DILONGI 26
Tatamana Kuba Wukubama bo Wumvingila Kilumbu ki Yave
‘Kilumbu ki Yave kiela kuiza buka muivi va builu.’—1 TESA. 5:2.
NKUNGA 143 Tatamana Kusala ayi Kuvingila mu Mayangi
MAMBU TUANLONGUKAa
1. Mbi tufueti vanga muingi tuvuka mu kilumbu ki Yave?
Mu Kibibila “kilumbu ki Yave,” kinsundula kilumbu Yave kela fundisa zimbeni ziandi ayi kuvukisa bisadi biandi. Mu thangu yikhulu Yave wubunga mimvila minkaka. (Yesa. 13:1, 6; Yehe. 13:5; Sefa. 1:8) Bubu, “kilumbu ki Yave” kiala tonina bo zimfumu zi luyalu bala bunga Babiloni Yineni ayi kiala manina mu mvita wu Alimangedoni. Muingi tuvuka mu “kilumbu beni,” vantombulu kukubama bubu. Yesu wulonga ti vasintombulu ko to kukubama bubu mu “ziphasi zingolo”, vayi vantombulu “kutatamana kuba bakubama”.—Matai 24:21; Luka 12:40.
2. Ndandu mbi tulenda baka mu kufiongunina buku yi 1 Tesalonika?
2 Mu nkanda wutheti mvuala Polo kasonikina Baklistu ku Tesalonika, nandi wusadila bifuani biwombo muingi kuba sadisa kuba bakubama mu kilumbu ki lufundusu lu Yave. Vayi mvuala Polo wuzaba ti kilumbu beni kialasa tuka ko mu thangu’awu. (2 Tesa. 2:1-3) Kheti bobo, mvuala Polo wutatamana kuba kindisa muingi bayindula buka ti kilumbu beni yono kiala kuiza. Ayi befu mvitu tulenda sadila dilongi adiodio. Dilongi adidi, dinkuinza tubila mambu matedi: (1) buidi kilumbu ki Yave kiala tukila, (2) banani balasa vuka ko mu kilumbu beni, ayi (3) buidi tulenda kubimina mu kilumbu beni.
BUIDI KILUMBU KI YAVE KIALA TUKILA?
Mu nkanda wutheti mvuala Polo kasonikina kuidi basi Tesalonika, nandi wusadila bifuani tumbakilanga ndandu (Tala lutangu 3)
3. Mu phila mbi kilumbu ki Yave kiala kuizila banga muivi va builu? (Tala mvandi fikula.)
3 “Dedi muivi va builu.” (1 Tesa. 5:2) Abiobio, biawu bikuma bitheti mvuala Polo kasadila muingi kutubila matedi kilumbu ki Yave. Nduka mivi mioso bankuibanga bo batu badi mu kulala. Bobuawu mvandi, kilumbu ki Yave kiala tuka mu kinzimbukila ayi bawombo bala ba bavuvuka. Diawu kheti Baklistu bakiedika mvandi, balenda kuituka mu phila mambu mankuiza fika monikina mu nsualu. Vayi bawu basinkuiza bungu ko dedi batu bambi.
4. Mu phila mbi kilumbu ki Yave kidi buka nkietu widi mu mianga mi kubuta?
4 “Banga mianga mi nkietu wuntomba kubuta.” (1 Tesa. 5:3) Nkietu widi mu buemba kazabanga ko thangu kankuiza buta. Vayi nandi widi lufiatu ti wunkuiza buta. Ayi bo kamba mu thangu yi kubuta, nandi wummonanga beni kienzu ayi kilumbu beni kintukanga mu kinzimbukila. Bubuawu mvandi befu tusa zaba ko kilumbu mbi ayi thangu kilumbu ki Yave kiala tuka. Vayi kheti bobo befu tuidi lufiatu ti kilumbu ki Yave kiala tuka ayi nandi wala fundisa bankua mambi ayi bala bungua.
