KISUEKULU KI ZIBUKU MU KHONDI MAYO
Kibanga ki Nsungi
KISUEKULU KI ZIBUKU MU KHONDI MAYO
Ibinda
  • KIBIBILA
  • BILONGULU
  • ZIKHUTUKUNU
  • mwbr18 Ngonda Yitheti zitsyel. 1-11
  • Mubongulu Malongi Madi mu Thwadusulu yi Lukutukunu Nzingulu ayi Kisalu

Tsielu ayiyi yisi ko video ayoyo

Lemvuka, video ayiyi yisinkuiza sika ko kibila diambu dimbi dibe monika.

  • Mubongulu Malongi Madi mu Thwadusulu yi Lukutukunu Nzingulu ayi Kisalu
  • Mubongulu Malongi Madi mu Nzingulu ayi Kisalu Thwadusulu yi Lukutukunu (2018)
  • Mua Mintu mi Malongi
  • NGONDA YITHETI 1-7
  • ‘Kintinu ki Diyilu Kima Fikama’
  • NGONDA YITHETI 8-14
  • w07 1/12 17
  • NGONDA YITHETI 15-21
  • NGONDA YITHETI 22-28
  • 29 NGONDA YITHETI–4 NGONDA YIMWADI
Mubongulu Malongi Madi mu Nzingulu ayi Kisalu Thwadusulu yi Lukutukunu (2018)
mwbr18 Ngonda Yitheti zitsyel. 1-11

Mubongulu Malongi Madi mu Thwadusulu yi Lukutukunu Nzingulu ayi Kisalu

NGONDA YITHETI 1-7

KYUKA KIDI MU DYAMBU DI NZAMBI | MATAI 1-3

‘Kintinu ki Diyilu Kima Fikama’

(Matai 3:1, 2) Mu bilumbu beni, Yowani Mbotiki wuyiza ayi wutona kusamuna ku thandu yidi ku tsi Yuda. 2 Wuba longanga: ‘Lubalula mavanga. Bila Kintinu ki Diyilu kima fikama.’

nwtsty tsudukusu yi matangu mu Matai 3:1, 2

kusamuna: Kikuma beni mu Kingeleko kinsundula “kulonga tsangu buka mvwala.” Kiawu kimmonisa ziphila zi kusamunina dedi: kulonga mu bibwangu biyambi mwidi batu bawombo, bika to kwidi mwa dingumba di batu.

Kintinu: Yayiyi khumbu yitheti bantubila kikuma akiki ba·si·leiʹa kibasikila mu Kingeleko, kinsundula luyalu lu ntinu, kibwangu ayi batu badi ku tsi luyalu lu ntinu. Kisonimina 162 di zikhumbu mu masonoko ma Kingeleko, 55 di zikhumbu zidi mu buku yi Matai ayi kinluta tubila matedi luyalu lu Nzambi ku diyilu. Matai wusadila beni kiawu, diawu buku kasonika yilenda tedulu buku yi Zitsangu zi Kintinu.

Kintinu ki diyilu: Kikuma akiki kimmonika 30 di zikhumbu mu buku yi Matai. Vayi mu zibuku zi Malako ayi Luka, mummonika kikuma ‘Kintinu ki Nzambi’ mwingi kusudikisa ti minswa mi ‘Kintinu ki Nzambi’, mimfumina ku diyilu.—Matai 21:43; Malako 1:15; Luka 4:43; Danieli 2:44; 2 Timoteo 4:18.

kima fikama: Mwingi kumonisa ti yaba fikama thangu mwingi Ntinu wala yala Kintinu ki diyilu kamonika.

(Matai 3:4) ‘Yowani wuba vuatanga minledi mivangulu mu mika mi kamela, ayi phonda kaba kanganga mu lukyeto yivangulu mu nkanda wu kibulu. Bidia kaba dianga biba makhoko ayi niosi’ [voti wika yi nsitu].

nwtsty foto mu khondi mayo

Kizizi ayi Mvwatu wu Yowani Mbotiki

Mimvwatu mi Yowani mivangulu mu mika mi kamela ayi waba tulanga phonda mu lukyeto mwingi kusimba miawu, phonda beni yaba kunsadisanga kunata byuma bilwelo. Mimvwatu mi Yowani miba dedi mweka na mi mbikudi Eli kaba vwatanga. (2 Mintinu 1:8) Mimvwatu mivangulu mu mika mi kamela, misa ba ko beni mimbote ayi batu bakhambu beni zimbongo baba vwatanga miawu. Vayi mimvwatu mi lino, batu baba busina bawu to baba vwatanga miawu. (Matai 11:7-9) Yowani wuba Nazileu tona mu mbutukulu’andi, ayi ḿba kabasa zenganga ko minlengi. Kizizi ayi phwatulu’andi bimmonisa ti nandi kasa tomba ko kubaka busina vayi wuluta kukivana mu kuvanga kisalu ki Nzambi.

Makhoko

Dedi bo Kibibila kintubila, kikuma “makhoko” kilenda sudikisa woso kwa ntindu wu makhoko madi mintena mikhufi, dedi momo mandumukanga mu mangumba. Mu kutala mambu bafyongunina ku Yekusalemi matedi mu bawu, babakula ti makhoko manzingilanga mu zithandu badi 75% di ziproteina. Bo bansadilanga mawu mwingi kudya, bambotulanga ntu, malu, mavavi ayi mbusa. Byo binsyalanga, bilenda diwulu bikhunzu voti bilambu. Bantubanga ti makhoko madi lweki dedi ngye wundya nkosa voti khala.

Nyosi voti Wika

Fikula ayiyi yimmonisa (1) nzo zinyosi bamvangilanga wika ayi (2) wika yeka yivangu. Wika Yowani kaba dyanga, yivangulu kwidi ntindu wumweka wu zinyosi bantedilanga Apis mellifera syriaca, ziba va kibwangu beni. Ntindu zinyosi azizi, zinzingilanga yosokwa thangu, kuba thangu mvula voti kisivu ku thangu yi Yuda, vayi kisi ko kibwangu kimbote mwingi kuvata. Mu sekulu divwa A.T.K., batu baba zingilanga ku Isaeli baba lundanga zinyosi beni mu khati nsindu wuvangulu mu tuma voti tuphandu. Thalu yiwombo yi zinzo zi zinyosi beni babakula ziawu va khati kibwangu kimweka (bubu bamana tedila Tel Rehov), kidi ku mbwinga wu Yolidani. Wika yimbanga mu nzo zinyosi beni yivangulu kwidi ntindu zinyosi zimweka batwadila ku tsi yizabakana bubu buka Turquia.

Bakula Kyuka Kiswama mu Dyambu di Nzambi

(Matai 1:3) ‘Yuda ayi nkyeto’andi Tamali babuta Falesi ayi Zala, Falesi wubuta Heseloni, Heseloni wubuta Alami;’

nwtsty tsudukusu yi matangu mu Matai 1:3

Tamali: Nandi wutheti mu bakyeto batanu badi mu nkunu wu Mesiya bantubila mu buku yi Matai. Bakyeto bankaka badi Lahabi ayi Luti, bakhambu ba basi Isaeli (lutangu 5); Bata-Seba ‘wuba nkyeto Uli’ (lutangu 6); ayi Malia (lutangu 16). Bakyeto ababa badi mu nkunu wuntubila to babakala, kibila vadi dyambu dinkinza beni mu phila kadika mutu mu bawu kayiza bela mu nkunu wu bakhulu ba Yesu.

