Tin Kug Filed Rok e Gallabthir Romad e Ke Ayuwegeg ni Nggu Mon’og

Nap’an e duw ni 1913, ma John Mills ni chitamag ni ke gaman e 25 e duw rok e kan taufenag u New York City. Ma Brother Russell e ke pi’ e welthin ni fan ko taufe e ngiyal’ nem. De n’uw nap’an nga tomuren, me yan e chitamag nga Trinidad, mu rom e ra mabgolgow Constance Farmer, ni cha’ nem e ma un ko piin ni ka nog e Piin ni Ur Filed e Bible ngorad u fithik’ e pasig. Ma aram me ayuweg e chitamag William R. Brown ni fager rok ngaur pagew fare kachido ni ka nog e “Photo-Drama of Creation ngay.” Ur rin’ew e re n’em nge yan i mada’ ko 1923, ya re duw nem ma brother Brown nge ppin rok e kan pi’ row nga West Africa ni ngar machibgow u rom. Machane chitamag nge chitinag e kar ululgow ko machib u Trinidad. Ma yow l’agruw ni bay e athap rorow ni nga ranow nga tharmiy.

GALLABTHIR ROMAD NI GAMAD BA T’UF ROROW

Gallabthir rog e kar fakayew mereb e bitir, ma walageg ni bin nganni e kar tunguyew fithingan ni Rutherford, ya ireray fithingan fare president ko Watch Tower Bible and Tract Society e ngiyal’ nem. Ma nap’an ni kan gargelnageg ko December 30, 1922 mar tunguyew fithingag ni Clayton J. Woodworth, ya ireray fithingan faen editor ko The Golden Age (chiney e ka nog e Awake! ngay) e ngiyal’ nem. Gallabthir romad e kar ayuwegew gamad nge yog ni nggu uned ko skul machane, yow ma fil ngomad nrib ga’ fan ni nggu mon’oggad ko tirok Got ban’en. Chitinag e rayog ni nge weliy fan e thin nu Bible nib fel’ rogon. Ma chitamangimad e ri baadag ni nge fil ngomad e chep nu Bible, ma ra weliy ban’en ma be yan u yaan, ma aram e ke mom rogon ni nggu nanged fan.

Ke yib angin e athamgil ni ur tew, ya gamad dalip ko lal i pumoon ni fakrow e ke yag ni nggu uned ko Gilead skul. Ma dalip i walagmad ni ppin e ke yag rorad ni ngar uned ko pioneer u Trinidad nge Tobago u lan boor e duw. Ere bochan e tin ni kar filew ngomad, nge rogon ni kar dagew e kanawo’ nib fel’ ngomad, ma aram e bod ni kar yungew gamad “nga lan e naun rok Somol.” Bochan e athamgil ni kar piew nga lanin’mad, ma aram e ke yag romad ni nggu mon’oggad u “lan e Tempel rok e Got rodad.”​—Ps. 92:13.

Yima yarmiy e machib u lan e tabinaw romad. Ere piin pioneer e yad ma muulung u rom, mab ga’ ni yad ma weliy murung’agen Brother George Young, nreb e missionary ni be’ u Canada ni ke yib nga Trinidad ni nge guy e pi walag u rom. Ma gallabthir rog e yow ma weliy u fithik’ e felfelan’ murung’agen brother nge sister Brown ni ur maruwelgad u taabang kafram, machane ngiyal’ nem e ur moyew u West Africa. Ma urngin e pi n’ey, e ke ayuwegeg ni nggu tabab ko machib u nap’an ni ke gaman 10 e duw rog.

BOCH BAN’EN NI MA RIN’ KAFRAM

Pi magazine rodad e ngiyal’ n’em e ba gel e thin ni bay riy, ya i tamilangnag rogon e n’en ni ma rin’ e pi yurba’ i teliw ni googsur, nge piin ma fol chuway’, nge ngongolen e am. Ma bochan e re n’em, ma pi tayugang’ ko teliw e kar k’aringed e am nu Trinidad ni ngan taleg ndab kun ngongliy urngin e babyor ni ma fal’eg e Watch Tower. Ere kug mithaged e pi babyor rodad, machane kug ululgad i fanay e pi n’em nge yan i mada’ ko ngiyal’ ni ke m’ay. Gamad ma machib ni gamad be yan u but’, ma yu ngiyal’ e gamad ma yan u rat ni gamad be fek e pi handbills nge placards. Maku bay e pi walag ni yad ma machib ni kar bad ko fare binaw nu Tunapuna ni yad ma un ko karrow ni bay e speaker u daken e chig riy. Gamad gubin ni gamad ma yan ko machib ko pi binaw u Trinidad nib palog. Ba gel e felfelan’ ni gamad ma tay riy! Pi n’em e ke pi’ e athamgil nga lanin’ug ni nggu un ko taufe ko ngiyal’ ni ke gaman 16 e duw rog.

