Thin rok Jehovah e Ba Fas

Tin Ba Ga’ Fan ko fare Babyor ni Yan Ngak Piyu Roma

NAP’AN e duw ni 56 C.E. u nap’an e yay ndalip e milekag ni tay apostal Paul, me yan ko mach nu Korinth. Ma ke nang e thil ko lem rok e Kristiano nu Jew nge tin ni gathi Jew u Roma. Ma ri baadag ni ngari chagiyrad ngar taarebgad u daken Kristus, ma aram me yoloy bangi babyor nge yan ngorad.

Re gi babyor nem, e fal’eg Paul rogon i weliy riy rogon e n’en nra rin’ mi nog e girdi’ ni ke mat’aw nge rogon ni nga i par e pi girdi’ nem. Re gi babyor nem e be ga’nag e tamilangan’ rok Got nge Thin rok u lanin’dad, ma be fal’eg i weliy e t’ufeg nib yul’yul’ rok Got, mabe tolangnag e maruwel rok Kristus ni ayuweg e yafas rodad.​—Heb. 4:12.

KA NOG NI KE MAT’AW—UW ROGON?

(Rom. 1:1–11:36)

“Ke denen urngin e girdi’ kar pired ni yad mal’af rok Got ke mul e flaab rok u pa’rad,” aray rogon ni yoloy Paul. “U daken e tow’ath rok Got ndariy puluwon ni bochan e runguy rok ngak e girdi’, e ir e ke mat’awnag urngin e girdi’ riy ngak u daken Kristus Jesus.” Miki ulul ngay nge gaar: “Kad pirieged nra mat’awnag Got be’ ngak ni ke mus ni faanra mich Jesus u wan faanem, ma gathi bochan e be rin’ faanem e tin ni be yog fare Motochiyel.” (Rom. 3:23, 24, 28) U daken e michan’ nga “taareb e ngongol nib mat’aw” ma urngin ni piin ni kan dugliyrad nge fare “ulung nib ga’” ko “yugu boch e saf” e rayog ni “mat’awnag” urngin e girdi’ riy ngak​—tin som’on e ngar pired u tharmiy ngar uned ngak Kristus ma tin ntomur e yibe sap ngay ni yad ra magey nib fos u nap’an “fare gafgow ni baga’.”​—Rom. 5:18; Rev. 7:9, 14; John 10:16; Jas. 2:21-24; Matt. 25:46.

I deeriy Paul ni gaar: “Ere uw rogon? Gur nguud denengad ni bochan e dad moyed u tan e motochiyel ya gad ba’ u tan e runguy rok Got? Miki fulweg ni gaar: “Ri danga’! Me fal’eg Paul i weliy ni gaar: “Kam manged sib . . .  ko denen . . .  ni wenegan ni ma yib e yam’, ara kam manged sib rok e fol ni wenegan ni ma yib e kan mat’aw ngak Got.” (Rom. 6:15, 16) “Faan gimed ra li’ ngem’ e ngongol romed nib denen nga gelngin fare kan thothup, ma gimed ra fos.”​—Rom. 8:13.

Fulweg u Boch e Deer ko Bible:

1:24-32​—Kireb nibe ulul iyan ni yibe yog u roy e fan ngak e Jew fa girdi’ ni gathi Jew? Yugu aram rogon ni pi n’en ni yibe yog ney e rayog ni nge puluw ko gal ulung i girdi’ ney, ma n’en ni be yog Paul e fan ngak e piin nu Israel kakrom nra togopuluwgad. Yugu aram rogon ni yad manang e pi motochiyel rok Got nib mat’aw, ma “daburad ni ngar tiyed u fithik’ i lanin’rad e tin riyul’ ni murung’agen Got.” Ere yad ba kireb.

3:24, 25​—Uw rogon ma “fare biyul ni pi’ Kristus Jesus” e ra upunguy “e denen ni buch kakrom” u m’on nni pi’ puluwon? Bin som’on e yiiy ko Messiah ni kan yoloy ko Genesis 3:15, e lebug ko duw ni 33 C.E. u nap’an nli’ Jesus ngem’ u daken baley i gek’iy. (Gal. 3:13, 16) Machane, re ngiyal’ i n’em ni yog Jehovah e re yiiy nem, e rayog ni nge sap ko fare biyul ni bod ni ke m’ay i pi’, ya dariy ban’en nrayog ni taleg Got ni nge dabi lebguy e tin nib m’agan’ ngay. Ere u daken fare biyul ni fini pi’ Jesus Kristus, me Jehovah e ra n’ag fan e denen rok pifak Adam ni michan’rad ngak ko re n’em ni kan micheg. Ma re biyul nem e ki ki yog riy ni ngan faseg ko yam’ e piin nra m’ad u m’on u ngal’an e Kristiano.​—Acts 24:15.