(Matai 3:11) ‘Minu mu nlangu yidi ku lubotikila mwingi kumonisa ti benu lubalula mavanga; vayi mutu wowo wunkwiza wundutidi mu lulendu, ndisi fuana ko mu nata zisapatu ziandi. Nandi wela lubotika mu Pheve Yinlongo ayi mu mbazu.’

nwtsty tsudukusu yi matangu mu Matai 3:11

yidi ku lubotikila: Voti “ndikulubwika.” Kikuma akiki mu Kingeleko ba·ptiʹzo kinsundula “kukota; kubwama.” Matangu mankaka ma Kibibila mamonisa ti mwingi mutu kabotama kafweti bwama nawoso mu nlangu. Khumbu yimweka, Yowani waba botika batu ku mbwinga wu Yolidani, va ndeko Salimi “bila nlangu wuwombo wuba kuna.” (Yoane 3:23) Bo Filipi kabotika mwisi Etiopi, ‘bawu babwadi bakuluka mu nlangu.’ (Mavanga 8:38) Kiawu kikuma mvandi basadila mu Septuaginta mu 2 Mintinu 5:14 bo kintuba ti Namani ‘wubwama mu mwila Yolidani sambwadi di zikhumbu.’

Matangu ma Kibibila

(Matai 1:1-17) Tala buididi kikhulu ki Yesu Klisto, muana wu Davidi, muana wu Abalahami: 2 Abalahami wubuta Isaki, Isaki wubuta Yakobi, Yakobi wubuta Yuda ayi zikhomba ziandi. 3 ‘Yuda ayi nkyeto’andi Tamali babuta Falesi ayi Zala; Falesi wubuta Heseloni, Heseloni wubuta Alami.’ 4 Alami wubuta Aminadabi; Aminadabi wubuta Nasoni; Nasoni wubuta Salimoni. 5 ‘Salimoni ayi nkyeto’andi Lahabi babuta Bowazi; Bowazi ayi nkyeto’andi Luti babuta Obedi;’ 6 ‘Obedi wubuta Isayi; Isayi wubuta ntinu Davidi; ntinu Davidi wubuta Salomo mu nkyeto wuba wu Uli.’ 7 Salomo wubuta Lobowami; Lobowami wubuta Abia; Abia wubuta Asa. 8 Asa wubuta Zozafati; Zozafati wubuta Zolami bosi Zolami wubuta Oziasi. 9 Oziasi wubuta Yotami; Yotami wubuta Akazi; bosi Akazi wubuta Ezekiasi. 10 Ezekiasi wubuta Manase; Manase wubuta Amoni bosi Amoni wubuta Zoziasi. 11 Zoziasi wubuta Yekonia ayi zikhomba ziandi; bawu babutuka bu banata bana ba Isaeli mu buvika ku tsi Babiloni. 12 Buvika bu bumana ku Babiloni, Yekonia wubuta Salatieli; Salatieli wubuta Zolobabeli. 13 Zolobabeli wubuta Abuidi; Abuidi wubuta Eliakimi; Eliakimi wubuta Azoli. 14 Azoli wubuta Sadoki; Sadoki wubuta Akimi; Akimi wubuta Eliudi. 15 Eliudi wubuta Eleyazali; Eleyazali wubuta Matani; Matani wubuta Yakobi. 16 Bosi Yakobi wubuta Zozefi wuba bakala di Maliya, ngudi yi Yesu wuba tedila Klisto. 17 ‘Diawu zimbandu zioso tona Abalahami nate Davidi zidi kumi nna di zimbandu. Tona Davidi nate thangu bana ba Isaeli bayenda mu buvika ku Babiloni; vavyoka kumi nna di zimbandu; bosi tona buvika nate Klisto vavyoka kumi nna di zimbandu.’

NGONDA YITHETI 8-14

KYUKA KIDI MU DYAMBU DI NZAMBI | MATAI 4-5

“Mambu Tulenda Longuka mu Malongi Yesu Kavana ku Mbata Mongo”

(Matai 5:3) ‘Mayangi kwidi bo bazebi zitsatu ziawu mu mambu ma Nzambi, bila bawu bavwidi Kintinu ki Diyilu.

nwtsty tsudukusu yi matangu mu Matai 5:3

Mayangi: Masi nsundula ko kuba mayangi mu kinsuni. Bo bansadila kiawu mwingi kutubila batu, kinsundula mayangi madi mu kubaka lusakumunu lu Nzambi ayi kuba nkundi’andi. Bansadilanga mvandi kiawu mwingi kutubila Yave ayi Yesu mu nkembu’awu ku diyilu.—1 Timoteo 1:11; 6:15.

bo bazebi zitsatu ziawu mu mambu ma Nzambi: Mu Kingeleko kikuma ‘bo bazebi,’ kinsundula minsukami (bo bakhambu zimbongo, bo banlombanga). Mu phila ayiyi, kiawu kintubila batu badi zitsatu ayi bazebi ziawu. Kikuma beni kimmonika mvandi mu Luka 16:20, 22 bo kintubila matedi ‘nsukami’ Lazalo. Kikuma kidi mu Kingeleko ki minsekudi miwombo bansekulanga buka “minsukami mu pheve” kintya kusundula batu bazebi ti badi zitsatu mu mambu ma Nzambi.

(Matai 5:7) ‘Mayangi kwidi bankwa kiadi, bila bela kuba mona kiadi.’

nwtsty tsudukusu yi matangu mu Matai 5:7

nkwa kyadi: Bo Kibibila kintubila bikuma ‘nkwa kyadi’ ayi ‘kyadi’ kisintubila ko to matedi kulemvukila mutu voti kumonisa nlemvo mu lufundusu. Kiawu kinluta tubila mabanza ma kyadi mamvanganga mutu kubaka makani ma kusadisa bo badi tsatu.

(Matai 5:9) ‘Mayangi kwidi minlembami, bila bela tedolo bana ba Nzambi.’

nwtsty tsudukusu yi matangu mu Matai 5:9

minlembami: Kisintubila ko to bo bantulanga ndembama, vayi kintubila mvandi bo bantwadisanga ndembama vo vakhambulu.

w07 1/12 17

Longa Mwan’aku Kaba Nlembami

Matata mu kimvuka ki Yave badi beni luzolo lu kulonga bana bawu mwingi ‘batombanga ndembama ayi landakananga yawu.’ (1 Petelo 3:11) Mayangi tummonanga mu kuba batu ba ndembama, malutidi na mangolo tumvanganga mwingi kununga mabanza ma kuba nganzi, kubika fyatila ayi kulenda bankaka.