5. Kibila mbi tulenda dedikisila kilumbu ki Yave banga bunkielanga buisi?
5 Dedi bunkielanga buisi. Kifuani kintatu mvuala Polo kasadila, kibue tubila matedi mivi minkuiba va builu. Vayi mu khumbu ayiyi, mvuala Polo wudedikisa kilumbu ki Yave banga bunkielanga buisi. (1 Tesa. 5:4) Mivi minkuibanga va builu babanga keba keba muingi babika kuzimbakana thangu. Kibila bunkiela buisi, balenda kuba mona ayi kuba buila mu kibila ki mambu bamvanga. Bobuawu mvandi, ziphasi zingolo ziala monisa batu badi dedi mivi, bantatamananga kudiatila mu kitombi ayi bantatamananga kuvanga mambu Nzambi kanlendanga. Vayi befu tulenda monisa disuasana mu khambu vanga mambu Yave kanlendanga ayi mu kuba bakubama muingi kuvanga “mambu moso mamboti, masonga ayi makiedika.” (Efe. 5:8-12) Bosi mvuala Polo wusadila bifuani biodi muingi kutubila matedi batu balasa vuka ko mu kilumbu ki Yave.
NANI KALASA VUKA KO MU KILUMBU KI YAVE?
6. Mu phila mbi batu badi mu kuladila mu kiphevi? (1 Tesalonika 5:6, 7)
6 “Baboso badi mu kulala.” (Tanga 1 Tesalonika 5:6, 7.) Mvuala Polo, wudedikisa baboso balasa vuka ko dedi batu badi mu kulala. Kibila basa zaba ko mambu madi mu kuvioka ayi thangu tuidi mu kuzingila. Diawu balendi mona ko mambu madi mu kuvioka ayi mbi bafueti vanga. Diawu, tulenda tuba ti bawombo badi mu kulala mu kiphevi. (Loma 11:8) Bawu bakikininanga ko ti tuidi mu kuzingila mu “bilumbu bitsuka” ayi ti ziphasi zingolo ziambelama kukuiza. Mambu madi kumonika va nza malenda vanga batu kukotuka mu kiphevi ayi kuba vanga kuvua nkinza zitsangu zi Kintinu. Vayi bawombo babanga ko balubuka ayi bamvutukanga kulala mu kiphevi. Ayi kheti batu bawombo bankikininanga ti kuala ba lufundusu, vayi banyindulanga ti thangu yiwombo yinkhambu muingi mawu mamonika. (2 Pete. 3:3, 4) Vayi befu tunkikininanga ti dilongi di kutatamana bakotuka mu kiphevi didi beni nkinza bubu, kibila tsukulu yi nza yidi mu kuefikamanga.
7. Kibila mbi bandedikisila batu bala bungu na batu bakolu?
7 “Batu bakolu.” Mvuala Polo wubue dedikisa batu bala bungu mu kilumbu ki Yave banga batu bakolu. Batu bakolu, banunganga ko kuvisa mambu madi mu kuvioka ayi bambakanga makani mambi. Bobuawu mvandi, batu badi mavanga mambi, bakikininanga ko zindubu zi Nzambi. Bawu bansolanga kuvanga mambu mankuiza kuba nata kubungua. Vayi Baklistu bankikininanga dilongi di kutatamana bakotuka ayi kuba mayindu mafuana. (1 Tesa. 5:6) Dibakala dimueka wumfionguninanga Kibibila wutuba ti, kuba bakotuka yidi phila yi kutatamana “bavumbama, kuvuanga nkinza mambu mamboti ayi mawu mansadisanga kubaka makani mamboti.” Kibila mbi tufueti tatamana bavumbama ayi bakuikama? Tufueti vanga mawu muingi tubika vukumuka mu mambu ma pulitika ayi mu mambu mankaka ma nza ayiyi. Zithotolo muingi kubuela mioko mambu amomo, manluta buelamanga bo tuidi mu kuefikamanga mu kilumbu ki Yave. Vayi kheti bobo, tulendi kuazuka ko beni mu matedi mbi tunkuiza vanga, kibila phevi yi Yave yinkuiza tusadisa kuba bavumbama, mu nsika ayi kubaka makani mamboti.—Luka 12:11, 12.
