Boch e Girdi’ Kakrom ni Yad Ba Yul’yul’ ni i Pow’iyrad Gelngin Got nib Thothup
“I Somol ni Th’abi Tolang e ke pi’ gelngin ngog e chiney ma ke l’ogneg.”—ISA. 48:16, BT.
1, 2. (a) Ra nge yog e michan’ ngodad, ma mang e ba t’uf? (b) Mang e rin’ e pi tapigpig rok Got kakrom nrayog ni nge pi’ e athamgil nga lanin’dad?
YUGU aram rogon ni boor e girdi’ nib mich Got u wan’rad ni ka nap’an Abel ma “gathi urngin e girdi’ ma ma mich u wun’rad e re thin rok Somol ney.” (2 Thess. 3:2) Ere, mang fan ni bay e re fel’ngin ney rok be’, ma mang e ra ayuweg me par nib yul’yul’? Thin rok Got ni ma rung’ag e girdi’ e ir e ma yognag e michan’ ngorad. (Rom. 10:17) Michan’ e aram bang u wom’engin gelngin Got nib thothup. (Gal. 5:22, 23) Ere ba t’uf rodad gelngin Got nib thothup ya nge yog e michan’ ngodad nib gel.
2 Nap’an ni yira gargeleg be’ ma dariy e michan’ rok. Girdi’ nib yul’yul’ ni kad beeged murung’agen u Bible e bogi girdi’ ni “ku bod gadad e tiney e girdi’.” (Jas. 5:17) Ma maruwar lanin’rad, maku bay e meewar rorad, ma de mudugil lanin’rad ko salap rorad, machane gelngin Got nib thothup e ke pi’ gelngirad nge yog ni ur k’adedan’rad ko pi magawon rorad. (Heb. 11:34) Gad ra nang rogon ni ke ayuwegrad gelngin Got nib thothup, ma rayog ni nge pi’ e athamgil nga lanin’dad ni ngad ululgad ngad pigpiggad ngak Got u fithik’ e yul’yul’. Re n’ey e rib ga’ fan ngodad e ngiyal’ ney ya boor ban’en nrayog ni nge warnag e michan’ rodad.
Gelngin Got nib Thothup e Ke Pi’ Gelngin Moses
3-5. (a) Uw rogon ma kad nanged ni gelngin Got nib thothup e ke ayuweg Moses ni nge rin’ e n’en nib milfan ngak? (b) Mang e rayog ni ngad filed rok Moses u rogon ni ma pi’ Jehovah gelngin nib thothup ngodad?
3 U fithik’ urngin e girdi’ ni ur moyed ko duw ni 1513 B.C.E., ma kemus ni Moses e “ir e th’abi sobut’an’.” (Num. 12:3) Yugu aram rogon me pi’ Jehovah reb e maruwel ngak ni aram e nge ayuweg fare nam nu Israel. Ke ayuweg Got Moses u daken gelngin nib thothup ni nge weliy boch e yiiy, ma be pithig e oloboch, ma be yoloy boch e babyor, ma be pow’iy e girdi’, ma be ngongliy boch e maang’ang. (Mu beeg e Isaiah 63:11-14.) Machane, immoy ba ngiyal’ ni yog Moses ni kaygi mo’maw’ ni nge ayuweg e pi girdi’ nem. (Num. 11:14, 15) Ere ke fek Jehovah “boch e gonop” ni fare gonop ni pi’ ngak Moses nge pi’ ngak 70 e pumoon ya nge yog ni ngar ayuweged Moses ko re maruwel nem. (Num. 11:16, 17) Yugu aram rogon ni i lemnag Moses ni be rin’ reb e maruwel nib mo’maw’, machane bin riyul’ riy e gathi goo ir e be rin’. Maku fa 70 i pumoon ni mel’egrad e gathi goo yad e ngar rin’ed e re maruwel nem.
4 I pi’ Jehovah gelngin nib thothup ngak Moses nib gaman nrayog ni nge ayuweg nge rin’ e re maruwel nem. Tomuren ni ke pi’ Jehovah gelngin nib thothup ngak fa 70 i pumoon, ma ku bay e re gelngin nem rok Moses. Taareb rogon gelngin Got ni immoy rok Moses nge pi pumoon nem. Ma pi’ Jehovah gelngin nib thothup ngodad nrogon nib t’uf rodad. Got e der ma “pi’” gelngin nib thothup ni ke dugliy urngin, machane ma pi’ “u fithik’ e fel’ laniyan’.”—John 1:16; 3:34.