Bakula Kyuka Kiswama mu Dyambu di Nzambi

(Matai 4:9) ‘Bosi wunkamba: Tala ngye kumfukimina kwandi ayi kumbwongimina; ya kuvana byuma bioso abibi.’

nwtsty tsudukusu yi matangu mu Matai 4:9

kumbwongimina: Kikuma kidi mu Kingeleko ki basekudila “kubwongimina” kisi nsundula ko kubwongimina mu thangu yiwombo vayi mu thangu yikhufi. Bo Satana kakamba Yesu kanbwongimina, kummonisa ti nandi kasa tomba ko Yesu kavanganga mawu kadika thangu, vayi khumbu yimweka kwandi to

(Matai 4:23) Yesu wudiata mu Ngalili dioso ayi wuba longanga mu zinzo ziawu zi zikhutukunu, wuba [samunanga] nsamu wumbote wu [Kintinu]. Wubelusa ziphila zioso zi bimbevo ayi ziphasi zioso zi phila mu phila mu batu.

nwtsty tsudukusu yi matangu mu Matai 4:23

longanga . . . samunanga: Kulonga diswasana kwidi ayi kusamuna, bila nlongi wumvanganga mambu mawombo. Nandi wunsudikisanga, wunsadilanga mambu malenda sadisa batu kukikinina ayi wummonisanga kyedika mu mambu kanlonga.

Matangu ma Kibibila

(Matai 5:31-48) ‘Babwe tuba: ‘Woso mutu botudi nkyeto’andi, buna bufweni kamvana nkanda wu kimbangi wummonisa ti vondidi dikwela.’ 32 Vayi minu ndikulukamba: Woso bakala wumvambana ayi nkyeto’andi, bika ti mu diambu di kitsuza, buna nandi wunyekudi mu vanga kitsuza. Ayi woso wunkuela nkyeto beni, mvandi vengi kitsuza. 33 ‘Beno muyuwa matuba bakulu bitu: ‘bika vonda ndefi wuleva, vayi dukisa ndefi wuvanga Mfumu.’ 34 Minu ndikulukamba, lubika kuinu levanga ndefi. [Bika] levilanga ndefi mu “ dizina di Diyilu” bila Diyilu diawu kundu ki Nzambi. 35 Lubika levilanga ndefi mu dizina di ntoto bila va ntoto vawu Nzambi keti tetika malu mandi. Lubika levilanga ndefi mu dizina di Yelusalemi bila diawu divula di Ntinu Wunneni. 36 Bika levilanga ndefi va “ntu’aku”, bila wulendi kitula ko nlengi wumweka wuphembi voti ndombi. 37 Bika lutubanga to ‘Ngete’ bu lufweti tuba ngete ayi ‘mve’ bu lufweti tuba mve. Bila mambu moso mambwelamanga va yilu kwidi satana mambanga. 38 Muyuwa bo batuba: ‘Enati mutu tobudi dieso di wunkaka, nandi mvandi bafweti tobula dieso diandi; enati mutu botudi dieno di wunkaka, nandi mvandi bafweti botula dieno diandi’. 39 Vayi minu ndikulukamba: Lubika kakidila mutu tidi kuvangila mambi. Enati bazubidi mbata mu luvenga lumweka, bwe tambika mvandi luvenga lunkaka. 40 Enati mutu tidi kufunda ayi kukhakuna kikhutu kiaku, buna wunyekudila ayi nyung’aku. 41 Enati mutu wukwikidi wudiata yandi mu tezo ki kilometele [kimweka], ngyewu buela diata yandi mu tezo ki bikilometele biodi. 42 Vana kwidi mutu wowo wukulomba ayi bika yimina mutu wowo wunzola deva kwidi ngyewu. 43 Muyuwa ti batuba: ‘Zolanga wadi yaku ayi lendanga mbeni’aku.’ 44 ‘Vayi minu ndikulukamba: Luzola zimbeni [zinu], lusambidila bobo bakuluyamisanga.’ 45 Buawu bobo luela bela bana bakyedika ba Tat’inu widi ku Diyilu. Bila nandi wunkienzulanga thangu’andi kuidi batu bambi ayi batu bambote; wunnokisanga mvula kuidi batu basonga ayi kuidi bobo bakambulu basonga. 46 ‘Enati lunzolanga to bo ba kuluzolanga, buna mfutu mbi lumbaka? Bila mawu mvandi mimfutisi mi ziphaku bamvanganga.’ 47 Enati lumvananga to mboti kuidi zikhomba zinu, buna diambu mbi diviatukidi lumvanga? Kheti Bapakanu mvawu bamvanganga mawu. 48 ‘Vayi benu bufueni luba batu bafwana banga buididi Tat’inu ku Diyilu widi wufuana.’

NGONDA YITHETI 15-21

KYUKA KIDI MU DYAMBU DI NZAMBI | MATAI 6-7

‘Lutomba Theti Kintinu ki Nzambi’

(Matai 6:10) ‘Bika [Kintinu] kiaku kiza. Bika luzolo lwaku luvangama va ntoto, banga bu lueti vangimina ku Diyilu.’

bh 178 ¶12

Lwaku lu Kusambila

12 Mbi tufweti tulanga va theti mu minsambu mitu? Luzolo lu Yave, luawu tufweti tula va theti. Tufweti vutulanga matodo mu mambu mamboti katuvangilanga. (1 Lusansu 29:10-13) Tuzabidi mawu kibila, Yesu bo kaba va ntoto wulongisa minlandikini myandi bwidi busambidila. (Tanga Matai 6:9-13.) Nandi wubakamba dyambu di theti bafweti dindanga munsambu, kuzitisa dizina di Nzambi ayi kudimwena dinlongo. Yesu wutuba mvandi badindanga Kintinu ki Nzambi kiza mwingi kivanga luzolo lu Nzambi va ntoto. Befu kumana kudinda mambu mankinza Yesu katubila matedi Nzambi, bosi tulenda dinda matedi zitsatu zitu. Kutula va theti Kintinu ki Yave mu zitsambulu zitu, phila yi kumonisina ti mawu maluti nkinza mu luzingu lwitu.

(Matai 6:24) ‘Kuisi ko mutu kalenda ba mvika wu zimfumu ziwadi mu khumbu yimweka, bila wela lenda wumweka ayi zola wunkaka; voti wela singimina mu wumweka ayi wela lenda wunkaka. Lulendi sadila ko Nzambi ayi busina.’

nwtsty tsudukusu yi matangu mu Matai 6:24

mvika: Kikuma akiki mu Kingeleko, kintubila matedi kusala buka mvika voti mutu bavwidi kwidi mfumu mweka to. Yesu waba tuba ti Baklisto, balendi nunga ko kuvana Nzambi phila mbwongimini nandi kantomba ba kukivana mwingi kutomba kubaka busina.

(Matai 6:33) ‘Vayi lutatamana kutomba theti Kintinu ki Nzambi ayi busonga buandi, buna bela kulubuedila byuma bioso abibi.’

nwtsty tsudukusu yi matangu mu Matai 6:33

Lutatamana . . . kutomba: Kikuma akiki mu Kingeleko, kimmonisa kutatamana kuvanga mangolo ayi kilenda sekulu mvandi buka ‘kutomba mu khambu vonga.’ Minlandikini mikyedika mi Yesu balendi tomba ko Kintinu ki Nzambi mu mwa thangu ayi kubwe tomba byuma binkaka. Vayi, bawu bafweti tula kiawu va theti mu luzingu luawu.