BUIDI TULENDA KUBIMINA MU KILUMBU KI YAVE?
Batu bawombo badi bavuvuka bubu, vayi befu tuidi mu kukubama mu kilumbu ki Yave mu kuvuata kikhutu ki kisengu kinsundula kivuvu (Tala matangu 8, 12)
8. Buidi 1 Tesalonika 5:8 yimmonisa zikhadulu zilenda ku tusadisa kuba bakubama bo tumvingila kilumbu ki Yave? (Tala mvandi foto.)
8 “Vuatanu kikhutu ki kisengu . . . ayi . . . phu yi kisengu.” Mvuala Polo wu tudedikisa banga masodi badi bakubama muingi kunuana mvita. (Tanga 1 Tesalonika 5:8.) Vantombuluanga masodi kuba bakubama kadika thangu muingi kunuana mvita. Ayi mawu mvandi tulenda vanga. Tummonisanga ti tuidi bakubama mu kuvuata kikhutu ki kisengu kinsundula kiminu ayi luzolo. Ayi mvandi mu kuvuata phu yi kisengu yinsundula kivuvu. Zikhadulu aziozio zilenda ku tusadisa beni.
9. Buidi kiminu kilenda ku tusadisila?
9 Kikhutu ki kisengu kiabe kiebanga ntima wu disodi. Buabuawu mvandi, kiminu ayi luzolo, lunkiebanga ntim’itu. Kibila zikhadulu aziozio zi tusadisanga kusadila Yave ayi kulandakana Yesu. Kiminu ki tuvananga lufiatu ti Yave wunkuiza sakumuna baboso ba kunsadilanga mu ntima woso. (Ebe. 11:6) Ayi mawu ma tusadisanga kutatamana kuba bakuikama kuidi ntuadisitu Yesu, kheti tumviokila mu ziphasi ziwombo. Tulenda kindisa kiminu kitu mu kufiongunina bifuani bi zikhomba mu thangu’itu, batatamana bakuikama kheti mu zikhuamusu voti mu kukhambu ku zimbongo. Mvandi tulenda bika bua mu ntambu wu kutomba biuma biwombo, mu kulandakana kifuani ki batu balengisa luzingu muingi kutula zitsatu zi Kintinu vatheti mu luzingu luawu.b
10. Buidi luzolo tuidi mu Yave ayi mu badi yitu lulenda kutusadisa kukindama?
10 Vantombulu mvandi kuba luzolo muingi tutatamana kuba bakindama ayi bakotuka mu kiphevi. (Matai 22:37-39) Luzolo mu Nzambi luawu lunkuiza kutusadisa kutatamana kuvanga luzolo luandi kheti mu moso kuandi mambu malenda ku tukuizila. (2 Timo. 1:7, 8) Befu mvitu tummonisanga luzolo kuidi batu bakhambu monisanga kiminu, mu kutatamana kusamuna kuba kuandi mu minkanda voti mu telefoni. Befu tumbanga kiminu ti batu bankalanga yitu va nsengi bankuiza balula kimutu kiawu ayi kuvanga mambu mamboti.—Yehe. 18:27, 28.
