Deer ni Ma Fith e Piin Fel’ Yangaren​—Ba T’uf e Cell Phone Rog, Fa?

Ke yoor e nam ni yima fanay e cell phone riy. Boor fel’ngin e cell phone, ya faanra bay rom ma demtrug e gin ni ga ra yan ngay ma rayog ni ngam non ko pi fager rom nge gallabthir rom. Boor e cell phone nrayog ni ngan text riy. Ma rogon ni yog reb e babyor u London e, “aram reb e kanawo’ nib beech ni ma non e piin fel’ yangaren riy.” (The Times) Ku bay boch e cell phone nrayog ni ngan yan riy ko internet ngan guy boch e website min E-mail.

Sana bay e cell phone rom ara ga be lemnag ni nge yog reb ngom. Demtrug rogon mab fel’ ndab mu pagtalin ni bay fel’ngin maku bay thibngin. Bay fel’ngin e cell phone, machane kub fel’ ni ngam lemnag thibngin, ya faanra kam dugliy ni ngam chuw’iy reb ma re n’ey e ra ayuwegem ni ngam gonopiy rogon ni ngam maruwel ngay nib fel’ rogon.

Ngam “Tafinaynag Rogon Puluwon”: I yog Jesus nu m’on ni nge fal’eg be’ ban’en mab fel’ ni nge “tafinaynag rogon puluwon.” (Luke 14:28) Gur, rayog ni ngan fanay e re kenggin e motochiyel ney ko cell phone? Arrogon. Sana rayog ni ngam chuw’iy fare phone ya ba sobut’ puluwon, fa reb e dariy puluwon. Machane faanra dab mu kol ayuw ma rayog ni nga yugu mu par ni ga be chuw’iy e card mag n’ag boor e salpiy ngay. Maku reb e ba mom ni ngam adag ni ngam chuw’iy e tin ni kab beech e cell phone. I yog Hiroshi ni gaar: “Bay e maruwel ni gu ma un ngay ni gathi polo’ e tayim, ma gu ma kunuy e salpiy rog ya nge yog ni gu chuw’iy reb e phone nib beech u gubin e duw.” Boor e fel’ yangaren ni ku aray e n’en ni yad ma rin’.

Mus ni faanra ke yog e gallabthir rom ni yow ra pi’ puluwon urngin ban’en nib t’uf ni ngam fanay ngay, ma kub ga’ fan ni ngam lemnag e salpiy ni yibe n’ag ngay. Reb e walag ni ma lekag e ulung u Sapan e yog ni gaar: “Boch e matin ni bay e maruwel rorad e kur uned nga boch e maruwel ni gathi polo’ e tayim ya nge yog nra pied puluwon e cell phone ko bitir rorad ni ban’en nde ga’ fan ni ngar rin’ed.” Ba mudugil ni dabum ni ngam gafgownag e gallabthir rom ni aram rogon!

“Ma Adbey e Tayim”: Boor e girdi’ ni ur fanayed e pi phone ney nib fel’ rogon ko som’on e sana e kar pirieged ni boor e tayim ni yad be n’ag ngay, ma ke magawonnag boch ban’en nib ga’ fan. Mika e ba n’uw nap’an ni yad ma sabethin chon e tabinaw rok u nap’an e abich ni blayal’. Machane, ke yog ni gaar: “Chiney, e nap’an ni gamad ra mu’ ko abich ma ra bagamad me sul nga singgil rok ni ke fek e cell phone rok.”

I yog reb e babyor u London ni gaar: “Taareb u fithik’ dalip e fel’ yangaren ni bay e duw rorad u thilin e 16 nge 20 e yad baadag e text ko bin ni ngar yoloyed e babyor.” (The Guardian) Sana buchuuw e salpiy ni ga ra n’ag ko text ko bin ni ngam non u phone, machane boor e tayim ni ga ra n’ag ko text. I yog Mieko ni gaar: “Faanra yog be’ e ‘ke gabul,’ mu gu fulweg. Ngemu’ ma aram e ngiyal’ ni gamow ra tabab ko text nib n’uw nap’an. Kemus ni gamow be weliy boch ban’en ndariy fan.”