Kintinu: Masonoko mankaka makhulu ma Kingeleko mantubila kikuma beni “Kintinu ki Nzambi.”

buandi: Kintubila Nzambi, dedi bwididi mu Matai 6:32 ‘Tat’itu ku Diyilu.’

busonga: Batu bantombanga busonga bu Nzambi, bakivananga mwingi kuvanga luzolo lwandi ayi kutumamana minsiku myandi mitedi mambu mambote ayi mambi. Dilongi adidi diyiza ba diswasana na malongi ma Bafalisi, bila bawu baba tombanga busonga mu phil’awu.—Matai 5:20.

w16.07 12 ¶18

Tomba Kintinu, Bika Byuma Binkaka

18 Tanga Matai 6:33. Minlandikini mi Yesu bafweti tula Kintinu ki Nzambi va theti mu luzingu luawu. Befu kuvanga mawu, twala mona bunsundukila ma Yesu katuba “buna bela kulubuedila byuma bioso abibi.” Kibila mbi katubila mawu? Nandi wusudikisa mawu mu lutangu 32: ‘Tat’inu widi ku Diyilu zebi ti benu luntomba byuma beni,’ voti nandi zebi zitsatu zitu zi kadika kilumbu. Yave kalenda zaba zitsatu zi kadika mutu zitedi bidya, mimvwatu ayi nzo kheti ava befu kutomba biawu. (Filipi 4:19) Nandi zebi kikhutu mbi mu mimvwatu mitu kinkwiza vavuka. Nandi zebi mvandi ntindu mbi bidya tulendi ko kudya mu kibila ki buvinya, nzo mbi yifweni mu befu boti twidi dikanda dinneni voti ndamba. Yave wala kyeba mwingi tubaka byuma byoso befu twidi tsatu.

Bakula Kyuka Kiswama mu Dyambu di Nzambi

(Matai 7:12) ‘Mambu moso momo lutidi ti batu ba luvangila, mawu benu mvinu lufueti kuba vangila. Bila mawu mantuba Nsiku ayi mimbikudi.’

w14 15/5 14-15 ¶14-16

Landakana Khadulu Yimbote Yesu Kamonisa mu Kisalu ki Kusamuna

14 Yindul’abu boti mutu be kutela mu nsinga mayo vayi mbembu yi mutu wunkoluka yaku yisi ko yizabakana. Ngye wusa kunzaba ko, vayi nandi tonini kukuvula matedi byuma wuntyanga kudya. Ngye tidi zaba nani widi mu koluka yaku ayi mbi kantomba. Wulenda koluka yanda mwa nkadu mwingi kumonisa lukinzu, vayi kuntwala wulenda monisa ti wumengi kubwe koluka yandi. Vayi bwe yindul’abu, boti nandi tubidi dizina dyandi, wuku kembi ti mambu mamfunu kadi ma kukamba malenda kusadisa. Bukyedika, ngye wulenda monisa lukinzu ayi kunkuwa, bila tuntyanga batu bammonisanga lukinzu. Bwidi tulenda monisina phila lukinzu beni kwidi batu tundengana mu kisalu ki kusamuna?

15 Mu bibwangu biwombo, nkinza beni kuzabikisa mutu beki nzo kibila mbi twididi kuna. Bukyedika ti befu twidi mambu mankinza mo mutu beki nzo kakhambu zaba, vayi yindul’abu boti befu tusa kunzabikisa ko bumbote kibila twididi vana ayi tukumvana kyuvu dedi: Boti ngye widi lwaku lu kumanisa malema mu nza, khanu mbi wunkwiza manisa theti? Tuzebi ti tumvanini kyuvu beni mwingi tuzaba bwidi nandi kanyindudilanga mambu beni, bosi kummonisa mbi Kibibila kintuba. Vayi kheti bobo, mutu beki nzo kalenda kwituka: “Nani mutu wowo, ayi kibila mbi ka kukhuvudila kyuvu akyokyo? Mbi kantomba? Buawu, tulenda sadisa mutu beki nzo kavumbama. (Filipi 2:3, 4) Vayi bwidi tulenda vangila mawu?

16 Nsungi wumweka wu divula wutuba mbi bi kunsadisanga kanunga kukoluka ayi batu. Na kumana kuzabikisa dizina dyandi, nandi wumvananga mwa nkanda wuntuba Ngye Tidi Kwaku Kuzaba Kyedika? kwidi mu beki nzo ayi wuntubanga: “Twidi mu kukabula mwa nkanda awuwu kwidi batu boso va nsengi bubu. Wawu wuntubila byuvu binsambanu batu bawombo bankuvulanga. Awuwu waku.” Nandi wutuba ti batu banluta kuwanga ba kuzaba kibila ngye widi vana. Mawu ma kunsadisanga katatamana kukoluka ayi batu beni. Bosi nandi wubwe kuvulanga: “Ngye wumana yindula byuvu abibi?” Boti mutu beki nzo besola kyuvu kimweka, khomba beni wunzibulanga mwa nkanda mwingi kukoluka yandi mbi Kibibila kintuba mu kyuvu beni. Voti nafeka kalenda sola kyuvu mwingi kukoluka yandi mu khambu kunkwika. Bukyedika, vadi ziphila ziwombo zi kutonina disolo. Mu bibwangu binkaka, batu babeki nzo bantombanga theti tuvanga mambu mankaka ava kutuba kibila twididi vana. Mwingi tununga kuvanga mawu, tufweti balula mambu tunkwiza yoluka ayi batu mu kadika kibwangu mu kutala phila mbi bawu bantoninanga disolo.

(Matai 7:28, 29) ‘Yesu bu kamana tuba, nkangu wu batu wusimina mu phila kaba longilanga. 29 Bila kaba kuba longilanga ko banga minsoniki miawu vayi nandi wuba longila mu lulendu loso.’

nwtsty tsudukusu yi matangu mu Matai 7:28, 29

batu basimina: Kikuma akiki mu Kingeleko kinsundula “kukwituka beni mu dyambu yuwidi.” Phila bantubila kikuma beni, kimmonisa ti nkangu wu batu wutebuka moyo malongi ma Yesu mu thangu yiwombo.

phila kaba longilanga: Mambu amama mantubila bwidi ayi phila Yesu kaba longilanga, mbi kaba longanga ayi malongi moso kalonga va Mbata Mongo.

bika ti banga minsoniki miawu: Yesu kasa vana ko nzitusu kwidi zimfumu zi binganga bika ti bwaba vangilanga minsoniki mi zithumu, vayi Yesu wuyoluka buka mvwala wu Yave, ayi wuba longila mu lulendo, bila waba bonganga malongi mandi mu Dyambu di Nzambi.—Yoane 7:16.

