Ngan Siyeg e ‘Lem nu Fayleng’

‘Gadad e gathi lem nu roy u fayleng e ir e ke yog ngodad; ya fare kan ni thothup ni Got e l’og e ir e ke yog ngodad.’​—1 KOR. 2:12.

1, 2. (a) Mang fan ni yima tay e arche’ ni canary u lan e fa yu pa’ i low ko kol kakrom u Ngalis? (b) Mange riya’ ni ma mada’nag e Kristiano?

NAPAN e duw ni 1911, me m’agan’ e am nu Ngalis ngab motochiyel ni kan ngongliy ni nge ayuweg e yafas ko girdi’ ni ma ker e kol. Rogon ko motochiyel e rab pa’ e re low nem ma bay l’agruw e arche’ riy ni canary fithingan. Mang fan? Ya faanra sum e nifiy u lan ba pa’ e pi low nem, ma piin ni ka ranod ni ngar pied e ayuw e yad ma fek fagal canary nge un ngorad. Miti arche’ ney e ba kireb e gas ni yub ngak, ni bod e carbon monoxide. Faanra yan e miti gas nem nga fithik’ e nifeng ma ra m’ug u rarogon fare arche’, ni bod ni nge m’ar ara mul nga but’. Rib ga’ fan e re n’em. Carbon monoxide e ba mit e gas ni ma yan u fithik’ e nifeng ndabiyog ni ngan guy maku dariy bon, ma rayog ni taleg e red blood cells ndabki fek e nifeng nga fithik’ i dowey. Faanra de nang e pi girdi’ nem e re n’em ma rayog ni ngar thiggad nga but’ ngar m’ad, ndab ra nanged ni kan yubnagrad.

² Ku arrogon e Kristiano ntaareb rogorad ngak e piin ni yad ma maruwel u lan e pi low nem. Uw rogon? Nap’an ni pi’ Jesus e maruwel ngak pi gachalpen ni ngar machibniged fare thin nib fel’ u ga’ngin e fayleng, ma manang ni ke l’ograd nga bang ni bay e riya’ riy ni bang ni ke suwey Satan nge lem nu fayleng. (Matt. 10:16; 1 John 5:19) Kari magafan’ Jesus nga rarogon pi gachalpen ere meybil ngak e Chitamangin u m’on ni nge yim’ ni gaar: “Ma gathi gu be wenignag ngom ni ngam fekrad ngar chuwgad u fayleng, machane gu be wenignag ngom ni ngam ayuwegrad rok Faanem nib Kireb.”​—John 17:15.

3, 4. Mange ginang Jesus pi gachalpen riy, ma mang ni nge ga’ fan e re n’em u wan’dad?

³ I ginang Jesus pi gachalpen u murung’agen e lem nu fayleng nfaanra dab ra kol ayuwgad riy ma ra warnag e michan’ rorad. Thin rok e rib ga’ fan ngodad, ya gad be par u tungun e re m’ag ney. I tay chilen ngak pi gachalpen ni gaar: “Um pired ni kam fal’eged rogomed . . . nge yog ni mmarod u fithik’ urngin e pi n’ey ni bayi m’ug ndabi buch ban’en romed mi gimed yan mu sak’iygad nga p’eowchen e en ni Fak e Girdi’.” (Luke 21:34-36) Ki micheg Jesus nra pi’ e Chitamangin fare kan ni thothup ni nge ayuwegrad ni ngeb ngan’rad e pi n’en ni kar filed mu ur pired ni kar fal’eged rogorad.​—John 14:26.

⁴ Ma uw rogodad, rayog ni ayuwegdad e re kan ni thothup nem fa? Faanra rayog, ma mange thingar da rin’ed me yog ngodad? Mange lem nu fayleng, ma uw rogon ni be maruwel? Ma uw rogon ni ngad siyeged e re lem nu fayleng ney?​—Mu beeg e 1 Korinth 2:12.

Kan ni Thothup fa Lem nu Fayleng?

5, 6. Mange rayog ni nge rin’ e kan ni thothup ngodad, ma mange thingar da rin’ed me yog ngodad?