5 Be yib e skeng ngom, fa? Ga be lemnag ni kaygi yoor e maruwel rom ma dakuriy e tayim rom ni fan nga boch ban’en, fa? Ga be athamgil ni ngam pi’ e tin nib t’uf ko tabinaw rom, ma ga be fil e thin rok Got ngorad, ma ka ga be athamgil u fithik’ boch e magawon ni bod rogon e magawon ko salpiy ara m’ar, fa? Boor ban’en nib milfan ngom u lan e ulung, fa? Ere yugu demtrug ko mang e magawon rom, ma rayog ni nge pagan’um ngak Jehovah nra pi’ gelngin nib thothup ngom nge yog ni ngam rin’ e n’en nib milfan ngom.—Rom. 15:13.
Gelngin Got nib Thothup e Ke Ayuweg Bezalel
6-8. (a) Mang maruwel e yog ni nge rin’ Bezalel nge Oholiab ni bochan e ayuwegrow gelngin Got nib thothup? (b) Uw rogon ni kad nanged ni pow’iy gelngin Got nib thothup Bezalel nge Oholiab? (c) Mang fan ni n’en ni rin’ Bezalel e ra pi’ e athamgil nga lanin’dad e ngiyal’ ney?
6 Reb e tapigpig rok Jehovah ni immoy u nap’an Moses ni ki ayuweg gelngin Got nib thothup e aram Bezalel. N’en ni rin’ e be fil ngodad boor ban’en u rogon ni ma pow’iydad gelngin Got nib thothup. (Mu beeg e Exodus 35:30-35.) Ke mel’eg Jehovah Bezalel ni nge pow’iy e girdi’ ni ngar ngongliyed boch ban’en ni fan ko tabernacle. Gur, manang Bezalel rogon ni nge ngongliy boch ban’en u m’on ni nge tabab i ngongliy e re maruwel nem? Sana arrogon. Machane, maruwel rok kafram e ma ngongliy e renga ni fan ngak piyu Egypt. (Ex. 1:13, 14) Ere, uw rogon nra rin’ Bezalel e re maruwel ney nib mo’maw’? I suguy Jehovah “nga gelngin, ni nge salap i ngongliy ban’en, me yog rok ni nge ngongliy, me tamilangan’ ko gubin ban’en ni yima ngongliy nga paay, ni ba sorok i gonopiy yaan bogi ban’en.” Re n’ey e ayuweg ni nge ‘salap i muruwliy ban’en nga pa’.’ Bochan gelngin Got nib thothup ni ke pi’ ngak Bezalel nge Oholiab, me yoor e salap rorow. Dabisiy ni kar salapgow ko re maruwel nem ya ke yog ni ngar rin’ew mu kur filew ngak boch e girdi’ rogon ni ngan rin’.
7 Ku gad manang ni ke ayuweg e re gelngin ney Bezalel nge Oholiab, ya pi n’en ni kar rin’ew e rib fel’ ma i par nib n’uw nap’an. Ba chugur ko 500 e duw nga tomuren ma ka be fanay e girdi’ e pi n’em. (2 Kron. 1:2-6) Yooren e girdi’ e ngiyal’ ney e yad ma ngongliy ban’en ni yad baadag ni nga nog e sorok riy ngorad. Machane, Bezalel nge Oholiab e yow ba thil, ya yow baadag ni Jehovah e ngan pining e sorok ngak.—Ex. 36:1, 2.
8 Ngiyal’ ney e sana ba t’uf ni ngad rin’ed boch e maruwel nib t’uf e girdi’ ni boor e salap rorad ngay ni bod e dimow naun, nge ngan printnag e babyor, nge ngan yarmiy rogon e convention, min pi’ e ayuw ko pi walag ni ke yib e gafgow ngorad, min weliy ko togta nge boch e girdien e maruwel u aspital fan ni be yog e Bible ndab ni fanay e racha’. Yu ngiyal’ e girdi’ ni boor e salap rorad e yad ma rin’ e pi maruwel ney. Machane, ba ga’ ni girdi’ ni gathi ri yad manang rogon e pi maruwel ney e yad ma un i rin’. Machane gelngin Got nib thothup e ma ayuwegrad ni ngar rin’ed e pi n’ey nib fel’ rogon. Ka am rus ni ngam fek reb e maruwel ni fan ko pigpig ngak Jehovah ya ga be lemnag ni ka bay boch e walag ni boor e salap rorad ngom? Dab mu pagtalin ni bay gelngin Got nib thothup nra ayuwegem ni ngam rin’ e maruwel ni kan pi’ ngom.