11. Buidi kuba luzolo mu zikhomba lulenda ku tusadisila? (1 Tesalonika 5:11)
11 Vantombulu mvandi kumonisa luzolo kuidi zikhomba mu kimvuka. Tummonisanga ntindu luzolo alolo bo “tuyikindasanganga befu na befu ayi bo tuyisadisanga befu na befu.” (Tanga 1 Tesalonika 5:11.) Dedi masodi badi ku konzo yimueka mu mvita, befu tuyikindasananga. Vayi tuzebi ti mu mvita, disodi kalenda vanga phasi mutu widi va khonzo’andi mu khambu tia. Bobuawu mvandi, befu tulenda vanga mu khambu lutia luitu, mambu malenda lueka voti kuyongisa khomb’itu. (1 Tesa. 5:13, 15) Mvandi tummonisanga luzolo mu kukinzika zikhomba bantuama ntuala mu kimvuka. (1 Tesa. 5:12) Bo mvuala Polo kasonika nkanda kuidi basi Tesalonika, vavioka mvu wumueka tona batsikika kimvuka ku Tesalonika. Ayi ḿba bakulutu baba mu kimvuka beni basa ba ko beni phisulu ayi bavanga zinzimbala. Vayi kheti bobo vabe tombulu kukinzika babakala abobo. Bo ziphasi zingolo zidi mu kuefikamanga; tuala tombulu beni lusalusu lu bakulutu ba kimvuka muingi ba tuvana zithuadusulu. Ḿba tuisinkuiza baka ko luaku lu kutambula zithuadusulu ku kikhulutu kitu voti kuidi zikhomba ku filiali, diawu didi diambu dinkinza kulonguka kuzola ayi kukinzika bakulutu ba kimvuka. Kheti mu moso kua mambu malenda monika, tufueti tatamana bakotuka ayi kubika tsikika thalu mu zinzimbala zi zikhomba aziozio vayi Yave mu nzila Yesu widi mu kutuadisa zikhomba aziozio.
12. Buidi kivuvu kinkiebilanga manyindu mitu?
12 Dedi bo phu yi kusengu yabe kiebilanga ntu wu disodi, kivuvu kitu mvandi, kinkiebanga mayindu mitu. Kiawu, kilenda tusadisa mvandi kuzaba ti biuma bioso tulenda baka mu nza ayiyi bidi kuandi biphamba. (Fili. 3:8) Kivuvu kitu ki tusadisanga kuba bavumbama ayi bakinda. Ayi mawu mamonikina kuidi yaya Wallace ayi yaya Laurinda bankalanga ku África. Mu zisabala zitatu, wumueka wufuilu tata ayi wunkaka, wufuilu ngudi. Ayi mu kibila ki COVID-19 bawu basa nunga ko kukuenda ku mafua. Yaya Wallace wutuba: “Kivuvu ki luvulubukusu ki kutsadisanga kutatamana kuba yindula, bakana ko mu phila batovukila ava bafua, vayi mu phila bankuiza bela bo bala vulubuka mu nza yimona. Kivuvu akiokio, ki kutsadisanga kuba wuvumbama bo yidi mu kiunda ki lufua.”
13. Mbi bilenda ku tusadisa kutambula phevi yinlongo?
13 “Bikanu kuzimbisa mbazu yi kiphevi.” (1 Tesa. 5:19) Mvuala Polo wudedikisa phevi yinlongo banga mbazu yidi mu khat’itu. Befu kuba phevi yi Nzambi, tunkuiza ba kifuza ayi mayangi ma kuvanga mambu mamboti. Mvandi tumbanga mangolo muingi kuvanga kisalu ki Yave. (Loma 12:11) Mbi tulenda vanga muingi kutambula phevi yinlongo? Tulenda dinda yawu mu nsambu, kulonguka Diambu di Nzambi ayi mu kuba kithuadi na kimvuka kiandi kintuadusuanga mu phevi yinlongo. Kuvanga mawu kunkuiza tusadisa kukuna mimbutu “mi phevi yinlongo.”—Ngala. 5:22, 23.
Wukiyuvusa, ‘Bukiedika ti mavanga mami mammonisa ti yintomba kutatamana kutambula phevi yi Nzambi?’ (Tala lutangu 14)