⁵ Ayuw ni ma pi’ e kan ni thothup e gathi goo fan ko bin som’on e chibog. Ya ku rayog ni ayuwegdad e ngiyal’ ney nge pi’ gelngidad ngada rin’ed e tin nib mat’aw me gelnagdad ko pigpig ni gad be tay. (Rom. 12:11; Fil. 4:3) Rayog ni nge sunumeg u lanin’dad e t’ufeg nge gol nge fel’ ngak e girdi’ nge boch i “wom’engin fare kan ni thothup.” (Gal. 5:22, 23) Machane, Jehovah Got e dabi pag e kan ni thothup rok nge yib nga daken e piin dubrad.

⁶ Ere bpuluw ni ngad fithed ni nge lungudad, ‘Mange gu ra rin’ me yog e kan ni thothup ngog?’ Be dag e Bible ni boor ban’en nrayog ni ngada rin’ed. Bin nib mom mab ga’ fan e ngan ning ngak Got. (Mu beeg e Luke 11:13.) Maku reb nib ga’ fan e ngan fil e fonow ni kan thagthagnag ko Thin rok Got min fol riy. (2 Tim. 3:16) Riyul’ ni gathi gubin e girdi’ ni ma beeg e Bible e rayog gelngin Got ngorad. Machane, nap’an nra fil reb e Kristiano e Thin rok Got, ma rayog ni nge nang fan e Thin riy ni kan thagthagnag. Kub ga’ fan ni nge fel’ u wan’dad ni Jehovah e ke dugliy Jesus ni nge mang Owchen ma ir e be pi’ gelngin u daken. (Kol. 2:6) Ere thingar da folwokgad ko ngongol ni i dag Jesus ma gad puluwnag e yafas rodad ko machib rok. (1 Pet. 2:21) Gad ra athamgil ngad boded Kristus ma rayog e kan ni thothup ngodad.

7. Uw rogon ni ke af e lem nu fayleng ngak e girdi’?

⁷ Lem nu fayleng e ma k’aring e girdi’ ngar folwokgad ko ngongol rok Satan. (Mu beeg e Efesus 2:1-3.) Lem nu fayleng e boor kanawoen ni ma maruwel. Rogon ni gad be guy u toobdad e chiney e re lem ney e be gelnag e togopluw ni be tay e girdi’ ko motochiyel rok Got. Be mon’ognag e tin ni “yima ar’arnag, ni tin nra guy e girdi’ ma yad ba adag ni nge yog ngorad.” (1 John 2:16) Ma k’aring e ar’ar ko dowef ni bod e ngongol ni darngal, nge ta’ fan nge meybil ngak e liyos nge pig nge awan’ nge damumuw nge chingaw. (Gal. 5:19-21) Ma ma mon’ognag e machib ni googsur nib togopluw ko tin nib thothup. (2 Tim. 2:14-18) Ere faanra pag be’ ir nge gagiyegnag e lem nu fayleng ma aram e be folwok rok Satan.

8. Mange ngad mel’eged ni gad gubin?

⁸ Dabiyog ni ngad pired ndabi magawonnagdad e tin nib kireb u fayleng. Ra be’ ma thingari mel’eg e n’en ni nge pow’iy e yafas rok ko kan ni thothup fa lem nu fayleng. Piin ni be gagiyegnagrad e lem nu fayleng e chiney e ku rayog ni ngar chuwgad riy ngar paged fare kan ni thothup nge mang ir e pow’iyrad. Machane ku rayog ni nge thil. Ya piin be pow’iyrad e kan ni thothup e ku rayog ni nge gel e lem nu fayleng ngorad. (Fil. 3:18, 19) Ngad lemniged rogon ni ngad siyeged e lem nu fayleng.

Ngan Nang Boch e Pow ni Be Ginangey

9-11. Mang boch e pow ni be dag ni ke af e lem nu fayleng ngodad?

⁹ Fapi girdi’ nu Ngalis ni ma ker e kol ni kan weliy faram e yad ma fek e arche’ ni canary nge un ngorad ya nge ginangrad u m’on ni nge wer e gas ni yub. Faanra ke guy bagayad fa piin ni ma ker e kol ni ke mul fare arche’ nga but’ ma ke nang ni thingari rin’ ban’en nib papey nge dabi yim’. Faanra ngan taarebrogonnag e re n’ey ko yafas rodad ni gadad e Kristiano, ma mang boch e pow ni gad ra nang riy ni ke af e lem nu fayleng ngodad?