Boor e girdi’ ni yad ma fanay e cell phone e yad ra puthuy urngin e tayim ni yad ma fanay e cell phone rorad riy u lan reb e pul ma yad ra gin ngay. Teija nreb e rugod ni 19 e duw rok e yog ni gaar: “Boor e girdi’ ni yad ma fanay e cell phone ni ma adbey e tayim rorad.” Yugu aram rogon nib t’uf reb rom, mab ga’ fan ni ngam lemnag urngin e tayim ni ga ma n’ag ngay.

Reb e Kristiano ni kab fel’ yangaren ni Marja fithingan e yog ni gaar: “Nap’an e assembly ma boor e piin fel’ yangaren ni yad ma text ni yugu dariy fan. Ba ga’ ni yima rin’ e re n’ey!” Ku er rogon e n’en ni ma rin’ boch e fel’ yangaren u nap’an ni yibe yan ko machib. Be fonownag e Bible e piin Kristiano ni ngar ted e tayim ko pi n’en ni yima rin’ ni fan ko tirok Got ban’en. (Efesus 5:16) Rib gel e kireban’ riy ni ngan fanay e re tayim ney ni ngaun non riy u telephone!

Numon nib Mith: I weliy Marie murung’agen reb e magawon ko cell phone ni gaar: “Bochan ni fare call e be yan ngak e en ni fen fare cell phone ma gathi nga tabinaw, ma bay e magawon nrayog ni nge sum riy ni bochan e dabi nang e gallabthir ko mini’ e be non pi fakrad ngak nge ngiyal’ ni yad be non.” Boch e fel’ yangaren e yad ma fanay e cell phone ya nge yog ni ur mithgad ngaur nonad e piin pagel ara piin nib pin. Boch i yad e dakurur lemnaged nib t’uf ni ngar kol ayuwgad ma dakurur rin’ed boch ban’en nrayog ni nge ayuwegrad u nap’an ni yad be non ngak boch e girdi’. Ni uw rogon?

I yog reb e babyor u London ni gaar: “Yira text ma be yip’ fan ndariy be’ ni manang e n’en ni be rin’ e piin fel’ yangaren.” (The Daily Telegraph) Faanra damur guy ara mu rung’ag lungun facha’ ni bay ko fare phone ma bay ban’en nra rin’ ko lem rom. I yog Timo ni gaar: “Boch e girdi’ e yad ma lemnag ni text ni yima tay e aram reb e kanawo’ nrayog ni ngam non riy ndabi nang be’ e n’en ni ga be lemnag nge n’en ni ga be thamiy. Bay boch e girdi’ ni ma yoloy boch ban’en nga but’ ndabiyog ni nge yog ngak be’ ni be guy.”

Nap’an ni tabab Keiko nreb e rugod ni 17 e duw rok i fanay e cell phone, ma boor e fager rok ni pi’ e namba rok ngorad. De n’uw nap’an mu ur textgow reb e pagel u lan e ulung. I yog Keiko ni gaar: “Som’on e ug weliyew boch ban’en ni ka yima weliy, ma faani munmun ma gamow tabab i weliy e magawon romow. Yan i par ni cell phone romow e aram e gin ni gamow ma weliy boch ban’en riy ni goo gamow.”

Machane, ke felfelan’ ni bochan e ke ayuweg e gallabthir rok nge piin piilal u m’on ni nge ga’ fare magawon. Ke yog ni gaar: “U m’on ni pi’ e gallabthir rog e cell phone ngog, mi yow weliy ngog e magawon nra sum riy ni faanra ug textnag reb e pagel, machane aram e n’en ni ug rin’ ni gubin e rran. Susun ni gathi aram rogon ni ngan fanay e cell phone.”

Be yog e Bible ni ngaud ‘pired ndariy ban’en ni be methan’dad ngay.’ (1 Peter 3:16) Faanra ngam rin’ ni aray rogon, ma be yip’ fan nu nap’an ni ga be fanay e cell phone, ma thingar mu guy rogon ngam fol ko n’en ni yog Koichi ni aram e susun ni nge par “ni dariy ban’en riy ni ngam tamra’ ngay,” ni mus ni faanra guy be’ e text rom fa rung’ag lungum ni ga be non. Dab mu pagtalin ndariy ban’en nrayog ni ngan mithag rok Jehovah. Be weliy e Bible ni gaar: “Dariy ban’en nrayog ni ngan mithag rok Got. Ya urngin ban’en ni ke m’ay i sunumeg rok e be par u p’eowchen ndariy e upong u daken; mi ir e ri gadad ra weliy e pi n’en ni ud rin’ed ngak.” (Hebrews 4:13) Ere, mang fan ni ngam fal’eg e tha’ u thilmew be’ nib mith?