Tin kug filed rok e gallabthir romad nge pi maruwel nem ni kug un ngay, e ke pi’ e athamgil nga lanin’ug ni nggu un ko fare maruwel ni missionary. Nap’an ni kug wan nga Aruba ko duw ni 1944 ni nggu un ngak Brother Edmund W. Cummings, ma kug be lemnag fare maruwel ni missionary. Nap’an e duw ni 1945, ma kug felfelan’gow ni ke gaman ragag e girdi’ ni kar uned ko Puguran. Ma bin migid e duw, me sum e bin som’on e ulung u rom.

De n’uw nap’an nga tomuren, ma kug machibnag Oris Williams ni gamow nga maruwel. Som’on mab gel e togopluw ni ke tay, nbochan e n’en ni kan fil ngak. Machane nap’an ni fil e Bible me tamilang u wan’ e n’en ni be yog e Thin rok Got, ma aram me un ko taufe ko January 5, 1947. Munmun ma aram mug adagew gamow mu gu mabgolgow. Me tabab Oris ni nge un ko pioneer ko November 1950. Tomuren ni kug mabgolgow, ma ke fel’ boch e yafos rog.

PIGPIG NI KUG TEW U NIGERIA U FITHIK’ E FELFELAN’

Nap’an e duw 1955, ma kan piningmow ni nggu unew ko Gilead skul. Ere kug talgow Oris ko maruwel romow, mug piew nchuway’ e naun nge boch e chugum romow, mug fingichiyew e pi walag u Aruba ma gamow yan. Nap’an e July 29, 1956, mug mu’nagew e bin 27 e class ko Gilead skul, ma aram min pi’ mow nga Nigeria.

Yog Oris ni gaar: “Gelngin Jehovah e rayog ni ayuweg be’ nge yag ni nge yan u fithik’ e magawon ni ma mada’nag e piin missionary. Pumoon rog e baadag ni nge mang reb e missionary, machane gag, som’on e dabug. Gu baadag ni nggu fakay e bitir, machane ke thil e lem rog u nap’an ni ke tamilang u wan’ug feni ga’ fan ni ngan machibnag fare thin nib fel’. Ere nap’an ni kan mu’ ko fare Gilead Skul ni kug unew ngay, ma aram e kari mudugil u wan’ug ni nggu un ko fare maruwel ni missionary. Nap’an ni kug warow nga lan fare barkow ni Queen Mary fithingan, ma Worth Thornton, ni yib ko ofis rok Brother Knorr e ke yog e ‘Bon voyage ngomad!’ Me yog ngomad ni gamow ra un ko maruwel u Bethel, ma kug gog ni ‘dabug’. Machane, kug thilyeg lanin’ug ya kug adag ni nggu par u Bethel, nbochan e boor mit e maruwel u rom ni gu baadag. Ma reb riy nri gu baadag e aram fare maruwel ni ngan ayuweg e pi walag ni kafin ra bad u bang. Gu baadag ni nggu ayuweg e girdi’, ma re maruwel ney e ke ayuwegeg ni nggu mada’nag e pi walag u Nigeria. Boor ko pi walag ni ma yib ni kar thiygad ko fiyath, ma kari aw parowrad, ma ki yib e bilig nge belel ngorad. Gu ma felfelan’ nrayog ni nggu pi’ e tin nib t’uf rorad. Urngin e pi n’em e bang ko pigpig rog ngak Jehovah, ma ireray e n’en nrayog ni nge yibnag e felfelan’ ngog.” Arrogon, urngin e maruwel ni kan pi’ ngodad e ra ayuwegdad ni ngad mon’oggad ko tirok Got ban’en.