¹⁰ Nap’an ni kad filed e tin riyul’ ko som’on ma kad ognaged e yafas rodad ngak Jehovah, ma sana ku gad ba pasig i beeg Bible. Dabisiy ni ud meybilgad ni gubin ngiyal’ ma gad ma felfelan’ ni nguud uned ko muulung, ma gadad gubin ra baud lanin’dad ko tirok Got ban’en, ni bod be’ ni be yan u daken ted ni ke belel me yan i pirieg e ran. Re n’em e ra ayuwegdad nge chuw e lem nu fayleng rodad.

¹¹ Ka gad ma guy rogon ni nguud beeged e Bible ni gubin e rran, fa? (Ps. 1:2) Ka gad ma meybil ni gubin ngiyal’ u fithik’ e yul’yul’, fa? Kab ga’ fan e muulung u wan’dad ma gad ma un ngay ni gubin e wik? (Ps. 84:10) Fa ke thil e pi n’em nib fel’ ni immoy ni kad mechamgad ngay kafram? Riyul’ ni sana boor ban’en nib milfan ngodad nib t’uf riy e tayim ni boor nge gelngidad, nrayog ni nge mo’maw’nag rogon e pigpig rodad ku Got. Machane, faanra ke n’uw nap’an ni be magawon e tin nib fel’ ni kad mechamgad ngay, ma gur gathi ke af e lem nu fayleng ngodad? Gad ra athamgil ngada ululgad i rin’ bayay e pi n’em ni immoy ni gad ba mecham ngay, fa?

“Dabi Tomal Lanin’uy”

12. Mang ‘ginang’ e pi’ Jesus ngak pi gachalpen, ma mang fan?

¹² Ku mang ban’en ni ngad rin’ed ma gad siyeg e lem nu fayleng? Nap’an ni fonownag Jesus pi gachalpen ni ngar ‘tedan’rad,’ ma ke mu’ i ginangrad u boch ban’en. I gaar: “Mu ayuwgad, ma dab mpaged gimed nguum pired ni ba ga’ ni mur ni ke pag rogon nge muun rrum e gimed be maruweliy, nge pi n’en ni ma magafan’uy ngay ko biney e tamilang, ya richey mi gimed da’da’ ko re Rran nem ni ke taw ngomed.”​—Luke 21:34, 35.

13, 14. Mang boch e deer u murung’agen e abich nge garbod nib fel’ ni ngad fithed gadad riy?

¹³ Mu lemnag e re ginang nem. Gur be yog Jesus nib kireb ni ngan felfelan’ ko abich nge garbod? Danga’! Ya manang fare thin rok Solomon ni gaar: ‘Ere kug nang ni n’en ni nge rin’ [fak e girdi’] e nge par nib felan’ me tiyan’ ko tin ni be rin’ u nap’an e ngiyal’ ni be par nib fos ko biney e tamilang. Gadad gubin ndabi siy ni ngad abichgad ma gadad garbod nge felan’dad ko tin ni kad maruweliyed; ya pi n’ey ni gubin e tow’ath rok Got ngodad.’ (Ekl. 3:12, 13) Machane, manang Jesus ni lem nu fayleng e ma mon’ognag ngongolen e abich nge muun rrum nib pag rogon.

¹⁴ Uw rogon ma gad nang ndawori kirebnag lanin’dad e lem nu fayleng ni bay rogon ko abich nib pag rogon nge muun rrum? Rayog nda fithed gadad ni nge lungudad: ‘Mang e gu ma rin’ nfaanra gu beeg e fonow nu Bible ara boch e babyor ni murung’agen e abich nib pag rogon? Gu ma tay ndariy fan e pi fonow nem ara kaygi pag rogon me mang tawey rog, fa?a Uw rogon u wun’ug e fonow ni murung’agen e alkul ni ngan unum ni buchuuw ma dab ni “chingnag” ngay? Gu ma achignag boch fan e pi fonow nem ya gu be lemnag ni gathi fan ngog, fa? Faanra weliy be’ murung’agen e unum rog ma gu ma yororiyeg fa gu ma dumumuw? Gu ma guy rogon ni nge dabi fol boch e girdi’ ko pi fonow nu Bible nem, fa?’ Arrogon, ngongol ku be’ e ir e ra dag ko ke pag ir ko lem nu fayleng fa.​—Mu taarebnag ko Roma 13:11-14.