6:3-5​—Mange be yip’ fan e kan taufe kan un ngak Jesus nge kan taufe ko yam’ ni tay? Nap’an ni dugliy Jehovah ko kan ni thothup e piin ni ngar uned ngak Kristus, mar manged gothon fare ulung ni aram e fare dowef rok Kristus, ma ir lolugen. (1 Kor. 12:12, 13, 27; Kol. 1:18) Aray e kan taufe kan un ngak Kristus. Pi Kristiano ni kan dugliyrad e ku kun “taufenagrad ko yam’ ni tay [Kristus]” ni aram e yad be par u ba yafas ni kar pied ngak Got ma kar fekedan’rad ko athap ko par u fayleng ni manemus. Arfan, ni yam’ ni yad ma tay e ba maligach ni bod e yam’ ni tay Jesus, machane yam’ ni yad be tay e dariy rogon ko biyul. Re n’ey ni ngan taufe ko yam’ ni tay Jesus e ra lebug u nap’an ni yad ra yim’ min fasegrad ko yafas u tharmiy.

7:8-11​—Uw rogon ma ‘denen e maruwel u daken e motochiyel’? Fare motochiyel e ir e ayuweg e girdi’ ngar nanged fan e denen ni polo’, me tayrad ni kar nanged ni yad e tadenen. Ma arfan nra pirieged ni boor kanawoen e denen ni yad be rin’ me yoor e girdi’ ni m’ug ni yad ba tadenen. Ere rayog ni nga nog ni denen e maruwel u daken e Motochiyel.

Tin Gad Ra Fil Riy:

1:14, 15. Boor fan ni ngad weliyed fare thin nib fel’ u fithik’ e pasig. Reb i fan e bay e malfith rodad ngak e girdi’ ni kan chuw’iyrad nga rachaen Jesus ma yad bay u tan e motochiyel ni ngan ayuwegrad ko tirok Got ban’en.

1:18-20. Girdi’ ndariy fan Got u wan’rad ma dar mat’awgad e “dakuriy e tawey rorad,” ya pi fel’ngin Got ndanir guy e kan dag kan guy ko pi n’en ni ke m’ay i sunmiy rok.

2:28; 3:1, 2; 7:6, 7. Tomren ni yog Paul boch e thin nsana ke kun ngak piyu Jew, me non ngorad u fithik’ e sumunguy. Re n’ey e be dag ngodad rogon ni ngaud weliyed e pi n’en nra kun ko girdi’ u fithik’ e yaram nge salap.

3:4. Nap’an nra thil e thin ko girdi’ ko thin rok Got, ma gadad e ngad ted ni “Got e dabisiy ni nge par nib yul’yul’” ni aram e nga i pagan’dad ko thin nu Bible ngad ngongolgad nib puluw ko tin nib m’agan’ Got ngay. Faan gad ra pasig ko machib ko fare Gil’ilungun nge maruwel ni ngan pingeg e girdi’ ngar manged pi gachalpen Jesus, ma aram e rayog nda ayuweged boch e girdi’ ngar nanged ni Got e ba riyul’.

4:9-12. Michan’ rok Abraham e metheeg Got riy ngak ni ke mat’aw nib n’uw nap’an u m’on nni madaad ngak ni ke gaman e 99 e duw rok. (Gen. 12:4; 15:6; 16:3; 17:1, 9, 10) Re n’em nib gel gelngin e dag Got riy e n’en nra rin’ min mat’aw ngak.

4:18. L’agan’ e ban’en nrib ga’ fan ko michan’. Michan’ rodad e be tor nga daken e l’agan’.​—Heb. 11:1.

5:18, 19. Rogon ni yibe dag nriyul’ nib taareb rogon Jesus ngak Adam, e ba ngoch ni weliy Paul rogon nrayog rok taabe’ ni nge “pi’ e pogofan rok nge biyuliy boor e girdi’ ngay.” (Matt. 20:28) Tin riyul’ ni yima yog nge nga nog nib ngoch e boch rogon ni yima fil ban’en ngak e girdi’ nib fel’ ni ngan folwok riy.​—1 Kor. 4:17.

7:23. Yungi n’en u dowey ni bod pa’dad, aydad, nge bolowthedad e rayog ni ‘fekdad iyan ngad manged kalbus ko denen’,’ ere thingar ud kol ayuwgad nge dab da fanayed ko tin nde puluw.

8:26, 27. Nap’an ni gad ra mada’nag e yungiyal’ i n’en ni ke balayangan’dad nda kud nanged e n’en ni ngad yibilayed, ‘ma fare kan ni thothup e ma weliy ngak Got e n’en ni gadad be wenignag.’ Ma aram e Jehovah, ni ir e en ma “fulweg taban e meybil,” e ra motoyil ko meybil nib puluw ko n’en ni kan yoloy ko Thin rok.​—Ps. 65:2.

8:38, 39. Gafgow nge pi kan ni kireb nge am ko girdi’ e dabiyog ni nge k’aring Jehovah nge tal ndabki t’ufegdad; ma ku dabi talegdad e pi n’em ni nge dabki t’uf Jehovah rodad.