Nap’an ni kug gakgad nga taabang u Trinidad ko duw ni 1961, me weliy Brother Brown boch ban’en ni buch rok u Africa. Mu kug weliy rogon e mon’og u Nigeria. Me Brother Brown e tay pa’ nga daken pog me gaar ngak e chitamag: “Johnny, de yag rom ni ngam man nga Africa, machane Woodworth e ke yag rok!” Me fulweg e chitamag ni gaar: “Worth, mu ulul ko maruwel rom!” Ma thin ni ka rognew ngog, e kari pi’ e athamgil nga lanin’ug ni nggu mu’nag e maruwel rog nib fel’ rogon. Ya yow l’agruw ni kar pigpiggow ngak Jehovah nib n’uw nap’an.

Nap’an e duw ni 1962, ma ka nog ngog ni nggu un ko bin 37 e class ko Gilead skul, ni ragag e pul n’umngin nap’an. Ma Brother Wilfred Gooch, ni ir e branch overseer u Nigeria e ngiyal’ nem, machane ke un ko bin 38 e class ko Gilead skul, ma nga tomuren min pi’ nga Ngalis. Ere gag e kug wan nga lon kug mang branch overseer u Nigeria. Ere, boor e milekag ni gu ma tay ni bod e n’en ni i rin’ Brother Brown, ma aram e ke yag ni nggu mada’nag boor e walag u Nigeria. Yugu aram rogon ni pi walagdad u rom e yad ba gafgow nde yoor ban’en rorad machane yad ba felfelan’, ma re n’ey e be dag ni yafos rodad e dar tor nga daken e salpiy nge chugum. Yugu aram rogon ni yad ba gafgow, machane gu ma felfelan’ u nap’an ni gu ra guyrad ni yad ma un ko muulung ni yad bbeech mab yalen rogon e mun mad rorad. Nap’an e convention ma boor i yad e ma un ko karrow nib gagang’ nge bolekajasa nib mit e bus nib mab u barba’ ngu barba’. Ma pi bus ney e ba ga’ ni bay e yol riy, ma reb ko pi yol ney e be gaar: “Ran ni be lul’lul’ nge yoor e rayog ni nge mang bangi day nib ga’.”

Rib riyul’ e re thin ney! Ya rogon ni ma athamgil be’ e ba ga’ fan; nib muun ngay e athamgil ni gad ma tay. Nap’an e duw ni 1974, ma yu Nigeria e aram e bin nsom’on e nam ni gaman 100,000 e tamachib riy ni gathi bang u Meriken. Ere riyul’ ni kar mon’oggad!

Ngiyal’ nem ni yad be mon’og, ma ke gel e cham ni be tay e girdi’ ko re nam nem, ni tabab ko duw ni 1967 nge mada’ ko 1970. U lan in e pul, ma pi walagdad ni yad be par ko gin nib chugur ko fare Niger River ni bang ko binaw ni Biafra, e dabkiyog ni nge ayuwegrad e branch ofis. Ere ba t’uf ni nggu feked boch e babyor rodad ni fan ngorad. Ma tin nsom’on e thin ni gu weliy ko re article ney, e rogon ni yag ni gu th’abed e re lul’ ney ni boor yay nbochan e ug meybilgad nge rogon nib pagan’mad ngak Jehovah.

Kab tamilang u wan’ug feni gel e riya’ ni gu warod u fithik’ u nap’an ni kug th’abed e re lul’ nem, ya rayog ni nggu m’ad nbochan e m’ar nge pi salthaw nri yad baadag ni ngar boyochniged e girdi’, nge ku boch ban’en. Yab gel e riya’ riy ni nggu warod nga fithik’ e salthaw, machane kab gel boch e riya’ nnap’an ni gamad ra taw ko gin ni ka nog ndariy be’ ni nge yan ngay u Biafra. Immoy ba ngiyal’ ni kug th’ab fare lul’ nga barba’ nnep’. Gu be un u m’uw ni gu tabab u Asaba nge mada’ nga Onitsha, ni fan e nggu pi’ e athamgil nga laniyan’ e pi walag ni kan tayrad ni yad e ngar ayuweged e pi walag u Enugu. Maku reb, nap’an reb e milekag ni kar ted mi nog ni ngan thang e magal u Aba, ma re n’em e pi’ e athamgil nga laniyan’ e piin piilal. U nap’an reb e muulung nni tay u Port Harcourt, mab t’uf ni ngan meybil ngan taleg e muulung nib papey, ya ke yib e pi toogor nde yag ni nge talegrad e pi salthaw nu Biafra.