Ngan Ayuw ko Magafan’

15. Mange ke ginangey Jesus riy u murung’agen e magafan’?

¹⁵ Ku reb e kanawo’ ni ngan siyeg e lem nu fayleng riy e ngan ayuw ko magafan’. Manang Jesus ni bochan daworda flontgad, mma magafan’dad ko tin ba t’uf rodad ni gubin ngiyal’. I gaar ngak pi gachalpen: “Dabi magafan’med.” (Matt. 6:25) Riyul’ ni ma magafan’dad nga boch ban’en nib ga’ fan, ni bod rogon ni ngad felan’naged Got, nge tin nib milfan ngodad ni gad e Kristiano, nge tin nib t’uf ko tabinaw rodad. (1 Kor. 7:32-34) Ere mange rayog nda filed ko ginang rok Jesus?

16. Mange ma rin’ e lem nu fayleng ngak boor e girdi’?

¹⁶ Lem nu fayleng ni be gelnag e ufanthin ko girdi’ ni boor ban’en rorad, e ma k’aring e magafan’ ngak boch e girdi’. Baadag e fayleng ni nge mich u wan’dad ni salpiy e ra yibnag e pagan’ ma feni ga’ fan be’ e der yan u rogon fel’ngin e Kristiano ni bay rok ya be yan u rogon urngin nge feni fel’ e tin bay rok. Piin ni kar awgad ko biney e lem e yad ra mang sib ko chugum mar pired ni gubin ngiyal’ ma be magafan’rad nga rogon ni nge yog ngorad e tin nth’abi kab beech, ma th’abi ga’, ma th’abi fel’ e chugum. (Prov. 18:11) Lem ni aray rogon e rayog ni nge mo’maw’nag e mon’og nra tay be’ ko tirok Got ban’en.​—Mu beeg e Matthew 13:18, 22.

17. Uw rogon ni ngad siyeged e pi n’en ni ma magafan’uy ngay?

¹⁷ Rayog ni ngad siyeged e magafan’ nfaanra da folgad ko motochiyel rok Jesus ni gaar: “Ere ngam m’oneged u wan’med e gagiyeg rok Got nge tin nib m’agan’ ngay ni ngam rin’ed.” Ke micheg Jesus ngodad ni faan gad ra rin’ e re n’ey, ma yira pi’ e tin nrib t’uf rodad. (Matt. 6:33) Uw rogon ni ngad daged ni ke mich u wan’dad e pi n’ey ni kan micheg? Reb e kanawo’ e ngad m’oneged e tirok Got ban’en ma gad fol ko motochiyel rok Got u rogon ni ngan fanay e salpiy. Bod ni darur da sasalapiyed e tax ni gad ma pi’ ara da uneged “buchuuw” e sasalap ko siyobay rodad. Ngad athamgilgad ni ngad pied urngin ban’en ni ke mil fan ngodad ni ngada pied puluwon ma gad fol ko n’en be yog e Bible ni faanra kam micheg ban’en mag lebguy. (Matt. 5:37; Ps. 37:21) Yul’yul’ e sana dabi yibnag e fel’ rogon ku be’, machane ma fal’egey u wan’ Got ma ma fal’eg e nangan’ rodad maku ma achignag e magafan’.