Matangu ma Kibibila

(Matai 6:1-18) ‘Lukyeba, lubika vangilanga mavanga meno masonga va meso ma batu muingi ba lumona; bila lulendi tambula ko nsendu wu Tat’inu widi ku Diyilu.’ 2 Thangu wunsadisa mutu wusukama, bika sika tulumbeta ku ntual’aku banga bumvangilanga batu badi luvunu mu zinzo zi zikhutukunu ayi mu zinzila muingi batu baba nyemisa. Bukyedika ndikulukamba ti bama tambula mfutu’awu. 3 Vayi bo ngye wunsadisa mutu wusukama, bika koko kuaku ku lukyeto kubika zaba mavengi koko kuaku ku lubakala 4 muingi dikaba diaku divanu mu kisueki ayi muingi Tat’aku wummonanga momo mamvangiminanga mu kisueki ka kufuta. 5 Mu thangu lunsambila, lubika ba banga batu bobo badi luvunu, bansambilanga batelama mu ziphambu zi zinzila ayi mu zinzo zi zikhutukunu muingi batu baba mona. Bukyedika ndikulukamba, bakitambudidi mfutu’awu. 6 Vayi ngyewu bo wunsambila, kota ku kivinga kiaku; zibika muelo, sambila Tat’aku wu kumona va kisueki. Buna Tat’aku wummonanga mamo mamvangiminanga mu kisueki wela kufuta. 7 Mu thangu wunsambila, lubika vutukilanga mambu dedi bumvangilanga Bapakanu, bila bawu bammwena ti zitsambulu zieti tambudulu bo bantuba mambu mawombo. 8 Lubika basokudila. Bila Tat’inu zebi mbi luvuidi mfunu, kheti ava benu kunlomba. 9 Tala phila lufueti sambidilanga: “‘Tat’itu widi ku Diyilu, bika dizina diaku diba dinlongo. 10 Bika Kintinu kiaku kiza. Bika luzolo luaku luvangama va ntoto, banga bu lueti vangimina ku Diyilu. 11 Wutuvana bubu bidia bitu bi kadika lumbu. 12 Wutulemvukila mambi mitu; dedi bo tunlemvukilanga batu bobo batuvangilanga mambi. 13 Kawutubika tubua mu phukumunu, vayi wutukula mu nkwa mambi. 14 Enati lunlemvukila batu mu mambi mawu, buna Tat’inu widi ku Diyilu wela kululemvukila. 15 Vayi enati lumengi lemvukila batu, buna Tat’inu kalendi kululemvukila ko. 16 Mu thangu lummina nsoki, lubika monika kiadi-kiadi dedi bumvangilanga batu ba luvunu. Beti kitula bizizi kiadi-kiadi muingi batu boso bazaba ti badi mu kumina nsoki. Bukyedika ndikulukamba, bama tambula mfutu’awu. 17 Vayi bo wummina nsoki, bika wusukula bumboti zizi kiaku ayi dukula mafuta ku ntu’aku, 18 muingi mutu kabika zaba ti widi mu kumina nsoki vayi Tat’aku wunkalanga mu kisueki nandi to fueti zaba ayi nandi to wela kufuta.

NGONDA YITHETI 22-28

KYUKA KIDI MU DYAMBU DI NZAMBI | MATAI 8-9

“Yesu Waba Zolanga Batu”

(Matai 8:1-3) Yesu bu kakulumuka mongo; nkangu wunneni wunlandakana. 2 Buna mutu wumosi wuba kimbevo kibuazi wuyiza kuidi Yesu, wufukama va ntual’andi ayi wutuba: ‘A Mfumu, enati tidi, wulenda kuaku kumbelusa. 3 Yesu wunonuna koko kuandi, wunsimba ayi wunkamba: ‘Ngete minu yitidi, beluka kuaku. Mu thangu beni wubeluka mu buazi buandi.

nwtsty tsudukusu yi matangu mu Matai 8:3

wunsimba: Mu Nsiku Yave kavana basi Isaeli mu nzila Mose, nandi wutuba ti mutu wuba kimbevo ki buazi kafweti kala va kibwangu naveka mwingi kabika tambikisa mbela beni kwidi banka. (Levitiku 13:45, 46; Zintalu 5:1-4) Vayi minlongi mi binganga bi Yuda babwela minswa miawu. Bawu babasa bikanga ko mutu widi buazi kufikama beni vadi batu, (va fweti ba kinanu ki 1.8 di zimetro) vayi boti phemu yiwombo kwidi kafweti bwela ba kinanu (kiawu kifweti ba ki 45 di zimetro). Mu kibila ki minsiku beni, bo baba buazi baba kuba lendanga beni. Binongo bimmonisa ti nlongi mweka wuswama mwingi mutu wuba buazi kabika kumfikama ayi nlongi wunkaka wukuba mamanya babika kumfikama. Vayi Yesu, wuba diswasana na batu beni, bila nandi wumona kiadi bo baba kimbevo ki buazi ayi wuvanga mo minlongi mi binganga balendi ko kuyindula kuvanga—nandi wusimba dibakala beni ayi wumbelusa mu kutuba dyambu dimweka to.—Matai 8:5-12.

minu yitidi: Bika ti kikinina to ka kikinina mambu bandinda, vayi nandi wumonisa luzolo lu kuvanga mawu, wumonisa kyadi ayi wumonisa mvandi ti kasa vangila ko mawu mu kukwiku.

(Matai 9:9-13) Yesu wuyenda. Bu kaba vioka, wumona mutu wumweka, dizina diandi Matai, wukala va kibwangu bamfutilanga ziphaku. Wunkamba: Ndandakana. Matai wutelama ayi wunlandakana. 10 Bo kaba dya va meza ku nzo Matai, mimfutisi miwombo mi ziphaku ayi bankua masumu bayiza dia va meza va kimweka na Yesu ayi minlonguki miandi. 11 Bafalisi bu bamona bobo, bayuvula minlonguku miandi: “Bila mbi nlongis’inu kandila va kimweka na mimfutisi mi ziphaku ayi bankua masumu? 12 Yesu bo kayuwa mawu, wuba vutudila: “Batu badi buvinya batombanga mbuki ko vayi bo badi bimbevo bawu bantombanga mbuki. 13 Lulenda longuka tsundu yi mambu mama: thidi luba batu bankwa kiadi vayi yimengi luthambikanga makaba. Bila yisa kuiza ko mu tela batu basonga vayi ndiyiza mwingi kutela bankua masumu.

nwtsty tsudukusu yi matangu mu Matai 9:10

kaba dya: Voti “kukala va meza.” Kukala ayi mutu va meza kwaba sundula ti kikundi kifikama mwidi. Diawu basi Yuda mu bilumbu bi Yesu babasa kalanga ko va meza voti kudya va kimweka na mutu wukhambu ba mwisi Yuda.

mimfutisi mi ziphaku: Basi Yuda bawombo baba mimfutisi mi ziphaku zi zimfumu zi Loma. Batu baba kuba lendanga, bila bawu babasa dindanga ko to zimbongo zyo zimfumu baba tombanga, vayi baba kwibanga batu mu kubwela thalu yi zimbogo. Basi Yuda bankaka babasa kalanga ko va kimweka ayi mimfutisi beni, bila baba kuba tadilanga buka minsumuki ayi bo baba vanganga kindumba.—Matai 11:19; 21:32.