Gelngin Got nib Thothup e Ke Ayuweg Joshua ni Nge Pow’iy e Girdi’ rok Got
9. (a) De n’uw nap’an u tomuren ni chuw piyu Israel u Egypt, ma mang e thingar ra rin’ed? (b) Mang deer e ba t’uf ni ngan pi’ e fulweg riy?
9 Ki pow’iy gelngin Got nib thothup reb e tapigpig rok ni immoy u nap’an Moses nge Bezalel. De n’uw nap’an ni ke chuw piyu Israel u Egypt, me cham e pi Amalekite ngak e girdi’ rok Got. Ma piyu Israel e darur ma uned ko mahl. Ma ngiyal’ nem e thingar ra uned ko fa bin som’on e mahl u tomuren ni kar chuwgad u Egypt. (Ex. 13:17; 17:8) Bay be’ nib t’uf ni nge pow’iyrad. Mini’ e cha’nem?
10. Mang fan ni ke gel Joshua nge piyu Israel ko mahl?
10 Ke mel’eg Jehovah Joshua ni yugu aram rogon ndariy ban’en u murung’agen e mahl ni manang. Ya ir reb e sib ni ma ngongliy e renga. Nap’an ni u ranod u daken e ted ma i kunuy e manna ni ngan kay u reb e rran ngu reb. Elishama ni tutuw rok Joshua e ir e ta yog e thin ko fare ganong rok Efraim, ma immoy 108,100 e salthaw u tan pa’. (Num. 2:18, 24; 1 Kron. 7:26, 27) Machane de yog Jehovah ngak Moses ni nge mel’eg Elishama ara Nun ni fak Elishama. Ya yog ni Joshua e nge pow’iy fapi salthaw ngar chamgad ngak e pi toogor rorad. Ba chugur ni nge polo’ reb e rran ni ur chamgad. Bochan ni ke fol Joshua rok Got ma ke pag gelngin nib thothup ni nge pow’iy, ma aram fan ni ke gel ko re mahl nem.—Ex. 17:9-13.
11. Uw rogon ni ngad mon’oggad ko pigpig ngak Got ni bod Joshua?
11 Tomuren ni yim’ Moses, me Joshua e pow’iy piyu Israel. I “pi’ Got e gonop ngak.” (Deut. 34:9) De ayuweg gelngin Got nib thothup Joshua ni nge weliy e yiiy, ara fal’eg e maang’ang ni bod ni rin’ Moses. Machane ke ayuweg ni nge pow’iy piyu Israel ni ngar chamgad ngak piyu Kanaan mar gelgad ni boor yay. Ngiyal’ ney e rayog ni ngad lemnaged ndabiyog ni ngad rin’ed boch ban’en ni fan ko pigpig ngak Got, ya de yoor e salap rodad. Machane rayog ni nge pagan’dad ngak Got nra ayuwegdad ni faan gad ra fol u rogon ni be pow’iydad ni bod rogon ni ayuweg Joshua.—Josh. 1:7-9.
“Yib i Ying Fare Gelngin Somol ngak Gideon nge Gagiyegnag”
12-14. (a) Mang e gad ra fil ko gel ni tay e pi salthaw nu Israel ngak e pi salthaw nu Midian? (b) Uw rogon ni ke gelnag Jehovah e michan’ rok Gideon? (c) Mang ayuw e rayog ni nge pi’ Jehovah ngodad e ngiyal’ ney?
12 Tomuren ni yim’ Joshua, me pi’ Jehovah gelngin nib thothup ni nge ayuweg e girdi’ rok nib yul’yul’. U lan e babyor ni Judges, e rayog ni ngad beeged riy murung’agen boor e girdi’ ni yad “mmeewar machane yib gelngirad ngar gelgad.” (Heb. 11:34) Ke pi’ Got gelngin nib thothup ni nge ayuweg Gideon nge yog ni cham ni fan ngak yu Israel. (Judg. 6:34) Buchuuw e salthaw rok Gideon ko salthaw rok piyu Midian, ya ra taareb e salthaw nu Israel ma nge cham ngak aningeg e salthaw nu Midian. Machane, ke lemnag Jehovah nib t’uf ni ngki lich boch e pi salthaw nu Israel. L’agruw yay ni ke yog ngak Gideon ni nge sul boch e pi salthaw nem nga taferad. Tomur riy me yan i aw nra 1 e salthaw nu Israel ma nge cham ngak 450 e salthaw nu Midian. (Judg. 7:2-8; 8:10) Me fel’ u wan’ Jehovah ni aram urngirad, ya faanra gel e pi salthaw nu Israel ma dabi yog e girdi’ ni kar gelgad ni bochan gelngirad nge gonop rorad.