9:22-28; 11:1, 5, 17-26. Boor e yiiy ni bay rogon ko ngan sulweg yu Israel nga rogon e ke lebuguy fare ulung ko Kristiano ni kan dugliyrad ni gothon e gathi kemus ni yigoo fithik’ piyu Israel e “kan piningrad riy, ya ku arrogon ni kun piningrad u fithik’ e pi nam.”

10:10, 13, 14. N’en nib chagil ko t’ufeg rodad ngak Got nge piin buguli yoror rodad e michan’ nib gel ngak Jehovah nge pi n’en ni micheg nrayog ni nge mithimthegdad ngad pasiggad ko machib ko Kristiano.

11:16-24, 33. Rib fel’ malngin “feni gol Got nge feni gel e thin rok”! Arrogon, “i Somol e ba gel ma bay i par ni manaf romed, ir e ba yal’uw mab mat’aw e tin ni ma rin’.”​—Deut. 32:4.

NGAN PAR NIB PULUW NGA ROGON NI KA NOG NIB MAT’AW

(Rom. 12:1–16:27)

“Pi walageg, bochan nri be runguydad Got, ma aram fan ni nggu wenig ngomed ni ngam pied gimed ngak Got ngam manged maligach nib fos ngak,” aray rogon ni yog Paul. (Rom. 12:1) “Aram fan,” ara bochan ni ka nog ni Kristiano e kar mat’awgad ni bochan e michan’ rorad, n’en ni yog Paul ni migid e ra yib angin ko ngongol rorad ngorad nge boch e girdi’ nge tayugang’ ko am.

“Nggog ngomed ni gimed gubin ndab um tolangniged gimed u lanin’med nge pag rogon e lem nsusun e nggum tiyed,” aray rogon ni yoloy Paul. Rogon nib t’uf e girdi’ rodad e thingari yan i aw nib riyul’,” e rogon e fonow ku Paul. (Rom. 12:3, 9) “Gubin e girdi’ ma thingar ra folgad ko am.” (Rom. 13:1) Pi n’en ni bay rogon ko nangan’, e pi’ e athamgil nga laniyan’ e pi Kristiano ni nge ‘dab ki turguy bagayad e kireb nga daken bagayad.’​—Rom. 14:13.

Fulweg u Boch e Deer ko Bible:

12:20​—Uw rogon ni gad be “ulunguy e kol ni be yik’” nga daken lolugen e pi toogor? Nap’an e Bible, ma ore e yima urfeg ni bay ba thal i kol ni kan tay nga daken ma ku arrogon u tanggin. Ra gel e gowel u daken ma ra ayuweg nge ranran fare wasey me chuw e pi n’en nde klin riy. Ku aram rogon, faan gad ra gol ngak e toogor rodad ma bod ni gad be ulunguy e kol nib gowel nga daken lolugen nge ranran e kireb rok meb i m’ug fel’ngin.

12:21​—Uw rogon ni gad ra ‘ngongliy e ngongol nib fel’ ngad gelgad ngak e kireb’? Reb e kanawo’ ni gad ma rin’ e re n’ey riy e dab da rusgad ma gad chichiiy pa’dad ko maruwel rodad ni ke pi’ Got ni ngan machibnag fare thin nib fel’ ni murung’agen Gil’ilungun nge taw ko ngiyal’ ni ke mu’ nrogon ni baadag Jehovah.​—Mark 13:10.

13:1​—Uw rogon ma pi tayugang’ ko am ni bay e “Got e ke tayrad”? Pi am ni bay ni “Got e ke tayrad” e ke pagrad Got yad be gagiyeg, ma yu ngiyal’ ma gagiyeg ni yad be tay e be guy Got u m’on riy. Ba gagiyel e re n’ey ko n’en ni ke yog e Bible u murung’agen boch e pilung.

Tin Gad Ra Fil Riy:

12:17, 19. Ra ngan fulweg taban e kireb ma gad be rin’ e tin nsusuna nge rin’ Jehovah. Ra ni aw ni gad be rin’ e tin ndariy rogon ni ngad rin’ed nfaan gad ra “fulweg taban e kireb ko kireb”!

14:14, 15. Dabda kirebniged laniyan’ pi walagdad ara da k’aringed nge oloboch ni bochan e ggan nge n’en ni gad be pi’ ngak ni nge unum.

14:17. Ngan par ni yib fel’ u peowchen Got e gathi be tor nga daken e n’en ni ke kay be’ ara n’en ni ke unum be’ ara n’en ni ke siyeg be’ ndabi kay ma dabi unum. Ya rogon riy, e ba l’ag rogon ko tin nib mat’aw, nge gapas, nge felfelan’.

15:7. Ngari taareb rogon u wan’dad e piin nriyul’ ni yad be gay e tin nriyul’ ngad pininged yad ko ulung ma gad machibnag fare thin ko Gil’ilungun ngak urngin e girdi’ ni gad ra mada’nag.

[Picture on page 31]

Rayog ni ngeb angin fare biyul nni pi’ ko denen nni ngongliy u m’on riy?