(Matai 9:35-38) Yesu wuba diengilanga mu mavula moso ayi mu mala moso. Wuba longanga mu zinzo zi zikhutukunu zi Bayuda ayi wuba longanga Nsamu Wumboti wu Kimfumu, wuba belusanga bimbevo biphila mu phila ayi ziphasi zi phila mu phila. 36 Bu kamona nkangu wu batu, wumona kyadi mu diambu diawu, bila batu beni baba kyunda ayi bavonga buka mamemi [makhambulu] nsungi. 37 Buna wukamba minlonguki miandi: “Lutala, mimbutu miyela mieka miwombo mu tsola vayi bisadi bidi bilwelo. 38 Diawu lulomba kuidi Mfumu yi tsola muingi kafidisa bisadi mwingi bavela mimbutu.

nwtsty tsudukusu yi matangu mu Matai 9:36

wumona kyadi: Mu Kingeleko kikuma splag·khniʹzo·mai kindedimina na kikuma “midi” (splagʹkhna), bakisadilanga beni mwingi kutubila matedi mabanza ma tsi ntima, phila mutu kammwena mambu mu ntim’andi woso. Kikuma akiki kifweni mu Kingeleko mwingi kutubila kyadi mutu kadi mu banka.

Bakula Kyuka Kiswama mu Dyambu di Nzambi

(Matai 8:8-10) Vayi Mfumu yi masodi wutuba: “A Mfumu! Minu yisi ko wufuana muingi ngye wukota mu nzo’ama vayi tuba kwandi diambu dimweka to buna kisadi kiama kiela beluka. 9 Bila yizebi mawu, minu mvami yidi ku tsi luyalu lu zimfumu ayi yintumanga bankaka. Minu kamba kuidi wumweka: “Yenda” makenda ayi minu kamba wunkaka “yiza” makiza ayi kuidi kisadi kiama “vanga buabu”, maka vanga buawu. 10 Yesu wusimina beni bu kayuwa mambu mandi. Wukamba batu bobo baba kunlandakananga: “Bukyedika ndikulukamba, yimweni ko minu kinneni mu Isaeli dioso.

w02 15/8 13 ¶16

“Minu Yimu Bikila Ntungulu”

16 Bo Mfumu mweka wu masodi—musi Loma—kafikama ayi kadinda Yesu kabelusa kisadi kyandi kiba kubela, nandi wuzaba ti mfumu wu masodi wuba zinzimbala. Bila mu thangu beni, mutu wuba phila kisalu beni ḿba wuvanga mambu mawombo mambi ku mbusa dedi buphunya, kutengula menga ma batu ayi mbwongimini yi luvunu. Vayi Yesu wutsikika mayindu mandi mu kutala mambote kaba—kiminu kyandi kingolo. (Matai 8:5-13) Kuntwala, bo Yesu kayoluka na dibakala dimweka wuba vanganga mambi wuba mvandi wubandu mu dikunzu va khonzo’andi, Yesu kasa fundisa ko mutu beni mu mambu mambi kaba vanganga vayi wunkindisa mu kumvana kivuvu ki kuzinga ku paladizu. (Luka 23:43) Yesu wuzaba bumbote ti kutadilanga to bankaka mu mambi mawu kulenda batwadisa kyunda. Bukyedika, mangolo Yesu kavanga mwingi kubika talanga to zinzimbala zi batu, maba sadisa kubalula mavanga mawu.

(Matai 9:16, 17) ‘Kuisi ko mutu wela bonga kitendi kinledi kimona muingi kalondila nledi wukhulu bila kitendi kioki kimona kilenda khakuna nledi wukhulu, ayi divudu ma diba dinneni. 17 Bobuawu balendi tula ko vinu yimona mu kibasa kikhulu bila buna bibasa bilenda budika ayi vinu yilenda dukuka. Vayi beti lundila vinu yimona mu bibasa bimona. Mu phila yoyi bibasa ayi vinu mabilundama bumboti.’

jy 70 ¶6

Kibila Mbi Minlandikini mi Yesu Bakhambu Mininanga Nsoki?

Yesu widi mu kusadisa minlandini mi Yowani Mbotiki mwingi babika kuvingila minlandikini myandi balandakana bikhulu bi basi Yuda baba vanganga, dedi kumina nsoki. Nandi kasa kwiza ko mwingi kuvutula phila yi mbwongimini yikhulu voti kuvanga batu babwe vutuka kuyisadila. Mbwongimini Yesu kankindisa minlandikini myandi, yisi ko yo yitedi mambu basi Yuda baba vanganga mu thangu beni voti yitedi bikhulu biawu. Nandi kabasa tomba ko kulonda kitendi kinledi kikhulu ove kutula vinu yimona mu kibasa kikhulu.

Matangu ma Kibibila

(Matai 8:1-17) Yesu bu kakulumuka mongo; nkangu wunneni wunlandakana. 2 Buna mutu wumosi wuba kimbevo kibuazi wuyiza kuidi Yesu, wufukama va ntual’andi ayi wutuba: ‘A Mfumu, enati tidi, wulenda kuaku kumbelusa. 3 Yesu wunonuna koko kuandi, wunsimba ayi wunkamba: ‘Ngete minu yitidi, beluka kuaku. Mu thangu beni wubeluka mu buazi buandi. 4 Bosi Yesu wunkamba: “Vayi keba, bika kukamba ni mutu wumweka mambu amama, vayi yenda kimonisa kuidi nganga Nzambi ayi nata dikaba Mose katuba mwingi diba kimbangi kuidi bawu”. 5 Yesu bu katula ku Kafalinawumi, mfumu yimosi yi masodi wuyiza kuidi nandi. Wunleba ayi wutuba: 6 Mfumu, kisadi kiami kilekidi ku nzo, kimbevo ki binama kidi yandi ayi ziphasi ziwombo kalembo moni. 7 Yesu wumvutudila: “Ngete, yela kwiza ayi yela kumbelusa.” 8 Vayi Mfumu yi masodi wutuba: “A Mfumu! Minu yisi ko wufuana muingi ngye wukota mu nzo’ama vayi tuba kwandi diambu dimweka to buna kisadi kiama kiela beluka. 9 Bila yizebi mawu, minu mvami yidi ku tsi luyalu lu zimfumu ayi yintumanga bankaka. Minu kamba kuidi wumweka: “Yenda” makenda ayi minu kamba wunkaka “yiza” makiza ayi kuidi kisadi kiama “vanga buabu”, maka vanga buawu. 10 Yesu wusimina beni bu kayuwa mambu mandi. Wukamba batu bobo baba kunlandakananga: “Bukyedika ndikulukamba, yimweni ko minu kinneni mu Isaeli dioso. 11 Ndikulukamba ti batu bawombo bela ba ku Esite ayi ku Wesite bela kala mu kintinu ki diyilu va kimosi na Abalahami, Isaki ayi Yakobi. 12 Vayi bobo ba kubikila Kintinu bela lozo ku nganda kuidi tombi, kuna kuela ba bidilu ayi khuetolo yi meno. 13 Bosi Yesu wukamba kuidi mfumu yi masodi: “Vutuka kuaku, bika buvangimina boso bwididi kiminu kyaku. Buna kisadi kiandi kibeluka muna thangu beni. 14 Thangu Yesu katula ku nzo Petelo, wuyenda bata nkwekizi Petelo wuba wuleka va kika bila zinzangala zingolo ziba yandi. 15 Yesu bu kansimba mu koko, zinzangala zimana. Bosi wutelama mu kunkubikila bidia. 16 Mu masika mana, banatina Yesu batu bawombo ayi bo baba zipheve zimbi. Mambu katuba mawu makuka zipheve beni zimbi. Ayi wubelusa batu boso bobo baba bimbevo. 17 Buawu bobo mambu ma mbikudi Yesaya madedikinina: Wubonga ziphasi zitu ayi wunata bimbevo bitu.