Ngam Nang e Gin ni Ngam Mus Riy: Faanra ga be lemnag ni ngam fanay e cell phone, ma mang ndab mu fal’eg i lemnag rarogom ya nge yog nim nang ko rib t’uf rom fa danga’? Mu weliyed e gallabthir rom e re n’ey u taabang. Boch e girdi’ e taareb rogon e lem rorad Jenna ni gaar: “Kaygi gel e maruwel riy ni nge fanay e piin fel’ yangaren e cell phone.”

Mus ni faanra kam dugliy ni ngam fanay e cell phone, mab ga’ fan ni ngam maruwel ngay nib fel’ rogon. Ni uw rogon? Susun e ngam nang e gin ni ngam mus riy. Bod ni faanra bay e cell phone rom, mag dugliy urngin ban’en riy nib t’uf ni ngam fanay nge urngin e tayim nge salpiy ni ga ra fanay ngay.

Kub ga’ fan ni ngam kol ayuw ko ngiyal’ nge rogon ni ga ma fulweg e text ni ma yib ko phone rom nge call ni ma tay e girdi’ ngay. Mu tay e motochiyel ko phone rom. I yog Shinji ni gaar: “Kemus ni taab yay u reb e rran ni gu ma yaliy e text ko phone rog, mug fulweg taban ni faanra rib ga’ fan. Angin ni ke yib riy e ke tal e pi fager rog ni dakurur pied boch ban’en nde ga’ fan nge yib ko cell phone rog. Faanra rib t’uf ni ngar nonad ngog, ma yad ma call nageg.” N’en nib ga’ fan e ngam mel’eg e piin ni ngaum non ngorad. Mu kol ayuw u rogon ni ga be pi’ e namba rom ko girdi’. Mu fol ko fare kenggin e motochiyel u murung’agen e piin ni gad ma chag ngorad.​—1 Korinth 15:33.

Be gaar e Bible: “Gubin ban’en ni bay ngal’an, . . . bay ngal’an ni ngan th’ab gulungey nge ngal’an ni ngan welthin.” (Eklesiastes 3:1, 7, NW) Ba tamilang ni ku bay e ngiyal’ ni nge ‘th’ab’ e cell phone gulungan. Muulung rodad nge machib ni gad ma un ngay e aram “ngal’an” ni ngad pigpiggad ku Got, ma gathi aram e ngiyal’ ni ngan fanay e cell phone. Ba fel’ ndab ud fanayed e cell phone rodad u yu yang ni bod rogon e yungi n’en ni tagil’ e abich, ya nge yog nda ted fan e piin ndarur lemnaged ni ngar motoyilgad ngodad ni gad be non u cell phone. Ere faanra aram rogon, me ere bay rogon ni ngad ted fan e En Th’abi Tolang u ga’ngin e palpalth’ib!

Boor e girdi’ e faanra darur sonnaged be’ ni nge call nagrad, ma yad ma off nag e cell phone rorad ara ra achignaged lingan u nap’an ni yad be rin’ ban’en nib ga’ fan. Maku boch e girdi’ e yad ma tay e phone rorad u bang nib palog. Ya bin riyul’ riy e faanra ke text nagem be’ ni yugu de ga’ fan, ma rayog ni nga fini taaboch riy mag yaliy.

Faanra kam dugliy ni ngam fanay reb e cell phone, mag guy rogon ni ngaum gagiyegnag ma gathi ir e ngam pag ni nge gagiyegnigem. Ba t’uf ni ngam tiyan’um ngam m’oneg e tin nib ga’ fan. Be pi’ e Bible e athamgil nga lanin’dad ni gaar: “Mu sumunguygad ngak urngin e girdi’.” (Filippi 4:5) Faanra kam dugliy ni ngam fanay reb e cell phone, mag maruwel ngay nib fel’ rogon.