Pi muulung nem e ba ga’ fan ya ngan puguran ko pi walag u rom ni bay Jehovah ni be lemnag rarogorad, ma kub t’uf ni ngan puguran ngorad ni ngar pared u mathilin ngongolen e am. Ma kub t’uf ni ngar pared ni yad ba taareb. Pi walagdad u Nigeria e ke yag rorad ni nga ranod u fithik’ e re magawon nem u fithik’ e yul’yul’. Kar daged ni t’ufeg rorad e kab gel ko fanenikan ni ma tay e girdi’ u rom, ma aram mi yad par ni yad ba taareb. Ma ri gub felfelan’ ni ug moy rorad u nap’an ni ke yib e re skeng nem ngorad!

Nap’an e duw ni 1969, ma Brother Milton G. Henschel e kan tay ni ir e chairman ko fare “Peace on Earth” International Assembly ni kan tay u Yankee Stadium, New York. Me gag e kan tiyeg ni gag e assistant rok, ere boor ban’en ni kug fil rok. Ma rib fel’ e re n’em ya nap’an e duw ni 1970, mug ted fare “Men of Goodwill” International Assembly u Lagos, Nigeria. Ma ke tow’athnagmad Jehovah e ngiyal’ n’em nib gel. Ya re muulung nem e ke un 121,128 e girdi’ ngay, ma 17 mit e thin nib thilthil ni u nog riy. Ma ireray e re assembly nth’abi yoor e girdi’ ni kan taufenagrad riy ni ka nap’an e Pentekost. Brother Knorr nge Brother Henschel nge ku boch e girdi’ e kar bad u Meriken ngu Ngalis e ra pied puluwon e skoki ni nga ranod riy ko re muulung nem. Nap’an e re muulung nem ma ke gaman 3,775 e girdi’ ni kar uned ko taufe! Ma ireray e ngiyal’ nri boor ban’en nib t’uf ni nggu rin’ ya nge yag ni nggu ayuweg e re muulung ney. Ere ba tomgin ni ke yoor e publisher e ngiyal’ nem!

Ke yag ni nggu par u Nigeria ni ke pag 30 e duw, ma immoy ba ngiyal’ ni kug pigpig ni ug lekag e ulung, ma ba ngiyal’ e ku ug pigpig ni gag e zone overseer u West Africa. Mi ri felfelan’ e piin missionary u rom, u nap’an ni kan pi’ e athamgil ngorad! Ma kug felfelan’ ni ke yag ni kug dag ngorad nriyul’ ndan pag tilrad! Re maruwel ney e kug fil ban’en riy nrib ga’ fan ni ngan dag ngak e girdi’ nib ga’ farad u wan’uy, ya ireray e n’en nra ayuwegrad ni ngar mon’oggad i yan, maku ra ayuweg e ulung rok Jehovah ni nge par nib gel mab taareban’ e girdi’ riy.

Kemus nu daken e ayuw rok Jehovah e ke yag ni nggu pithiged e pi magawon ni sum nbochan fare cham ni tay e girdi’ nge m’ar ni yib ngomad. Rib tamilang ni i tow’athnagmad Jehovah ni gubin ngiyal’. Baaray e n’en ni yog Oris:

“Gamow l’agruw ni ke yib e malaria ngomow ni boor yay. Immoy ba ngiyal’ ni kan fek Worth nga aspital u Lagos ndakir nang ban’en. Ka nog ngog ni sana dabki gol, machane kug felfelan’ ya ke gol bayay! Nap’an ni ke sul nga rogon me machibnag Gil’ilungun Got ngak ba kangof ni ir e be ayuweg. Munmun ma aram mug warow Worth gguyew fare kangof ni ka nog Mr. Nwambiwe ngak ni nggu piew e athamgil nga laniyan’, ya nge adag ni nge fil e Bible. Ere adag e tin riyul’ me munmun me mang reb e piilal u lan e ulung u Aba. Me gag e ke yag ni nggu ayuweg boor e girdi’ nib muun boch e Muslim ngay nsom’on e yad ba yul’yul’ ko teliw rorad, machane chiney e kar manged tapigpig rok Jehovah ni yad ba yul’yul’. Kar gu felfelan’gow ni kug nangew e girdi’ nu Nigeria, ma kar manged fager romow ni yad ba t’uf romow. Ma kug filew rogon boch ban’en ni yad ma rin’, nge pi yalen rorad, nge thin rorad.”