18. Mang kanawo’ nib fel’ e ke dag Jesus ngodad? Gad ra folwok rok ma mang angin nra yib?

¹⁸ Ngan m’oneg fare Gil’ilungun e ba muun ngay ni ngad nanged e tin nib ga fan ko yafas rodad. Mu lemnag e n’en ni rin’ Jesus. Yu ngiyal’ e ma chuw ko mad nni ngongliy nib fel’. (John 19:23) Ki un ko pi fager rok ko abich nge garbod. (Matt. 11:18, 19) Machane chugum nge boch ban’en ni ma chuweg e chalban e gathi rib ga’ fan ko yafas rok. Ggan rok Jesus e nge rin’ e tin nib m’agan’ Got ngay. (John 4:34-36) Yira tow’athnagdad nfaanra da folwokgad rok Jesus! Gad ba felfelan’ ni ngad fal’eged laniyan’ e piin ni ke magafan’rad u daken e thin ko Bible. Rayog ni nge pi’ e ulung e ayuw mar daged e t’ufeg ngodad. Ma gad ra felfelan’nag gum’irchaen Jehovah. Faanra kada yarmiyed nib fel’ rogon e tin nib ga’ fan ko yafos rodad ma chugum nge fafel e dabi gagiyegnagdad.Ya pi n’em e kemus ni boch ban’en ni be ayuwegdad ko pigpig rodad ku Jehovah. Ma faanra da pasiggad ko maruwel ni fan ko Gil’ilungun Got, ma rayog nda pired ndariy e lem nu fayleng rodad.

Um ‘Lemnag fare Kan ni Thothup’

19-21. Uw rogon ni ngaud pired ni gad be lemnag fare ‘kan ni thothup,’ ma mang ni ngad rin’ed e re n’em?

¹⁹ Lem e ma m’on ko ngongol. N’en ni yima yog ni ngongol nde fel’ e aram e ngongol nrogon ni be yog e lem ko dowef. Ke puguran apostal Paul ngodad nib t’uf ni ngada ayuweged lanin’dad. I yoloy ni gaar: “Piin ni yad be ngongol nrogon ni be yog e dowef rorad ngorad e tin baadag e dowef rorad ni ngar rin’ed e ir e ke par ni be gagiyegnag lanin’rad. Ma piin ni yad be ngongol nrogon ni be yog fare kan ni thothup e fare kan ni thothup e be gagiyegnag lanin’rad.”​—Rom. 8:5, NW.

²⁰ Uw rogon ni ngada ayuweged lanin’dad nge ngongol rodad nge dabi gagiyegnag e lem ko fayleng? Thingar da kol ayuwgad ko tin gad be suguy nga lanin’dad. Bod ni, nap’an ni gad be mel’eg boch ban’en ni yima n’ag e chalban ngay, ma dabda paged lanin’dad nge kireb nbochan boch ban’en ni bay rogon ko ngongol ndarngal ara cham. Gad manang ni kan ni thothup rok Got nib beech e dabi par u laniyan’ be’ nib sug e tin nib alit riy. (Ps. 11:5; 2 Kor. 6:15-18) Maku reb, e gad ma ning e kan ni thothup rok Got u daken e beeg Bible ni gubin e rran, nge meybil, nge ngan fal’eg i lemnag ban’en, nge muulung. Ma gad ma maruwel e re kan ni thothup nem u taabang ko machib ni gad ma un ngay ni gubin ngiyal’.

²¹ Thingar da siyeged e lem ko fayleng nge pi n’en ni yima ar’arnag riy. Gad ra rin’ ni aray rogon ma dabi aw nib m’ay fan ya bod ni yog Paul ni faanra, ‘par lanin’dad ni tin ni ba adag e dowef rodad e ir e be gagiyegnag, ma wenegan nra yib e yam’; ma ra par lanin’dad ni tin ni ba adag e kan ni thothup e ir e be gagiyegnag, ma ra yib wenegan ni yafos nge gapas.’​—Rom. 8:6.

[Footnote]

Ka Ga Manang?

• Mange susun ni ngad rin’ed me yog e kan ni thothup ngodad?

• Mang boch e kanawo’ nra magawonnagdad e lem nu fayleng riy?

• Uw rogon ni ngad siyeged e lem nu fayleng?

[Picture on page 23]

U m’on ni ngan yan ko maruwel ara skul ma ngan ning e ayuw ko kan ni thothup

[Pictures on page 25]

Thingar da ayuweged lanin’dad nge par nib beech, ma gad un ko siyobay u fithik’ e yul’yul’, mu ud daged e ngongol nib fel’