13 Ere chiney e ke fal’eg Gideon nge pi salthaw rok rogorad. Faan gomanga gur bagayad ko chi ulung i salthaw nem, ma ra pagan’um ya ga manang ni fapi salthaw ni kar rusgad ara piin ndawor ra fal’eged rogorad e kan sulwegrad nga taferad? Fa ga ra rus ni ga ra lemnag ko mang e ra buch u tomuren fare mahl? Rayog ni nge mich u wan’dad ni ke pagan’ Gideon ngak Jehovah. Ke rin’ e n’en ni ke yog ngak ni nge rin’! (Mu beeg e Judges 7:9-14.) De damumuw Jehovah ngak Gideon u nap’an ni yog ngak ni nge dag e pow riy ni bay Got ni be ayuwegrad. (Judg. 6:36-40) N’en ni rin’ e gelnag e michan’ rok Gideon.
14 Gelngin Jehovah e dariy e gin nra mus riy. Rayog ni nge ayuweg e girdi’ rok ko pi magawon rorad. Rayog ni nge fanay e piin ni gowa dariy ban’en nrayog ni ngar pied e ayuw ngay. Yu ngiyal’ e rayog ni ngad lemnaged ni boor e girdi’ ni yad be togopuluw ngodad ara ke yib e magawon ngodad nib gel. Gad manang ndabi dag Got e pow ngodad ni bod ni rin’ ngak Gideon. Machane, rayog ni nge pow’iydad me fal’eg lanin’dad u daken e thin rok u Bible nge ulung rok ni gelngin e be pow’iy. (Rom. 8:31, 32) Pi n’en ni ke micheg Jehovah ngodad e ra gelnag e michan’ rodad me pagan’dad nga gelngin nra ayuwegdad.
“Yib Gelngin Somol Nga Daken Jefthah”
15, 16. (a) Mang fan ni m’agan’ fare rugod ni fak Jefthah ngay ni nge pag fan ir? (b) Uw rogon nra pi’ e re n’ey e athamgil nga laniyan’ e piin gallabthir?
15 Ku gad ra weliy murung’agen be’ ni ki pow’iy gelngin Got nib thothup. Nap’an ni nge cham piyu Israel ngak piyu Ammon, me yib gelngin Jehovah “nga daken Jefthah.” Bochan ni baadag Jefthah ni nge gel me yog ni pining e sorok ngak Jehovah, ma aram me micheg ban’en ngak Jehovah. Ke micheg ngak Jehovah ni faanra ayuweg nge gel ngak piyu Ammon, ma ra pi’ ngak e en th’abi som’on nra yib ni ngar mada’gow u nap’an nra sul nga tafen u tomuren e mahl. Fare rugod ni fak e ir e cha’ nth’abi som’on nra mada’gow u tomuren ni ke sul ko mahl. (Judg. 11:29-31, 34, BT) Gur, ke gin Jefthah ko re n’ey? Sana danga’. Manang ni kemus ni taareb e bitir ni fak. Machane ke rin’ e n’en ni ke micheg ni nge pi’ fak ni nge pigpig ngak Jehovah u Shiloh. Re pin ni fak nem e reb e tapigpig rok Jehovah nib yul’yul’ mab mich u wan’ nra rin’ e chitamangin e n’en ni ke micheg. (Mu beeg e Judges 11:36.) Ere, gelngin Jehovah e ir e ke ayuwegrow.
16 Mang fan ni m’agan’ fare rugod ni fak Jefthah ngay ni nge pi’ ir ni nge pigpig ngak Jehovah? Bochan ni dag e chitamangin nib yul’yul’ mab pasig, ma aram e n’en ni gelnag e michan’ rok. Piin gallabthir, ma yaliy pi fakmed e n’en ni gimed ma rin’. Pi n’en ni gimed ma dugliy e be dag nib mich u wan’med e pi n’en ni gimed ma yog. Pi fakmed e yad ma motoyil ko meybil romed, nge pi n’en ni gimed ma fil ngorad, ma yad be guy e athamgil ni gimed ma tay ko pigpig ni gimed be tay ngak Jehovah u polo’ i gum’ircha’med. Pi n’ey e rayog ni nge ayuwegrad ngar adaged ni ngar pigpiggad ngak Jehovah. Ma re n’ey e ra k’aring e felfelan’ ngomed.