29 NGONDA YITHETI–4 NGONDA YIMWADI

KYUKA KIDI MU DYAMBU DI NZAMBI | MATAI 10-11

“Yesu Wuvana Khindusulu”

(Matai 10:29, 30) Basumbisanga ko makwanga mwadi mu thalu yilwelo? Vayi kuisi ko yimweka yela bua va ntoto yoyo Tat’inu kala khambu zaba. 30 Vayi mu diambu dinu, luzaba ti minlengi minu mioso midi mitangu.

nwtsty tsudukusu yi matangu mu Matai 10:29, 30

makwanga: Mu Kingeleko kikuma strou·thiʹon kidi kikuma kintubila yoso kwa nuni yilwelo, vayi banluta sadila kiawu mwingi kutubila makwanga, ziawu ziluta ba thalu yilwelo mu zinuni zyoso baba sumbanga mwingi kudya.

mu thalu yilwelo: Lit., “assario,” ziba zimbongo baba futanga mutu wunsala mu 45 di minutu. (Tala Apêndice. B14.) Bo Yesu kaba kwenda ku Ngalili mu khumbu yintatu, nandi wumona makwanga mwadi baba sumbisa mu thalu yi kisengu kimweka ki zimbongo. Khumbu yinkaka, bo vavyoka mvu wumweka mu thangu kaba samuna ku Yuda, nandi wumona zinuni zitanu zilenda sumbulwa mu bisengu biodi bi zimbongo. (Luka 12:6) Mu kutala mbote mambu amama, tulenda longuka ti zinuni beni zisa ba ko beni luvalu kwidi baba sumbisanga ziawu, kiawu kibila bawu baba bwedilanga yimweka mu khambu futa ngye kusumba zinna.

minlengi minu myoso midi mitangu: Thalu yi minlengi midi ku ntu mutu yilenda vyoka 100.000. Kuzaba ti Yave zebi kheti byuma byoso bikhambulu beni nkinza, malenda ku tuvana lufyatu ti Nandi wumvwanga nkinza kadika kisadi kyandi.

nwtsty foto mu khondi mayo

makwanga

Makwanga ziba zinuni zi thalu yilwelo mu zinuni zyoso baba sumbanga mwingi kudya. Mutu waba salanga 45 di minutu mu kilumbu, wuba lwaku lu kusumba zya wadi mu zimbongo baba kumfutanga. Kikuma akiki mu Kingeleko kilenda sadulwa mwingi kutubila mintindu miwombo mi zinuni, kubunda mvandi zyo batu bankyebanga mu zinzo dedi (Passer domesticus biblicus) ayi Likwanga li Espanha (Passer hispaniolensis), zyo zikhidi ziwombo ku Isaeli.

(Matai 11:28) ‘Yizanu kuidi minu beno boso luvongidi ayi luneti mimfuna, minu yala ku lukindisa.’

nwtsty tsudukusu yi matangu mu Matai 11:28

luvongidi: Bo Yesu kantumisa biza kwidi nandi, badi batu “bavongidi” mu kibila ki ziphasi zi luzingu ayi mankaka. Mbwongimini’awu kwidi Yave yiyiza bela phasi mu kibila ki bikhulu babwela mu Nsiku wu Mose. (Matai 23:4) Kheti kisabala baba bakilanga luvovomu mu kubwongimina Yave, kiyiza ba kilumbu kiphasi beni.—Esodu 23:12; Malako 2:23-28; Luka 6:1-11.

minu yala ku lukindisa: Mu Kingeleko kikuma ‘kukindisa’, kilenda sundula mvandi kuvunda (Matai 26:45; Malako 6:31) ayi kudekula kisalu mwingi kubwe vutuka kubaka mangolo (2 Kolinto 7:13; Filemoni 7). Tulenda mona ti kunata ‘vangu’ ki Yesu (Matai 11:29) kwaba sundula kusala, bika ti kuvunda. Mu Kingeleko kikuma Yesu kasadila mwingi kukindisa batu banani baba bavonga, kinsundula ti bawu bafweti tomba nata vangu ki Yesu ayi kudyatila mu zinzila zyandi.

(Matai 11:29, 30) Bika lubonga vangu kiama, lulonguka kuidi minu bila minu yidi mutu wu ntima wulembama ayi wukuluka ayi luela baka luvundulu mu miela minu. 30 Bukiedika vangu kiama kisi phasi mu nata ko ayi mfun’ama wisi zitu ko.

nwtsty tsudukusu yi matangu mu Matai 11:29

bika lubonga vangu kiama: Yesu wusadila kikuma “vangu” mwingi kutubila matedi kutumukina kimfumu ayi thwadusulu. Boti nandi waba tubila matedi vangu, kyo Yave kamvana, muna nandi ḿba waba tumisa minlandikini miandi mwingi bakota yandi mu vangu ayi nandi wuba sadisa. Mu phila ayiyi, ma Yesu katuba tulenda sekudila mawu abubu: “Kot’anu mu vangu kiami va kimweka ayi minu.” Boti vangu beni naveka wuvana kiawu bankaka, buna mambu katuba, mansundula kulandakana voti kutumukina kimfumu ayi thwadusulu’andi buka minlandikini miandi.

Bakula Kyuka Kiswama mu Dyambu di Nzambi

(Matai 11:2, 3) ‘Mu thangu Yowani Mbotiki kaba mu buloku, wuyuwa tsangu yi mavanga momo Klisto kaba vanganga; buna wufidisa minlonguki miandi mwingi banyuvula. 3 Bukiedika kuandi ti ngyewu mutu wowo wufueti kuiza voti tuvingila wunkaka?’

jy 96 ¶2-3

Yowani Waba Tomba Kukuwila Mawu mu Yesu

Kiba kyuvu kimbi Yowani kavanga? Yowani wuba mutu wukivana mu Yave, vavyoka mimvu myodi tona kabotika Yesu, nandi wumona phevi yi Nzambi yikuluka mu Yesu ayi wuyuwa mbembu yi Nzambi. Twisi ko kibila ki kuyindudila ti kiminu ki Yowani kyaba deduka. Bila khanu Yesu kasa bwe tubila ko mbote matedi nandi, dedi bo kavangila mu thangu beni. Vayi boti Yowani kasi ko divuda, kibila mbi kavanina phila kyuvu akyoki kitedi Yesu?

