog. Bay yu ngiyal’ ni ma yog boch e thin ngog, ara ki yog ngog urngin e salpiy nrayog ngog ni faan goo manga gu un ko maruwel ni polo’ e tayim rog.” Uw rogon ni gel Matthew ko pi togopuluw nem? “Kug ngongliy e schedule rog nib fel’ rogon ni fan ko beeg Bible, ma gu ma meybil nib gel, ni ba ga’ ni ngiyal’ ni ke chugur ni nge dabkiyog ni nggu k’adan’ug.” N’en ni dugliy Matthew e yib angin ngak. Nap’an ni yan boch e tayim me fel’ boch e tha’ u thilrow e chitamangin. Ma ki chugur boch ngak Jehovah. I gaar: “Kug guy ni be pi’ Jehovah e athamgil ngog, maku be ayuwegeg ni nge dab gu dugliy ban’en nde fel’. Faan goo manga da gu nameg e tirok Got ma dabi yib angin e pi n’ey ngog.”
Mu Yiluy Owchem ko Tirok Got ni Yibe Nameg
17. Uw rogon nrayog ni nge k’aring boch e girdi’ ni nge mulan’ be’ ni be lemnag ni nge un ko machib u polo’ e tayim rok? (Matthew 16:22)
17 Magawon ko ngam nameg e tirok Got e ku rayog ni nge yib ko piin ni gimed nga taab mich. Sana ra fith boch i yad ngom ni gaar: ‘Mang fan ni ngam pioneer? Rayog ni nge par e yafas rom nib fel’ mu kum un ko fare maruwel ko machib. Mu un nga reb e maruwel nib fel’ ma ba fel’ puluwon nra fel’ rogom riy.’ Sana ra dake ba fel’ e pi thin ney, ma faan ga ra fol riy ma ri ga be skulnagem ni ngam par ni gab yul’yul’ ku Got, fa?
18, 19. (a) Uw rogon nrayog ni ngam yiluy owchem ko tirok Got ni yibe nameg? (b) Mu weliy rogon ni ga be pag fam ni fan ko fare Gil’ilungun ni gur reb e fel’ yangaren.
18 Boch e Kristiano u nap’an Timothy e taareb rogon e lem rorad. (1 Timothy 6:17) I pi’ Paul e athamgil ngak Timothy ni nge yiluy owchen ko tirok Got ban’en ni gaar: “Ba salthaw ni be un ko mahl e der ma un ko tin ni be muruwliy e girdi’ ni gathi salthaw, ya ba adag ni nge yan nga laniyan’ e en ni pilungen e ba’ rok e salthaw.” (2 Timothy 2:4) Ba salthaw ni bay u nap’an e mahl e dabiyog ni nge magawonnag laniyan’ e n’en ni be lemnag e yugu girdi’. Rogon e yafas rok nge yafas ko girdi’ e ra yan u rogon nra fol ko pi n’en ni ke yog e en nib ga’ rok ngak ni nge rin’. Bochan ni gur reb e salthaw u tan pa’ Kristus, ma thingari thabthabel e lem rom mag siyeg ndab m’oneg e chugum nrayog ni nge talegem ni nge dab kum pag e maruwel rom nra ayuweg e yafas ko girdi’ ni aram e machib.—Matthew 6:24; 1 Timothy 4:16; 2 Timothy 4:2, 5.
19 Mu maruweliy e lem ni pag fay ko bin ni ngam maruweliy e yafas ni urngin ban’en ma bay riy. “Mu un ko gafgow ni be tay e salthaw rok Kristus, ngam par ni gur reb e salthaw rok nib yul’yul’ ngak.” (2 Timothy 2:3) Nap’an ni be un Timothy ku Paul me fil rogon ni nge par nib felfelan’ ni mus ko ngiyal’ nib mo’maw’ e par rok. (Filippi 4:11, 12; 1 Timothy 6:6-8) Rayog ni ngkum rin’ ni aram rogon. Ba m’agan’um ngay ni ngam pag fam ni fan ko fare Gil’ilungun, fa?
Tow’ath e Chiney nge Boch Nga M’on
20, 21. (a) Mu weliy boch e tow’ath ni ma yib ni faan yira nameg e tirok Got ban’en. (b) Mang e kam dugliy ni ngam rin’?
20 I un Timothy ngak Paul u lan 15 e duw. I machibnag e pi ulung ni ka fini sum nib beech u nap’an ni wer e machib nga ga’ngin yang ko lel’uch u Mediterranean. Kab gel e felfelan’ ko yafas rok e ngiyal’ nem ko bin ni faan goo manga mel’eg ni nge par ni yugu “bod boch e girdi’”. Faan ga ra nameg e tirok Got ban’en ma ku ra yib e flaab riy ngom nib tolang puluwon. Ga ra par nib chugur ku Jehovah ma ka ga ra fel’ u wan’ e piin ni Kristiano ni gimed nga taab michan’. Ma faanra mu pi’ ban’en u fithik’ e gol ma ra yib e felfelan’ ngom ko bin ni nge yib ngom e mochuch nge amith laniyan’ ni wenegan i mon’eg e felfelan’ ko chugum. Ma bin th’abi ga’ fan e rayog ngom e “yafas ni aram e bin nriyul’ e yafas”—yafas ni manemus u paradis u fayleng.—1 Timothy 6:9, 10, 17-19; Acts 20:35.
21 Faanra dawor mu rin’ ni aray rogon, ma gamad be pi’ e athamgil ngom ni ngam gur ngam skulnagem ngam par ni gab yul’yul’ ku Got. Mu chugur ngak e piin ni yad bay u lan e ulung nrayog ni ngar ayuweged gur ngam yognag e tin ni ga be nameg ni fan ko tirok Got ban’en, ma gay e kanawo’ rorad. Mu tay nib m’on u wan’um e fol Bible u gubin e rran. Mu dugliy u wan’um ni ngam siyeg e lem ko re fayleng ney nib l’ag rogon ko chugum. Ma dab mu pag talin ni fare Got ni ma “pi’ urngin ban’en ngodad ni be fel’ rogodad riy” e ke micheg nrayog ni nge yog ngom e tow’ath nib tolang puluwon e chiney nge boch nga m’on ni faanra mu nameg e pi n’en ni yira pining e sorok ngak riy.—1 Timothy 6:17.
[Footnote]
a Fare nam nu Greek e kar ted nib ga’ fan e skul. Plutarch ni be’ ni immoy u nap’an Timothy e yoloy ni gaar: “Nge yog e skul nib tolang ku be’ e aram tabolngin e tin nib fel’ ban’en. . . . Gu be yog ni ireray e re n’en ni ma fekey i yan ko felfelan’. . . . Tin ni kab fel’ e de ga’ fan, ma de t’uf ni ngad nanged.”—Moralia, I, “The Education of Children” (Moralia, 1, “Skul ni Fan ko Pi Bitir”).
Ka Ga Manang?
• Uw e rayog ni nge pirieg e piin fel’ yangaren e ayuw riy ni ngar yognaged e tin ni yad be nameg ni fan ko tirok Got?
• Mang fan nib ga’ fan e fol Bible nib fel’ rogon?
• Uw rogon nrayog ni nge siyeg e piin fel’ yangaren e pi n’en ni yibe nameg ni fan ko chugum u lan e re fayleng ney?
• Mang tow’ath e ra yib ni faan yira nameg e tirok Got?
[Picture on page 23]
I nameg Timothy e tin nib fel’ ban’en
[Pictures on page 24]
Ga be nameg e tirok Got ban’en, fa?
[Pictures on page 25]
Mang ngongol nib fel’ e ayuweg Timothy?