“Yib Gelngin Somol Ngak” Samson
17. Mang e rin’ Samson u daken gelngin Got nib thothup?
17 Samson e ku ir be’ ni ayuweg gelngin Got nib thothup. Be yog e Bible ni “tabab fare gelngin Somol i gagiyegnag” Samson ni nge ayuweg piyu Israel u pa’ piyu Filistia. (Judg. 13:24, 25) Ke pi’ Got reb e gelngin ngak Samson ndariy be’ ni bay rok. Nap’an ni k’aring piyu Filistia boch e girdi’ nu Israel ni ngar koled Samson “me yib gelngin Somol ngak nge gel, me gelnag ir nge math’math’ fapi tal ni ka ni m’ag nga pa’ ni bod e tret nni urfiy.” (Judg. 15:14) Munmun, me rin’ Samson ban’en nib kireb me m’ay gelngin. Machane, bochan e ‘michan’ rok’ me sul gelngin Got ngak bayay. (Heb. 11:32-34; Judg. 16:18-21, 28-30) Bochan e n’en ni buch miki ayuweg gelngin Jehovah nib thothup Samson u reb e kanawo’. Yugu aram rogon ndabi pi’ Jehovah e binem e gelngin ngodad ni bod ni rin’ ngak Samson, machane re n’em e rayog ni nge pi’ e athamgil nga lanin’dad. Uw rogon?
18, 19. (a) Uw rogon ma n’en ni rin’ Samson e rayog ni nge pi’ e athamgil nga lanin’dad? (b) Uw rogon ni ke ayuwegem e re article ney?
18 Be pagan’dad nga gelngin Got nib thothup ni ke ayuweg Samson. Maku ra ayuwegdad ko maruwel ni pi’ Jesus ngodad ni aram e ngad “machibniged ngak e girdi’ fare Thin Nib Fel’ ni yib rok Got.” (Acts 10:42) Sana ba mo’maw’ ni ngad rin’ed e re maruwel ney. Ere gad ma felfelan’ ni ma pi’ Jehovah gelngin nib thothup ngodad nge yog ni ngad rin’ed e n’en ni ke tay chilen ngodad. Ba fel’ u wan’dad e n’en ni ke yog Isaiah ni profet ni gaar: “I Somol ni Th’abi Tolang e ke pi’ gelngin ngog e chiney ma ke l’ogneg.” (Isa. 48:16, BT) Riyul’ ni gelngin Got nib thothup e ke l’ogdad ni ngad rin’ed e re maruwel ney. Ra ayuwegdad Jehovah ni ngad salapgad ko re maruwel ney ni bod e n’en ni rin’ ngak Moses, nge Bezalel, nge Joshua. Gad be fanay fare ‘thin rok Got ni ke mang sayden’ rodad ni ke pi’ gelngin Got nib thothup, ma ba pagan’dad nra pi’ gelngidad ni bod e n’en ni rin’ ngak Gideon, nge Jefthah, nge Samson. (Efe. 6:17, 18) Ra pagan’dad nra ayuwegdad Jehovah ma ra pi’ gelngidad ni ngad rin’ed e maruwel rok ni bod rogon ni ayuweg Samson.
19 Ba tamilang ni ke tow’athnag Jehovah e pi tapigpig rok ni ur athamgilgad. Ra gel e michan’ rodad ni faan gad ra pag gelngin Got nib thothup nge pow’iydad. U lan e Pi Babyor ko Bible nni Yoloy Som’on ni Thin ni Greek e ku gad ra fil riy murung’agen boch e girdi’ ni i pow’iyrad gelngin Got nib thothup. Gad ra fil ko bin migid e article rogon ni ke ayuweg Jehovah e pi tapigpig rok u m’on ngu tomuren e Pentekost ko duw ni 33 C.E.
Mang fan ni keb e athamgil nga lanin’um ni kam nang rogon ni i maruwel gelngin Got nib thothup u daken . . .
• Moses?
• Bazalel?
• Joshua?
• Gideon?
• Jefthah?
• Samson?
[Blurb on page 24]
Ra pi’ Jehovah gelngin nib thothup nrogon nib t’uf rom
[Picture on page 23]
Piin gallabthir, ngongol romed nib fel’ e ra ayuweg pi fakmed ngar adaged ni ngar pigpiggad ngak Jehovah