Bay ban’en ni kug filew riy: Ba t’uf ni nggu filew rogon ni nge t’uf romow e pi walag u bang ni yugu aram rogon nrib thil e n’en ni yad ma rin’ ko tin ni gamow ma rin’, ya ireray e n’en ni ke ayuwegmow ni nggu mu’nagew e maruwel romow u rom.

BOCH E MARUWEL NIB BEECH

Tomuren ni kug un ko maruwel u Bethel u Nigeria, ko duw ni 1987, mi nog ni ngan pi’mow ni missionary nga St. Lucia nreb e binaw nib fel’ yaan ni bay u lan fare binaw ni ka nog e Caribbean ngay. Ba thil e girdi’ u roy ko girdi’ nu Africa, ya ra reb e pumoon nu Africa ma boor e ppin rok, machane u St. Lucia e ma par l’agruw ni’ u taabang ndawor ra mabgolgow. Thin rok Got nib gel gelngin e ke ayuweg boor e girdi’ ni kug filew e Bible ngorad ni ngar thilyeged e yafos rorad.

Bochan ni kug pilibthirgow, ma fare Ulung ni Ma Pow’iyey e ka rogned ni nggu warow gu parew ko tochuch rodad u Brooklyn, New York, U.S.A., ko duw ni 2005. Gubin e rran ni kug ma pining e magar ngak Jehovah nbochan Oris ni ppin rog. Ke yim’ ko duw ni 2015, ma kari kireban’ug ngak. Oris e ir en leengiy nrib fel’ ma ma t’ufegey. Kug dag ngak nib t’uf rog u lan 68 e duw. Ere kug pirieg ni tin nra pi’ e felfelan’ nga lan e mabgol, nge lan e ulung, e aram e ngan tayfan e en lolugen e mabgol nge en lolugen e ulung, min n’ag fan e kireb u wan’uy, min par nib sobut’an’uy, min dag wom’engin gelngin Got nib thothup.

Nap’an nra sum boch ban’en nrayog ni nge kankanan’mow ara mulan’mow riy, ma gamow ma ning e ayuw ngak Jehovah ni nge dabi aw nib m’ay fan e maruwel ni kug tew. Bochan ni gamow ma athamgil ni nggu yal’uwegew boch ban’en ni gamow ma rin’ ni gathi rib fel’, ma aram fan ni gamow be mon’og i yan, machane gamow manang n’en nth’abi fel’ e ka bay nga m’on!​—Isa. 60:17; 2 Kor. 13:11.

Ke tow’athnag Jehovah e maruwel ni ke tay e gallabthir rog nge ku boch e walag u Trinidad nge Tobago, ya rogon ni yog fare report nib beech, e ke gaman 9,892 e girdi’ ni kar uned ko tin riyul’ u rom. Maku boor e pi walag ni kar pied e ayuw ko fare ulung nu Aruba ni ireray fare ulung nth’abi som’on ni kug un ngay. Ma re binaw nem e ke gaman 14 e ulung ni bay riy e chiney. Ma ke gaman 381,398 e pi tamachib u Nigeria. Ma fare donguch nu St. Lucia e bay 783 e girdi’ riy, ni yad be un i wereg e machib u murung’agen Gil’ilungun Jehovah.

Chiney e ke pag 90 e duw rog. Psalm 92:14, NW e be weliy murung’agen e pi tapigpig rok Jehovah ni gaar: “Bay kuur mon’oggad i yan nge taw nga nap’an ni ke manna’ lolugrad, ni ngar weliyed ni Jehovah e ba mat’aw.” Ri gu be pining e magar ngak Jehovah ko pigpig ni kug tay ni fan ngak. Tin kug fil rok e gallabthir rog e ke pi’ e athamgil nga lanin’ug ni nggu pigpig ngak Jehovah u polo’ e tayim rog. Ke ayuwegeg ni nggu mon’og u “lan e tempel rok” u daken e t’ufeg rok nib yul’yul’.​—Ps. 92:13.