14. Mambu mbi tufueti bika kuvanga boti tuntomba kutatamana kutambula phevi yinlongo yi Nzambi? (Tala mvandi foto.)
14 Befu kutambula phevi yinlongo yi Nzambi, tufueti ba keba keba muingi “tubika zimbisa yawu.” Kibila Nzambi wuntatamananga to kuvana phevi’andi yinlongo, kuidi batu bantatamananga kuba manyindu ayi zikhadulu zimboti. Nandi kalendi tatamana ko ku tuvana phevi’andi befu kuba manyindu makhambu fuana ayi kuvanga mambu mambi. (1 Tesa. 4:7, 8) Mvandi muingi tutatamana kutambula phevi yinlongo, vantombulu “kukhambu lenza zimbikudulu.” (1 Tesa. 5:20) “Zimbikudulu” zidi zitsangu zibikudulu mu phevi yinlongo yi Nzambi. Ziawu zintubila mvandi matedi kilumbu ki Yave ayi bilumbu tuidi mu kuzingila. Befu tuyindulanga ko ti mawu madi ndosi ayi ti Alimangedoni yalasa monika ko. Vayi tuzebi ti thangu yiluelu yinkhambu—muingi yawu yituka ayi tummonisanga zikhadulu zimboti mu “kuvanga mamboti” kadika kilumbu.—2 Pete. 3:11, 12.
“LUFIONGUNINA MAMBU MOSO”
15. Mbi tulenda vanga muingi tubika vunuka mu tsangu ziphevi zimbi ziala tuadisa? (1 Tesalonika 5:21)
15 Mu bilumbu bikuinza, zimbeni zi Nzambi bala zabikisa tsangu: “yi ndembama ayi nsika!” (1 Tesa. 5:3) Tsangu ayoyo yala tuadusu kuidi ziphevi zimbi mu nza yimvimba ayi batu bawombu bala vunuka. (Nzai. 16:13, 14) Vayi mbi biala tumonikina? Tualasa vunuka ko, kibila ‘tunfionguninanga mambu moso.’ (Tanga 1 Tesalonika 5:21; tala mvandi nota yidi mu kibibila ki kulongukila.) Kikuma “kufiongunina” mu Kingeleko, baba sadilanga kiawu muingi kutubila mvandi batu baba sadilanga palata ayi wola muingi babaka bivisa boti yawu yidi yimboti. Bobuawu mvandi, befu tufueti fiongunina mambu tunkuwa na mo tuntanganga muingi tununga kusuasisa mamboti. Diba diambu dinkinza basi Tesalonika kuvanga mawu ayi dilutidi nkinza kuidi befu, bo tuidi mu kue fikamanga mu ziphasi zingolo. Tulendi fika kikinina ko mu mambu ba tukamba vayi tufueti sadila kilunzi kitu, muingi tufiongunina mambu tuntanganga na mambu kimvuka ki Yave ki tulonganga. Befu kuvanga mawu, tuisinkuiza vunuka ko mu zitsangu zimfumina kuidi ziphevi zimbi voti zilenda ku tutuadisa ziphasi.—Zinga. 14:15; 1 Timo. 4:1.
16. Kivuvu mbi ki lufiatu tuidi ayi mbi kiawu ki tusadisanga kuvanga?
16 Befu tuzebi ti dikabu di Nzambi, diela vuka mu ziphasi zingolo. Vayi, tusa zaba ko mambu mankuiza monikina kadika mutu. (Yako. 4:14) Vayi kheti tufuidi ava ziphasi zingolo voti mu ziphasi zingolo, befu kutatamana bakuikama tulenda ba lufiatu ti Yave wunkuiza tuvana luzingu lu mvu ka mvu. Baklistu basolu bala zingila ku diyilu ayi mamemi mankaka bala zingila ku paladizu va ntoto. Diawu, bika kadika mutu katatamana kutsikika mayindu mu kivuvu kimboti ayi katatamana kuba wukubama mu kilumbu ki Yave.
NKUNGA 150 Tomba Yave Muingi Wuvuka
a Kapu 5 yi buku yi 1 Tesalonika, yinsadila bifuani biwombu, bitulonga mambu matedi kilumbu ki Yave. Mbi binsundula kilumbu beni? Thangu mbi kiela tuka? Banani bala vuka? Banani balasa vuka ko? Mbi tulenda vanga muingi tuba bakubama mu kilumbu beni? Tuemfiongunina mbi mvuala Polo katuba matedi mambu amomo, muingi tubaka mimvutu mi biuvu abiobio.
b Tala mvandi kikhuku kintuba “Eles se Ofereceram.”