Ḿba Yowani kaba tomba naveka Yesu kankamba ti nandi widi Mesiya. Kuzaba mawu, kulenda kunkindisa bo kaba mu kyunda ku buloku. Vadi kibila kinkaka Yowani kavanina kyuvu beni. Nandi zebi zimbikudulu zi Kibibila zimmonisa ti mutu Wusolwa wu Nzambi widi ntinu ayi mvukisi. Vayi, vavyoka zingonda ziwombo bo Yesu kabotama ayi Yowani wukhidi ku buloku. Diawu Yowani kaba kuvudila mwingi kuzaba ti vadi mutu wunkaka wala kwiza mwingi kuvingana Yesu, wo wala dukisa zimbikudulu zyoso zintubila Mesiya.

(Matai 11:16-19) Banga mbi yilenda dedikisa mbandu ayiyi? Yidedikini banga bana balezi bakala va zandu ayi bantela bakundi bawu: 17 Befu tulusikila nkunga, lusa kina ko; tuyimbila minkunga mi mafua vayi lusa nyonga ko. 18 Bila Yowani wuyiza, kasa nua ko ayi kasa dia ko vayi batuba: ‘pheve yimbi yidi yandi.’ 19 Vayi Muana Mutu, wuyiza, wudia ayi wunua ayi batuba: ‘Nandi phulu kadi mu dya ayi kolo mbungu, nkundi mimfutisi mi ziphaku ayi wu bankua masumu.’ Vayi nduenga yimmonikanga bumboti mu mavanga mandi.

jy 98 ¶1-2

Yesu Wusemba Mbandu yi Batu Bambi

Yesu wunkinzikanga beni Yowani Mbotiki, vayi bwidi batu bankaka ba kuntadilanga? Yesu wutuba ‘Mbandu ayiyi’, ‘Yidedikini banga bana balezi bakala va zandu ayi bantela bakundi bawu: Befu tulusikila nkunga, lusa kina ko; tuyimbila minkunga mi mafua vayi lusa nyonga ko.’”—Matai 11:16, 17.

Mbi Yesu kaba tomba kutuba? Nandi wuzabikisa mayindu mandi bo katuba: ‘Bila Yowani wuyiza, kasa nua ko ayi kasa dia ko vayi batuba: ‘pheve yimbi yidi yandi.’ Vayi Muana Mutu, wuyiza, wudia ayi wunua ayi batuba: ‘Nandi phulu kadi mu dya ayi kolo mbungu, nkundi mimfutisi mi ziphaku ayi wu bankua masumu.’” (Matai 11:18, 19) Yowani kasa ba ko busina, waba nata luzingu lwandi buka Nazileu, kabasa nwanga ko vinu, vayi batu baba tubanga ti nandi zipheve zimbi ziba yandi. (Zintalu 6:2, 3; Luka 1:15) Vayi Yesu wuzinga dedi bwaba zingilanga babakala bankaka. Nandi waba dyanga ayi waba nwanga mu khambu vyokisa kitesu, vayi batu bamvubudila ti nandi wuba phulu mu dya ayi nwa. Diba buka dyambu diphasi kuvanga batu banani kukwangalala.

Matangu ma Kibibila

(Matai 11:1-19) Yesu bu kamanisa vana zithumunu ziozi kuidi kumi minlonguki miandi miodi, wuyenda longa ayi samuna mu mavula mawu. 2 Mu thangu Yowani Mbotiki kaba mu buloku, wuyuwa tsangu yi mavanga momo Klisto kaba vanganga; buna wufidisa minlonguki miandi mwingi banyuvula. 3 Bukiedika kuandi ti ngyewu mutu wowo wufueti kuiza voti tuvingila wunkaka? 4 Yesu wuba vutudila: “Luvutuka kuidi Yowani ayi lunkamba mambu momo mwidi mu kukuwa ayi mummona: 5 batu bafua meso badi mu kumona; bikata badi mu kudiata; batu babuazi badi mu kuvedusu; batu bafua matu badi mu kukuwa ayi bafua badi mu kufuluka ayi Nsamu Wumboti widi mu kulongu kuidi batu basukama. 6 Mayangi kuidi mutu wela kambu zimbisa minu kiandi mu kibila kiami. 7 Mu thangu minlonguki mivutuka, Yesu wubaka luaku lu kukolukila mambu ma Yowani Mbotiki kuidi nkangu wu batu: “Mbi biobi luyenda tala ku thandu? Nti wulwelo widi mu kuvevomono kuidi phemo? 8 Vayi buna nani luyenda tala? Mutu wuvuata minledi mi kitoko? Mve. Bila batu bobo bamvuatanga minledi mi kitoko mu zinzo zi mintinu bankalanga. 9 Vayi buna mbi luyenda tala? Mbikudi luyenda tala? Ngete, buawu kuandi; vayi ndikulukamba ti nandi viokidi mbikudi. 10 Bila nandi mutu wowo minkanda mintubila ti: tala, mfidisidi mvual’ama kuntual’aku, niandi wela kukubikila nzila. 11 Bukiedika ndikulukamba: mu batu boso bobo babutu kuidi bakyeto, kuisi ko mutu wowo viokidi Yowani Mbotiki. Vayi mutu wowo wulutidi wulwelo mu Kimfumu ki diyilu, wunlutidi. 12 Tona mu bilumbu bi Yowani Mbotiki nate buabu Kintinu ki diyilu kidi mu bakulu mu kingolo ayi batu bangolo bawu to bambakulanga kiawu. 13 Bila Nsiku ayi mimbikudi mioso mibikula nate mu thangu Yowani. 14 Enati lutidi kukikinina mawu, buna luzaba ti nandi Eli mutu wowo wufueti kuiza. 15 Woso widi matu ma kukuwila buna bika kayuwa. 16 Banga mbi yilenda dedikisa mbandu ayiyi? Yidedikini banga bana balezi bakala va zandu ayi bantela bakundi bawu: 17 Befu tulusikila nkunga, lusa kina ko; tuyimbila minkunga mi mafua vayi lusa nyonga ko. 18 Bila Yowani wuyiza, kasa nua ko ayi kasa dia ko vayi batuba: ‘pheve yimbi yidi yandi.’ 19 Vayi Muana Mutu, wuyiza, wudia ayi wunua ayi batuba: ‘Nandi phulu kadi mu dya ayi kolo mbungu, nkundi mimfutisi mi ziphaku ayi wu bankua masumu.’ Vayi nduenga yimmonikanga bumboti mu mavanga mandi.

    Zibuku mu Ibinda (2008-2025)
    Basika
    Kota
    • Ibinda
    • Kufila
    • Phila Wuntombila
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Zithuadusulu bu Kusadila
    • Nsiku wu no Wuvuidi
    • Configurações de Privacidade
    • JW.ORG
    • Kota
    Kufila